БИЗИМ ЕРАНЫН 49-ҹу илиндә рәһбәрлик шурасынын Јерусәлимдә кечирилән ваҹиб ҝөрүшүндә шаҝирд Јагуб демишди: «Аллаһын диҝәр милләтләрдән Өз адына бир халг тәшкил етмәк үчүн онлара илк дәфә неҹә нәзәр салдығыны Симеон [Петер] әтрафлы нәгл етди. Пејғәмбәрләрин китабында јазыланлар да бунунла үст-үстә дүшүр: “Бундан сонра гајыдыб Давудун јыхылмыш чардағыны јенидән гураҹағам, харабалыгларыны бәрпа едиб, ону тәзәдән гураҹағам ки, бу халгдан галмыш адамлар, диҝәр милләтләрдән олуб Мәним адымла адланан инсанларла бирҝә Јеһованы үрәкдән ахтарсынлар. Та гәдимдән бәлли олан бу шејләри едән Јеһова белә дејир”» (Һәв. иш. 15:13—18).

1, 2. а) Давудун чардағы нәдир вә о, неҹә бәрпа олунмалы иди? б) Бу ҝүн кимләр Јеһованын хидмәтчиләри кими бирҝә хидмәт едир?

² Падшаһ Сидгија тахтдан салынанда Давудун чардағы, јәни сарајы јыхылды (Амос 9:11). Лакин бу чардағы Давудун нәслиндән ҝәлән даими Падшаһ Иса бәрпа едәҹәкди (Јез. 21:27; Һәв. иш. 2:29—36). Јагубун тарихи ҝөрүшдә дедији кими, Амосун бу пејғәмбәрлији јәһудиләрин вә гејри-јәһудиләрин арасындан Падшаһлығын варисләринин сечилмәси илә јеринә јетәҹәкди. Бу ҝүн мәсһ олунмушларын галығы вә Исанын милјонларла башга гојунлары Јеһованын хидмәтчиләри кими Мүгәддәс Китаб һәгигәтләрини инсанлара бәјан едирләр (Јәһ. 10:16).

3, 4. Јеһованын халгы Бабилдә оларкән руһаниликләрини неҹә горудулар?

³ Јәһудиләр Бабилә әсир апарыланда Давудун чардағынын јыхылмасы ајдын ҝөрүндү. 70 ил әсирликдә олдуглары мүддәтдә (б. е. ә. 607—537) јәһудиләр јалан динин мәркәзи олан Бабилдә өз тәмиз ибадәтләрини  горудулар. Ејнилә биз дә Шејтанын идарә етдији бу дүнјада Јеһоваја мәхсус халг кими садиглијимизи горујуруг (1 Јәһ. 5:19). Зәнҝин руһани ирсимиз садиглијимизи горумаға көмәк едир.

⁴ Бизим әлимиздә руһани ирсимизин бир һиссәси олан Аллаһын Кәламы вар. Бабилдә сүрҝүндә олан јәһудиләрин исә бүтөв шәкилдә Мүгәддәс Китабы јох иди, онлар јалныз, Он әмр дә дахил олмагла, Мусанын ганунуну билирдиләр. Јәһудиләр Сион дағы барәдә бәстәләнмиш нәғмәләри, Сүлејманын вә диҝәрләринин мәсәлләрини билирдиләр, еләҹә дә Јеһованын кечмишдә јашајан хидмәтчиләринин шүҹаәтиндән хәбәрдар идиләр. Бәли, әсирләр Сиону хатырлајыб ағлајырдылар вә Јеһованы унутмурдулар. (Мәзмур 137:1—6 ајәләрини оху.) Бу, онлара һәтта Бабилдә, чохлу јалан тәлимләрин вә адәт-әнәнәләрин олдуғу бир јердә руһән ајыг галмаға көмәк едирди.

5. Нәјә әсасән дејә биләрик ки, Бабилдә вә Мисирдә Үч үгнум вә ја үчлүк тәлиминә инанырдылар?

