1. Нәјә ҝөрә әксәр инсанлар Мүгәддәс Китаба инанмыр?

 БУ ҜҮН инсанларын һеч кимә етибары галмајыб. Онларын һөрмәт етдији шәхсләрә — сијасәтчиләрә, алимләрә вә иш адамларына етибары сарсылыб. Артыг бу шәхсләрин ҹәмијјәтин хејрини дүшүндүјүнә шүбһә едирләр. Һәмчинин Христиан дининин хадимләри дә онларын ҝөзүндән дүшүб, буна ҝөрә дә бу хадимләрин әлләриндә олан китаба, Мүгәддәс Китаба инанмырлар.

2. Зәбур 119:160 ајәсинә әсасән, биз нәјә әминик?

² Јеһованын хидмәтчиси олан бизләр тамамилә әминик ки, «Јеһова һагг Аллаһы»дыр вә һәмишә рифаһымызы дүшүнүр (Зәб. 31:5; Әшј. 48:17). Биз һәмчинин Мүгәддәс Китабдан охудугларымыза етибар едирик. Инанырыг ки, Аллаһын «сөзүнүн бүнөврәси һәгигәтдир» b. (Зәбур 119:160 ајәсини охујун.) Бир Мүгәддәс Китаб алими јахшы дејиб: «Аллаһын дедији сөзләрдә зәррә гәдәр дә јалан јохдур вә Онун сөзү һеч вахт боша чыхмаз. Аллаһын халгы Онун сөзүнә етибар едә биләр, чүнки бу сөзү дејән Варлыға, Аллаһа етибар едирләр».

3. Бу мәгаләдә нә һагда данышаҹағыг?

³ Инсанлара бизим кими, Аллаһын Кәламына етибар етмәјә неҹә көмәк едә биләрик? Бу мәгаләдә Мүгәддәс Китабын етибара лајиг олдуғуну ҝөстәрән үч сүбуту арашдыраҹағыг: мәтнин дәгиглији, пејғәмбәрликләрин јеринә јетмәси вә инсанлары јахшылыға доғру дәјишмәјә гадир олмасы.

4. Нәјә ҝөрә бәзи инсанлар Мүгәддәс Китабын тәһриф олундуғуну дүшүнүр?

⁴ Јеһова Мүгәддәс Китабын бөлмәләрини 40 нәфәр садиг кишијә јаздырмышды. Лакин бу илкин әлјазмаларын һеч бири бизим дөврә гәдәр ҝәлиб чыхмајыб. Һазырда мөвҹуд олан әлјазмаларын һамысы нүсхәләрдән көчүрүлмүш нүсхәләрдир. Она ҝөрә дә бәзи инсанлар әлимиздә олан Мүгәддәс Китабын орижинала ујғун олдуғуна шүбһә едирләр. Бәс Мүгәддәс Китабын тәһриф олунмадығына неҹә әмин олмаг олар?

5. Төвратын нүсхәләри неҹә көчүрүлүрдү? (Үз габығындакы шәклә бахын.)

⁵ Јеһова Өз Кәламыны горумаг үчүн халгына ону көчүрмәји бујурмушду. Исраил падшаһлары Төвратын үзүнү көчүрүб, өзләри үчүн шәхси нүсхә һазырламалы идиләр. Лавилиләр исә бу Гануну халга өјрәтмәли идиләр (Ган. 17:18; 31:24—26; Нәһ. 8:7). Јәһудиләр Бабил сүрҝүнүндән азад олунандан сонра пешәкар көчүрүҹүләр, јахуд мирзәләр Төвратын чохлу нүсхәләрини һазырламаға башладылар (Үзр. 7:6, һаш.). Бу мирзәләр ишләринә чох ҹидди јанашырдылар. Нәинки сөзләри, һәтта һәрфләри сајырдылар. Амма гејри-камил олдуглары үчүн истәр-истәмәз Мүгәддәс Китабын мәтниндә хырда сәһвләр олурду. Бунунла белә, ејни мәтнин чохлу нүсхәси олдуғуна ҝөрә сонрадан бу сәһвләри мүәјјән етмәк мүмкүн олду. Ҝәлин ҝөрәк неҹә.

