1, 2. Нәјә ҝөрә әнҹир барәдә өјрәнмәк бәзиләри үчүн мараглы ола биләр?

ЈӘГИН, бир чохлары кими, сән дә әнҹир јемәји хошлајырсан. Гәдим јәһудејалылар әнҹир јетишдирмәји севирдиләр (Наһ. 3:12; Лука 13:6—9). Бу ҝүн дә дүнјанын бир чох јерләриндә чохлу әнҹир нөвләри ҝениш шәкилдә беҹәрилмәкдәдир. Әнҹирин тәркиби селлүлоз, антиоксидантлар вә минералларла зәнҝиндир; ејни заманда чохлары онун үрәк үчүн фајдалы олдуғуну дејир.

²Бир дәфә Јеһова әнҹири үрәклә мүгајисә етмишди. Аллаһ бурада һәгиги мәнада әнҹирин үрәк үчүн нә гәдәр фајдалы олдуғундан данышмырды. Онун сөзләри мәҹази мәна дашыјырды. Јеһованын Јеремја пејғәмбәр васитәсилә дедикләри бирбаша сәнин вә әзизләринин үрәји илә әлагәлидир. Аллаһын дедикләрини нәзәрдән кечирдикҹә бу сөзләрин мәсиһчиләр үчүн һансы мәна кәсб етдији барәдә дүшүн.

3. «Јеремја» китабынын 24-ҹү фәслиндәки әнҹирләр нәји тәмсил едирди?

³Ҝәлин әввәлҹә Аллаһын Јеремјанын ҝүнләриндә әнҹир барәдә дедикләринә нәзәр салаг. Ерамыздан әввәл 617-ҹи илдә Јәһуда халгы руһани ҹәһәтдән пис вәзијјәтдә иди. Аллаһ ҝәләҹәкдә нә баш верәҹәјини ҝөрүнтүдә ики нөв әнҹирин — «чох јахшы» вә «чох пис» әнҹирләрин нүмунәси әсасында ҝөстәрмишди. (Јеремја 24:1—3 ајәләрини оху.) Пис әнҹирләр Навуходоносор падшаһ вә онун адамлары тәрәфиндән амансыз рәфтара мәруз галан Сидгија падшаһы вә диҝәрләрини тәмсил едирди. Бәс артыг Бабилдә олан Језекел, Даниел вә онун үч досту, еләҹә дә тезликлә ораја апарылаҹаг бәзи јәһудиләр барәдә нә демәк олар? Онлары јахшы әнҹирләрә аид етмәк оларды. Онларын галығы ҝери гајыдыб Јерусәлими вә мәбәди бәрпа едәҹәкдиләр (Јер. 24:8—10; 25:11, 12; 29:10).

4. Аллаһын јахшы әнҹирләр барәсиндә дедикләри бизи нәјә тәшвиг едир?

⁴Јеһова јахшы әнҹирләри тәмсил едән кәсләр барәдә демишди: «Онлара үрәк верәҹәјәм ки, Мәним Рәбб олдуғуму  билсинләр. Онлар Мәним халгым [олаҹаг]» (Јер. 24:7). Бу руһландырыҹы ајә мәгаләнин әсас ајәсидир. Аллаһ инсанлара Ону таныјан үрәк вермәјә һазырдыр. Бурада «үрәк» инсанын вәзијјәтини тәсвир едир. Шүбһәсиз, сән бу ҹүр үрәјә саһиб олмаг вә Аллаһын халгынын бир һиссәси олмаг истәјәрдин. Бунун үчүн Аллаһын Кәламыны арашдырмалы вә тәтбиг етмәли, төвбә етмәли вә пис јолундан дөнмәли, һәјатыны Аллаһа һәср етмәли, еләҹә дә Ата, Оғул вә мүгәддәс руһ наминә вәфтиз олунмалысан (Мат. 28:19, 20; Һәв. иш. 3:19). Ола билсин, сән артыг бу аддымлары атмысан, јахуд да һал-һазырда Јеһованын Шаһидләри илә мүнтәзәм олараг үнсијјәт етмәклә бу аддымлары атырсан.

5. Јеремја, әсас етибарилә, кимләрин үрәји барәдә јазмышды?

