1-3. а) Бу ҝүн чохлары һансы мадди чәтинликләрлә үзләшир вә бәзиләри буну неҹә һәлл етмәјә чалышыр? (Мәгаләнин әввәлиндәки шәклә бах.) б) Хариҹә ҝетмәји планлашдыран валидејнләрдә ушағын тәрбијәси илә бағлы һансы нараһатчылыг јараныр?

«ӘРИМ Ҹејмс һәр ҝүн ишдән евә јорғун гајыдырды, газандығы пул исә ҝүндәлик еһтијаҹларымыздан бир аз чох олурду», — дејә Мерилин бөлүшүр *. «Мән исә онун јүкүнү јүнҝүлләшдирмәк вә баламыз Ҹимијә синиф јолдашларында олан гәшәнҝ-гәшәнҝ шејләрдән алмаг истәјирдим». Һәмчинин Мерилин өз гоһумларына әл тутмаг, еләҹә дә сабаһкы ҝүн үчүн гыраға пул атмаг истәјирди. Онун бир чох дост-танышы даһа чох пул газанмаг үчүн башга өлкәләрә ҝетмишди. Лакин о, өзү белә сечим гаршысында дуранда бүтүн һиссләри бир-биринә гарышмышды. Нәјә ҝөрә?

² Мерилин өз севимли аиләсини вә бирҝә ҝөрдүкләри руһани ишләри гојуб ҝетмәкдән горхурду. Бунунла белә, о фикирләшди ки, башгалары да бир мүддәтлик хариҹә ҝедибләр, аиләләринә исә руһани ҹәһәтдән һеч нә олмајыб. Лакин ону бир шеј нараһат едирди: узагдан-узаға Ҹиминин тәрбијәси илә неҹә мәшғул олаҹаг? Интернет васитәсилә оғлуна «Јеһованын вердији тәрбијә вә [өјүд-нәсиһәти]» гәбул етмәјә неҹә көмәк едәҹәк? (Ефес. 6:4).

³ Мерилин мәсләһәт ахтарырды. Әри онун ҝетмәјини истәмәсә дә, билдирди ки, ону дајандырмаға чалышмајаҹаг. Ағсаггаллар вә јығынҹағын диҝәр үзвләри она ҝетмәмәји мәсләһәт ҝөрдүләр. Лакин бәзи баҹылар хариҹә ҝетмәси үчүн бејнини долдуруб  дејирдиләр: «Аиләни севирсәнсә, ҝетмәлисән. Сән орада да Јеһоваја хидмәт едә биләрсән». Тәрәддүд етмәсинә бахмајараг, Мерилин Ҹејмс вә Ҹими илә өпүшүб сағоллашды вә хариҹә иш далынҹа ҝетди. Сөз верди ки, тез гајыдаҹаг *.

4. Нә үчүн бир чохлары мүһаҹир һәјаты сечир вә чох вахт онларын ушағынын тәрбијәси кимләрин бојнунда галыр?

⁴ Јеһова хидмәтчиләринин јохсуллуг ичиндә јашамаларыны вә касыбчылыгдан гуртулмағын ән гәдим үсулларындан бири олан көчәри һәјат сүрмәләрини истәмир (Мәз. 37:25; Сүл. мәс. 30:8). Гәдимдә гәбилә башчысы Јагуб аиләсини аҹлыгдан горумаг үчүн оғулларыны Мисирә азугә алмаға ҝөндәрмишди * (Јар. 42:1, 2). Бу ҝүн бир чохлары мүһаҹир һәјаты аҹындан өлдүкләри үчүн сечмирләр. Анҹаг, ола билсин, сәбәб онларын борҹ ичиндә үзмәләридир. Башгалары исә садәҹә олараг аиләнин доланышығыны јахшылашдырмаг үчүн бу аддымы атырлар. Ҝетдикҹә писләшән бу игтисади шәраитдә әксәријјәт дидәрҝин дүшүб ја өз өлкәләриндә, ја да хариҹдә аиләләриндән ајры јашајырлар. Чох вахт көрпәләр валидејнләриндән биринин, бөјүк баҹы вә ја гардашын, нәнә-бабанын, диҝәр гоһумларын вә ја достларын һимајәсинә бурахылыр. Мүһаҹир һәјаты сечәнләр үчүн һәјат јолдашларыны вә ја ушагларыны гојуб ҝетмәк ағыр ҝәлсә дә, чоху дүшүнүр ки, башга јоллары јохдур.

