1, 2. Инсан бејни нәјә ҝөрә уникалдыр?

ИНСАН дилин сајәсиндә охујур, јазыр, данышыр, дејиләнләри баша дүшүр, дуа едир вә Јеһоваја һәмд-сәна сөјләјир. Бунларын һәр бири һејрәтамиздир вә һәр бири үчүн бејнин мүәјјән һиссәси вә синир системи ҹавабдеһдир. Алимләр һәлә дә бејнин ҝөстәрдији бу мөҹүзәни баша дүшә билмирләр. Уникал бејнимиз сајәсиндә биз дил өјрәнирик. Лингвистика үзрә бир профессор демишди: «Ушагларын дил өјрәнмәси инсанлары башга ҹанлылардан фәргләндирән ҹәһәтләрдән биридир».

² Дил габилијјәти Аллаһын инсана бәхш етдији ҝөзәл әнамдыр (Зәб. 139:14; Вәһј 4:11). Аллаһын бизә бәхш етдији бејин башга бир сәбәбдән дә уникалдыр. Һејванлардан фәргли олараг, инсанлар Аллаһын бәнзәриндә јарадылыблар. Биз инсанларда ирадә азадлығы вар, јәни биз гәрар верә билирик. Инсан истәсә, дил габилијјәтиндән Аллаһы уҹалтмаг үчүн истифадә едә биләр (Јар. 1:27).

3. Һикмәтли олмағымыз үчүн Јеһова бизә һансы һәдијјәни вериб?

³ Дилин Јараданы Ону шәрәфләндирмәк истәјән инсанлара ҝөзәл бир һәдијјә, Мүгәддәс Китаб бәхш едиб. Бу китаб там вә ја гисмән тәхминән 2800-дән чох дилдә мөвҹуддур. Мүгәддәс Јазыларын дәринлијинә вардыгҹа сиз әглинизи Аллаһын фикирләри илә долдураҹагсыныз (Зәб. 40:5; 92:5;  139:17). Беләҹә, сизә һикмәт вермәјә гадир олан шејләр барәдә дүшүнәҹәксиниз. Бу исә сизи хиласа чатдыраҹаг. (2 Тимутијә 3:14—17 ајәләрини охујун.)

4. Дүшүнмәк нә демәкдир вә һансы суаллары нәзәрдән кечирәҹәјик?

⁴ Дүшүнмәк јахшы вә ја пис бир шејә диггәтини ҹәмләјиб онун һаггында фикирләшмәк, дүшүнүб-дашынмаг демәкдир (Зәб. 77:12; Мәс. 24:1, 2). Дүшүнмәк үчүн ики ән јахшы мөвзу Јеһова Аллаһ вә Онун Оғлу Иса Мәсиһдир (Јәһ. 17:3). Анҹаг сиздә суал јарана биләр: охумагла дүшүнмәк арасында һансы әлагә вар? Нәләр барәдә дүшүнә биләрик? Дүшүнмәјә неҹә вәрдиш едә биләрик вә неҹә едә биләрик ки, дүшүнмәк бизә зөвг версин?

5, 6. Охудугларынызы анламаға вә јадда сахламаға нә көмәк едә биләр?

⁵ Бејинин сајәсиндә инсан һејрәтамиз ишләр ҝөрүр вә бунларын чохуну иҹра едәркән һеч фикирләшмир дә. Мәсәлән, нәфәс алмаг, ҝәзмәк, велосипед сүрмәк, онбармаг јазмаг (клавиатураја бахмадан чап етмәк) үчүн биздән дүшүнмәк тәләб олунмур. Һејиф ки, бәзән охујанда да дүшүнмәдән охујуруг. Буна ҝөрә дә фикримизи охудуғумуз шејләрә ҹәмләмәк, онларын мәнасыны тәһлил етмәк чох ваҹибдир. Абзасын сонуна, јахуд јени јарымбашлыға чатанда дајаныб фикирләшин, ҝөрүн охудугларынызы дүз баша дүшмүсүнүз, ја јох. Анҹаг бәзи шејләр диггәтинизи јајындыра биләр, јахуд өзүнүз диггәтинизи ҹәмләмәкдә чәтинлик чәкә биләрсиниз. Белә олан һалда охумағыныз һәдәр ҝедәҹәк. Бәс онда нә етмәк олар?

⁶ Елми арашдырмалар ҝөстәрир ки, мүталиә заманы сәслә охујанда материал даһа јахшы јадда галыр. Сөзсүз ки, бизим бејнимизи Јарадан буну билир. Мәһз буна ҝөрә О, Јушәјә бујурмушду ки, Төвраты «алчаг сәслә» (һашијә) охусун. (Јушә 1:8 ајәсини охујун.) Мүгәддәс Китабы пәсдән, алчаг сәслә охудугҹа өзүнүз ҝөрәҹәксиниз ки, охудугларыныз јаддашыныза һәкк олунур. Бу, сизә һәмчинин диггәтинизи ҹәмләмәјә көмәк едәҹәк.