⁵ Үчлүк вә ја Үч үгнум бабиллиләрин ибадәтиндә ваҹиб рол ојнајырды. Бабил үчлүкләриндән бири Син (ај аллаһы), Шамаш (ҝүнәш аллаһы) вә Иштардан (мәһсулдарлыг вә ҹәза илаһәси) ибарәт иди. Гәдим Мисирдә, адәтән, аллаһы һансыса бир илаһә илә евләнмиш вә бир оғул саһиби олмуш кими тәсвир едирдиләр, «бунун сајәсиндә онлар үчлүјү вә ја Үч үгнуму тәшкил едирди. Буна бахмајараг, ата һәмишә башчы ролуну ојнамырды, бәзән бу мөвгеји илаһә тутурду» («New Larousse Encyclopedia of Mythology»). Бир Мисир үчлүјүнә аллаһ Осирис, илаһә Исида вә онларын оғлу Гор аиддир.

6. Үч үгнум нәдир вә белә јанлыш тәлимләрдән өзүмүзү неҹә горуја биләрик?

⁶ Христиан дүнјасынын да өз үчлүјү — Үч үгнуму вар. Дин рәһбәрләри дејир ки, Ата, Оғул вә мүгәддәс руһ бир Аллаһы тәшкил едир. Амма бу, Јеһованын али һакимијјәтини шүбһә алтына алыр, чүнки Јеһованы үчлүк кими тәсәввүр етмәк о демәкдир ки, О, Аллаһын јалныз үчдә бирини тәшкил едир. Јеһованын халгы бу ҹүр јанлыш тәлимләрә инанмыр, чүнки онлар: «Динлә, еј Исраил! Аллаһымыз Рәбб јеҝанә Рәбдир», — сөзләрлә разылашырлар (Ганун. т. 6:4). Иса да бу сөзләри тәкрарлады. Бәс һәгиги мәсиһчиләр Исанын бу сөзләрилә разылашырлармы? (Марк 12:29).

7. Нә үчүн Үч үгнума инанан инсан вәфтиз олуна билмәз?

⁷ Үч үгнум тәлими Исанын шаҝирдләринә: «Ҝедин вә бүтүн милләтләрин ичиндә шаҝирд һазырлајын, онлары Ата, Оғул вә мүгәддәс руһ наминә вәфтиз един», — тапшырығына зидд ҝедир (Мат. 28:19). Һәгиги мәсиһчи вә Јеһованын Шаһиди кими вәфтиз олунмаг үчүн инсан Јеһова Атанын һәр бир шејдән үстүн олдуғуну вә Аллаһын Оғлу Исанын мөвгејинин вә һакимијјәтинин нәдән ибарәт олдуғуну дәрк етмәлидир. Вәфтиз олунмаг истәјән кәс мүгәддәс руһун Үч үгнумун бир һиссәси јох, Аллаһын фәал гүввәси олдуғуна да инанмалыдыр (Јар. 1:2). Үч үгнума инанан инсан вәфтиз олуна билмәз. Бизи Аллаһы рүсвај едән тәлимләрдән чәкиндирдији үчүн руһани ирсимизә ҝөрә Јеһоваја миннәтдарыг.

8. Бабиллиләрин аллаһларла вә ҹинләрлә бағлы һансы тәсәввүрләри вар иди?

⁸ Бабилдә инсанлар бир чох јалан тәлимләрә, аллаһлара, ҹинләрә вә спиритизмә инанырды. «Бејнәлхалг стандарт Мүгәддәс Китаб енсиклопедијасы»нда гејд олунур: «Бабиллиләрин дининдә аллаһлара ибадәт етмәләринин диҝәр ваҹиб сәбәби инсанлара мүхтәлиф физики вә әгли ҹәһәтдән әзијјәт верән ҹинләрә гаршы дурмаг иди.  Ҝөрүнүр, динин бөјүк һиссәси артыг бу үзүҹү мүбаризәјә таб ҝәтирә билмирдиләр, бу сәбәбдән, онлар һәр јерә аллаһлар гојмушдулар ки, ҹинләрлә мүбаризәдә көмәк олмасы үчүн онлара дуа етсинләр» («The International Standard Bible Encyclopaedia»).

