1. Мәнуһ ата олаҹағыны ешидәндә нә етди?

МӘНУҺ гулагларына инанмыр. Онун арвады нечә илләрдир сонсуздур. Анҹаг Јеһованын мәләји гадынын јанына ҝәлиб инанылмаз бир хәбәр чатдырыб: онларын оғлу олаҹаг! Мәнуһун севинҹи ашыб-дашыр, ејни заманда анлајыр ки, чијинләринә бөјүк бир мәсулијјәт дүшүр. Онлар ҝүнаһ ичиндә боғулан халгын арасында јашајырлар. Ҝөрәсән, бу ушағы Аллаһын јолунда неҹә тәрбијә едәҹәкләр? Мәнуһ Јеһоваја јалварыб дејир: «Јеһова, нә олар, гој ҝөндәрдијин Аллаһ адамы [мәләк] јенә ҝәлсин вә бизә баша салсын ки, ушағы неҹә тәрбијә етмәлијик» (Һак. 13:1—8).

2. Ушағы тәрбијә етмәјә нә дахилдир? (Һәмчинин  «Ән ваҹиб шаҝирдләриниз» адлы чәрчивәјә бахын.)

² Әҝәр сиз дә валидејнсинизсә, јәгин Мәнуһ кими, сиз дә Јеһовадан көмәк истәјирсиниз. Сизин дә чијинләриниздә бөјүк бир мәсулијјәт вар, өвладыныза Јеһованы танымағы вә севмәји өјрәтмәлисиниз (Мәс. 1:8). Бундан өтрү валидејнләр мараглы вә маарифләндириҹи аиләви ибадәт кечирирләр. Анҹаг Мүгәддәс Китаб һәгигәтләрини өвладынызын үрәјинә һәкк етмәк үчүн һәр һәфтә аиләви ибадәт кечирмәк кифајәт дејил. (Ганунун  тәкрары 6:6—9 ајәләрини охујун.) Бунун үчүн чохлу ҝүҹ сәрф етмәк лазым ҝәлир. Мәсиһин нүмунәсинин бу ишдә валидејнләрә бөјүк көмәји дәјә биләр. Бу вә нөвбәти мәгаләдә мәһз бу барәдә данышаҹағыг. Мәсиһ ата олмаса да, валидејнләр онун тәлим вермәсиндән чох шеј өјрәнә биләрләр. Чүнки о, шаҝирдләринә мәһәббәтлә, тәвазөкарлыгла вә анлајышла тәлим верирди. Ҝәлин бу кејфијјәтләри бир-бир нәзәрдән кечирәк.

3. Иса шаҝирдләрини севдијини неҹә ҝөстәрирди?

³ Иса шаҝирдләрини севдијини дилә ҝәтирмәјә чәкинмирди. (Јәһја 15:9 ајәсини охујун.) О, буну әмәлдә дә ҝөстәрирди. Тез-тез онларла сәмими сөһбәтләр едирди (Марк 6:31, 32; Јәһ. 2:2; 21:12, 13). Исаны онларла бағлајан јалныз тәблиғ иши дејилди. Буна ҝөрә дә шаҝирдләр һеч вахт Исанын севҝисинә шүбһә етмирдиләр. Сиз Исадан неҹә нүмунә ҝөтүрә биләрсиниз?

4. Өвладларынызы онлары севдијинизә неҹә әмин едә биләрсиниз? (Мәгаләнин әввәлиндәки шәклә бахын.)

⁴ Ушагларыныза онлары севдијинизи сөјләјин вә сизин үчүн нә гәдәр дәјәрли олдугларыны онлара һәмишә һисс етдирин (Мәс. 4:3; Тит. 2:4). Австралијада јашајан Самуел дејир: «Мән балаҹа оланда атам һәр ахшам мәнә “Мүгәддәс Китаб һекајәләри” китабыны охујурду. О, мәним бүтүн суалларыма ҹаваб верирди, мәни бағрына басырды, ҝеҹә јатмаздан габаг өпүрдү. Сонралар өјрәндим ки, сән демә атамын бөјүдүјү аиләдә ушағы өпүб гуҹагламаг олмајыб. Бунунла белә атам вар-ҝүҹү илә чалышырды ки, мәнә севҝисини ҝөстәрсин. Бунун сајәсиндә атамла мүнасибәтим чох јахын иди, үрәјимдә архајынлыг вар иди». Өвладларыныза тез-тез онлары чох истәдијинизи дејин. Онлара севҝинизи һисс етдирин. Онларла данышын, јемәк јејин, ојунлар ојнајын.  Онда сизин дә өвладларынызын үрәјиндә архајынлыг олаҹаг.

