1, 2. Бәшәријјәтин проблемләринә ҝөрә нә үчүн Јеһованы ҝүнаһландырмалы дејилик? Нүмунә чәк.

ТӘСӘВВҮР едәк ки, узун илләрдир евлисиниз вә хошбәхт аиләјә саһибсиниз. Анҹаг бир ҝүн евә гајыданда ҝөрүрсүнүз ки, евдә һәр шеј алт-үстдүр. Мебел гырыг-гырыг олуб, габ-гаҹаг чилик-чилик едилиб, халча исә әләҝәлмәз вәзијјәтдәдир. Ҝүл кими евиниз дөјүш мејданына чеврилиб. Сиз дүшүнмәдән дәрһал: «Ахы арвадым еви нијә бу ҝүнә гојуб?» — дејәҹәксиниз? Јохса, мәнтигли олараг: «Буну ким едиб?» — дејә сорушаҹагсыныз? Шүбһәсиз, ағлыныза о дәгигә икинҹи суал ҝәләҹәк. Чүнки билирсиниз ки, севимли һәјат јолдашыныз бу ҹүр һәрәкәтә јол вермәз.

² Бу ҝүн бәшәр евинин чиркләнмәјә, зоракылыға вә әхлагсызлыға мәруз галдығыны ҝөрүрүк. Мүгәддәс Китабдан өјрәндијимиз кими, Јеһова бүтүн бу проблемләрин сәбәбкары ола билмәз. О, бу планети ҝөзәл ҹәннәт олмасы үчүн јарадыб (Јар. 2:8, 15). Јеһова мәһәббәт Аллаһыдыр (1 Јәһ. 4:8). Мүгәддәс Јазылары арашдырмағын сајәсиндә дүнјада баш верән бир чох чәтинликләрин әсил сәбәбини билирик. Сәбәбкар мәһз «дүнјанын һөкмдары» олан Шејтан Иблисдир (Јәһ. 14:30; 2 Кор. 4:4).

3. Дүшүнҹә тәрзимиз неҹә корлана биләр?

³ Анҹаг биз үзләшдијимиз бүтүн фәлакәтләрә ҝөрә Шејтаны ҝүнаһландыра билмәрик. Чүнки бәзи проблемләр өз сәһвләримиз уҹбатындан баш верир. (Ганунун тәкрары 32:4—6 ајәләрини оху.) Һәмчинин бир факты да етираф етмәлијик ки, гејри-камил тәбиәтимиз дүшүнҹәмизи корлаја вә бизи фәлакәтә апаран јола сүрүкләјә биләр (Сүл. мәс. 14:12). Неҹә? Башымыза ҝәләнләрә ҝөрә өзүмүзү, јахуд Шејтаны ҝүнаһландырмаг әвәзинә, биздә һәр шеји Јеһованын үстүнә атмаг мејли јарана биләр. Һәтта елә ола биләр ки, биз Јеһоваја һиддәтләнәрик (Сүл. мәс. 19:3).

4, 5. Мәсиһчи Јеһоваја гаршы неҹә һиддәтләнә биләр?

 ⁴ Һеч елә ола биләр ки, биз Јеһоваја һиддәтләнәк? Бу, јанлыш һәрәкәт оларды (Јешаја 41:11). Белә етмәклә әлимизә нә кечәҹәк? Бир шаир демишди: «Аллаһла дөјүшмәк үчүн инсанын әли чох гысадыр». Ола билсин, биз Јеһоваја наразылығымызы һеч вахт дилә ҝәтирмәрик. Амма Сүлејманын мәсәлләри 19:3 ајәсиндә дејилир ки, «инсан өз сәфеһлији илә јолуну алт-үст едәр, үрәјиндә исә Рәббә һиддәтләнәр». Бәли, инсан үрәјиндә Аллаһа һиддәтләнә биләр. Ола билсин, бу ҹүр әһвал-руһијјә өзүнү ајдын бүрузә вермәсин, јәни һәр шеј дахилдә баш галдырсын. Бу исә, инсанын јығынҹагдан узаглашмасына, јахуд да Јеһоваја ибадәтдә ҝөрүлән тәдбирләри там дәстәкләмәмәсинә ҝәтириб чыхара биләр.