6. Мүгәддәс Китабын нүсхәләриндәки сәһвләри мүәјјән етмәк неҹә мүмкүндүр?

⁶ Мүасир алимләр көчүрүҹүләрин бурахдығы сәһвләри тапмағын үсулуну билирләр. Буна бир әјани мисал чәкмәк олар. Тутаг ки, 100 нәфәрә бир сәһифәлик мәтни әллә көчүрмәк тапшырылыб. Онлардан бири мәтни көчүрәркән хырда сәһвләрә јол верир. Онун бурахдығы сәһви тапмағын бир јолу онун көчүрдүјү мәтни диҝәрләрининки илә мүгајисә етмәкдир. Ејнилә алимләр Мүгәддәс Китабын чохсајлы нүсхәләрини бир-бири илә тутушдурараг һансыса мирзәнин бурахдығы сәһви мүәјјән едә билирләр.

7. Мирзәләрин әлјазмалары дәгигликлә көчүрдүјүнү һансы нүмунә ҝөстәрир?

⁷ Мирзәләр Мүгәддәс Китаб әлјазмаларыны дәгигликлә көчүрмәк үчүн чох әзијјәт чәкибләр. Буну сүбут едән бир нүмунәјә бахаг. Төвратын там шәкилдә олан ән гәдим әлјазмасы ерамызын 1008—1009-ҹу илләринә аиддир. Бу әлјазма Ленинград кодекси адланыр. Амма сон илләр әрзиндә Ленинград кодексиндән ән азы мин ил гәдим олан чохлу әлјазмалар вә фрагментләр ашкар олунуб. Кимсә дүшүнә биләр ки, мин илдән чох вахт әрзиндә әлјазмалар бир-бириндән көчүрүлдүјү үчүн Ленинград кодекси даһа гәдим әлјазмалардан хејли фәргләнәр. Амма бу белә дејил. Алимләр даһа гәдим әлјазмаларла сонракы әлјазмалары тутушдуранда ҝөрдүләр ки, сөзләрдә ҹүзи фәрг олса да, бу, мәтнин мәғзинә тәсир етмәјиб.   

8. Инҹилин әлјазмалары илә диҝәр гәдим әсәрләр арасында һансы фәрг вар?

⁸ Гәдимдәки мәсиһиләр Төвратын көчүрүҹүләринин гојдуғу әнәнәни изләјирдиләр. Онлар Инҹилә дахил олан 27 бөлмәни дәгигликлә көчүрүрдүләр вә бу нүсхәләри јығынҹагда вә тәблиғдә истифадә едирдиләр. Бир алим Инҹилин мөвҹуд әлјазмаларыны ејни дөврә аид әсәрләрлә мүгајисә едәрәк демишди: «Инҹилин нүсхәләринин  сајы даһа чохдур… вә онлар нисбәтән бүтөв һалдадырлар». Бир китабда исә белә дејилир: «Инҹилин мөтәбәр тәрҹүмәсини охујан инсан архајын ола биләр ки, о, гәдим јазарларын јаздығы фикирләри охујур» («Anatomy of the New Testament»).

9. Әшија 40:8 ајәсиндә Мүгәддәс Китабла бағлы һансы һәгигәт вурғуланыр?

⁹ Мүгәддәс Китабы көчүрмәк үчүн әсрләр әрзиндә чохлу сајда мирзә ҝеҹәсини ҝүндүзүнә гатмышды. Бунун сајәсиндә бу ҝүн Мүгәддәс Китаб әлимизә дәгиг шәкилдә ҝәлиб чатыб c. Әлбәттә ки, Јеһова бәшәријјәтә үнванладығы Кәламынын горунмасына Өзү нәзарәт едиб. (Әшија 40:8 ајәсини охујун.) Бәли, Мүгәддәс Китабын дөврүмүзә дәгигликлә ҝәлиб чатмасы сүбут едир ки, о, Аллаһын илһамы илә јазылыб. Амма ола билсин, кимин үчүнсә бу сүбут кифајәт дејил. Ҝәлин ҝөрәк Мүгәддәс Китабын Аллаһдан назил олдуғуну ҝөстәрән башга һансы сүбутлар вар.