⁵Бу аддымларын бәзиләрини вә ја һамысыны атмағымыздан асылы олмајараг, биз дүшүнҹә тәрзимизә вә давранышымыза даима диггәт јетирмәлијик. Бунун сәбәбини Јеремјанын үрәк һаггында јаздыгларындан өјрәнмәк олар. «Јеремја» китабынын бәзи фәсилләриндә әтраф халглардан бәһс олунса да, әсас диггәт Јәһуда халгына — беш падшаһын идарә етдији дөврә јөнәлдилир (Јер. 1:15, 16). Бәли, Јеремјанын чатдырдығы хәбәр, әсас етибарилә, Јеһоваја һәср олунмуш кишиләр, гадынлар вә ушаглар барәдә иди. Онларын әҹдадлары көнүллү олараг Јеһоваја мәхсус халг олмаға разылыг вермишдиләр (Чых. 19:3—8). Јеремјанын ҝүнләриндә јашајан јәһудиләр дә Аллаһа һәср олунмуш бир халг олдугларыны тәсдигләјәрәк демишдиләр: «Будур, биз Сәнә тәрәф ҝәлирик, чүнки Аллаһымыз Рәбб Сәнсән» (Јер. 3:22). Бәс сәнҹә, онларын үрәјинин вәзијјәти неҹә иди?

6. Нәјә ҝөрә Аллаһын үрәк барәдә дедикләри бизим үчүн хүсуси мараг кәсб етмәлидир?

⁶Мүасир һәкимләр габагҹыл технолоҝијанын көмәјилә үрәјин вәзијјәтини вә функсијасыны ҝөрә билирләр. Анҹаг Јеремјанын ҝүнләриндә олдуғу кими, Јеһова бизим мәҹази үрәјимизи дә ҝөрмәјә гадирдир. Онун нә дәрәҹәдә тәҹрүбәли олдуғуну нөвбәти сөзләриндән ҝөрүрүк: «Инсан үрәји һәр шејдән һијләҝәрдир, чарәси јохдур. Ону ким баша дүшә биләр? “Мән Рәбб үрәји јохлајырам... ки, һәр кәсә әмәлләринә ҝөрә, ишләринин бәһрәсинә ҝөрә әвәз верим”» (Јер. 17:9, 10). «Үрәји јохламаг» дедикдә 70—80 ил әрзиндә тәхминән үч милјард дәфә дөјүнән һәрфи үрәјин тибби мүајинәси нәзәрдә тутулмур. Јеһова мәҹази үрәкдән данышырды. Бурада «үрәк» сөзү алтында инсанын дахили варлығы, онун арзулары, дүшүнҹәләри, характери, әһвал-руһијјәси вә мәгсәдләри нәзәрдә тутулур. Сәнин дә белә бир үрәјин вар. Аллаһ онун нә вәзијјәтдә олдуғуну мүәјјән етмәјә гадирдир, мүәјјән мәнада буну сән дә едә биләрсән.

7. Јеремја онун дөврүндә јашајан јәһудиләрин үрәји барәдә нә демишди?

⁷Бу јохламаја һазыр олмаг үчүн биз нөвбәти суалын үзәриндә дүшүнә биләрик: «Јеремјанын ҝүнләриндә јашајан јәһудиләрин әксәријјәтинин мәҹази үрәји һансы вәзијјәтдә иди?» Бу суала ҹаваб тапмаг үчүн Јеремјанын истифадә етдији гејри-ади ифадәјә нәзәр салаг: «Бүтүн Исраил нәслинин дә үрәји сүннәтсиздир». О, јәһуди кишиләрин етдикләри сүннәтдән данышмырды. Буну һарадан билирик? Чүнки Јеһова демишди: «Ҝүн ҝәләҹәк ки, Мән јалныз бәдәни сүннәт оланлары ҹәзаландыраҹағам». Һәтта сүннәт олунмуш јәһуди кишиләрин белә «үрәји сүннәтсиз» иди (Јер. 9:25, 26). Бу нә демәкдир?

8, 9. Јәһудиләрин әксәријјәтинин үрәјиндә һансы проблем вар иди вә онлар нә етмәли идиләр?

⁸«Үрәји сүннәтсиз» ифадәсинин мәғзини баша дүшмәк үчүн Аллаһын јәһудиләрә дедији сөзләрә нәзәр салаг: «Еј Јәһуда адамлары вә Јерусәлим әһалиси... үрәјинизин сүннәт әтини кәсин. Јохса пис әмәлләринизә ҝөрә гәзәбим од кими пүскүрүб јандыраҹаг». Онларын пис әмәлләри дахилләриндә, јәни үрәкләриндә баш галдырмышды. (Марк 7:20—23 ајәләрини оху.) Бәли, Аллаһ Јеремја пејғәмбәр васитәсилә јәһудиләрин пис  әмәлләринин һарадан гајнагландығыны дәгигликлә мүәјјән етмишди. Бу халгын үрәји инадкар вә үсјанкар иди. Онларын дүшүнҹә вә нијјәтләри Аллаһа мәгбул дејилди. (Јеремја 5:23, 24; 7:24—26 ајәләрини оху.) Аллаһ онлара демишди: «Өзүнүзү Рәбб үчүн сүннәт един, үрәјинизин сүннәт әтини кәсин» (Јер. 4:4; 18:11, 12).

