Кәдәрлә мүбаризә апармаг үчүн мәсләһәт ахтарсаныз, еһтимал ки, сајсыз-һесабсыз фикирләр тапаҹагсыныз. Онлардан бәзиләри диҝәрләринә нисбәтән даһа фајдалы ола биләр. Јәгин бунун сәбәби, әввәлки мәгаләдә дә вурғуландығы кими, һәр кәсин кәдәри мүхтәлиф ҹүр јашамасыдыр. Бир инсан үчүн ишә јарајан мәсләһәт диҝәри үчүн ишә јарамаја биләр.

Буна рәғмән, бир чохларына хејри дәјән бәзи әсас төвсијәләр мөвҹуддур. Бу төвсијәләр мәсләһәтчиләр тәрәфиндән тез-тез вурғуланыр вә онлар һикмәтлә зәнҝин олан гәдими китабдакы, Мүгәддәс Китабдакы заман танымајан принсипләрлә үст-үстә дүшүр.

• Бәзи мүтәхәссисләр бунун кәдәрлә мүбаризәдә ән ваҹиб үсул олдуғуну дүшүнүрләр. Буна бахмајараг, һәрдән тәк галмаг истәјә биләрсиниз. Һәтта ола билсин, сизә көмәк етмәјә чалышан инсанлара әсәбиләшәсиниз. Бу нормалдыр.

• Елә дүшүнмәјин ки, һәмишә инсанларын арасында олмалысыныз, ејни заманда да онлары өзүнүздән тамамилә узаглашдырмајын. Ахы ҝәләҹәкдә онларын дәстәјинә еһтијаҹ дуја биләрсиниз. Гојун башгалары сизин һал-һазырда нәјә еһтијаҹыныз олуб-олмадығыны өјрәнсин.

• Еһтијаҹыныза ујғун олараг башгалары илә кечирдијиниз вахтла тәк олдуғунуз вахт арасында таразлыг јарадын.

ПРИНСИП: «Ики нәфәр бир нәфәрдән јахшыдыр... Әҝәр бири јыхылса, диҝәри јолдашыны галдыраҹаг» (Ваиз 4:9, 10).

• Дүзҝүн гидаланмаг кәдәрлә мүбаризәдән јаранан стрессин өһдәсиндән ҝәлмәјә көмәк едәҹәк. Мүхтәлиф нөв мејвә-тәрәвәз јејин вә јағсыз зүлал тәркибли гидалар гәбул един.

• Боллуҹа су вә башга сағлам ичкиләр ичин.

• Әҝәр иштаһадан кәсилмисинизсә, онда ҝүн әрзиндә аз мигдарда олмагла тез-тез јемәк јејин. Сиз һәкиминиздән гида әлавәләри һагда да мәсләһәт ала биләрсиниз *.

• Сүрәтли јериш вә диҝәр идман һәрәкәтләри мәнфи емосијалары азалда биләр. Бу һәрәкәтләр әзизини итирмиш бәзи инсанлара һазыркы вәзијјәти һагда дүшүнмәјә, бәзиләринә исә бир мүддәт әзизинин өлүмү илә бағлы фикирләрдән узаг олмаға көмәк едә биләр.

ПРИНСИП: «Елә бир адам јохдур ки, өз бәдәнинә нифрәт етсин, әксинә, инсан өз бәдәнинин гејдинә галыр» (Ефеслиләрә 5:29).

• Јатмаг һәр заман ваҹибдир, хүсусилә дә кәдәрли инсанлар үчүн, чүнки кәдәр инсаны даһа да әлдән салыр.

• Нә гәдәр кофеин вә спиртли ички гәбул етдијинизә диггәт јетирин. Чүнки бунлар јухуну гачырыр.

ПРИНСИП: «Бир овуҹ истираһәт ики овуҹ зәһмәтдән вә күләк далынҹа гачмагдан јахшыдыр» (Ваиз 4:6).

• Һәр кәсин кәдәри мүхтәлиф ҹүр јашадығыны гәбул един. Өзүнүз үчүн вәзијјәтинизи нәјин јүнҝүлләшдирдијини мүәјјән един.

• Чохлары кәдәри башгалары илә бөлүшмәјин фајдалы олдуғуну дүшүнүр, бәзиләри исә кәдәри бөлүшмәмәјә үстүнлүк верир. Кәдәрлә мүбаризәдә һиссләри ифадә етмәјин фајдалы олуб-олмадығына даир мүтәхәссисләрин фикирләри фәрглидир. Әҝәр кимәсә үрәјинизи бошалтмаг истәјир, амма чәкинирсинизсә, онда јахын достунузла үрәјиниздәкиләри бөлүшмәјин сајәсиндә буну етмәк сизә ҝет-ҝедә асан ҝәлә биләр.

• Бәзи инсанлар кәдәрдән гуртулмағын чарәсини ағламагда ҝөрүр. Диҝәрләри исә дүшүнүр ки, нә гәдәр аз ағласа, кәдәрдән бир о гәдәр тез гуртулаҹаг.

ПРИНСИП: «Үрәк өз дәрдини билир» (Мәсәлләр 14:10).

• Доғмасыны јениҹә итирмиш бәзи инсанлар дәрдләрини јүнҝүлләшдирмәк үчүн спиртли ичкијә вә ја наркотикә алудә олур. Бу ҹүр дырнагарасы чыхыш јолу инсана зәрәрдән башга һеч нә ҝәтирмир. Инсанын бунлардан дујаҹағы раһатлыг мүвәггәтидир вә ҹидди фәсадлара сәбәб ола биләр. Дәрдинизи јүнҝүлләшдирмәк үчүн зәрәрсиз јоллардан истифадә един.

