Биринҹи әсрдә јашамыш тарихчи Иосиф Флави «Јәһуди археолоҝијасы»нын 20-ҹи китабында «Мәсиһ адланан Исанын гардашы Јагуб»ун өлүмү барәдә данышыр. Бир чох алимләр бу сөзләрин һәгиги олдуғуна инанырлар. Бәзи алимләр исә бу китабда Иса илә бағлы дејилән башга бир ифадәјә шүбһә илә јанашырлар. «Флавинин шаһидлији» («Тестимониум Флавианум») адланан парчада охујуруг:

«Елә һәмин вахтларда Иса адлы мүдрик бир инсан јашајырды, әҝәр үмумијјәтлә ону инсан адландырмаг оларса. О, мөҹүзәләр јаратмышды вә һәгигәти мәмнунијјәтлә гәбул едән инсанларын мүәллими олмушду. О, һәм бир чох јәһудиләри, һәм дә гејри-јәһудиләри өзүнә ҹәлб едирди. О, Мәсиһ иди; нүфузлу инсанларын тәзјиги алтында Пилат ону чармыхдан асдырды. Әввәлләр он мәһәббәт бәсләјән инсанлар инди дә ону севирдиләр. Аллаһдан илһам алараг бир чох пејғәмбәрләрин онун һәјаты вә мөҹүзәләри һагда хәбәр вердији кими, о, үч ҝүндән сонра дирилиб онлара ҝөрүндү. Буна ҝөрә өзләрини онун ады илә адландыран мәсиһчиләр һәлә дә вар» (Uilyam Uiston tərəfindən tərcümə olunan «Josephus—The Complete Works»).

16-ҹы әсрин сонундан етибарән бу мәтнин һәгигәт олдуғуна инананларла ону Иосифин јаздығына шүбһә едәнләр арасында гызғын мүбаһисәләр јараныб. Франса тарихчиси вә классик әдабијјатшүнасы Серж Бардат дөрд әср өнҹә долашыг дүшмүш бу мүбаһисәләрин дүјүнүнү ачмаға чалышмышды. О, өз тәдгигатларыны «Флавинин шаһидлији — тарихә нәзәр салмагла тарихи арашдырма» адлы китабына әлавә етди («Le Testimonium Flavianum—Examen historique considérations historiographiques»).

Иосиф мәсиһчи дининә мәнсуб бир јазычы дејилди. О, јәһуди тарихшүнасы иди; лакин онун дискуссијалары Исанын «Мәсиһ» олмасы әтрафында ҹәмләниб. Бардет бүтүн бунлары анализ едәрәк иддиа едир ки, бу титулун јазылышы «јунан дилиндә инсан адларынын гаршысында мүәјјәнлик артиклынын истифадә олунма гајдаларына тамамилә» мүвафигдир. Бардет әлавә едир ки, јәһуди вә мәсиһчи дини нөгтеји-нәзәриндән «Иосифин Христос термининдән истифадә етмәсиндә гејри-мүмкүн һеч нә јохдур», әксинә, бу ипуҹуна «әһәмијјәт вермәмәклә тәнгидчиләр бөјүк сәһвә јол вермишләр».

Бәс һәр һансы сахтакар Иосифин үслубуну тәглид едәрәк бу мәтнә сонрадан әлавәләр етмәјиб ки? Тарихи вә мәтни сүбутлара әсасланараг Бардет нәтиҹә чыхарыр ки, бу јазы үслубуну тәглид етмәк әсил мөҹүзә оларды. Бунун үчүн «гәдим дөврләрдә тајы-бәрабәри олмајан бир үслубу тәглид етмәк габилијјәти»нә малик олмаг, башга сөзлә, «икинҹи Иосиф» олмаг ҝәрәк иди.

Ахы нәјә ҝөрә алимләр бу мәтнин дәгиглијинә шүбһә едирләр? Проблемин көкүнү ҝөстәрәрәк Бардет дејир ки, «шүбһәләр “Тестимониум”ла бағлыдыр — әксәр гәдим сәнәдләрдән фәргли олараг — јалныз она ҝөрә ки, суаллар “Тестимониум”ла бағлы галдырылмышды». Бардет демишди ки, бир чох алимләр, диҝәр тарихи әсәрләрдән фәргли олараг, бу әсәрдән даһа чох шүбһәләнирдиләр, чүнки онларын әксәријјәти Исанын Мәсиһ олдуғуна инанмаг истәмирдиләр.

Бардетин «Флавинин шаһидлији» әсәри илә бағлы тәдгигатларынын алимләрин фикрини дәјишиб-дәјишмәјәҹәјини заман ҝөстәрәҹәк. Бу, еллинист-иудаизм вә еркән мәсиһчи тәлимләри үзрә танынмыш мүтәхәссис Пјер Золтрени әмин етмишди. Узун илләр о, «Тестимониум»а әлавәләр едилдијини дүшүнүр, һәтта онун доғрулуғуна инанан инсанлары лаға гојурду. Амма сонрадан о, фикрини дәјишди вә буна сәбәб кими Бардетин ишини әсас ҝәтирди. Инди Золтрен гејд едир ки, «артыг һеч ким Иосифин бу мәтни јаздығына шүбһә едә билмәз».

Әлбәттә, Јеһованын Шаһидләринин Исаны Мәсиһ кими гәбул етмәләри үчүн даһа әсаслы сәбәбләри вар вә бу, Мүгәддәс Китабда јерләшир (2 Тим. 3:16).