⁹Беләликлә, Мусанын ҝүнләриндә олдуғу кими, Јеремјанын мүасирләри олан јәһудиләрин дә мәҹази үрәјинин әмәлијјата, јәни «сүннәт олунмаға» еһтијаҹы вар иди (Ганун. т. 10:16; 30:6). «Үрәјинизин сүннәт әтини кәсин» ифадәси о демәк иди ки, онлар үрәкләрини һиссијјатсыз едән шејләрдән — Аллаһын әмрләринә зидд ҝедән фикирләрдән, арзу вә нијјәтләрдән азад олмалы идиләр (Һәв. иш. 7:51).

10. Давудун нүмунәсиндән нә өјрәнә биләрик?

¹⁰Мәҹази үрәјимизи анламаға көмәк етдији үчүн биз Аллаһа чох миннәтдарыг. Бәзиләри: «Бәс бу ҝүн бунун Јеһованын Шаһидләринә нә аидијјәти вар?» — дејә соруша биләрләр. Бу, о демәк дејил ки, гәдимдәки јәһудиләрин әксәријјәти кими, бу ҝүн дә јығынҹагдакы мәсиһчиләрин чоху пис јолдадыр вә ја «пис әнҹирләр»дир. Әксинә, бу ҝүн Аллаһа хидмәт едәнләр садиг вә тәмиз инсанлардыр. Бунунла белә, ҝәлин Давудун дуасы үзәриндә фикирләшәк: «Еј Аллаһ, мәни јохла, гәлбими өјрән, Сән мәни сынагдан кечириб бүтүн фикирләрими бил. Ҝөр гәлбимдә пислијә јол верирәмми?» (Мәз. 17:3; 139:23, 24).

11, 12. а) Нәјә ҝөрә һәр кәс өз үрәјини јохламалыдыр? б) Аллаһ инсанлары нәјә мәҹбур етмәјәҹәк?

¹¹Јеһова һәр биримизин Ону танымасыны вә даим Она мәгбул олмасыны истәјир. Јеремја салеһ инсанларла бағлы етираф едәрәк демишди: «Еј Ордулар Рәбби, Сән салеһи сынаға чәкирсән, фикри вә үрәји ҝөрүрсән» (Јер. 20:12). Әҝәр Күлли-Ихтијар Аллаһ һәтта салеһ инсанын белә үрәјини сынајырса, биз дә өзүмүзү дүрүстлүклә јохламалы дејиликми? (Мәзмур 11:5 ајәсини оху.) Белә етмәклә, ола билсин, биз дүшүнҹәләримизин, мәгсәдләримизин вә ја һиссләримизин дүзәлишә еһтијаҹы олдуғуну ашкар едәҹәјик. Биз үрәјимиздә лагејдлијин баш галдырмасына сәбәб олан шејләри — үрәјимизин «сүннәт әтини», башга сөзлә, өзүмүздән хариҹ етмәли олдуғумуз шејләри мүәјјән едә биләҹәјик. Бу ҹүр мәҹази үрәји әмәлијјат етмәк лазым ҝәлә биләр. Әҝәр мәҹази үрәјинин јохланылмалы олдуғуну дүшүнүрсәнсә, нәјә диггәт јетирмәлисән? Вә лазым олан дәјишикликләри неҹә едә биләрсән? (Јер. 4:4).

¹²Бир шејә әмин ола биләрик: Јеһова һеч вахт бизи дәјишмәјә мәҹбур етмәјәҹәк. Јеһова «јахшы әнҹирләр»лә мүгајисә олунан инсанлар барәдә демишди: «Онлара үрәк верәҹәјәм ки, Мәним Рәбб олдуғуму билсинләр». Ахы О демәмишди ки, инсанлары үрәкләрини дәјишмәјә мәҹбур едәҹәк. Онлар һәссас үрәјә, Аллаһы таныдыгларыны ҝөстәрән үрәјә саһиб олмағы сәмими-гәлбдән арзуламалы идиләр. Мәҝәр бу ҹүр истәк биздә дә олмалы дејил?

