1. Иш вә ја синиф јолдашларымыз биздән нә соруша биләр?

 НӘ ВАХТСА иш јолдашыныз вә ја синиф јолдашыныз етигадыныз барәдә сизә суал вериб? Бу заман һансы һиссләри кечирмисиниз? Чохумуз белә анларда һәјәҹанланырыг. Әслиндә, бу суалын сајәсиндә һәмин инсанын нә дүшүндүјүнү, нәјә инандығыны өјрәниб онунла хош мүждәни бөлүшмәк олар. Амма бәзән инсан суалы хошаҝәлмәз тәрздә верир. Бу бизи тәәҹҹүбләндирмәмәлидир. Чүнки чохлары бизим һаггымызда јанлыш фикирләр ешидиб (Һәв. 28:22). Һәм дә биз ахырзаманда јашајырыг. Бу дөвр һагда дејилиб ки, инсанлар «барышмаз» вә «залым» олаҹаг (2 Тим. 3:1, 3).

2. Нәјә ҝөрә мүлајим олмаға дәјәр?

² Ола билсин, дүшүнүрсүнүз: «Кимсә етигадыма ҝөрә мәнимлә мүбаһисә етмәјә чалышырса, онунла неҹә нәзакәтлә, хош даныша биләрәм?» Билирсиниз, сизә нә көмәк едә биләр? Бир сөзлә десәк, мүлајимлик. Мүлајим инсаны кимсә өзүндән чыхармаға чалышанда вә ја она неҹә ҹаваб верәҹәјини билмәјәндә тез өзүндән чыхмыр, әксинә, тәмкинини горујур (Мәс. 16:32). Бәлкә дә дүшүнүрсүнүз: «Дилдә демәјә нә вар?» Бу мәгаләдә нөвбәти суаллара ҹаваб тапаҹағыг: «Мүлајим олмағы неҹә өјрәнә биләрсиниз? Кимсә етигадыныз барәдә суал верәндә она мүлајим шәкилдә неҹә ҹаваб верә биләрсиниз? Әҝәр валидејнсинизсә, өвладыныза етигадыны мүлајимликлә мүдафиә етмәјә неҹә көмәк едә биләрсиниз?»

3. Нәјә әсасән дејә биләрик ки, мүлајимлик зәифлијин јох, ҝүҹүн ҝөстәриҹисидир? (2 Тимутијә 2:24, 25).

³ Мүлајим инсан зәиф јох, ҝүҹлү инсандыр. Ҝәрҝин вәзијјәтдә сакитлији горумаг үчүн дахилән ҝүҹлү олмалысан.  Мүлајимлик «руһун бәһрәси»нә дахилдир (Гал. 5:22, 23). «Мүлајимлик» кими тәрҹүмә олунан јунан сөзү адәтән әһлиләшдирилмиш вәһши аты тәсвир етмәк үчүн истифадә олунурду. Бу ҹүр аты тәсәввүрүнүздә ҹанландырын. О артыг сакит олса да, һәлә дә ҝүҹлүдүр. Бәс бизимлә бағлы нә демәк олар? Биз неҹә едә биләрик ки, һәм мүлајим олаг, һәм дә ҝүҹлү? Тәбии ки, инсанын ирадәси нә гәдәр мөһкәм олса да, бу хүсусијјәти тәкбашына јетишдирә билмәз. Бунун бир јолу вар: Аллаһа дуа едиб Ондан мүлајим олмаг үчүн көмәк истәмәк. Чох баҹы-гардашын нүмунәсиндән ҝөрмәк олар ки, бу, мүмкүндүр. Кимсә онларла мүбаһисә етмәјә чалышанда онлар мүлајим ҹаваб верибләр вә бунун сајәсиндә Јеһованын Шаһидләри һагда ҝөзәл тәәссүрат ојадыблар. (2 Тимутијә 2:24, 25 ајәләрини охујун.) Бәс сиз нә едә биләрсиниз ки, мүлајимлик сизин ҝүҹүнүз олсун?

4. Исһагын нүмунәсиндән мүлајим олмагла бағлы нә өјрәнирик?

