АИЛӘЛӘРӘ КӨМӘК | ВАЛИДЕЈНЛИК БОРҸУ
Ушағыныза ҹинси тәрбијә верин
ПРОБЛЕМ
Әввәлләр валидејнләр ушаглары илә ҹинси мөвзуларда данышмаг үчүн һеч олмаса маҹал тапа билирдиләр. Онларын имканы олурду ки, јашына вә тәләбатына ујғун олараг, ушаға һәр шеји өзләри изаһ етсинләр.
Инди зәманә чох дәјишиб. Бир китабда гејд олунур ки, «ушаглар артыг лап кичик јашларындан сексуал характерли мәлуматлара мәруз галырлар. Ушаг медиасында сексуал мөвзулара ҝетдикҹә даһа чох раст ҝәлинир» («The Lolita Effect»). Бәс бу, ушагларын хејринәдир, јохса зәрәринә?
НӘЈИ БИЛМӘЛИСИНИЗ?
Ачыг-сачыг мөвзулар һәр јердәдир. Дебораһ Рофман јазыр: «Сөһбәтләр, рекламлар, кинолар, китаблар, маһны сөзләри, телевизија шоулары, месажлар, ојунлар, реклам лөвһәләри, телефон вә компүтерин екранлары сексуал характерли шәкилләрлә, данышыгларла, ејһамларла о гәдәр долудур ки, бунун уҹбатындан интим мүнасибәт чохларынын [јенијетмәләрин, һәтта азјашлы ушагларын] дүшүнҹәсинә... һәјати ваҹиб бир шеј кими һәкк олунур» («Talk to Me First»).
Ҝүнаһын јарысы маркетингдәдир. Рекламчылар вә тиҹарәтчиләр ушаглар үчүн ачыг-сачыг, ҹәлбедиҹи ҝејимләр сатырлар. Бунунла онлар ушаглара кичик јашларындан өз хариҹи ҝөрүнүшләринә һәдсиз өнәм вермәји өјрәдирләр. Бир китабда вурғуланыр: «Ушагларын һәмјашыдларындан сечилмәк истәмәдикләрини билән маркетологлар бундан суи-истифадә едирләр. Онларын мәгсәди бу ҹүр сексуал имиҹ вә мәһсуллар васитәсилә ушаглары сексә ҹәлб еләмәк јох, онлара мал сатмагдыр» («So Sexy So Soon»).
Мәлуматлы олмаг кифајәт дејил. Машынын неҹә ишләдијини билмәклә тәҹрүбәли сүрүҹү олмаг арасында бөјүк фәрг вар. Ејнилә, ушағын ҹинси мүнасибәтлә бағлы мәлуматынын олмасы онун бу саһәдә дүзҝүн гәрар верәҹәјиндән хәбәр вермир.
Хүласә: Ушаглара јахшыны писдән ајыра билмәләри үчүн ағылларыны ишләтмәјә көмәк етмәк индики зәманәдә хүсусилә ваҹибдир (Ибраниләрә 5:14).
СИЗ НӘ ЕДӘ БИЛӘРСИНИЗ?
Јаханызы кәнара чәкмәјин. Сизин үчүн нә гәдәр чәтин олса да, јаддан чыхармајын ки, ушагларыныза ҹинси тәрбијә вермәк валидејнлик борҹунуздур. Вәзифәнизи јеринә јетирин! (Мүгәддәс Китаб принсипи: Мәсәлләр 22:6).
Сөһбәтиниз гыса олсун. Бирдәфәјә узун-узады данышмаг мәсләһәт дејил. Өвладынызла бирҝә јол ҝедәндә, һансыса ишләри ҝөрәндә вә ја башга бир вахт сөһбәт дүшәндә фүрсәти әлдән вермәјин. Ушагларынызын фикрини өјрәнмәк үчүн суаллар верин. Мәсәлән, ушағыныза: «Белә мәзмунлу рекламлар сәни ҹәлб едир?» суалыны вермәкдәнсә, соруша биләрсиниз: «Сәнҹә, нәјә ҝөрә рекламчылар өз мәһсулларыны сатмаг үчүн бу кими шәкилләрдән истифадә едирләр?» Өвладынызын ҹавабыны динләдикдән сонра сорушун: «Сән буна неҹә јанашырсан?» (Мүгәддәс Китаб принсипи: Ганунун тәкрары 6:6, 7).
Ушағын јашыны нәзәрә алын. Мәктәб јашына чатмамыш ушаглара ҹинсијјәт органларынын адыны өјрәтмәк олар. Һәмчинин изаһ един ки, һеч кимин бу органлара тохунмасына иҹазә вермәсинләр. Бир аз бөјүјәндән сонра ушағын дүнјаја неҹә ҝәлдији барәдә үмуми мәлумат верин. Јеткинлик дөврүнә чатанда исә онларла интим мүнасибәтләрин әхлаги вә физики јөнләри барәдә әтрафлы даныша биләрсиниз.
Әхлаги дәјәрләр ашылајын. Ушағыныза кичик јашларындан дүрүстлүјү, паклығы вә һөрмәти өјрәдин. Буну етмәклә сиз ҹинси мүнасибәтлә бағлы мөвзунун мүзакирәси үчүн тәмәл гојмуш олаҹагсыныз. Бундан әлавә, өз әхлаг дәјәрләринизи өвладыныза ачыг шәкилдә билдирин. Мәсәлән: Әҝәр никаһдан әввәл ҹинси әлагәни јолверилмәз һесаб едирсинизсә, буну онлара белә дә дејин. Һәмчинин никаһдан өнҹә ҹинси әлагәдә олмағын нә үчүн сәһв вә зәрәрли олдуғуну изаһ един. Бир китабда дејилир: «Валидејнләринин никаһдан өнҹә ҹинси мүнасибәтә пис бахдығыны билән јенијетмәләр надир һалларда бу јаш дөврүндә ҹинси әлагәдә олурлар» («Beyond the Big Talk»).
Нүмунә олун. Сөзүнүзлә әмәлиниз үст-үстә дүшсүн. Мәсәлән, әдәбсиз зарафатлара ҝүлүрсүнүз? Ачыг-сачыг ҝејинирсиниз? Ешгбазлыг едирсиниз? Бу кими давранышлар ушагларыныза өјрәтмәјә чалышдығыныз әхлаг дәјәрләрини алт-үст едир (Мүгәддәс Китаб принсипи: Ромалылара 2:21).
Мүсбәт тонда данышын. Ҹинси мүнасибәт Аллаһдан бир һәдијјәдир вә никаһ дахилиндә бу мүнасибәт инсана бөјүк һәзз верә биләр (Мәсәлләр 5:18, 19). Гој өвладыныз билсин ки, вахты чатанда о, бу һәдијјәдән истифадә едәҹәк (1 Тимутијә 1:18, 19).