9. а) Неҹә олду ки, Бабил әсирлијиндән сонра бир чох јәһудиләр јанлыш тәлимләрин тәсири алтына дүшдүләр? б) Ҹинләрлә әлагәјә ҝирмәк тәһлүкәсиндән бизи нә горуја биләр?

⁹ Бабил әсирлијиндән сонра бир чох јәһудиләр Аллаһын Кәламына әсасланмајан тәлимләрин тәсири алтына дүшдүләр. Јунан фәлсәфәси јајылдыгҹа јәһудиләр јахшы вә пис ҹинләрин мөвҹудлуғуна инанмаға башладылар вә онларын торуна дүшдүләр. Руһани ирсимиз бизи ҹинләрлә әлагә гурмагдан горујур, чүнки биз билирик ки, Аллаһ Бабили спиритизмлә мәшғул олдуғуна ҝөрә мүһакимә едирди (Јешаја 47:1, 12—15). Үстәлик, Јеһованын спиритизмә даир нөгтеји-нәзәрини билмәк бизи мүдафиә едир. (Ганунун тәкрары 18:10—12; Вәһј 21:8 ајәләрини оху.)

10. Бөјүк Бабилин адәтләри вә инанҹлары барәдә нә демәк олар?

¹⁰ Гәдим бабиллиләр кими, бу ҝүн јалан динин дүнја империјасы олан Бөјүк Бабилин тәрәфдарлары да спиритизмлә мәшғул олурлар (Вәһј 18:21—24). Бир лүғәтдә дејилир: «[Бөјүк] Бабилә бир чох империја вә мәдәнијјәтләр дахилдир. Онун һүдудларыны ҹоғрафи вә ја һәр һансы башга бөлҝүләр јох, мәһз һөкм сүрән бүтпәрәстлик мүәјјән едир» («The Interpreter’s Dictionary of the Bible», 1-ҹи ҹилд, сәһ. 338). Спиритизм, бүтпәрәстлик вә диҝәр ҝүнаһларла долуб дашан Бөјүк Бабил һәлә дә мөвҹуддур, анҹаг онун мәһвинә аз галыб. (Вәһј 18:1—5 ајәләрини оху.)

11. Спиритизмлә бағлы һансы хәбәрдарлыглар дәрҹ олунмушду?

¹¹ Јеһова ҝәләҹәји демәмәји, јәни спиритизмлә мәшғул олмамағы әмр етмишди (Лев. 19:26). Чох вахт спиритуализм (материјанын дејил, руһу һәгиги ҝерчәклик һесаб едән мүртәҹе фәлсәфи ҹәрәјан) адланан спиритизмлә мәшғул олмаг 19-ҹу әсрдә ҝениш јајылмышды. Бу сәбәбдән, «Сион Ҝөзәтчи гүлләси»нин 1885-ҹи ил мај сајында белә сөзләр дејилир: «Өләндән сонра инсанын башга аләмдә јашамаға давам етмәси фикри һеч дә тәзә анлајыш дејил. Бу, гәдим динләрин бир һиссәси олмуш вә мифолоҝијаларын әсасыны тәшкил етмишдир». Һәмин мәгаләдә һәмчинин гејд олунур ки, ҹинләр өзләрини ҹанлы инсанларла үнсијјәт јаратмаға чалышан өлүләр кими гәләмә верирләр вә белә етмәклә онлар ҝизли шәкилдә бир чохларынын дүшүнҹә вә һәрәкәтләринә тәсир едирләр. Сон нәшрләримиздә гејд олундуғу кими, әввәлләр нәшр едилән «Мүгәддәс Китаб спиритизм һагда нә дејир?» адлы буклетдә дә ејни хәбәрдарлыг дәрҹ олунмушду.

12. Сүлејман Аллаһдан илһам алараг өлүләрин вәзијјәти барәдә нә демишди?

¹² Һәгигәти биләнләрин һамысы бу суалын ҹавабыны билирләр (2 Јәһ. 1). Биз Сүлејманын сөзләри илә тамамилә разыјыг: «Дири ит өлү ширдән јахшыдыр. Чүнки дириләр өләҹәкләрини билир, анҹаг өлүләр һеч нә билмир... Чалышмаг үчүн нә баҹарырсан, вар ҝүҹүнлә ет. Чүнки ҝедәҹәјин өлүләр дијарында нә иш, нә фикир, нә билик, нә дә һикмәт вар» (Ваиз 9:4, 5, 10).