10. Икинҹи Бутрус 1:21 ајәсинин доғру олдуғуну сүбут едән бир пејғәмбәрлији нүмунә чәкин. (Шәкилләрә бахын.)

¹⁰ Мүгәддәс Китабда јеринә јетмиш чохлу пејғәмбәрликләр вар. Онлардан бәзиләри јазылдығы вахтдан јүз илләр сонра ҝерчәкләшиб. Бу пејғәмбәрликләрин јеринә јетдијини тарих дә тәсдигләјир. Бу бизә гејри-ади ҝәлмир, чүнки Мүгәддәс Китабдакы пејғәмбәрликләрин мәнбәји Јеһова Аллаһдыр. (2 Бутрус 1:21 ајәсини охујун.) Ҝәлин гәдим Бабил шәһәринин сүгуту һаггындакы пејғәмбәрлији јадымыза салаг. Бизим ерадан әввәл VIII әсрдә Әшија пејғәмбәрлик етмишди ки, гүдрәтли Бабил шәһәри ишғал олунаҹаг. Һәтта ораны фәтһ едән шәхсин адынын Куруш олаҹағыны демишди вә Курушун шәһәри неҹә зәбт едәҹәјини дә дәгигликлә тәсвир етмишди (Әшј. 44:27—45:2). Һәмчинин Әшија пејғәмбәр Бабилин әввәл-ахыр виран галаҹағыны вә орада һеч кимин јашамајаҹағыны да пејғәмбәрлик етмишди  (Әшј. 13:19, 20). Бу сөзләр нөгтәсинә кими јеринә јетди. Ерамыздан әввәл 539-ҹу илдә мадалылар вә фарслар Бабили әлә кечирди. Бир вахтлар әзәмәтли олан шәһәр һал-һазырда харабалыгдыр. («Әбәди хошбәхт һәјат!» китабынын електрон версијасында «Мүгәддәс Китабда Бабилин сүгуту габагҹадан дејилмишди» адлы видеоја бахын. Видео 3-ҹү дәрсин 5-ҹи бәндиндә јерләшир.)

11. Дәнјал 2:41—43 ајәләри бу ҝүн неҹә јеринә јетир?

¹¹ Мүгәддәс Китабдакы пејғәмбәрликләр тәкҹә кечмишә аид дејил. Орада бизим ҝөзүмүзүн габағында јеринә јетән пејғәмбәрликләр дә вар. Мәсәлән, ҝәлин Дәнјалын Бөјүк Британија вә Америка дөвләтләри илә бағлы дедији мөһтәшәм пејғәмбәрлијә нәзәр салаг. (Дәнјал 2:41—43 ајәләрини охујун.) Пејғәмбәрликдә бу дөвләтләрин дәмир кими «гисмән мөһкәм» вә ҝил кими «гисмән көврәк» олаҹағы дејилмишди. Бу сөзләрин јеринә јетдији ҝөз габағындадыр. Бөјүк Британија вә Америка дөвләтләри дәмир кими мөһкәм олдугларыны Биринҹи вә Икинҹи Дүнја мүһарибәсиндә газанылан гәләбәдә апарыҹы рол ојнамагла вә индијәнәдәк ҝүҹлү һәрби гүввәјә малик олмагла ҝөстәрирләр. Бунунла белә, вәтәндашлары онларын гүдрәтини зәифләдир. Онлар өз һүгугларыны мүдафиә етмәк үчүн күтләви митингләр, һәмкарлар иттифагы вә азадлыг һәрәкатлары тәшкил едирләр. Дүнја сијасәти үзрә бир мүтәхәссис тәзәликҹә белә демишди: «Дүнјада икинҹи елә бир мүасир демократик дөвләт јохдур ки, Америка кими сијаси ҹәһәтдән бу дәрәҹәдә бөлүнмүш олсун». Ејни шеји Бөјүк Британија барәдә дә демәк олар. Хүсусилә дә сон илләрдә Бөјүк Британијанын Авропа Иттифагы илә һансы әлагәләри сахламалы олдуғуна даир өлкә дахилиндә икитирәлик вар. Бу парчаланмалар уҹбатындан Бөјүк Британија вә Америка дөвләтләринин истәдији кими фәалијјәт ҝөстәрмәси, демәк олар ки, мүмкүнсүздүр.

