АТАМЫН дајысы Николај Дубовински хидмәтдә кечирдији өмрүнүн һәм хош, һәм дә сәрт ҝүнләрини һәјатынын сон илләриндә гәләмә алмышды. Совет Иттифагындакы гадағалар уҹбатындан јашадығы ағры-аҹылара бахмајараг, о, һәмишә әгидәсинә садиг галмыш вә Јеһованын ишинә ҹан гојмушду. Николај дајы чох истәјирди ки, ҝәнҹләр онун һәјат һекајәси илә таныш олсун. Буна ҝөрә дә мән онун һәјатындан бәзи мәгамлары данышмаг истәјирәм. О, 1926-ҹы илдә Украјнанын Чернивтси әјаләтинин Подвиривка кәндиндә садә кәндли аиләсиндә дүнјаја ҝөз ачмышды.

Николај дајы данышыр: «1941-ҹи ил иди. Ҝүнләрин бир ҝүнү бөјүк гардашым Иван евә “Аллаһын арфасы”, “Аллаһын әсрләр планы” китабыны, бир нечә “Ҝөзәтчи гүлләси” журналы вә буклет ҝәтирди. Мән онларын һамысыны охудум. Дүнјадакы зүлм-ситәмин Аллаһдан јох, Шејтандан олдуғуну биләндә тәәҹҹүбләндим. Бу әдәбијјатларла бир јердә Инҹили дә охујурдум. Беләҹә, баша дүшдүм ки, һәгигәти тапмышам. Башладым бөјүк шөвглә Падшаһлыға олан үмидим барәдә башгаларына данышмаға. Бу нәшрләри арашдырдыгҹа һәгигәти даһа јахшы баша дүшүрдүм вә Јеһованын хидмәтчиси олмаг арзусу илә алышыб-јанырдым.

Мән баша дүшүрдүм ки, етигадыма ҝөрә әзијјәт чәкәҹәјәм. Мүһарибә ҝедирди. Гәрара алмышдым ки, һеч кәси өлдүрмәјәҹәјәм. Гаршыдакы сынаглара өзүмү һазырламаг үчүн башладым Мүгәддәс Китабдан Мәтта 10:28, 26:52 вә башга ајәләри әзбәрләмәјә. Гаршыма мәгсәд гојдум ки, өлүм баһасына олса белә, Јеһова Аллаһа садиг галым!

1944-ҹү илдә 18 јашым тамам олду вә мәни һәрби хидмәтә чағырдылар. Биринҹи дәфә һәмиманлыларымла мәһз о заман ҝөрүшдүм. Әсҝәрлик јашына чатмыш диҝәр ҝәнҹ гардашлар да һәрби һиссәјә ҝәлмишдиләр. Биз гәтијјәтлә билдирдик ки, мүһарибәдә иштирак едән дејилик. Гәзәбдән од пүскүрән һәрбичиләр бизи аҹ гојмагла, сәнҝәр газдырмагла вә ҝүлләләмәклә һәдәләјирдиләр. Биз горхмадан дедик: “Биз сизин әлиниздәјик. Нә истәјирсиниз един, онсуз да биз Аллаһын әмрини позуб адам өлдүрән дејилик” (Чых. 20:13).

Иш елә ҝәтирди ки, мәни ики гардашла бирликдә Беларусијаја тарлада ишләмәјә вә дағылмыш евләри тәмир етмәјә ҝөндәрдиләр. Минскин әтраф рајонларында олан дәһшәтли харабалыглар индијәдәк ҝөзүмүн габағындадыр. Јолларын кәнарындакы ағаҹларын һамысы јаныб гаралмышды. Хәндәкләр, мешәләр ҹәсәдләрлә вә атларын шишмиш леши илә долу иди.  Һәрдән гаршымыза бош вагонлар, артиллерија вә һәтта тәјјарә галыглары чыхырды. Өз ҝөзүмлә ҝөрүрдүм ки, Аллаһын әмрини позмаг нәјә ҝәтириб чыхарыр.

