Мән 1948-ҹи илдә Ниҝеријанын ҹәнуб-гәрбиндә балаҹа бир кәнддә дүнјаја ҝәлмишәм. Һәмин вахтлар Мустафа әмим, ардынҹа да бөјүк гардашым Ваһаби вәфтиз олунуб Јеһованын Шаһиди олдулар. 9 јашымда атам вәфат етди. Чох кәдәрли идим. Гардашым мәнә деди ки, дирилмә заманы атамызы јенидән ҝөрә биләрик. Бу сөзләр мәнә чох тәскинлик верди вә мән Мүгәддәс Китабы өјрәнмәјә башладым. 1963-ҹү илдә вәфтиз олдум. Чох кечмәмиш диҝәр үч гардашым да вәфтиз олду.

1965-ҹи илдә Лагоса, о бири гардашым Вилсонун јанына ҝетдим. «Игбоби јығынҹағы»нын өнҹүлләри илә вахт кечирмәк мәнә чох хош иди. Бу баҹы-гардашларын севинҹи, шөвгү сајәсиндә мән дә 1968-ҹи илин јанвар ајында өнҹүлләрин сырасына гошулдум.

Бејтелдә хидмәт едән Алберт Олугбеби гардаш ҝәнҹләр үчүн хүсуси ҝөрүш тәшкил етди. Ҝөрүшдә Ниҝеријанын шималында хүсуси өнҹүлләрә тәләбат олдуғундан данышылырды. Алберт гардашын дедији сөзләр һеч јадымдан чыхмыр. О демишди: «Нә гәдәр ки ҹавансыныз, нә гәдәр ки ҝүҹүнүз вар, вахтынызы Јеһоваја сәрф един. Саһәдә сизин кими ҝәнҹләрә чох еһтијаҹ вар». Мән Әшија пејғәмбәр кими Јеһованын  дедији һәр јерә ҝетмәјә һазыр идим. Она ҝөрә дә хүсуси өнҹүл бланкыны долдурдум (Әшј. 6:8).

1968-ҹи илин мај ајында мән Ниҝеријанын шималына, Кано шәһәринә хүсуси өнҹүл тәјинаты алдым. Һәмин вахт «Биафра мүһарибәси» (1967—1970) ҝедирди. Ниҝеријанын шималында ҝедән бу дөјүшдә чохлу ганлар төкүлмүшдү. Даһа сонра исә өлкәнин шәрги дөјүш мејданына чеврилди. Бир гардаш мәним үчүн нараһат олдуғуна ҝөрә ора ҝетмәјими истәмирди. Мән исә она дедим: «Билирәм ки, мәни фикирләшдијин үчүн дејирсән. Амма Јеһова мәним бу тәјинатда олмағымы истәјирсә, әминәм ки, мәни тәк гојмајаҹаг».

Кано шәһәриндә вәзијјәт адамын үрәјини дағлајырды. Вәтәндаш мүһарибәси бу бөјүк шәһәри јерлә-јексан етмишди. Биз бәзән хидмәт заманы дөјүшдә һәлак олан инсанларын ҹәсәдләринә раст ҝәлирдик. Әввәлләр Канода бир нечә јығынҹаг олса да, артыг баҹы-гардашларын чоху гачмышды. 15 тәблиғчи галарды ја јох. О јазыглар да горху ичиндә идиләр, руһдан дүшмүшдүләр. Онлар алты хүсуси өнҹүлүн ҝәлдијини ҝөрәндә чох севиндиләр. Бу баҹы-гардашлара үрәк-дирәк верәндән сонра онлар бир аз тохтаглыг тапдылар. Онлара ибадәт ҝөрүшләрини вә хидмәти бәрпа етмәјә көмәк етдик. Беләҹә, диндашларымыз филиала јенидән тәблиғ хидмәти һагда һесабатлар вә нәшрләрин сифаришини ҝөндәрмәјә башладылар.