7. Аллаһын Кәламы барәдә дүшүнмәк үчүн ән јахшы вахт нә вахтдыр? (Мәгаләнин әввәлиндәки шәклә бахын.)

⁷ Охумаг чәтин дејил, амма дүшүнмәк, диггәтимизи охудугларымыза ҹәмләмәк һеч дә асан дејил. Гејри-камил инсан да адәтән асан шејә, бејнини јормамаға мејилли олур. Буна ҝөрә дә јахшысы будур, јорғун олмајанда, сакит вә раһат шәраитдә отуруб дүшүнәсиниз. Давуд падшаһ ҝеҹә, јатағында дүшүнүрдү (Зәб. 63:6). Камил әглә малик олан Иса Мәсиһ дә дүшүнмәк вә дуа етмәк үчүн сакит јер сечирди (Лука 6:12).

8. а) Аллаһын Кәламы илә јанашы башга нә барәдә дүшүнмәлијик? б) Бир-биримизлә Јеһова барәдә данышанда бу, Она неҹә тәсир едир?

⁸ Мүгәддәс Китабдан охудуғунуз шејләрлә јанашы диҝәр шејләр барәдә дә дүшүнә биләрсиниз. Мисал үчүн, Јеһованын јаратдығы еҹазкар шејләрә баханда дајаныб дүшүнүн. Онда кәрамәтинә ҝөрә үрәјиниз Јеһоваја шүкранла долаҹаг. Әҝәр јанынызда кимсә олса, истәр-истәмәз һиссләринизи онунла бөлүшәҹәксиниз (Зәб. 104:24; Һәв. 14:17). Биз белә шејләр барәдә фикирләшәндә, бунлара ҝөрә шүкүр едәндә вә бу барәдә бир-биримизлә  данышанда Јеһоваја хош олур. Белә ки, Онун Өз Кәламында бизим ҝүнләрлә бағлы белә бир вәд вар: «О вахт Јеһовадан горханлар бир-бирилә данышырды, һәр кәс јолдашы илә данышырды. Јеһова да диггәтлә гулаг асырды. Јеһовадан горханлар вә Онун адыны дүшүнәнләр һаггында Онун өнүндә хатирә китабы јазылды» (Мәл. 3:16).

9. а) Булус Тимутијә нә барәдә дүшүнмәји сөјләмишди? б) Хидмәтә һазырлашаркән нәләр барәдә дүшүнә биләрик?

⁹ Һәвари Булус Тимутијә данышығынын, рәфтарынын вә тәлимләринин башгаларына неҹә тәсир едәҹәји барәдә дүшүнмәји сөјләмишди. (1 Тимутијә 4:12—16 ајәләрини охујун.) Тимути кими, биз дә бу шејләр барәдә дүшүнә биләрик. Мисал үчүн, Мүгәддәс Китаб дәрсинә һазырлашаркән дүшүнмәлијик. Дәрс кечәҹәјимиз һәр кәс үчүн ајры-ајрылыгда суаллар вә нүмунәләр фикирләшмәлијик ки, онлара инкишаф етмәјә көмәк едәк. Вахт ајырыб бу ҹүр шејләр барәдә дүшүнмәјин чох ҝөзәл бәһрәси олаҹаг. Белә ки, һәм өзүмүзүн иманы мөһкәмләнәҹәк, һәм дә дәрси даһа јахшы вә шөвглә кечәҹәјик. Ејни шеји хидмәтә һазырлашмаг барәдә дә демәк олар. (Үзејир 7:10 ајәсини охујун.) Хидмәтә чыхмаздан габаг «Һәвариләрин ишләри» китабындан бир фәсил охусаныз, хидмәт етмәк һәвәсиниз аловланаҹаг. Хидмәтдә охумағы планлашдырдығыныз ајәләр, пајлајаҹағыныз нәшрләр барәдә дүшүнсәниз, хидмәтиниз даһа сәмәрәли алынаҹаг (2 Тим. 1:6). Саһәниздәки инсанлар барәдә дүшүнүн. Фикирләшин, онларда неҹә мараг ојада биләрсиниз. Бу ҹүр һазырлашсаныз, Мүгәддәс Китабла јахшы шаһидлик едиб Аллаһын руһунун ҝүҹүнү ҝөстәрә биләҹәксиниз (1 Кор. 2:4).

10. Руһани шејләр барәдә дүшүнмәјин даһа һансы мүсбәт тәрәфләри вар?