⁴ Мүгәддәс Китабда мүлајим олмағын дәјәрини ҝөстәрән чох һадисә јазылыб. Онлардан бири дә Исһаг иди. О, филиштлиләрин әразиси олан Гәрарда јашајанда гоншулары пахыллыгдан атасынын нөкәрләринин газдығы гујулары торпагла долдурмушдулар. Амма Исһаг онларла бу гујуларын давасыны дөјмәди. О, ев әһлини дә ҝөтүрүб орадан көчдү вә башга гујулар газды (Јар. 26:12—18). Амма филиштлиләр бу әразидәки суларын да онлара мәхсус олдуғуну дедиләр. Буна бахмајараг, Исһаг онларла дава етмәди (Јар. 26:19—25). Башгалары ону өзүндән чыхармаға нә гәдәр чалышса да, о, мүлајим галды. Нәјин сајәсиндә? Сөзсүз ки, валидејнләри она бу саһәдә ҝөзәл нүмунә гојмушдулар. О, Ибраһимин сүлһпәрвәр, Саранын исә «сакит вә һәлим руһ»лу олмасындан чох шеј өјрәнмишди (1 Бут. 3:4—6; Јар. 21:22—34).

5. Валидејнләр өвладларына мүлајимлијин дәјәрини өјрәдә биләр? Нүмунә чәкин.

⁵ Әзиз валидејнләр, әмин олун ки, сиз дә ушағыныза мүлајимлијин дәјәрини ашылаја биләрсиниз. Буну 17 јашы олан Максенсин һадисәсиндән ҝөрмәк олар. О һәм мәктәбдә, һәм дә хидмәтдә һирсли инсанларла растлашырды. Валидејнләри сәбирлә она мүлајим олмағы өјрәдирдиләр. Онлар дејир: «Максенс баша дүшдү ки, сөзлә вә ја әллә-голла инсанын ҹавабыны вермәк асандыр. Амма белә мәгамда сакит галмаг һәр адамын иши дејил. Бунун үчүн ҝәрәк ҝүҹлү оласан». Нә јахшы ки, мүлајимлик Максенсин ҝүҹү олду!

6. Дуа етмәк мүлајим олмаға неҹә көмәк едир?

⁶ Ола билсин, кимсә Јеһова һагда тәһгирамиз сөзләр дејир, Мүгәддәс Китабы лаға гојур. Белә вәзијјәтләрдә нә етсәниз јахшы олар? Инсанлара мүлајим ҹаваб вермәк үчүн Јеһовадан мүгәддәс руһ вә һикмәт истәјин. Ола билсин, һәмин һадисәдән сонра баша дүшмүсүнүз ки, о ан елә дә мүлајим ола билмәмисиниз. Һәмин мәсәлә барәдә јенидән дуа един вә дүшүнүн ки, нөвбәти дәфә ејни вәзијјәт јарананда неҹә даврансаныз, даһа јахшы олар. Јеһова да сизә өзүнүзү әлә алыб мүлајим давранмағыныз үчүн мүгәддәс руһуну верәҹәк.

7. Бәзи ајәләри әзбәрләмәк бизә өзүмүзү әлә алмаға неҹә көмәк едә биләр? (Мәсәлләр 15:1, 18).

⁷ Бизә ҝәрҝин вәзијјәтләрдә мүлајим данышмаға көмәк едән чох ајә вар. Јеһованын руһу бу ајәләри јадымыза сала биләр (Јәһ. 14:26). «Мәсәлләр» китабында белә принсипләр чохдур. (Мәсәлләр 15:1, 18 ајәләрини охујун.) Бу китабда һәмчинин  ҝәрҝин вәзијјәтдә тәмкинли давранмағын хејриндән дә данышылыр (Мәс. 10:19; 17:27; 21:23; 25:15).

8. Нәјә ҝөрә инсанын етигадымызла бағлы суалы һансы сәбәблә вердији барәдә дүшүнмәлијик?