Биз һауса дилини өјрәнмәјә башладыг. Мүждәни доғма дилләриндә ешидәндә чохлары бизә гулаг асырды. Бунунла белә, Канодакы апарыҹы динин үзвләри фәалијјәтимизин әлејһинә иди. Она ҝөрә дә биз чалышырдыг еһтијатлы олаг. Бир дәфә бир киши әлиндә бычагла мәним вә әмәкдашымын далынҹа дүшмүшдү. Јахшы ки, ондан сүрәтли гачдығымыз үчүн ҹанымызы гуртара билдик. Тәһлүкәләрә бахмајараг, Јеһованын сајәсиндә «архајын» јашајырдыг. Ҝетдикҹә тәблиғчиләрин сајы артырды (Зәб. 4:8). Һал-һазырда Канода 11 јығынҹагда 500-дән чох тәблиғчи хидмәт едир.

Канода бир нечә ај хидмәт едәндән сонра мәни 1968-ҹи илин август ајында ики хүсуси өнҹүл гардашла бирликдә Ниҝер Республикасынын пајтахты Ниамејә ҝөндәрдиләр. Ора чатар-чатмаз баша дүшдүк ки, дүнјанын ән гызмар јерләриндән биринә ҝәлмишик. Биз һәм истијә ујғунлашмағы өјрәнмәли идик, һәм дә өлкәнин рәсми дили олан франсыз дилини. Бу кими чәтинликләримиз олса да, биз Јеһоваја архаландыг вә орада јашајан бир нечә тәблиғчи илә бирҝә чијин-чијинә хидмәт етмәјә башладыг. Гыса мүддәт әрзиндә Ниамејдә охумағы баҹаранларын демәк олар ки, һамысында «Әбәди һәјата апаран һәгигәт» китабы вар иди. Һәтта бу китабы әлдә етмәк үчүн бәзиләри өзләри бизи ахтарыб тапырдылар.

Чох кечмәмиш ҝөрдүк ки, һөкумәт Јеһованын Шаһидләринә гаршыдыр. 1969-ҹу илин ијулунда Ниҝердә илк рајон топлантысы кечирилди. Орада тәхминән 20 нәфәр иштирак едирди. Топлантыда ики тәблиғчи вәфтиз олунаҹагды. Амма елә топлантынын илк ҝүнү полис ҝәлиб ҝөрүшү дајандырды. Онлар хүсуси өнҹүлләрлә рајон нәзарәтчисини мәнтәгәјә апардылар. Бизи сорғу-суал едиб дедиләр ки, сабаһ јенә ҝәләк. Үрәјимизә дамды ки, һөкумәт бизә проблем јарадаҹаг. Она ҝөрә дә вәфтиз нитгинин сөјләнилмәси үчүн бир нәфәрин евинә јығышдыг вә һәмин ики тәблиғчини ҝизлинҹә чајда вәфтиз етдик.

Бир нечә һәфтә сонра Дахили Ишләр Назирлији мәни вә диҝәр беш хүсуси өнҹүлү өлкәдән говду. Онлар өлкәдән чыхмағымыз үчүн бизә 48 саат вахт вердиләр. Бүтүн хәрҹләримизи дә өзүмүз гаршыламалы идик. Биз онларын әмринә табе олдуг вә бирбаша Ниҝерија филиалына ҝетдик. Орада бизә јени тәјинат вердиләр.

Мән Ниҝеријанын Орисунбари кәндинә тәјин олундум. Орадакы кичик групла ҝөзәл әмәкдашлығымыз алынды. Амма алты ај сонра филиал мәним јенидән Ниҝерә ҝетмәјими истәди. Бу тәјинаты аланда чаш-баш галдым. Әввәл-әввәл ора ҝетмәјә үрәк етмирдим. Амма Ниҝердәки баҹы-гардашлары јенидән ҝөрәҹәјимә ҝөрә чох севинирдим.

Мән Ниамејә гајытдым. Чатдығым ҝүнүн сәһәри ниҝеријалы бир бизнесмен мәним Јеһованын Шаһиди олдуғуму билди вә Мүгәддәс Китаб барәдә суаллар вермәјә башлады. Онунла дәрс кечдим. Бир мүддәт сонра о, сигарети тәрҝитди, сәрхошлуғун дашыны атды вә вәфтиз олунду. Севинирәм ки, Ниҝерин мүхтәлиф әразиләриндә тәблиғ етмәк вә орадакы руһани инкишафы ҝөрмәк имканым олду. Бу өлкәјә илк дәфә ҝедәндә орада ҹәми 31 Јеһованын Шаһиди вар иди. Гајыданда исә бу сај артыб 69 нәфәрә чатмышды.