13. Неҹә олду ки, јәһудиләр јунан дининин вә мәдәнијјәтинин тәсири алтына дүшдүләр?

¹³ Јәһудиләр өлүләрин вәзијјәти илә бағлы һәгигәти билирдиләр. Амма Јунаныстан Бөјүк Исҝәндәрин сәркәрдәләри арасында бөлүнәндә Јәһуда вә Суријаны бирләшдирмәк үчүн јунан дини илә мәдәнијјәти бирләшдирилди. Нәтиҹәдә, јәһудиләр  өлмәз руһ вә өлүләрин јералты дүнјада әзаб чәкмәләри кими јалан тәлимләри гәбул етдиләр. Јунанлар бу тәлимә инанан илк халг дејилди, бабиллиләрин фикринҹә, «јералты дүнја... залым аллаһларын вә ҹинләрин идарәсиндә олан горхунҹ бир аләмдир» («The Religion of Babylonia and Assyria»). Бәли, бабиллиләр руһун өлмәзлијинә инанырдылар.

¹⁴ Салеһ инсан олан Әјјубун Мүгәддәс Китабы олмаса да, о, өлүм һаггында һәгигәти билирди. О һәмчинин әмин иди ки, мәһәббәтли Аллаһ Јеһова ону дирилтмәјин һәсрәтини чәкәҹәк (Әјј. 14:13—15). Ибраһим дә дирилмәјә инанырды. (Ибраниләрә 11:17—19 ајәләрини оху.) Ахы өлмәмиш бир инсаны неҹә дирилтмәк олар?! Бу гејри-мүмкүн олдуғу үчүн Аллаһын садиг хидмәтчиләри өлүмдән сонра һәјатын мөвҹуд олдуғуна инанмырдылар. Шүбһәсиз ки, Аллаһын мүгәддәс руһу Әјјуба вә Ибраһимә өлүләрин вәзијјәти барәдә һәгигәти баша дүшмәјә вә дирилмәјә инанмаларына көмәк етди. Бу һәгигәтләр дә бизим ирсимизин бир һиссәсидир.

¹⁵ Адәмдән мирас алдығымыз ҝүнаһ вә өлүмүн нәтиҹәләриндән бизи неҹә гуртараҹағы барәдә һәгигәтләри ачыгладығы үчүн Аллаһа чох миннәтдарыг (Ром. 5:12). Биз дәрк едирик ки, Иса «она ҝөрә ҝәлмәјиб ки, она гуллуг етсинләр, әксинә, о, хидмәт етмәк вә бир чохлары уғрунда ҹаныны фидјә кими вермәк үчүн ҝәлиб» (Марк 10:45). «Мәсиһ Исанын өдәдији фидјә васитәсилә» хилас олдуғумузу билмәк неҹә дә хошдур! (Ром. 3:22—24).

¹⁶ Биринҹи әсрдәки јәһудиләр вә гејри-јәһудиләр ҝүнаһларындан төвбә етмәли вә Исанын фидјә гурбанлығына иман  ҝәтирмәли идиләр. Әкс тәгдирдә, онларын бағышланмасы мүмкүн олмазды. Бу ҝүн дә вәзијјәт ејнидир (Јәһ. 3:16, 36). Әҝәр инсан Үч үгнум вә өлмәз руһ кими јалан тәлимләрә бағлыдырса, бу фидјәнин она һеч бир фајдасы олмајаҹаг. Анҹаг биз ондан фајдалана биләрик. Чүнки Аллаһын «севимли Оғлунун... фидјәси васитәсилә бизә гуртулуш [вердији], ҝүнаһларымызын бағышланмасыны тәмин [етдији]» барәдә һәгигәтләри билирик (Колос. 1:13, 14).