⁸ Анлајышын да бизә бөјүк көмәји дәјә биләр (Мәс. 19:11). Анлајышлы инсан етигады илә бағлы етиразла гаршылашанда өзүнү әлә алмағы баҹарыр. Бәзи суаллары вә етиразлары ајсбергә бәнзәтмәк олар. Биз ајсбергин анҹаг кичик һиссәсини ҝөрүрүк, онун әсас һиссәси сујун алтында олур. Ејнилә инсан бизә суал верәндә онун әсас нијјәти илк бахышдан сезилмәјә биләр. Буна ҝөрә дә ҹаваб вермәздән әввәл нәзәрә алмалыјыг ки, инсанын суалы һансы сәбәбә ҝөрә вердији бизә мәлум олмаја биләр (Мәс. 16:23).

9. Ҹәдун әфраимлиләрлә мүнасибәтдә анлајышлы вә мүлајим олдуғуну неҹә ҝөстәрмишди?

⁹ Ҹәдунун әфраимлиләрә неҹә ҹаваб вердијини јадымыза салаг. Әфраимлиләр она гәзәбләниб демишдиләр ки, исраиллиләрин дүшмәнләри илә дөјүшә онлары нијә әввәлҹәдән чағырмајыб. Бәс онларын Ҹәдунла чәкишмәсинин әсас сәбәби нә иди? Бәлкә, бу онларын шәнинә дәјмишди? Сәбәб нә олса да, Ҹәдун онларын һиссләринә анлајышла јанашды вә мүлајим ҹаваб верди. Нәтиҹә нә  олду? «Ҹәдунун… сөзләриндән сонра онлар сакитләшдиләр» (Һак. 8:1—3).

10. Етигадымызла бағлы суал верән инсана неҹә ҹаваб верәҹәјимизи билмәјә бизә нә көмәк едәҹәк? (1 Бутрус 3:15).

¹⁰ Ола билсин, синиф вә ја иш јолдашымыз биздән нәјә ҝөрә Мүгәддәс Китаба ујғун јашадығымызы сорушсун. Биз она бунун сәбәбини изаһ едәҹәјик, амма онун фикринә дә һөрмәтлә јанашаҹағыг. (1 Бутрус 3:15 ајәсини охујун.) Чалышмалыјыг ки, онун суалына етигадымыза һүҹум кими јанашмајаг, әксинә, буна онун дәјәрләрини өјрәнмәк имканы кими бахаг. Инсанын суалы һансы нијјәтлә вермәсиндән асылы олмајараг, јахшы олар ки, она мүлајим вә меһрибан шәкилдә ҹаваб верәк. Бәлкә дә бизим ҹавабымыздан сонра о өз фикирләри барәдә јенидән дүшүнәҹәк; һәтта о бизимлә кобуд вә ја ришхәндлә данышса да, мәгсәдимиз она меһрибан шәкилдә ҹаваб вермәк олмалыдыр (Ром. 12:17).

11, 12. а) Чәтин суаллара ҹаваб вермәздән әввәл нәји ҝөтүр-гој етмәлијик? (Һәмчинин шәклә бахын.) б) Бизә верилән суал ҝөзәл сөһбәтә неҹә јол ача биләр? Нүмунә чәкин.

¹¹ Мәсәлән, иш јолдашымыз биздән нәјә ҝөрә ад ҝүнләрини гејд етмәдијимизи сорушанда дүшүнә биләрик: «Бәлкә, о елә билир ки, биз әјләнмәјин әлејһинәјик? Ја да нараһатдыр ки, бирдән ад ҝүнүндә иштирак етмәмәјимиз ишчиләр арасындакы хош аб-һаваны корлајаҹаг». Онун нараһатлығыны азалтмаг үчүн дејә биләрик ки, иш јолдашларына белә диггәт ҝөстәрмәјини чох гијмәтләндиририк вә биз дә ишдә ҝөзәл атмосферин олмасыны истәјирик. Бу, имкан јарадаҹаг ки, онунла Мүгәддәс Китаб әсасында ад ҝүнү барәдә достјана сөһбәт едәк.