1977-ҹи илин декабр ајында мән тәлим алмаг үчүн Ниҝеријаја гајытдым. Үч һәфтәлик тәлим  кечәндән сонра филиал комитәсинин координатору Малком Виго гардаш мәнә Сјерра-Леоне филиалындан алдығы бир мәктубу охуду. Гардашлар Гвинејада рајон нәзарәтчиси кими хидмәт едә биләҹәк инҝилис вә франсыз дилләриндә данышан, сағлам, субај өнҹүл гардаш ахтарырдылар. Малком гардаш мәнә деди ки, алдығым тәлим бу тәјинат үчүн иди. О һәм дә бу тәјинатын асан олмадығыны гејд етди. Мәнә белә бир мәсләһәт верди: «“Һә” демәмишдән әввәл, јүз өлч бир бич». Мән дәрһал дедим: «Ҝөндәрән Јеһовадырса, ҝедәҹәјәм».

Мән Сјерра-Леонејә учдум вә филиалдакы гардашларла ҝөрүшдүм. Филиал комитәсинин бир үзвү мәнә деди: «Гвинејадакы тәблиғ иши барәдә хәбәр ала билмирик». Орадакы тәблиғ ишинә нәзарәт етмәк бу филиалын өһдәсиндә олса да, өлкәдәки сијаси мәсәләләрә ҝөрә Гвинејадакы тәблиғчиләрлә әлагә сахламаг мүмкүн олмајыб. Филиал бир нечә дәфә ора өз нүмајәндәсини ҝөндәрмәјә чалышыб, амма алынмајыб. Буна ҝөрә дә мәндән хаһиш етдиләр ки, Гвинејанын пајтахты Конакријә ҝедим вә орада јашамаг үчүн дөвләтдән иҹазә алым.

Конакријә чатанда Ниҝерија сәфирлијинә ҝедиб сәфирлә ҝөрүшдүм. Она Гвинејада тәблиғ етмәк истәдијими дедим. Сәфир мәнә билдирди ки, бурада галсам, һәбс олуна биләрәм, мәнә хәтәр јетирәрләр. Она ҝөрә дә деди: «Ниҝеријаја гајыт, орада тәблиғ ет». Мән исә дедим: «Галмаг фикрим гәтидир». Сәфир Гвинеја Дахили Ишләр Назирлијинә мәктуб јазыб мәнә көмәк етмәләрини хаһиш етди. Назир дә сағ олсун, мәнә көмәк етди.

Гыса мүддәт сонра Сјерра-Леонедәки филиала гајытдым вә гардашлара Назирлијин гәрарыны билдирдим. Мәнә Гвинејада јашамаға иҹазә вермишдиләр! Гардашлара Јеһованын бу ишими неҹә дүзүб-гошдуғуну дејәндә севинҹдән јерә ҝөјә сығмадылар.

1978—1989-ҹу илләрдә мән Сјерра-Леонедә вә Гвинејада сәјјар хидмәтдә олдум. Һәмчинин Либеријада рајон нәзарәтчисинин көмәкчиси кими хидмәт етдим. Әввәл-әввәл мән тез-тез хәстәләнирдим. Бу бәзән уҹгар әразиләрдә оланда баш верирди. Амма гардашлар әлләриндән ҝәләни едиб вахтында мәни хәстәханаја чатдырырдылар.

Бир дәфә бәрк хәстәләнмишдим, малјаријаја тутулмушдум, һәмчинин бағырсагларымда гурд тапылмышды. Тәдриҹән сағалмаға башлајанда өјрәндим ки, сән демә, гардашлар бу хәстәликдән сағалмајаҹағымы дүшүнүб, мәни һарада дәфн едәҹәкләрини мүзакирә едибләрмиш. Һәјатым тәһлүкәдә олдуғу вахтларда белә тәјинатымы дајандырмаг ағлымын уҹундан да кечмәјиб. Чүнки бир шејә әмин идим: јалныз Јеһова әсл сығынаҹаг бәхш едә биләр. Һәтта өлсәк дә, О бизи дирилтмәјә гадирдир.