13, 14. Мәсиһчинин үрәји һансы мәнада онун үчүн тәһлүкә јарада биләр?

¹³Иса Мәсиһ демишди: «Пис фикирләр, гәтл, зина, ҹинси әхлагсызлыг, оғурлуг, јалан шаһидлик, күфр үрәкдән чыхыр» (Мат. 15:19).  Ајдын мәсәләдир ки, әҝәр гардаш һәссаслығыны итирмиш үрәјинин тәһрики илә зинаја вә ја әхлагсызлыға јол верибсә вә төвбә етмәк фикри јохдурса, о, Аллаһын лүтфүнү әбәдилик итирә биләр. Лакин һәтта бу ҹүр ҹидди ҝүнаһ ишләтмәјән инсан белә үрәјиндә јанлыш арзуларын көк салмасына јол верә биләр. (Матта 5:27, 28 ајәләрини оху.) Дахилимиздә бу ҹүр јанлыш истәкләрин олуб-олмадығыны јохламаг олдугҹа ваҹибдир. Әкс ҹинсдән олан кимәсә гаршы үрәјиндә Аллаһын бәјәнмәдији налајиг һиссләр бәсләјирсәнми? Үрәјиндә һәр һансыса дәјишиклик етмәјә еһтијаҹ вармы?

¹⁴Јахуд әслиндә һеч бир «гатиллик» төрәтмәјән гардаш гәзәбин үрәјиндә о гәдәр дәрин көк салмасына јол верә биләр ки, сонда бу, һәмиманлысына гаршы нифрәтин јаранмасына ҝәтириб чыхарар (Лев. 19:17). О, үрәјини дашлашдыран бу ҹүр һиссләрдән азад олмаг үчүн вар гүввәси илә чалышмалыдыр (Мат. 5:21, 22).

15, 16. а) Неҹә ола биләр ки, мәсиһчинин «үрәји сүннәтсиз» олсун? б) Нәјә ҝөрә дүшүнүрсән ки, «үрәјин сүннәтсиз» олмасы Јеһоваја мәгбул дејил?

¹⁵Хошбәхтликдән, мәсиһчиләрин әксәријјәтинин үрәклә бағлы бу ҹүр проблемләри јохдур. Бунунла белә, Иса инсанда «пис фикирләр»ин јарана биләҹәјини демишди. Бура һәјатын бир чох саһәләрини ләкәләјәҹәк дүшүнҹә тәрзи вә әһвал-руһијјә дахилдир. Мәсәлән, кимсә өз јахынларына гаршы садиглијә даир јанлыш тәсәввүрә малик ола биләр. Тәбии ки, мәсиһчиләр, «доғмаларыны севмәјән» бу дүнјанын инсанларындан фәргли олараг, өз јахынларына мәһәббәт тәзаһүр етдирмәк истәјирләр (2 Тим. 3:1, 3). Анҹаг мәһәббәт тәзаһүр етдирмәклә бағлы ифрата вармаг да мүмкүндүр. Чохлары өз јахынларыны башгаларындан үстүн тутурлар. Әҝәр кимсә онларын хәтринә дәјәрсә, нәјин баһасына олурса-олсун, онларын тәрәфини тутараг мүдафиә едирләр. Мәсәлән, Динанын гардашларынын бу ҹүр ҝүҹлү һиссләрә гапылмаларынын нә илә нәтиҹәләндији барәдә дүшүн (Јар. 34:13, 25—30). Һәмчинин Авшаломун үрәјиндәки пис һиссләр ону өҝеј гардашы Амнонун гатилинә чевирди (2 Шам. 13:1—30). Мәҝәр бүтүн бу һәрәкәтләрин архасында «пис фикирләр» дурмур?

¹⁶Ајдындыр ки, һәгиги мәсиһчиләр гатиллик етмирләр. Анҹаг, ола билсин, онлар јахынларындан киминләсә сајмазјана давранан (јахуд онлара елә ҝәлә биләр ки, јахынлары илә сајмазјана давранылыб) баҹыја вә ја гардаша гаршы үрәкләриндә мәнфи һиссләрин јува салмасына јол верирләр. Һәтта бу инсанларын гонагпәрвәрлијини рәдд едир вә ја һеч вахт онлара гонагпәрвәрлик ҝөстәрмирләр (Ибр. 13:1, 2). Инсанын бу ҹүр кин сахламасына вә гонагпәрвәрлик ҝөстәрмәмәсинә һеч ҹүрә  бәраәт газандырмаг олмаз, чүнки бу, мәһәббәтин чатышмадығындан хәбәр верир. Бәли, үрәкләри сынајан Јеһова Аллаһ белә үрәјә «сүннәтсиз» диагнозу гоја биләр (Јер. 9:25, 26). Ҝәлин Јеһованын: «Үрәјинизин сүннәт әтини кәсин», — сөзләрини һеч вахт унутмајаг (Јер. 4:4).