ПРИНСИП: «Ҝәлин ҹисми вә руһу мурдарлајан һәр шејдән өзүмүзү тәмизләјәк» (2 Коринфлиләрә 7:1).

• Чохлары һүзн вә кәдәр дөврүнү мүвәггәти фасиләләрлә, јәни онлары ағры-аҹыдан мүвәггәти дә олса, узаглашдыран мәшғулијјәтләрлә әвәз етмәјин фајдасыны ҝөрүрләр.

• Достлуг мүнасибәтләри гурмагла, бу мүнасибәтләри ҝүҹләндирмәклә, јени баҹарыглара јијәләнмәклә вә ја әјләнҹәјә вахт ајырмагла мүвәггәти олараг раһатлыг тапа биләрсиниз.

• Вахт кечдикҹә вәзијјәт дәјишәҹәк. Сиз ҝөрәҹәксиниз ки, јухарыда һаггында данышдығымыз фасиләләр даһа узун чәкәҹәк вә даһа тез-тез олаҹаг. Бу исә сағалма просесинин бир һиссәсидир.

ПРИНСИП: «Һәр шејин өз вахты вар... Ағламағын өз вахты, ҝүлмәјин өз вахты; фәған етмәјин өз вахты, рәгс етмәјин өз вахты» (Ваиз 3:1, 4).

• Тез бир заманда нормал һәјат режиминә гајыдын.

• Јуху, иш вә диҝәр мәшғулијјәтләрлә бағлы режимә риајәт едәндә, еһтимал ки, әввәлки һәјат режиминә гајыдаҹагсыныз.

• Фајдалы мәшғулијјәтләр ағры-аҹынызы јүнҝүлләшдирә биләр.

ПРИНСИП: «Аллаһ онун башыны севинҹлә гарышдырдығы үчүн өмрүнүн неҹә кечдијиндән хәбәр тутмајаҹаг» (Ваиз 5:20).

• Доғмасыны итирәндән гыса мүддәт сонра ваҹиб гәрарлар верән әксәр инсанлар сонрадан бу гәрарлара ҝөрә пешманчылыг чәкибләр.

• Мүмкүнсә, көчмәјә, ишинизи дәјишмәјә вә ја итирдијиниз әзизинизин шәхси әшјаларыны атмаға тәләсмәјин, ҝөзләјин кифајәт гәдәр вахт кечсин.

ПРИНСИП: «Чалышганын нијјәти уғур ҝәтирәр, тәләскән еһтијаҹа јуварланар» (Мәсәлләр 21:5).

• Јаслы инсанларын әксәријјәти өлән әзизләринин хатирәсини јашадан шејләри етмәјин фајдалы олдуғуну ҝөрүрләр.

• Өлән инсанын шәкилләрини вә ондан јадиҝар галан әшјалары топламаг, јахуд хатырламаг истәдијиниз һадисәләрин вә ја һекајәләрин ҝүндәлијини јаратмаг сизә раһатлыг ҝәтирә биләр.

• Хош хатирәләри јадыныза салан әшјалары сахлајын вә өзүнүзү мәнән һазыр һисс едәндә онлара бахын.

ПРИНСИП: «Кечмиш чағлары јада салын» (Ганунун тәкрары 32:7).

• Тәтилә чыхмаг һагда фикирләшә биләрсиниз.

• Әҝәр узунмүддәтли тәтилә чыхмаг алынмырса, онда ән азындан, бир-ики ҝүнлүк истираһәт едә биләрсиниз. Мәсәлән, паркда, дәниз кәнарында ҝәзишә вә ја достларынызла бирҝүнлүк һараса ҝедә биләрсиниз.

• Һәтта әввәлләр етмәдијиниз бир ишлә мәшғул олмаг сизә кәдәрдән гуртулмаға көмәк едә биләр.

ПРИНСИП: «Ҝәлин сакит бир јерә ҝедәк, бир аз динҹинизи алын» (Марк 6:31).

• Унутмајын ки, башгаларына вахт ајырыб көмәк етсәниз, өзүнүзү даһа јахшы һисс едә биләрсиниз.

• Илк олараг әзизинизин өлүмүнә ҝөрә кәдәрләнән вә тәсәллијә еһтијаҹ дујан инсанлара, мәсәлән, достларыныза, гоһумларыныза көмәк едә биләрсиниз.

• Башгаларына дәстәк олмаг вә тәсәлли вермәк севинҹинизи вә һәјат амалынызы сизә ҝери гајтараҹаг.

ПРИНСИП: «Вермәк алмагдан даһа чох хошбәхтлик ҝәтирир» (Һәвариләрин ишләри 20:35).

• Кәдәр әслиндә нәјин ваҹиб олдуғуну даһа јахшы баша дүшмәјә көмәк едә биләр.

• Бундан сонра неҹә һәјат сүрәҹәјиниз һагда дүшүнүн.

• Лазым ҝәлсә, ваҹиб сајдығыныз шејләрдә дәјишиклик един.

ПРИНСИП: «Јас евинә ҝетмәк зијафәт евинә ҝетмәкдән јахшыдыр, чүнки һәр кәсин ахыры будур. Һәр бир јашајан буну јадында сахламалыдыр» (Ваиз 7:2)

 Дүзүнү десәк, һеч нә ағры-аҹынызы тамамилә арадан галдыра билмәз. Бунунла белә, әзизини итирән инсанларын чоху бу мәгаләдә садаланан аддымларын онлара тәсәлли вердијини өз тәҹрүбәләриндә ҝөрә биләр. Сөз јох ки, бу мәгаләдә кәдәрдән гуртулмағын бүтүн јолларындан данышылмыр. Амма бу мәсләһәтләрдән бәзиләринә әмәл етсәниз, мүәјјән гәдәр тәсәлли тапа биләрсиниз.