 ¹⁰ Һеч јығынҹагда, бөјүк топлантыларда мәрузәләрә гулаг асаркән гејдләр апарырсыныз? Бу гејдләри нәзәрдән кечириб Аллаһын Кәламы вә тәшкилаты барәдә өјрәндикләриниз һагда дүшүнүн. Бундан башга «Ҝөзәтчи гүлләси» вә «Ојанын!» журналларыны, бөјүк топлантыларда алдығымыз нәшрләри охујуб, үзәриндә дүшүнә биләрик. «Иллик мәҹмуә» ни охујаркән бир һадисәдән башгасына кечмәздән әввәл дајаныб дүшүнүн, һадисәдән өзүнүзә дәрс ҝөтүрүн. Нәшрләри охујаркән әсас фикирләри хәтләмәк, сәһифәнин кәнарында гејдләр апармаг олар. Бунун тәкрар сөһбәтләр заманы, ағсаггал кими диндашларыныза баш чәкәркән, јахуд мәрузә һазырлајаркән көмәји дәјәҹәк. Ән әсасы, Мүгәддәс Китаба әсасланан нәшрләри охујаркән дајаныб дүшүнсәниз, материалы јахшы мәнимсәјәҹәксиниз, һәмчинин өјрәндијиниз дәјәрли фикирләрә ҝөрә бу фасиләләр вахты Јеһоваја шүкүр едә биләрсиниз.

11. Ән әсасы нәјин үзәриндә дүшүнмәлијик вә нәјә ҝөрә? (Һашијәјә бахын.)

¹¹ Сөзсүз ки, ән әсасы биз Аллаһын Кәламы үзәриндә дүшүнмәлијик. Тутаг ки, сизин әлиниз һеч ҹүр Мүгәддәс Китаба чатмыр *. Амма һеч ким сизә һафизәниздә оланлары, мәсәлән, ајәләри, Падшаһлыг нәғмәләринин сөзләрини фикирләшмәји гадаған едә билмәз (Һәв. 16:25). Үстәлик, Аллаһын руһу өјрәндијиниз јахшы шејләри сизин јадыныза салаҹаг (Јәһ. 14:26).

12. Мүгәддәс Китабы һансы ҹәдвәл үзрә охумаг олар?

¹² Һәфтәнин бәзи ҝүнләрини Мүгәддәс Китабы «Теократик Хидмәт Мәктәби»нин ҹәдвәли үзрә охумаг вә дүшүнмәк үчүн ајырмаг олар. Диҝәр ҝүнләрдә Иса Мәсиһин тәлимләри вә ҝөрдүјү ишләр барәдә дүшүнә биләрсиниз. Бунда сизә Иса Мәсиһин һәјаты вә хидмәтиндән бәһс едән дөрд Мүждәнин бөјүк көмәји дәјә биләр (Ром. 10:17; Ибр. 12:2; 1 Бут. 2:21). Биздә һәмчинин Исанын һәјатында баш верән һадисәләри хроноложи ардыҹыллығы илә тәсвир едән нәшр вар. Бу нәшрин фәсилләриндә Мүждәләрдән паралел ајәләр ҝәтирилир. Онлары диггәтлә охујуб фикирләшәндә чох бөјүк фајда алмаг олар (Јәһ. 14:6).

13, 14. Руһани шејләр барәдә дүшүнмәк нәјә ҝөрә ваҹибдир вә бу, бизи нә етмәјә тәшвиг едәҹәк?

¹³ Руһани шејләр барәсиндә дүшүнмәк инсаны мәсиһи кими јеткинләшдирир (Ибр. 5:14; 6:1). Јеһова вә Мәсиһ барәдә аз дүшүнән инсан иманыны мөһкәм сахлаја билмәјәҹәк. Белә адам тәдриҹән һәгигәтдән узаглашаҹаг (Ибр. 2:1; 3:12). Иса хәбәрдарлыг етмишди ки, әҝәр биз јахшы вә ҝөзәл үрәкли инсанлар олмасаг, Аллаһын Кәламыны үрәјимиздә горуја билмәјәҹәјик. Әксинә, башымыз һәјатын гајғыларына, вар-дөвләтә вә зөвг-сәфаја гарышаҹаг, ҝәтирдијимиз бәһрәләр јетишмәјәҹәк (Лука 8:14, 15).

¹⁴ Буна ҝөрә дә ҝәлин һәмишә Аллаһын Кәламы үзәриндә дүшүнәк. Бу, бизи Јеһованын ҹалалыны, кејфијјәтләрини, сифәтләрини әкс етдирмәјә сөвг едәҹәк (2 Кор. 3:18). Бизә бундан башга нә лазымдыр ки? Аллаһы јахындан танымаг, Онун ҹалалыны әкс етдирмәк чох бөјүк шәрәфдир.  Ејни заманда сону олмајан бир просесдир. Белә ки, билијимиз артдыгҹа Она даһа чох бәнзәмәјә чалышаҹағыг (Ваиз 3:11).