12. Аллаһын Кәламындакы пејғәмбәрликләр бизи нәјә әмин едир?

¹² Јеринә јетмиш бир чох пејғәмбәрликләр Аллаһын ҝәләҹәклә бағлы вердији вәдләрә иманымызы мөһкәмләндирир. Биз Јеһоваја дуа едән мәзмурчунун сөзләринә шәрикик: «Хиласынын һәсрәтиндәјәм, ахы Сәнин сөзүнә үмид бағламышам» (Зәб. 119:81). Јеһова Мүгәддәс Китабын сәһифәләриндә бизә «ҝөзәл ҝәләҹәк, үмид» бәхш едир (Әрм. 29:11). Бизим ҝәләҹәјә үмидимиз инсанларын ҝөстәрдији ҹәһдләрдән асылы дејил, биз Јеһованын вәдләринә ҝүвәнирик. Ҝәлин һәмишә пејғәмбәрликләри арашдырараг Аллаһын Кәламына етибарымызы мөһкәмләндирәк.

13. Зәбур 119:66, 138 ајәләринә әсасән, Мүгәддәс Китабын етибарлы олдуғуну даһа нә сүбут едир?

¹³ Мүгәддәс Китабын етибара лајиг олдуғуну ҝөстәрән башга сүбут да вар: орадакы мәсләһәтләрә әмәл етмәк инсанлара хејир ҝәтирир. (Зәбур 119:66, 138 ајәләрини охујун.) Мәсәлән, бир вахтлар бошанмаг һәддинә чатан аиләләр инди меһрибандыр. Онларын өвладлары сағлам мүһитдә бөјүјүр, валидејнләринин севҝи вә гајғысыны дујурлар (Ефес. 5:22—29).

14. Мүгәддәс Китабдакы мәсләһәтләрин инсанын һәјатыны јахшылашдырдығына даир нүмунә чәкин.

¹⁴ Мүгәддәс Китабдакы һикмәтли мәсләһәтләрә әмәл етмәјин сајәсиндә һәтта ән тәһлүкәли ҹинајәткарлар белә јахшылыға доғру дәјишибләр. Белә инсанлардан  бири Ҹек d адлы мәһбус иди. О, гәддар ҹинајәтләр төрәтмишди. Олдуғу һәбсханада өлүм һөкмү кәсилән мәһбусларын ичиндә ән тәһлүкәлиси иди. Амма ҝүнләрин бир ҝүнү о, Мүгәддәс Китаб дәрсиндә иштирак етди. Дәрс кечән гардашларын хејирхаһ олмасы она дәрин тәсир бағышлады вә о да Мүгәддәс Китабы өјрәнмәјә башлады. Охудугларына әмәл етдикҹә давранышы вә хасијјәти јахшылыға доғру дәјишди. Бир мүддәтдән сонра Ҹек вәфтиз олунмамыш тәблиғчи олду, даһа сонра исә вәфтиз олунду. О, шөвглә Аллаһын Падшаһлығы һаггында башга мәһбуслара данышырды вә һәтта онларын ән азы дөрдүнә һәгигәти өјрәнмәјә көмәк етмишди. Едам ҝүнү Ҹек артыг тамамилә башга инсан иди. Онун вәкилләриндән бири дејир: «Ҹек 20 ил әввәл таныдығым инсан дејил. Јеһованын Шаһидләринин өјрәтдикләри онун һәјатыны тамамилә дәјишиб». Дүздүр, Ҹекин өлүм һөкмү иҹра олунду, амма онун нүмунәси ачыг-ајдын ҝөстәрир ки, Аллаһын Кәламына етибар едә биләрик вә бу Кәлам инсанларын һәјатыны јахшылыға доғру дәјишмәјә гадирдир (Әшј. 11:6—9).