⁵ Јеһоваја һиддәтләнмәјимизә нә сәбәб ола биләр? Бу тәләдән неҹә гача биләрик? Бу суалларын ҹавабыны билмәјимиз ваҹибдир. Чүнки бундан Јеһова илә мүнасибәтләримиз асылыдыр.

6, 7. Мусанын ҝүнләриндә исраиллиләр нә үчүн Јеһоваја гаршы дејинмәјә башладылар?

⁶ Јеһованын садиг хидмәтчисинин үрәјиндә өз Аллаһындан шикајәтләнмәсинә нә сәбәб ола биләр? Ҝәлин беш амили нәзәрдән кечирәк вә Мүгәддәс Китабда һаггында бәһс едилән бәзи инсанларын кечмишдә бу тәләјә неҹә дүшдүјүнү арашдыраг (1 Кор. 10:11, 12).

⁷ Башгаларынын мәнфи данышығы бизә тәсир ҝөстәрә биләр. (Ганунун тәкрары 1:26—28 ајәләрини оху.) Исраиллиләр Мисир көләлијиндән һәлә тәзәҹә азад олмушдулар. Јеһова бу залым халгын үзәринә мөҹүзәви шәкилдә он бәла ҝөндәрмиш вә сонра фиронла ордусуну Гырмызы дәниздә мәһв етмишди (Чых. 12:29—32, 51; 14:29—31; Мәз. 136:15). Аллаһын халгы Вәд едилмиш дијара ҝирмәјә һазырлашырды. Лакин белә бир ваҹиб мәгамда исраиллиләр Јеһоваја гаршы дејинмәјә башладылар. Онларын имансызлыг ҝөстәрмәләринә нә сәбәб олду? Вәд едилмиш дијары ҝөздән кечирмәк үчүн ҝөндәрилмиш кәшфијјатчылардан бәзиләринин ҝәтирдији пис хәбәр онларын үрәјинә горху салмышды (Сај. 14:1—4). Бу нәјә ҝәтириб чыхарды? Нәтиҹәдә, бүтүн нәсил «ҝөзәл [торпаға]» дахил олмагдан мәһрум олду (Ганун. т. 1:34, 35). Бәс биз јол веририкми ки, башгаларынын мәнфи данышығы иманымызы зәифләтсин вә Јеһованын неҹә рәһбәрлик етдијинә ҝөрә шикајәтләнмәјимизә сәбәб олсун?

8. Нә үчүн Јешајанын ҝүнләриндә Аллаһын халгы дүшдүјү вәзијјәтә ҝөрә Јеһованы ҝүнаһландырмаға башлады?

⁸ Фәлакәтләр вә чәтинликләр бизи руһдан сала биләр. (Јешаја 8:21, 22 ајәләрини оху.) Јешајанын ҝүнләриндә Јәһуда халгы аҹынаҹаглы вәзијјәтдә иди. Онлар дүшмәнләрлә әһатә олунмушдулар. Өлкәдә кифајәт гәдәр гида олмадығындан чохлары аҹлыг ичиндә иди. Лакин ән ваҹиби, орада руһани аҹлыг һөкм сүрүрдү (Амос 8:11). Белә чәтин вәзијјәтдә Јеһовадан көмәк ахтармаг әвәзинә, онлар «падшаһларыны вә өзләринин Аллаһыны [ләнәтләмәјә]» башладылар. Бәли, онлар өз проблемләриндә Јеһованы ҝүнаһландырырдылар. Биз дә фаҹиә вә ја шәхси проблемләрлә үзләшәндә: «Еһтијаҹым оланда Јеһова һарада иди?» — дејә үрәјимиздә ҝилејләнирикми?

9. Језекелин ҝүнләриндә исраиллиләр нә үчүн јанлыш нөгтеји-нәзәрә малик идиләр?

⁹ Бүтүн тәфсилатлар бизә мәлум дејил. Језекелин ҝүнләриндә исраиллиләр баш верәнләрлә бағлы бүтүн тәфсилатлары билмәдикләри үчүн дүшүнүрдүләр ки, Јеһованын «јолу дүз дејил» (Јез. 18:29). Онлар өз әдаләт нормаларыны Јеһованынкындан үстүн тутараг вә Ону өз мәһдуд анлајышлары әсасында мүһакимә едәрәк өзләрини Аллаһын һакими кими апарырдылар. Бәс  биз Мүгәддәс Китабдакы мәлуматы, јахуд һәјатымызда баш верән һадисәләрин сәбәбини там анламајанда үрәјимиздә: «Јеһова әдаләтсизлик едир, Онун “јолу дүз дејил”», — дејә дүшүнүрүкмү? (Әјјуб 35:2).