¹⁷ Алдығымыз һәгиги биликләр, Аллаһын хидмәтчиләри кими фәалијјәтимиз, руһани вә мадди хејир-дуаларымыз һаггында һәлә чох шеј демәк оларды. Онилликләр әрзиндә дәрҹ едилән «Иллик мәҹмуә»дә Јеһованын халгынын бүтүн дүнјада Она неҹә хидмәт етдији барәдә руһландырыҹы һадисәләр гејд олунур. «Јеһованын Шаһидләри — Аллаһын Падшаһлығынын мүждәчиләри» вә «Әмәлдә ҝөрүнән иман» видеофилминин (рус.) биринҹи вә икинҹи һиссәләриндә тарихимиз барәдә мәлумат ала биләрик. Үстәлик, журналларымызда тез-тез әзиз һәмиманлыларымыз барәдә үрәкләри исиндирән мәлуматлар нәшр олунур.

¹⁸ Исраиллиләрә Аллаһын онлары Мисир әсарәтиндән азад етмәси үзәриндә дүшүнмәләри фајда ҝәтирдији кими, Јеһованын тәшкилатынын тарихинә нәзәр салмаг бизә дә фајда ҝәтирәҹәк (Чых. 12:26, 27). Аллаһын мөһтәшәм ишләринин шаһиди олан јашлы бир инсан кими Муса исраиллиләри тәшвиг едирди: «Өтән ҝүнләри јадыныза салын, кечмиш нәсилләрә нәзәр салын, атаныздан сорушун, о сизә десин, ағсаггалларыныздан сорушун, онлар сизә сөјләсин» (Ганун. т. 32:7). Јеһованын халгы вә отлағынын сүрүсү кими һәр биримиз Она севинҹлә һәмд едир вә мөһтәшәм ишләри барәдә башгаларына бәјан едирик (Мәз. 79:13). Үстәлик, биз тарихимиз барәдә өјрәнмәли, ондан өзүмүз үчүн ибрәт ҝөтүрмәли вә буна ујғун олараг ҝәләҹәјимизи гурмалыјыг.

¹⁹ Руһани гаранлыгда долашмадығымыз вә Аллаһын нурунда јеридијимиз үчүн Она миннәтдарыг (Сүл. мәс. 4:18, 19). Ҝәлин Аллаһын Кәламыны һәвәслә өјрәнәк вә Һөкмдар Аллаһ Јеһованы нөвбәти сөзләрлә иззәтләндирән мәзмурчу кими, чалышганлыгла һәгигәти башгалары илә бөлүшәк: «Еј Худавәнд Рәбб, гүдрәтинлә доланыб ҝәзәҹәјәм, Сәнин, јалныз Сәнин салеһлијини бәјан едәҹәјәм. Еј Аллаһ, ҝәнҹлијимдән бәри мәнә тәлим вермисән, Сәнин харигәләрини индијәдәк елан едирәм. Јаша долуб сачыма дән дүшәнә гәдәр ҝәләҹәк нәслә гүввәтини, ҝәләҹәк нәслин һәр биринә гүдрәтини елан едәҹәјәм. Еј Аллаһ, мәни тәрк етмә» (Мәз. 71:16—18).

20. Һансы ваҹиб мәсәләләрдән аҝаһыг вә сән бу һагда нә дүшүнүрсән?

²⁰ Јеһованын һәср олунмуш халгы олан бизләр Онун Али һөкмранлығы вә инсан нөгсансызлығы кими ваҹиб мәсәләләрдән аҝаһыг. Һәгигәтән дә, биз Каинатын Һөкмдары Јеһова һаггындакы данылмаз һәгигәтләри тәблиғ едирик, чүнки О, бизим сәмими-гәлбдән ибадәтимизә лајигдир (Вәһј 4:11). Һәмчинин Јеһованын мүгәддәс руһунун көмәји илә биз фәгирләрә мүждәни јајыр, гәлби сыныг оланларын јараларыны сарыјыр вә јаслылара тәсәлли веририк (Јешаја 61:1, 2). Шејтана Аллаһын халгы вә бәшәријјәт үзәриндә һөкмранлыг етмәјә һеч вахт иҹазә верилмәјәҹәк. Руһани ирсимиз бизи мөһкәмләндирәҹәк вә Јеһоваја јахынлашдыраҹаг ки, Она инди вә әбәдијјән хидмәт едәк. (Мәзмур 26:11; 86:12 ајәләрини оху.)