15, 16. а) Руһани шејләр барәдә дүшүнмәјин шәхсән сизә һансы фајдасы вар? б) Бәзән дүшүнмәјә нә мане олур, анҹаг нәјә ҝөрә гәтијјәтли олмалыјыг?

¹⁵ Руһани шејләри дүшүнәндә һәгигәтә олан шөвгүмүз сөнмәјәҹәк. Беләҹә, биз баҹы-гардашларымыз вә һәгигәтлә марагланан инсанлар үчүн тәравәт мәнбәји олаҹағыг. Јеһованын ән бөјүк һәдијјәси олан фидјә гурбанлығы барәдә дәриндән дүшүндүкҹә Мүгәддәс Атамыз Јеһова илә арамызда олан сых мүнасибәти даһа чох дәјәрләндирәҹәјик (Ром. 3:24; Јаг. 4:8). Ҹәнуби Африкада јашајан Марк мәсиһи битәрәфлијинә ҝөрә үч ил һәбсханада јатмышды. О дејир: «Дүшүнмәји маҹәра илә мүгајисә етмәк олар. Руһани шејләр барәдә нә гәдәр чох дүшүнүрүксә, Јеһова Аллаһ һаггында бир о гәдәр чох јени шејләр кәшф едирик. Мәјуслуға гапыланда, ҝәләҹәјә ҝөрә нараһат оланда Мүгәддәс Китабы әлимә алыб охујурам вә дүшүнүрәм, онда елә бил үрәјимә сәрин су сәпилир».

¹⁶ Һәгигәтән дә, бу ҝүн о гәдәр шеј бизим башымызы гатыр ки, бәзән руһани шејләр барәдә дүшүнмәјә вахт галмыр. Африкадан олан Патрик адлы диҝәр гардаш дејир: «Мәним бејним санки почт гутусудур. Ичиндә јахшы, пис, һәр ҹүр мәлумат вар. Онлары һәр ҝүн сечиб тәмизләмәк лазымдыр. Һәрдән ҝөрүрәм ки, фикирләр мәни чулғајыр. Онда Јеһоваја дуа едирәм вә өзүмә ҝәлирәм. Дүздүр, бунун үчүн бир аз вахт лазым олур, јәни, дәрһал руһани шејләри фикирләшә билмирәм. Амма фикирләшмәјә башлајанда өзүмү Јеһоваја чох јахын һисс едирәм. Онда санки зеһним ачылыр вә һәгигәти даһа јахшы баша дүшүрәм» (Зәб. 94:19). Доғрудан да, Мүгәддәс Јазылары һәр ҝүн диггәтлә арашдыранлар вә охудуглары үзәриндә дүшүнәнләр бунун хејрини ҝөрүрләр (Һәв. 17:11).

17. Сиз дүшүнмәјә неҹә вахт тапырсыныз?

¹⁷ Бәзи мәсиһиләр сәһәр тездән дуруб охујур, дүшүнүр вә дуа едир. Башгалары буну наһар фасиләсиндә едирләр. Бәлкә сизә сәһәр тездән, јахуд јатмаздан әввәл Мүгәддәс Китабы охумаг даһа раһат олар? Баҹы-гардашлардан бәзиләри Мүгәддәс Китабы һәм сәһәр, һәм дә ахшам, јатмаздан әввәл охујур. Нә вахт охумағымызсан асылы олмајараг, биз Аллаһын Кәламыны, «ҝеҹә-ҝүндүз», јәни мүнтәзәм охумалыјыг (Јуш. 1:8). Вахтымызын гәдрини билмәлијик, јәни лазымсыз шејләрә сәрф етдијимиз вахтдан кәсиб Мүгәддәс Китабын үзәриндә дүшүнмәлијик (Ефес. 5:15, 16).

18. Аллаһын Кәламы үзәриндә дүшүнән вә өјрәндикләринә әмәл едән кәсләрә Јеһова нә вәд едир?

¹⁸ Мүгәддәс Китабда вәд олунур ки, Јеһова Онун Кәламы үзәриндә дүшүнәнләрә вә өјрәндикләринә әмәл едәнләрә бол-бол немәт бәхш едәҹәк. (Зәбур 1:1—3 ајәләрини охујун.) Иса демишди: «Аллаһын сөзүнү ешидиб она әмәл едәнләр хошбәхтдирләр!» (Лука 11:28). Ән әсасы, руһани шејләр барәдә һәр ҝүн дүшүнсәк, бизә һејрәтамиз бејин бәхш едән Улу Јарадана әмәлләримизлә шәрәф ҝәтирәҹәјик. О исә бизә инди хошбәхтлик, јени дүнјада исә әбәди һәјат бәхш едәҹәк (Јаг. 1:25; Вәһј 1:3).