¹² Башга чәтин суалларла үзләшәндә дә бу ҹүр даврана биләрик. Мәсәлән, синиф јолдашымыз дејә биләр ки, Јеһованын Шаһидләри һомосексуаллара мүнасибәтини дәјишмәлидир. Бәлкә, о, Јеһованын Шаһидләринин бу мәсәләјә мөвгејини там баша дүшмүр? Јахуд да һансыса досту вә ја гоһуму һомосексуалдыр вә дүшүнүр ки, бу ҹүр инсанлары ҝөрәси ҝөзүмүз јохдур. Она дејә биләрик ки, биз бүтүн инсанлары севирик, һәр кәсин өз шәхси гәрары вар вә буна һөрмәт едирик b (1 Бут. 2:17). Сонра да она Мүгәддәс Китабда бу барәдә нә дејилдијини ҝөстәриб, бунун хејри барәдә даныша биләрик.

13. Аллаһа инанмағын ҝүлүнҹ олдуғуну дејән инсана неҹә көмәк етмәк олар?

¹³ Инсан бизим дедикләримизлә гәтијјән разылашмырса, дүшүнмәмәлијик ки, онун нәјә инандығыны артыг билирик (Тит. 3:2). Мәсәлән, синиф јолдашыныз Аллаһа инанмағын ҝүлүнҹ олдуғуну дејә биләр. Бәс бу о демәкдир ки, о, гәти олараг тәкамүлә инаныр вә бунунла бағлы һәр шеји билир? Бәлкә дә, о бу мөвзуда ондан-бундан ешитдикләрини данышыр. Онунла елм һагда дискуссијалар апармаг әвәзинә, она һансыса материал вә ја суал верә биләрсиниз, гој бу барәдә даһа сонра раһат дүшүнсүн. Мәсәлән, она jw.org сајтымыздан јарадылышла бағлы мәлуматларын линкини ҝөндәрә биләрсиниз. Бәлкә дә о, сонра һансыса мәгаләни вә ја видеону сизинлә мүзакирә етмәјә разылашаҹаг. Һөрмәтҹил данышығыныз сајәсиндә инсанын Мүгәддәс Китабда дејиләнләрә марағы јарана биләр.

14. Нил гардаш синиф јолдашынын Јеһованын Шаһидләри һагда јанлыш фикирдә олдуғуну ҝөстәрмәк үчүн веб-сајтымыздан неҹә истифадә етмишди?

¹⁴ Нил адлы бир јенијетмә Јеһованын  Шаһидләри илә бағлы јанлыш фикирләри тәкзиб етмәк үчүн сајтымыздан истифадә етмишди. О дејир: «Бир синиф јолдашым дејирди ки, ҝуја мән елмә инанмырам, фактлары гојуб, нағылларын јазылдығы китаба етибар едирәм». Бу оғлан Нилә өз етигадыны изаһ етмәјә имкан вермирди. Буна ҝөрә дә Нил она jw.org сајтындан «Мүгәддәс Китаб вә елм» бөлмәсини ҝөстәрди. Нөвбәти сөһбәтләри заманы Нил баша дүшдү ки, синиф јолдашы орадакы мәлуматлары охујуб вә инди онунла һәјатын әмәлә ҝәлмәси барәдә данышмаға даһа истәклидир. Сиз дә ејни нәтиҹәни әлдә едә биләрсиниз.

15. Валидејнләр өвладларына синиф јолдашларынын суалларына мүлајим ҹаваб вермәјә неҹә көмәк едә биләр?

¹⁵ Валидејнләр өвладларына өјрәдә биләр ки, кимсә онларын етигады илә разы олмадығыны дејәндә мүлајим ҹаваб версинләр (Јаг. 3:13). Бәзи валидејнләр аиләви ибадәт заманы буну мәшг едир. Онлар мәктәбдә јарана биләҹәк һансыса бир мөвзуну сечир, ону мүзакирә едир вә неҹә ҹаваб вермәји сәһнәләшдирирләр. Һәмчинин өвладларына мүлајим, хош шәкилдә данышмағы өјрәдирләр. (« Аиләнизә көмәк едәҹәк практики мәшғәләләр» адлы чәрчивәјә бахын.)