1988-ҹи илдә тәвазөкар, Јеһованы чох севән Доркас адлы өнҹүл бир баҹы илә таныш олдум. Биз евләндик вә сәјјар хидмәтә бирҝә давам етдик. Доркас тәјинатымызы јеринә јетирмәк үчүн әлиндән ҝәләни едирди, Јеһова үчүн  гурбанлар вермәјә һазыр иди. Биз бир јығынҹагдан о бири јығынҹаға ҝетмәк үчүн әлимиздә чамаданла 25 километр јол гәт едирдик. Уҹгар әразиләрдәки јығынҹаглары зијарәт етмәк үчүн исә биз мүмкүн олан бүтүн нәглијјат васитәләриндән истифадә едирдик. Ону да дејим ки, јоллар палчыглы, чала-чухурлу олурду.

Доркас чох ҹәсарәтлидир. Мәсәлән, һәрдән тимсаһларын олдуғу сулардан кечмәли олурдуг. Бир дәфә бешҝүнлүк зијарәтимиз вахты чајын үстүндәки тахта көрпү гырыг олдуғундан чајы каное илә кечмәли олдуг. Доркас галхыб каноедән дүшмәк истәјәндә чаја јыхылды. Су чох дәрин иди. Икимиз дә үзмәји баҹармырдыг. Чајда тимсаһлар вар иди. Сағ олсун, орадакы ҹаван оғланлар суја тулланыб Доркасы хилас етдиләр. Һәмин һадисәдән чох горхмушдуг. Бир мүддәт гарабасмалар ҝөрдүк. Амма бу бизи тәјинатымызы јеринә јетирмәкдән сахламады.

1992-ҹи илин әввәлиндә Доркасын һамилә олдуғуну өјрәндик. Бу бизим үчүн ҝөзләнилмәз олду. Биз гәрар вермәли идик: хүсуси өнҹүл хидмәтинә давам едәҹәјик, ја јох. Гызымыз Јеһованын бизә вердији һәдијјә иди. Она ҝөрә дә адыны Јаһгифт (инҝилисҹәдән Јеһованын һәдијјәси) гојдуг. Јаһгифтдән дөрд ил сонра оғлумуз олду. Адыны Ерик гојдуг. Ушагларымызын икиси дә Јеһованын бизә вердији пај олду. Јаһгифт бир мүддәт Конакридәки тәрҹүмә офисиндә хидмәт едиб. Ерик исә јығынҹаг хидмәтчисидир.

Доркас тәдриҹән хүсуси өнҹүл тәјинатыны дајандырмалы олса да, ушаглары бөјүдә-бөјүдә өнҹүл кими хидмәт етди. Јеһованын көмәји илә мән хүсуси өнҹүл хидмәтими давам етдирдим. Ушагларымыз бөјүдүкдән сонра Доркас јенидән хүсуси өнҹүл хидмәтинә башлады. Һал-һазырда икимиз дә Конакридә хүсуси тәјинатлы мүждәчијик.

Јеһова һәмишә мәни һара ҝөндәрибсә, ора да ҝетмишәм. Јолдашымла Јеһованын мүдафиәсини, дәстәјини һәмишә үзәримиздә һисс етмишик. Мадди шејләрә јох, Јеһоваја ҝүвәндијимиз үчүн бир чох проблемләрдән вә нараһатчылыгдан өзүмүзү горумушуг. Һәјатымыз боју баша дүшдүк ки, әсл сығынаҹаг «хиласкар Аллаһымыз» Јеһовадыр (1 Салн. 16:35). Мән бир шејә әминәм: «Даш-гашы боғчаја бүкүб неҹә горујурларса», Јеһова да Она ҝүвәнәнләрин һәјатыны елә горујур (1 Ишм. 25:29).