15. Јеһованын халгыны башгаларындан нә фәргләндирир? (Шәклә бахын.)

¹⁵ Јеһованын хидмәтчиләри Мүгәддәс Китабдакы мәсләһәтләрә әмәл етдикләри үчүн араларында бирлик вар (Јәһ. 13:35; 1 Кор. 1:10). Сијаси, ирги вә сосиал ҹәһәтдән парчаланмыш дүнјанын фонунда онларын арасындакы сүлһ вә бирлик габарыг ҝөрүнүр. Аллаһын халгы арасындакы бирлик Жан адлы оғланы һејран етмишди. О, бир Африка өлкәсиндә бөјүјүб. Өлкәдә вәтәндаш мүһарибәси баш галдыранда о, ордуја гошулду. Амма сонра гоншу өлкәјә гачды. Орада Јеһованын Шаһидләри илә таныш олду. Жан дејир: «Өјрәндим ки, һәгиги диндә олан инсанлар сијасәтә гарышмамалыдыр вә араларында парчаланма олмамалыдыр.  Әксинә, онлар бир-бирини севмәлидир. Бир заманлар мән һәјатымы өлкә уғрунда вурушмаға һәср етмишдим. Амма Мүгәддәс Китабы өјрәнәндән сонра һәјатымы Јеһоваја һәср етдим». Жан бүсбүтүн дәјишди. Артыг о, башга милләтдән олан инсанлара гаршы вурушмур, гаршылашдығы һәр кәсә Мүгәддәс Китабдакы сүлһ хәбәрини чатдырыр. Бәли, Мүгәддәс Китабдакы мәсләһәтләр мүхтәлиф милләтләрдән олан чохлу сајда инсанын һәјатыны јахшылыға доғру дәјишиб. Бу, Мүгәддәс Китабын етибара лајиг олдуғуна даир ҝүҹлү сүбутдур.

16. Нәјә ҝөрә Аллаһын Кәламына етибарымызы ҝүҹләндирмәк чох ваҹибдир?

¹⁶ Бу дүнја ҝетдикҹә даһа да бетәр вәзијјәтә дүшдүјүнә ҝөрә һәгигәтә етибарымыз сынанаҹаг. Ола билсин, инсанлар Мүгәддәс Китабын дәгиглијинә, јахуд Јеһованын халгына јол ҝөстәрмәк үчүн садиг вә ағыллы нөкәр тәјин етдијинә үрәјимиздә шүбһә ојатмаға чалышаҹаглар. Амма биз Јеһованын Кәламынын һәмишә һәгигәт олдуғуна әмин олсаг, ким нә дејирсә десин, иманымыз сарсылмајаҹаг. Биз гәрарлы олаҹағыг ки, «даима, сонадәк [Јеһованын] гајда-ганунуна» табе олаг (Зәб. 119:112). Биз инсанлара һәгигәти данышмаға утанмајаҹағыг, онлары Јеһованын гајда-ганунларына ујғун јашамаға тәшвиг едәҹәјик (Зәб. 119:46). Үстәлик, тәгибләр дә дахил олмагла, ән бөјүк чәтинликләрә «севинҹлә вә сәбирлә» таб ҝәтирәҹәјик (Кол. 1:11; Зәб. 119:143, 157).

17. Илин ајәси бизә нәји хатырладаҹаг?

¹⁷ Јеһоваја шүкүрләр олсун ки, бизә һәгигәти ачыб! Һәгигәт сајәсиндә биз бу гармагарышыг, чашгынлыг ичиндә олан дүнјада гәлб раһатлығыны горујуруг вә ҝедәҹәјимиз јолу јахшы билирик. Һәгигәт бизә Аллаһын Падшаһлығынын идарәчилији алтында ҝөзәл ҝәләҹәјин олаҹағына үмид верир. Арзу едирик ки, 2023-ҹү илин ајәси Аллаһын Сөзүнүн бүнөврәсинин — һәр кәлмәсинин һәгигәт олдуғуна әминлијимизи горумаға көмәк етсин! (Зәб. 119:160).