10. Кимсә, Адәм кими, һансы һәрәкәтә јол верә биләр?

¹⁰ Ҝүнаһларымызы вә сәһвләримизи башгасынын бојнуна атырыг. Бәшәр тарихинин лап әввәлиндә Адәм өз ҝүнаһыны Аллаһын үстүнә атды (Јар. 3:12). О, билә-билә Аллаһын ганунуну позду, һалбуки бунун нә илә нәтиҹәләнәҹәјини јахшы билирди. Үстәлик, буна ҝөрә Јеһованы борҹлу чыхартды. Бир сөзлә, Јеһованы она пис арвад вермәкдә ҝүнаһландырды. О ҝүндән башгалары да Адәмин јолу илә ҝедәрәк өз сәһвләриндә Аллаһы ҝүнаһландырырлар. Јахшы олар ки, өзүмүздән сорушаг: «Сәһвләримә ҝөрә кечирдијим мәјуслуг вә дилхорчулуг Јеһованын тәләбләринә наразычылыг етмәјимә сәбәб олмур ки?»

11. Јунусун һәрәкәтиндән өзүмүзә һансы нәтиҹәни чыхара биләрик?

¹¹ Тәкҹә өзүмүзү дүшүнүрүк. Јунус пејғәмбәр Јеһованын ниневалылары бағышламасы илә барыша билмирди (Јун. 4:1—3). Нијә? Ҝөрүнүр, о нараһат иди ки, Нинева шәһәринин мәһв олаҹағы илә бағлы сөјләдији һөкм хәбәри јеринә јетмәдији үчүн биабыр олаҹаг. Төвбә едән ниневалылара јазығы ҝәлмәк әвәзинә, Јунус халгын онун һаггында нә фикирләшәҹәјинин дәрдини чәкирди. Онун кими, биз дә тәкҹә өзүмүзү дүшүнәрәк сон тез ҝәлмәдијинә ҝөрә Јеһоваја һиддәтләнирикми? Ола билсин, биз онилликләрдир ки, Јеһованын ҝүнүнүн јахын олдуғуну тәблиғ едирик. Бәс о ҝүн һәлә ҝәлмәдији үчүн башгалары бизи тәнгид едәндә Јеһоваја аҹыгланырыгмы? (2 Пет. 3:3, 4, 9).

12, 13. Үрәјимиздә Јеһованын ишләрини шүбһә алтына алмаг мејли јаранырса, нәји јадда сахламалыјыг?

¹² Ҝүнаһлы үрәјимиздә Јеһованын ишләрини шүбһә алтына алмаг мејли јаранырса, нә едә биләрик? Јадда сахла ки, бу, ағылсызлыг оларды. Буна ҝөрә дә ҝәлин беш амили  нәзәрдән кечирәк вә ҝөрәк онлар бизә һеч вахт Јеһованы ҝүнаһландырмамаға неҹә көмәк едә биләр.

¹³ Јеһова илә мүнасибәтләринә етинасыз јанашма. Әҝәр Аллаһла сых мүнасибәтләримизи горусаг, Она һиддәтләнмәк кими јанлыш һәрәкәтдән өзүмүзү ҝөзләјә биләрик. (Сүлејманын мәсәлләри 3:5, 6 ајәләрини оху.) Биз Јеһоваја ҝүвәнмәли, һабелә өз ҝөзүмүздә мүдрик олмагдан вә худбинликдән гачмалыјыг (Сүл. мәс. 3:7; Ваиз 7:16). Бу, бизә көмәк едәҹәк ки, нә исә пис бир шеј баш верәндә Јеһованы ҝүнаһландырмајаг.

14, 15. Башгаларынын мәнфи данышығынын тәсири алтына дүшмәмәјә бизә нә көмәк едәҹәк?