17. Јеһова гаршысында горхуја малик олмаг үрәјимизин даһа һәссас олмасына неҹә көмәк едә биләр?

¹⁷Мәҹази үрәјини арашдыраркән онун Јеһованын мәсләһәтләринә гаршы кифајәт гәдәр һәссас олмадығыны вә мүәјјән мәнада «сүннәт» етмәк лазым ҝәлдијини ҝөрдүјүн һалда нә етмәлисән? Ола билсин, сән өзүндә инсан горхусу, ад-сан газанмаг вә ҹаһ-ҹалал ичиндә јашамаг һәвәси, һәтта инадкарлыг вә ја азадлыг руһу ашкар етмисән. Адәтән, бу, башгаларынын да диггәтиндән јајынмыр (Јер. 7:24; 11:8). Јеремја јазырды ки, онун ҝүнләриндә јашајан хәјанәткар јәһудиләрин «үрәји инадлы вә үсјанкардыр». О әлавә едмишди: «Даһа өз-өзләринә демирләр ки, пајыз вә јаз јағышларыны вахтында верән... [Аллаһымыз Јеһовадан горхаг», Јени Дүнја тәрҹүмәси]» (Јер. 5:23, 24). Мәҝәр бу ајәдән ҝөрүнмүрмү ки, үрәјимизин «сүннәт әтини» кәсиб атмаг үчүн Јеһова гаршысында горху, јәни һөрмәт вә миннәтдарлыг һисси инкишаф етдирмәк ҝәрәкдир? Белә сағлам горху үрәјимиздә дәјишиклик етмәјә вә Јеһованын тәләбләринә ҹаваб вермәјә көмәк едәҹәк.  

18. Јеһова јени әһдә дахил оланлара нә вәд едир?

¹⁸Әҝәр даим сәј ҝөстәрсәк, Јеһова бизә Ону таныјан үрәк бәхш едәҹәк. Үстәлик, О, јени әһдә дахил олан мәсһ олунмушлара белә бир вәд вериб: «Ганунуму онларын дахилинә гојуб үрәкләринә јазаҹағам. Мән онларын Аллаһы, онлар да Мәним халгым олаҹаг». Бәс Аллаһы, һәгигәтән дә, танымаг нә демәкдир? Јеһова әлавә едәрәк дејир: «Бундан сонра бир кәс өз гоншусуну јахуд гардашыны “Рәбби таныјын” дејиб өјрәтмәјәҹәк. Чүнки бөјүкдән кичијә гәдәр һамы Мәни таныјаҹаг. Бәли, тәгсирләрини бағышлајаҹағам, ҝүнаһларыны даһа јада салмајаҹағам» (Јер. 31:31—34) *.

19. Һәгиги мәсиһчиләрин һансы ҝөзәл үмидләри вар?

¹⁹Јерүзү вә ја ҝөјләр үмидинә малик олмағымыздан асылы олмајараг, биздә Јеһованы танымаг вә Онун халгынын бир үзвү олмаг истәји олмалыдыр. Бу ҹүр хејир-дуалары алмаг үчүн Иса Мәсиһин фидјә гурбанлығы әсасында ҝүнаһларымыз бағышланылмалыдыр. Әҝәр ҝүнаһларымызын бағышланмасыны истәјириксә, һәтта чәтин олса белә, биз дә башгаларыны бағышламалыјыг. Биз гәзәб вә нифрәт һиссини үрәјимиздән силиб атмаг үчүн әлимиздән ҝәләни етмәлијик. Бунунла һәм Јеһоваја хидмәт етмәк, һәм дә Ону даһа јахшы танымаг истәдијимизи ҝөстәрәҹәјик. Белә етмәклә, Јеһованын нөвбәти сөзләрлә мүраҹиәт етдији инсанлара бәнзәјәҹәјик. О демишди: «Мәни ахтараҹагсыныз, әҝәр бүтүн гәлбинизлә ахтарсаныз, тапаҹагсыныз. Мәни тапмағыныза изин верәҹәјәм» (Јер. 29:13, 14).