5, 6. а) Иса севдикләри илә неҹә давранырды? б) Дүзҝүн тәрбијә ушаға неҹә тәсир едир?

⁵ Иса демишди: «Мәнә әзиз олан адамлары мән мәзәммәт вә тәрбијә едирәм» (Вәһј 3:19) *. Исанын шаҝирдләри дәфәләрлә араларында кимин бөјүк олмасы үстүндә мүбаһисә едирдиләр, буна бахмајараг, Иса онлардан әлини үзмүрдү. Амма онлар Исанын мәсләһәтинә гулаг асмајанда Иса буна ҝөз јуммурду. О, јери дүшдүкҹә меһрибанҹасына, мүлајимҹәсинә онлары мәзәммәт едирди (Марк 9:33—37).

⁶ Өвладыны севән валидејн она тәрбијә вермәлидир. Бәзән мүәјјән һәрәкәтин нәјә ҝөрә дүзҝүн вә ја јанлыш олдуғуну изаһ етмәк бәс едир. Елә дә олур ки, ушаг валидејнин сөзүнү ешитмир (Мәс. 22:15). Белә оланда Исадан нүмунә ҝөтүрүн. Мүнасиб вахтда вә јердә сәбирлә, мүлајимликлә вә меһрибанҹасына ушаға сәһвини ҝөстәрин, ону баша салын. Ҹәнуби Африкада јашајан Елен адлы бир баҹы дејир: «Валидејнләрим мәним тәрбијәмә чох ҹидди јанашырдылар. Әҝәр нәјәсә ҝөрә гулагбурмасы верәҹәкләрини дејирдиләрсә, елә дә едирдиләр. Амма һеч вахт мәни әсәбдән, јахуд сәбәбини демәдән ҹәзаландырмырдылар. Буна ҝөрә дә үрәјим раһат иди. Мәндән нә тәләб олдуғуну билирдим, һеч вахт һәддими ашмырдым».

7, 8. а) Иса тәвазөкар олдуғуну дуаларында неҹә ҝөстәрмишди? б) Дуаларынызла өвладларыныза Јеһоваја ҝүвәнмәји неҹә өјрәдә биләрсиниз?

⁷ Иса өлүмүнә аз галмыш Јеһоваја дуада демишди: «Атаҹан, [һәрфән Абба] Ата, Сәнин үчүн һәр шеј мүмкүндүр. Бу ҹамы мәндән узаглашдыр. Фәгәт гој мәним истәдијим кими јох, Сәнин истәдијин кими олсун» (Марк 14:36) *. Илләр сонра шаҝирдләри Исанын бу ҹүр дуа етдијини биләндә тәсәввүр един, бу, онлара неҹә тәсир етмишди. Онлар баша дүшмүшдүләр ки, әҝәр Јеһованын камил Оғлу јалварыб Ондан имдад диләмишдисә, демәли, онлар да белә етмәлидирләр.

⁸ Бәс өвладларыныз сизин дуаларыныздан нә өјрәнир? Дүздүр, Јеһова Аллаһа дуа етмәкдә әсас мәгсәд өвладларыныза нә исә өјрәтмәк дејил. Бунунла белә, ушагларынызын јанында Јеһоваја тәвазөкарҹасына дуа едәндә онлар да Јеһоваја ҝүвәнмәји өјрәнирләр. Бразилијада јашајан Анна дејир: «Проблемләримиз оланда, мәсәлән, нәнәмлә бабам хәстә оланда валидејнләрим Јеһовадан таб ҝәтирмәк үчүн ҝүҹ, дүзҝүн гәрарлар вермәк үчүн мүдриклик истәјирдиләр. Һәтта сон дәрәҹә чәтин вахтларда да онлар һәр шеји Јеһованын өһдәсинә бурахырдылар. Бунун сајәсиндә мән Јеһоваја ҝүвәнмәји өјрәндим». Ушагларла дуа едәндә тәкҹә онлар үчүн дуа етмәјин. Өз проблемләриниз барәдә дә дуа едиб Јеһовадан көмәк истәјин. Мәсәлән, дуа едә биләрсиниз ки, бөјүк топлантыја ҝетмәк үчүн ишдән иҹазә версинләр. Һәмчинин гоншуја тәблиғ етмәк үчүн ҹәсарәт диләјә биләрсиниз, јахуд башга шеј үчүн Јеһовадан көмәк истәјә биләрсиниз. Јеһоваја ҝүвәнин, онда өвладларыныз да белә едәҹәк.

