Анд ичмәк «чох вахт Аллаһы шаһид тутараг нәјисә едәҹәјини тәнтәнәли вә рәсми шәкилдә бәјан етмәк, јәни сөз вермәк демәкдир». Бу, ја шифаһи, ја да јазылы шәкилдә ола биләр.

Иса Мәсиһ демишди: «Үмумијјәтлә, анд ичмәјин... Гој “бәли”низ бәли олсун, “хејр” сөзүнүз хејр олсун. Бундан артығы Шәрирдәндир» (Мәт. 5:33—37). Бәзиләри Исанын бу сөзләринә ҝөрә анд ичмәјин дүзҝүн олмадығыны дүшүнүр. Әлбәттә, Иса билирди ки, Мусанын ганунунда бәзи һалларда исраиллиләрдән анд ичмәк тәләб олунурду. Билирди ки, Аллаһын мөмин бәндәләри анд ичмишди (Јар. 14:22, 23; Чых. 22:10, 11). О, Јеһованын да анд ичдијини билирди (Ибр. 6:13—17). Демәли, Иса һеч вахт анд ичмәмәли олдуғумузу нәзәрдә тутмурду. О, бу сөзләрлә демәк истәјирди ки, бош шејә ҝөрә, мәнасыз јерә анд ичмәк дүзҝүн дејил. Биз сөзүмүзүн үстүндә дурмаға мүгәддәс бир өһдәлик кими бахмалыјыг. Сөзүмүзүн ағасы олмалыјыг.

Бәс анд ичмәк тәләб олунан вәзијјәтләрдә нә етмәлијик? Әввәла, дүшүнүн, анд ичдијиниз шеји едә биләҹәксиниз? Әҝәр буна әмин дејилсинизсә, јахшысы будур, анд ичмәјин. Аллаһын Кәламы бизи хәбәрдар едир: «Нәзир демәмәк нәзир дејиб ону јеринә јетирмәмәкдән јахшыдыр» (Ваиз 5:5). Икинҹиси, анд ичдијиниз шејин Мүгәддәс Китаб принсипләринә ујғун ҝәлиб-ҝәлмәдијини мүәјјән един вә тәрбијә олунмуш виҹданыныза ујғун давранын. Бу һансы принсипләрдир?

Бәзи андлар Аллаһын ирадәсинә зидд дејил. Мәсәлән, Јеһованын Шаһиди олан бәј-ҝәлин никаһа дахил оларкән бир-бирләринә анд ичирләр. Онлар Аллаһын вә шаһидләрин гаршысында сөз верир ки, нә гәдәр ки јер үзүндә јашајырлар, бир-бирләрини севәҹәкләр, гајғы ҝөстәрәҹәкләр вә дәрин һөрмәт бәсләјәҹәкләр. (Бәзи әр-арвадлар никаһ кәсилән заман мәһз бу сөзләри демәсәләр дә, јенә дә Аллаһын гаршысында анд ичибләр.) Бундан сонра онлар әр-арвад елан олунур. Онларын никаһлары өмүрлүк олмалыдыр (Јар. 2:24; 1 Кор. 7:39). Никаһ андынын ичилмәси дүзҝүндүр вә Аллаһын ирадәсинә ујғундур.

Бәзи андлар Аллаһын ирадәсинә зиддир. Мәсәлән, әсл мәсиһиләр әлләринә силаһ алыб өлкәни мүдафиә етмәк вә ја Аллаһа ибадәтдән имтина етмәк кими андлар вермирләр. Буну етсәләр, Аллаһын әмрини позмуш оларлар. Мәсиһиләр бу дүнјаја мәхсус олмамалыдырлар, буна ҝөрә дә биз мүнагишәләрә, мүһарибәләрә гарышмамалыјыг (Јәһ. 15:19; Әшј. 2:4; Јаг. 1:27).

Бәзи һалларда анд ичмәк виҹдан мәсәләсидир. Иса Мәсиһ демишди: «Падшаһа мәхсус  шејләри падшаһа, Аллаһа мәхсус шејләри Аллаһа верин» (Лука 20:25). Бәзән анд ичмәмишдән өнҹә бу мәсләһәти ҹидди ҝөтүр-гој етмәк лазымдыр.

Мәсәлән, мәсиһи вәтәндашлыг вә ја паспорт алмаг истәјәндә өјрәнир ки, о, сәдагәт анды ичмәлидир. Әҝәр о, бу андла Аллаһын ганунуна зидд ҝедәҹәк бир шеји етмәјә сөз верәҹәксә, Мүгәддәс Китаба әсасән тәрбијә олунмуш виҹданы бу анды ичмәјә јол вермәјәҹәк. Амма ола билсин, дөвләт иҹазә верәҹәк ки, о, андын сөзләриндә дәјишиклик етсин вә беләҹә, виҹданына зидд ҝетмәдән анд ичә билсин.

Сөзләри дәјишдирилмиш сәдагәт андыны ичмәклә мәсиһи Ромалылара 13:1 ајәсиндәки принсипә ујғун давранмыш ола биләр. Орада дејилир: «Гој һәр кәс һөкумәтә табе олсун». Јеһова мүмкүн олдуғу гәдәр һөкумәтә табе олмағы бујурдуғу үчүн мәсиһи белә гәнаәтә ҝәлә биләр ки, белә бир анды вермәкдә гәбаһәт бир шеј јохдур.

Анд ичәркән әшјалардан истифадә етмәк вә ја һансыса жести етмәк тәләб олунанда да мәсиһи тәрбијә олунмуш виҹданына ујғун давранмалыдыр. Гәдимдә ромалылар вә скифләр гылынҹла анда ичирдиләр. Бунунла онлар дедикләри сөзүн доғрулуғуна мүһарибә аллаһыны шаһид тутурдулар. Јунанлар исә анд ичәндә әлләрини ҝөјә галдырырдылар. Бунунла онлар ҝөстәрирдиләр ки, илаһи бир гүввә вар, о, дејиләнләри вә едиләнләри мүшаһидә едир вә инсан онун гаршысында мәсулијјәт дашыјыр.

Әлбәттә ки, Јеһованын хидмәтчиси јалан ибадәтлә бағлы олан һеч бир дөвләт рәмзинә анд ичмәјәҹәк. Бәс әҝәр мәһкәмәдә сиздән ҝөзләнилирсә ки, әлинизи Мүгәддәс Китабын үзәринә гојуб, доғру шаһидлик верәҹәјинизә анд ичәсиниз, онда неҹә? Ола билсин, сиз буну етмәк гәрарына ҝәләҹәксиниз, чүнки Мүгәддәс Китабда садиг инсанларын мүәјјән жестләрин мүшајиәти илә анд ичдији дејилир (Јар. 24:2, 3, 9; 47:29—31). Бу заман унутмајын ки, сиз Аллаһ гаршысында һәр шеји дүз данышаҹағыныза анд ичирсиниз. Она ҝөрә дә сизә верилән истәнилән суала дүзҝүн ҹаваб вермәк үчүн һазырлыглы олмалысыныз.

Јеһова илә мүнасибәтләримиз бизим үчүн чох гијмәтлидир. Она ҝөрә дә анд ичмәмишдән әввәл дуа етмәлијик вә бу андын виҹданымыза, јахуд Мүгәддәс Китаб принсипләринә зидд ҝетмәдијинә әмин олмалыјыг. Әҝәр анд ичмәк гәрарына ҝәлириксә, онда сөзүмүзүн үстүндә дурмалыјыг (1 Бут. 2:12).