5, 6. а) Иса хошбәхтлик вә фираванлыг барәдә нә өјрәтмишди? б) Иса давамчыларына нә һагда дуа етмәји өјрәтмишди? ҹ) Јеһова бизи неҹә хејир-дуаландырыр?

⁵ Исанын ҝүнләриндә дә бир чохлары касыб вә әлверишсиз шәраитләрдә јашајырды. Буна ҝөрә дә онлара елә ҝәлә биләрди ки, хошбәхтлик вә фираванлыг јалныз вә јалныз пулдан асылыдыр (Марк 14:7). Лакин Иса истәјирди ки, онлар хошбәхтлији башга јердә, сонсуз зәнҝинлијин Мәнбәји Јеһовада ахтарсынлар. Дағүстү тәблиғиндә Иса әсил хошбәхтлијин мадди шејләрдән вә наилијјәтләрдән јох, инсанын сәмави Атасы илә сых мүнасибәтиндән асылы олдуғуну ҝөстәрмишди.

⁶ Иса нүмунәви дуасында өјрәтмишди ки, биз мадди фираванлығымыз үчүн јох, «бу ҝүнлүк [рузимиз]», јәни ҝүндәлик тәләбатларымыз үчүн дуа етмәлијик. Иса ону динләјәнләрә демишди: «Өзүнүзә јердә хәзинә топламаға сон гојун... Әвәзиндә хәзинәнизи ҝөјдә топлајын» (Мат. 6:9, 11, 19, 20). Әмин ола биләрик ки, Јеһова сөз вердији кими рузи-бәрәкәтимизи верәҹәк. Аллаһын хејир-дуасы Онун садәҹә биздән разы галдығыны билдирмәси демәк дејил; Онун, әслиндә, еһтијаҹ дујдуғумуз шејләри бизә јетирмәк үчүн һәрәкәтә кечмәсидир. Доғрудан да, әсил хошбәхтлијин вә фираванлығын јеҝанә ачары пула јох, гајғыкеш Атамыза ҝүвәнмәкдир. (Матта 6:24, 25, 31—34 ајәләрини оху.)

7. а) Ушағын тәлим-тәрбијәсини Јеһова кимә һәвалә едиб? б) Нә үчүн ушағын тәрбијәси илә һәр ики валидејн мәшғул олмалыдыр?

⁷ «Аллаһын салеһлијини... биринҹи јерә» гојмаг өзүнә аилә мәсулијјәтләринә Јеһованын ҝөзү илә бахмағы дахил едир. Мусанын ганунунда мәсиһчи валидејнләрә үнванланан бир принсип вар: онлар өвладларына руһани тәлим-тәрбијә вермәлидирләр. (Ганунун тәкрары 6:6, 7 ајәләрини оху.) Аллаһ бу мәсулијјәти нә нәнә-бабанын, нә дә бир башгасынын үзәринә гојуб, бу мәсулијјәт валидејнләрин үзәриндәдир. Сүлејман падшаһ демишди: «Оғлум, ата тәрбијәсинә гулаг ас, ананын өјрәтдикләрини кәнара атма» (Сүл. мәс. 1:8). Јеһова нәзәрдә тутурду ки, ушагларын тәлим-тәрбијәси илә мәшғул олмаг үчүн һәр  ики валидејн онларын јанларында олмалыдыр (Сүл. мәс. 31:10, 27, 28). Ушаглар валидејнләринин һәр ҝүн Јеһова һагда данышдыгларына гулаг асанда вә онларын Јеһоваја неҹә хидмәт етдикләрини ҝөрәндә онлар да ејни шеји етмәјә ҹан атырлар.

8, 9. а) Валидејнин аиләсини гојуб ҝетмәси, адәтән, һансы фәсадлар төрәдир? б) Ајрылыг ушағын мәнәвијјатына вә әхлагына неҹә тәсир ҝөстәрир?