Мүһарибә 1945-ҹи илдә гуртарды. Лакин вурушмадығымыз үчүн бизә он ил һәбс ҹәзасы кәсилди. Илк үч ил әрзиндә нә диндашларымызла үнсијјәт едирдик, нә дә ки, әлимиз руһани гидаја чатырды. Биз бәзи баҹыларла мәктубла әлагә сахлајырдыг. Анҹаг сонра онлары да тутуб 25 иллик әмәк дүшәрҝәсинә ҝөндәрдиләр.

1950-ҹи илдә биз һәбсдән азад олуб евә гајытдыг. Мән һәбсдә оланда анам вә кичик баҹым Марија Јеһованын Шаһиди олмушду. Бөјүк гардашларым исә һәлә Јеһованын Шаһиди дејилдиләр, лакин Мүгәддәс Китабы өјрәнирдиләр. Мән тәблиғ ишиндә фәал олдуғум үчүн Совет тәһлүкәсизлик органлары мәни јенидән һәбс етмәк истәјирди. О вахт әдәбијјатлар ҝизлин һазырланырды. Мәсул гардашлар мәндән хаһиш етдиләр ки, онлара көмәк едим. Онда мәним 24 јашым вар иди.

Шаһидләр тез-тез дејирдиләр: “Падшаһлыг ишини јерин үстүндә ҝөрмәјә гојмурларса, јерин алтында едәрик” (Мәс. 28:28). Һәмин вахт бизим чап ишләримизин чоху зирзәмиләрдә ҝедирди. Мәним илк иш отағым бөјүк гардашым Димитринин евиндә олан зирзәмидә иди. Һәрдән ики һәфтә далбадал зирзәмидән чыхмырдым. Бир дә ҝөрүрдүн отагда оксиҝен чатышмадығындан керосин лампасы сөнүрдү. Онда узаныб ҝөзләјирдим ки, отаға оксиҝен долсун.

Бир ҝүн бирликдә ишләдијимиз бир гардаш мәндән сорушду: “Николај, сән вәфтиз  олунмусан?” Бахмајараг ки, 11 ил иди Јеһоваја хидмәт едирдим, амма һәлә вәфтиз олунмамышдым. О, бу барәдә мәнимлә сөһбәт етди вә елә һәмин ҝеҹә, 26 јашымда ҝөлдә вәфтиз олундум. Үч илдән сонра мәнә әлавә мәсулијјәтләр вердиләр вә мән өлкә комитәсинин үзвү олдум. Һәмин вахт азадлыгда олан гардашлары һәбсдә олунанларын јеринә тәјин едирдиләр, беләҹә, Падшаһлыг иши давам едирди.

Зирзәмидә ишләмәк һәбсханадан чәтин иди. Милли Тәһлүкәсизлик Комитәсиндән ҝизләнмәк үчүн једди ил јығынҹаглара ҝетмәдим. Вар ҝүҹүмлә чалышырдым ки, руһанилијими итирмәјим. Аилә үзвләрими ајда-илдә бир дәфә, онлара баш чәкәндән-чәкәнә ҝөрүрдүм. Һәмишә ијнә үстүндә отурурдум, ҝөздә-гулагда идим. Артыг ҝүҹүм галмамышды. Биз һәр вәзијјәтә һазыр олмалы идик. Мәсәлән, бир ахшам ики нәфәр милис мәним галдығым евә ҝәлди. Евин о бири тәрәфиндәки пәнҹәрәдән тулланыб мешәјә гачдым. Ачыглыға чыханда гулағыма гәрибә выјылты сәсләри ҝәлди. Ҝүллә сәсләри ешидәндә баша дүшдүм ки, сән демә, выјылты ҝүлләнин выјылтысы имиш. Һәмин милисләрдән бири атла мәним далымҹа дүшмүшдү. О, ҝүлләси гуртарана гәдәр мәнә атәш ачды. Ҝүлләнин бири голума дәјди. Беш километрлик гача-говандан сонра нәһајәт ки, мешәдә ҝизләнә билдим. Сонралар мәһкәмә вахты өјрәндим ки, мәнә 32 дәфә атәш ачыблар.