¹⁴ Башгаларынын мәнфи данышығынын сәнә тәсир етмәсинә јол вермә. Мусанын ҝүнләриндә исраиллиләрин Јеһованын онлары Вәд едилмиш дијара мүвәффәгијјәтлә кечирәҹәјинә инанмаға јетәринҹә сәбәбләри вар иди (Мәз. 78:43—53). Амма онлар Аллаһа етибар етмәјән он кәшфијјатчынын ҝәтирдији бәд хәбәри ешидәндә «Онун гүдрәтини» һеч јадларына белә салмадылар (Мәз. 78:42). Әҝәр Јеһованын ишләри үзәриндә дүшүнсәк вә бизим үчүн етдији бүтүн јахшылыглары хатырласаг, Онунла мүнасибәтләримиз мөһкәмләнәҹәк. Бунун сајәсиндә биз башгаларынын мәнфи фикирләринин Јеһова илә мүнасибәтләримизи корламасына јол вермәјәҹәјик (Мәз. 77:11, 12).

¹⁵ Бәс әҝәр һәмиманлыларымыза пис мүнасибәт бәсләјириксә, онда неҹә? Белә вәзијјәт Јеһова илә мүнасибәтләримизә хәләл ҝәтирә биләр (1 Јәһ. 4:20). Исраиллиләр Һарунун баш каһин тәјин олунмасына етираз едәндә Јеһова буну Өзүнә гаршы дејинҝәнлик кими гәбул етди (Сај. 17:10). Ејнилә, Јеһованын Өз тәшкилатынын јердәки һиссәсини идарә етмәк үчүн истифадә етдији шәхсләрә гаршы шикајәтләнмәјә вә дејинмәјә башласаг, онда биз Аллаһ гаршы наразылыг етмиш олуруг (Ибр. 13:7, 17).

16, 17. Проблемләримиз јарананда нәји јадда сахламалыјыг?

¹⁶ Јадда сахла ки, проблемләримизин сәбәбкары Јеһова дејил. Јешајанын ҝүнләриндә исраиллиләр Јеһовадан үз дөндәрсәләр дә, О, һәлә дә онлара көмәк етмәк истәјирди (Јешаја 1:16—19). Үзләшәҹәјимиз проблемдән асылы олмајараг, Јеһованын гејдимизә галдығыны вә бизә көмәк етмәк истәдијини билмәк гәлб раһатлығы ҝәтирир (1 Пет. 5:7). Һәгигәтән дә, О, бизә таб ҝәтирә билмәјимиз үчүн лазыми гәдәр ҝүҹ верәҹәјини вәд едир (1 Кор. 10:13).

¹⁷ Әҝәр, Аллаһын садиг бәндәси Әјјуб кими, әдаләтсизликдән әзијјәт чәкириксә, өзүмүзә хатырлатмалыјыг ки, бунун сәбәбкары Јеһова дејил. Јеһова әдаләтсизлијә нифрәт едир; О, салеһлији севир (Мәз. 33:5). Ола билсин, Әјјубун досту Елиһу кими, биз дә: «Мәҝәр Аллаһ пислик едәрми? Мәҝәр Күлли-Ихтијар һагсызлыг едәрми?» — дејә дүшүнүрүк (Әјјуб 34:10). «Һәр бир ҝөзәл бәхшиш вә һәр бир камил һәдијјә» верән Јеһова һеч вахт бизә проблем јаратмаз (Јаг. 1:13, 17).

18, 19. Биз нәјә ҝөрә Јеһоваја һеч вахт шүбһә етмәмәлијик? Нүмунә чәк.

¹⁸ Һеч вахт үрәјиндә Јеһоваја гаршы шүбһә јаранмасына јол вермә. Аллаһ камилдир вә Онун фикирләри бизимкиндән гат-гат үстүндүр (Јешаја 55:8, 9). Буна ҝөрә дә тәвазөкарлыг вә һәлимлик һәр шеји там баша дүшмәк игтидарында олмадығымызы етираф етмәјә көмәк едәҹәк (Ром. 9:20). Чох вахт биз мүәјјән вәзијјәтлә бағлы бүтүн фактлары билмирик. Шүбһәсиз, сән дә өз тәҹрүбәндә бу мәсәлин доғрулуғуна әмин олмусан: «Иддиасыны әввәл дејән һаглы ҝөрүнәр, амма әлејһдары ҝәлиб ону истинтаг едәр» (Сүл. мәс. 18:17).