⁸ Дүздүр, чохлары хариҹә ҝетмәздән әввәл рискләри вә нәләрдән кечәҹәкләрини өлчүб-бичмәјә чалышырлар, лакин аиләни архада гојуб ҝетмәјин төрәдәҹәји бүтүн фәсадлары әввәлҹәдән ҝөрмәк мүмкүн олмур * (Сүл. мәс. 22:3). Мәсәлән, Мерилин һәлә тәзәҹә чыхыб ҝетмишди ки, аиләсиндән ајры галмағын нә гәдәр ағры ҝәтирдијини анлады. Әри вә оғлу үчүн дә бу ајрылыг чох ағыр иди. Балаҹа Ҹими тез-тез анасындан сорушарды: «Ана, нијә мәни атыб ҝетдин?» Мерилинин бир нечә ајлыг ҝетсә дә, илләр ајлары әвәз етди. О, аиләсиндә гәрибә бир дәјишиклик баш вердијини сезирди. Ҹими ҝет-ҝедә адамајовушмаз олур вә анасындан сојујурду. Мерилин ичи ган ағлајараг дејир: «Онун мәнә олан мәһәббәти өлмүшдү».

⁹ Ушаглар валидејнләринин һимајәсиндә бөјүмәјәндә мәнәви вә әхлаги ҹәһәтдән позула биләрләр *. Белә ки, ушаг нә гәдәр балаҹа олса вә нә гәдәр ајры галса, дәјән фәсадлар да бир о гәдәр чох олур. Мерилин Ҹимијә һәр шеји онун үчүн етдијини десә дә, Ҹими өзүнү атылмыш һисс едирди. Бир вахт сонра исә анасы ону ҝөрмәјә ҝәләндә Ҹими анасыны веҹинә алмады. Тәрк едилмиш диҝәр ушаглар кими, Ҹими дә һесаб едирди ки, о артыг анасына табе олмаға вә ону севмәјә мәҹбур дејил. (Сүлејманын мәсәлләри 29:15 ајәсини оху.)

¹⁰ Мерилин јохлуғуну пул вә һәдијјәләр ҝөндәрмәклә унутдурмаға чалышырды. Анҹаг ҝөрүрдү ки, оғлу илә арасында учурум јараныр вә өзү дә һисс етмәдән оғлуна мадди шејләри руһани дәјәрләрдән вә аилә мүнасибәтләриндән үстүн тутмағы ашылајыр (Сүл. мәс. 22:6). Ҹими дејирди: «Өзүн гајытмасан да олар, әсас одур, һәдијјәләрими ҝөндәр». Мерилин анлады ки, о, мәктуб јазмаг, зәнҝ вурмаг вә Интернетлә ҝөрүнтүлү үнсијјәт гурмагла өвлад бөјүдә билмәз. О дејир: «Сән Интернет васитәсилә баланы бағрына басыб, “јухун ширин олсун” дејә билмәзсән».

 ¹¹ Мерилинин Јеһова илә вә әри Ҹејмслә мүнасибәтләри һеч дә үрәкачан дејилди. О, јығынҹаға вә хидмәтә һәфтәдә бир дәфә ја ҝедәр, ја ҝетмәзди. Һәлә бу азмыш кими, бир тәрәфдән дә мүдири она јахынлыг тәклиф едирди. Мәсафә Мерилинлә Ҹејмси бир-бириндән ајры салдығы үчүн онлар өз проблемләрини башгалары илә бөлүшүр вә нәтиҹәдә, әхлагсыз тәклифләр алырдылар. Мерилин баша дүшдү ки, нә о, нә дә әри әхлагсызлыг етмәсә дә, онлар ајры јашамагла Мүгәддәс Китабын әр-арвадын бир-биринин емосионал вә ҹинси тәләбатларыны өдәмәк ҝөстәришинә зидд давранырлар. Әл-әлә тутмаг, гуҹаглашмаг, әр-арвадлыг борҹуну јеринә јетирмәк галсын бир јана, онлар һеч үрәкләриндән кечән һиссләри, севҝи сөзләрини вә тәбәссүмү бир-биринә өтүрә билмирдиләр (Нәғмә. н. 1:2; 1 Кор. 7:3, 5). Онлар бир аилә кими Јеһоваја там ибадәт едә билмирдиләр. Мерилин дејир: «Конгресдә Јеһованын бөјүк ҝүнүндә хилас олмаг үчүн аиләви ибадәтин ваҹиб олдуғуну ешидәндә анладым ки, мәним јерим аиләмин јаныдыр. Мән руһанилијими вә аилә һәјатымы јенидән дирчәлтмәјә башладым».