16, 17. Практики мәшғәләләрин ҝәнҹләрә һансы көмәји вар?

¹⁶ Практики мәшғәләләр мәсиһиләрә тутарлы дәлилләр ҝәтирмәјә көмәк едир. Һәмчинин онларын өзләри дә әмин олур ки, инандыгларынын әсаслы сәбәбләри вар. Бизим jw.org сајтымызда «Ҝәнҹләрин суаллары» силсилә мәгаләләри вә јенијетмәләр үчүн чалышма вәрәгәләри јерләшир. Бу вәрәгәләр елә тәртиб олунуб ки, ҝәнҹләр етигадларына даһа да әмин олсунлар вә өз сөзләри илә ҹаваб  һазырласынлар. Бу мәгаләләри вә чалышма вәрәгәләрини аиләликҹә арашдырмаг һамымыза көмәк едә биләр ки, иманымызы мүлајимликлә, хош шәкилдә мүдафиә едә биләк.

¹⁷ Практики мәшғәләләрин Метју адлы ҝәнҹә бөјүк көмәји олуб. Метјуҝил чох вахт аиләви ибадәтдә синифдә мүзакирәләрә сәбәб олаҹаг мөвзулары арашдырырлар. Метју дејир: «Биз синифдә јарана биләҹәк вәзијјәти тәсәввүр едирик вә ахтарышларымыз әсасында суаллара ҹаваб вермәји мәшг едирик. Тутдуғум мөвгејин сәбәби мәнә ајдын оланда өзүмү даһа әмин һисс едирәм вә инсанлара мүлајим шәкилдә ҹаваб вермәк мәнә даһа асан олур».

18. Колослулара 4:6 ајәсиндә нәјин дәјәри вурғуланыр?

¹⁸ Нә гәдәр тутарлы дәлилләр ҝәтирсәк дә, јенә дә бизимлә разылашмајанлар олаҹаг. Амма фикирләримизи нәзакәтлә вә мүлајимликлә билдирмәјин бөјүк көмәји дәјәҹәк. (Колослулара 4:6 ајәсини охујун.) Етигадымыз барәдә данышмағы топ атмаға бәнзәтмәк олар. Топу јаваш да атмаг олар, сәрт дә. Јаваш атсаг, диҝәр ојунчу ону тута биләҹәк вә ојунумуза давам едәҹәјик. Ејнилә нәзакәтлә вә мүлајимликлә данышсаг, инсанларда бизә гулаг асмаг вә сөһбәтә давам етмәк истәји ола биләр. Әлбәттә, әҝәр киминсә мәгсәди мүзакирәдә һаглы чыхмаг вә ја етигадымызы лаға гојмагдырса, сөһбәти давам етдирмәјә дәјмәз (Мәс. 26:4). Амма белә инсанлар тәк-түк олаҹаг. Чохлары бизә гулаг асмаг истәјәҹәк.

19. Етигадымызы мүдафиә едән заман нәјә ҝөрә мүлајим олмалыјыг?

¹⁹ Ҝөрдүјүнүз кими, мүлајим олмағы гаршыныза мәгсәд гојмаға дәјәр. Кимсә сизә мүбаһисә јарадаҹаг суал верәндә вә ја һагсыз јерә тәнгид едәндә Јеһоваја дуа един ки, сизә мүлајим ҹаваб вермәк үчүн ҝүҹ версин. Јадда сахлајын ки, сизин мүлајим ҹавабыныз сајәсиндә фикирајрылыглары дејишмәјә ҝәтириб чыхармајаҹаг. Үстәлик, бу, инсана бизә вә Мүгәддәс Китабдакы һәгигәтләрә гаршы фикрини дәјишмәјә көмәк едә биләр. Одур ки, етигадынызы «мүдафиә етмәјә һазыр олун, анҹаг буну һәлимликлә вә дәрин һөрмәтлә един» (1 Бут. 3:15). Гој мүлајимлик сизин ҝүҹүнүз олсун!