¹⁹ Әҝәр јахын достумуз илк бахышдан баша дүшмәдијимиз вә ја бизә гәрибә ҝәлән нәсә едәрсә, дәрһал ону јанлыш бир шеј етмәкдә иттиһам едәҹәјикми? Әксинә, чох еһтимал ки, бүтүн фактлардан  хәбәрдар олмадығымыз гәнаәтинә ҝәләҹәјик. Әҝәр гејри-камил достумуза бу ҹүр анлајышла јанашырыгса, фикирләри вә јоллары бизимкиндән гат-гат үстүн олан сәмави Атамыза даһа чох етибар етмәли дејилик?!

20, 21. Проблемләрин әсил сәбәбини мүәјјән етмәк нә үчүн ваҹибдир?

²⁰ Проблемләрин әсил сәбәбини мүәјјән ет. Бу нә үчүн ваҹибдир? Чүнки бәзи проблемләримизин ҝүнаһкары өзүмүз ола биләрик. Әҝәр беләдирсә, биз бу факты данмамалыјыг (Галат. 6:7). Проблемләринә ҝөрә Јеһованы ҝүнаһландырмаға чалышма. Нә үчүн белә давранмаг сәһвдир? Бир нүмунәјә бахаг. Тутаг ки, һәр һансы автомобил мүәјјән сүрәтлә һәрәкәт едә биләр. Анҹаг сүрүҹү сәрт дөнҝәдә иҹазә верилән сүрәт һәддини ашараг гәзаја уғрајыр. Баш верән гәзаја ҝөрә автомобили истеһсал едән мүәссисә мәсулијјәт дашыјыр? Әлбәттә, јох! Ејнилә, Јеһова да бизи ирадә азадлығы илә јарадыб. Лакин О, дүзҝүн гәрарлар вермәјимиз үчүн рәһбәрлик дә тәгдим едиб. Бәс онда нә үчүн биз өз сәһвләримизә ҝөрә Јараданымызы ҝүнаһландыраг?

²¹ Әлбәттә, бүтүн проблемләримиз өз сәһвләримиз вә јанлыш һәрәкәтләримиз уҹбатындан баш вермир. Бәзи һадисәләрин сәбәби «заман вә фүрсәтдир» (Ваиз 9:11). Лакин бир шеји дә һеч вахт унутмајаг ки, пислијин әсас сәбәбкары Шејтан Иблисдир (1 Јәһ. 5:19; Вәһј 12:9). Дүшмән одур, Јеһова јох! (1 Пет. 5:8).

²² Проблемләрин вә чәтинликләрин јарананда Јешуанын вә Калевин нүмунәсини јадына сал. Он кәшфијјатчыдан фәргли олараг, бу ики садиг инсан јахшы хәбәрлә гајытмышды (Сај. 14:6—9). Онлар Јеһоваја иман етдикләрини ҝөстәрдиләр. Бунунла белә, онлар диҝәр исраиллиләрлә бирликдә 40 ил сәһрада долашмалы олдулар. Јешуа вә Калев бунун әдаләтсизлик олдуғуну дүшүнәрәк наразылыг етдиләрми, јахуд гәзәбләндиләрми? Хејр. Онлар Јеһоваја етибар етдиләр вә буна ҝөрә хејир-дуа алдылар. Һәмин нәслин сәһрада өлмәсинә бахмајараг, бу ики нәфәр Вәд едилмиш дијара дахил олду (Сај. 14:30). Ејнилә, биз Јеһованын ирадәсини јеринә јетирәркән «тагәтдән дүшмәсәк», хејир-дуалар алаҹағыг (Галат. 6:9; Ибр. 6:10).

22, 23. Проблемләр уҹбатындан мәјуслуға гапыланда нәји јадда сахламалыјыг?

²³ Истәр проблемләр, истәрсә дә башгаларынын вә ја өзүнүн гејри-камиллији уҹбатындан мәјуслуға гапылсан, бунун өһдәсиндән неҹә ҝәлә биләрсән? Диггәтини Јеһованын еҹазкар кејфијјәтләринә ҹәмлә. Јеһованын сәнә вердији үмиди хәјалында ҹанландыр. Өзүндән соруш: «Мән Јеһовасыз нә едәрдим?» Һәмишә Она бағлы гал вә һеч вахт јол вермә ки, үрәјиндә Она гаршы һиддәт јарансын!