12. Аиләсиндән ајры дүшәнләрә Мүгәддәс Китабдан һансы мәсләһәт верилә биләр?

¹² Мерилинин евә гајытмаг гәрарына һәрә бир ҹүр јанашды. Јығынҹағын ағсаггаллары ону иманына вә ҹәсарәтинә ҝөрә тәрифләдиләр. Лакин һәјат јолдашларыны вә аиләләрини гојуб иш далынҹа ҝәләнләрдән бәзиләри әкс мүнасибәт ҝөстәрди. Онлар баҹыдан нүмунә ҝөтүрмәк әвәзинә, ону фикриндән дашындырмаг үчүн дејирдиләр: «Инди ҝөрәрсән, чох кечмәмиш ҝери гајыдаҹагсан. Һеч фикирләшмисән, неҹә доланаҹагсыныз?» Амма әсил мәсиһчи инсаны һәвәсдән салан сөзләр демәк әвәзинә, «ҹаван ҝәлинләрә әрләрини вә ушагларыны севмәји», өз евиндә «ишли-ҝүҹлү... олмағы» ашыламалыдыр ки, «Аллаһын сөзү бәднам едилмәсин». (Титуса 2:3—5 ајәләрини оху.)

13, 14. Јеһованы аиләнин истәкләриндән үстүн тутмаг үчүн нәјә ҝөрә иман тәләб олунур? Нүмунә чәк.

¹³ Әксәр мүһаҹирләрин бөјүдүјү мәдәнијјәтдә адәт-әнәнә, аилә, хүсусилә дә валидејнләр гаршысында мәсулијјәт һәр шејдән ваҹиб сајылыр. Лакин Јеһованы разы салмаг үчүн јерли адәт-әнәнәјә вә ја аиләсинин арзуларына гаршы дурмаға мәсиһчијә мөһкәм иман ҝәрәкдир.

¹⁴ Керинин башына ҝәләнләрә нәзәр салаг: «Оғлум Дон дүнјаја ҝәлән вахт биз хариҹдә ишләјирдик вә тәзә-тәзә Мүгәддәс Китабы өјрәнмәјә башламышдым. Аилә үзвләрим ҝөзләјирдиләр ки, биз өзүмүзү тутана гәдәр Дону валидејнләримин јанына  ҝөндәрим». Керин оғлуну өзү бөјүтмәк истәдијини дејәндә, әри дә дахил олмагла, гоһумлары ону тәнбәл адландырыб әлә салдылар. Керин дејир: «Дүзүнү десәм, һәмин вахт мән Дону бир нечә иллик валидејнләримин јанына ҝөндәрмәкдә пис бир шеј ҝөрмүрдүм. Амма билирдим ки, Јеһова ушағымызы бөјүтмәк мәсулијјәтини бир валидејн кими бизим үзәримизә гојуб». Керин икинҹи дәфә һамилә галанда иманына шәрик олмајан әри ондан аборт етдирмәји тәләб етди. Әввәл гәбул етдији дүзҝүн гәрар онун иманыны мөһкәмләндирмишди вә о, бу дәфә дә Јеһованын гаршысында нөгсансызлығыны горуја билди. Бу ҝүн о, әри вә ушаглары бир јердә шад-хүррәм һәјат сүрүрләр. Әҝәр Керин ушагларындан бирини вә ја һәр икисини бөјүтмәји башгаларына һәвалә етсә иди, һәр шеј башга ҹүр оларды.