Вахтымын чохуну зирзәмидә кечирдијимдән рәнҝим солғун иди. Бу да мәни әлә верирди. Буна ҝөрә дә әлимә имкан дүшән кими өзүмү ҝүнә верирдим. Зирзәмидә јашамаг сағламлығыма да тәсир етмишди. Бир дәфә ағзымдан, бурнумдан ган елә ачылды ки, гардашларла ваҹиб ҝөрүшә ҝедә билмәдим.

1957-ҹи ил јанварын 26-да мән һәбс олундум. Алты ајдан сонра Украјнанын Али мәһкәмәси һөкмү елан еләди. Мәнә ҝүлләләнмә һөкмү кәсилмишди. Амма өлкәдә өлүм ҹәзасы ләғв едилдијиндән һөкм 25 иллик һәбс ҹәзасы илә әвәз олунду. Мән дә дахил олмагла сәккиз гардаша үмумиликдә 130 ил  әмәк дүшәрҝәсиндә һәбс ҹәзасы кәсдиләр. Бизи Мордовијадакы дүшәрҝәјә ҝөндәрдиләр. Орада тәхминән 500 Шаһид вар иди. Биз ҝизлинҹә кичик дәстәләр шәклиндә јығышыб “Ҝөзәтчи гүлләси” журналыны арашдырырдыг. Бир дәфә ҝөзәтчи журналлары әлимиздән алды, онлары нәзәрдән кечирәндән сонра деди: “Бу журналлары охусаныз, сизә батмаг олмајаҹаг”. Биз өһдәмизә дүшән иши һәмишә виҹданла ҝөрүрдүк, чох вахт ондан да артығыны едирдик. Амма дүшәрҝәнин бөјүјү ҝилеј-ҝүзар едирди: “Бизә сизин ҝөрдүјүнүз иш лазым дејил. Биз истәјирик ки, сиз вәтәнә сәдагәтлә хидмәт едәсиниз”».

1967-ҹи илдә әмәк дүшәрҝәсиндән бурахыландан сонра Николај дајы Естонијада вә Русијанын Санкт-Петербург шәһәриндә јығынҹаглар тәшкил етмәјә көмәк едирди. 1991-ҹи илин әввәлиндә ҹинајәтин ишләнмәсинә кифајәт гәдәр сүбут олмадығындан 1957-ҹи илдә чыхарылан һөкм ләғв олунду. Һәмин вахт һакимијјәт органлары тәрәфиндән сәрт рәфтара мәруз галан бир чох Шаһидләрә бәраәт газандырылды. 1996-ҹы илдә Николај дајы Санкт-Петербургдан 500 километр аралыда јерләшән Псков вилајәтинин Великије Луки шәһәринә көчдү. О, өзүнә балаҹа ев алды вә 2003-ҹү илдә онун мүлкүндә ибадәт еви тикдиләр. Бу ҝүн орада ики јығынҹаг топлашыр.

Мән јолдашымла бирликдә Јеһованын Шаһидләринин Русијадакы филиалында хидмәт едирәм. Николај дајы өлүмүндән бир нечә ај әввәл 2011-ҹи илин март ајында бизә ҝәлмишди. Онун сөзләри бизә чох ҝүҹлү тәсир етмишди. О, ҝөзләри ишыг сачараг демишди: «Һәр шеј ону ҝөстәрир ки, Әриһа әтрафында једдинҹи јүрүш башлајыб» (Јуш. 6:15). Онун 85 јашы вар иди. Кешмәкешли өмүр сүрсә дә, Николај дајы өз һәјатыны белә тәсвир едирди: «Мән чох хошбәхтәм ки, ҝәнҹлијимдә Јеһоваја хидмәт етмәк гәрарыны вердим. Һеч вахт буна ҝөрә пешман олмамышам!»