15, 16. а) Бир баҹынын ушаглығы неҹә кечмишди? б) О нәјә ҝөрә өз гызы илә бағлы фәргли гәрар вермишди?

¹⁵ Вики адлы бир мәсиһчи бөлүшүр: «Кичик баҹымы валидејнләрим бөјүтсә дә, мәни бир нечә ил нәнәм сахлајыб. Бир мүддәтдән сонра валидејнләрим мәни ҝери ҝөтүрдүләр, амма онлары даһа әввәлки кими севә билмирдим. Баҹым исә валидејнләримизә даһа чох бағлы иди, онлары өпүб-гуҹаглајыр, онлардан чәкинмирди. Амма мән валидејнләрими өзүмә доғма һисс едә билмирдим. Һәтта бөјүјәндән сонра да онлара сәмими һиссләрими ифадә етмәк мәнә чәтин ҝәлирди. Баҹым да, мән дә валидејнләримизи әмин етмишдик ки, гоҹаланда онларын гејдинә галаҹағыг. Баҹым буну севҝидән ирәли ҝәләрәк едәҹәксә, мән буну даһа чох борҹ һиссиндән ирәли ҝәләрәк едәҹәјәм».

¹⁶ Вики давам едир: «Инди анам гызымы онун јанына ҝөндәрмәјими истәјир, неҹә ки, бир вахтлар о, мәни өз анасынын јанына ҝөндәрмишди. Анҹаг мән нәзакәтлә имтина етдим. Әримлә мән ушағымызы Јеһованын јолунда бөјүтмәк истәјирик. Вә мән гызымла ҝәләҹәк мүнасибәтләрими тәһлүкә алтына атмаг истәмирәм». Вики әсил хошбәхтлијин Јеһованы вә Онун принсипләрини мадди мәгсәдләрдән вә аиләнин истәкләриндән үстүн тутмагла әлдә олундуғуну өз тәҹрүбәсиндән ҝөрдү. Иса ајдын шәкилдә демишди ки, «һеч ким ики ағаја» — һәм Аллаһа, һәм дә вар-дөвләтә гуллуг едә билмәз (Мат. 6:24; Чых. 23:2).

17, 18. а) Нә мәсиһчинин өз әлиндәдир? б) Нөвбәти мәгаләдә һансы суаллары арашдыраҹағыг?

¹⁷ Әҝәр биз Падшаһлығы вә Аллаһын салеһлијини һәјатымызда биринҹи јерә гојсаг, Јеһова сөз верир ки, еһтијаҹ дујдуғумуз шејләри әлдә етмәјимизә көмәк едәҹәк (Мат. 6:33). Белә чыхыр ки, һәр шеј мәсиһчинин өз әлиндәдир. Үзләшдијимиз чәтинликләрдән асылы олмајараг, Јеһованы разы салмағын вә Мүгәддәс Китаб принсипләринә ујғун давранмағын неҹәсә бир јолу вар вә Јеһова вәд едир ки, һәмин «чыхыш јолу»ну бизә ҝөстәрәҹәк. (1 Коринфлиләрә 10:13 ајәсини оху.) Јеһованы «сәбирлә ҝөзлә»дикдә, мүдриклик вә рәһбәрлик үчүн дуа едиб «Она ҝүвән»дикдә, еләҹә дә Онун әмрләринә вә принсипләринә ујғун даврандыгда О, лазым ҝәләни едәҹәк (Мәз. 37:5, 7). Јеһова Она хидмәтдә ҝөстәрдијимиз сәјләри хејир-дуаландыраҹаг. Әҝәр биз Ону биринҹи јердә тутсаг, О, һәјатымызы уғурлу едәҹәк. (Јарадылыш 39:3 ајәсилә мүгајисә ет.)

¹⁸ Бәс ајры јашамағын вурдуғу зәрәри арадан галдырмаға нә көмәк едә биләр? Хариҹә ҝетмәдән аиләмизи доландырмаг үчүн нә едә биләрик? Бу мәсәләдә башгаларыны дүзҝүн аддым атмаға неҹә тәшвиг едә биләрик? Нөвбәти мәгаләдә бу суалларын ҹавабыны арашдыраҹағыг.