9. а) Иса шаҝирдләринә башгаларына хидмәт етмәји неҹә өјрәдирди? б) Ушагларынызын фәдакар олмасыны истәјирсинизсә, нә етмәлисиниз?

 ⁹ Иса сөзләри вә әмәлләри илә шаҝирдләринә тәвазөкар олуб башгаларына хидмәт етмәји өјрәдирди. (Лука 22:27 ајәсини охујун.) О, һәвариләринә һәм Јеһованын јолунда, һәм дә диндашларына гаршы фәдакар олмағы өјрәтмишди. Сиз фәдакар олсаныз, өвладларыныз сизә бахыб нүмунә ҝөтүрәҹәк. Ики ушаг анасы олан Дебби баҹы дејир: «Јолдашым јығынҹагда ағсаггал кими хидмәт едир. Анҹаг мән һеч вахт ону јығынҹаға гысганмамышам. Һәмишә архајын олмушам ки, аилә онун диггәтиндән кәнарда дејил» (1 Тим. 3:4, 5). Онун әри Пранас исә дејир: «Бөјүдүкҹә ушагларымыз топлантыларда вә диҝәр теократик ишләрдә көмәк етмәјә ҹан атырдылар. Онлар инкишаф едир, баҹы-гардашларла достлашыр, өзләрини јығынҹағын үзвү һисс едирдиләр». Инди онларын бүтүн аиләси Јеһоваја таммүддәтли хидмәт едир. Сизин тәвазөкарлығынызы, фәдакарлығынызы ҝөрүб өвладларыныз да башгаларына хидмәт етмәји өјрәнәҹәк.

10. Ҹамаат Исанын ардынҹа ҝетмәк истәјәндә о, нәји баша дүшдү?

¹⁰ Иса анлајышлы иди. О, вәзијјәтин нәдән гајнагландығыны баша дүшүр, инсанларын әмәлләринин архасындакы нијјәти ҝөрүрдү. Бир дәфә Ҹәлиләдә оланда ҹамаат Исанын ардынҹа ҝетмәк истәди (Јәһ. 6:22—24). Амма Иса үрәкләри ҝөрүрдү. О баша дүшүрдү ки, ҹамааты онун тәлимләри јох, јемәк марагландырыр (Јәһ. 2:25). Иса онларын сәһвини ҝөрдү, сәбирлә онлара сәһвләрини баша салды вә ҝөстәрди ки, неҹә дүзәлә биләрләр. (Јәһја 6:25—27 ајәләрини охујун.)

11. а) Валидејн ушағын хидмәт етмәји хошлајыб хошламадығыны неҹә мүәјјән едә биләр? б) Хидмәти ушаг үчүн неҹә мараглы етмәк олар?

¹¹ Дүздүр, сиз үрәкләри ҝөрмүрсүнүз, амма анлајышлы олуб өвладынызын хидмәтә неҹә јанашдығыны дуја биләрсиниз. Бир чох валидејнләр ушаглары илә тәблиғ едәндә арада фасилә едирләр ки, ушаглар динҹәлсин вә јүнҝүл гәлјаналты етсин. Амма вәзијјәтә бир аз дәриндән бахыб фикирләшмәк олар: «Ҝөрәсән, ушаг хидмәти хошлајыр,  јохса арада етдијимиз фасиләни?» Әҝәр һисс етсәниз ки, ушаг фасиләни хидмәтдән чох севир, онда хидмәти мараглы етмәк үчүн онунла бирликдә гаршыныза мәгсәд гоја биләрсиниз. Јарадыҹы фантазијанызы ишә салын ки, ушаг хидмәтдән севинҹ дујсун.

12. а) Мәсиһ давамчыларыны нәдән чәкиндирмишди? б) Исанын хәбәрдарлығы нәјә ҝөрә јериндә иди?

¹² Иса Мәсиһ анлајышлы олдуғуну ҝүнаһа апаран аддымлары мүәјјән етмәклә дә ҝөстәрмишди. Мәсәлән, онун шаҝирдләри билирдиләр ки, әхлагсызлыг ҝүнаһдыр. Лакин Иса онлары әхлагсызлыға ҝәтириб чыхаран аддымлардан чәкиндирмишди. О демишди: «Гадына бахыб она гаршы шәһвәтлә аловланан һәр бир адам артыг үрәјиндә онунла зина етмиш олур. Она ҝөрә дә сағ ҝөзүн сәни ҝүнаһа сүрүкләјирсә, ону чыхарыб ат» (Мәт. 5:27—29). Бу хәбәрдарлыг Рома империјасында јашајан мәсиһиләр үчүн лап јеринә дүшүрдү. Бир тарихчинин сөзләринә ҝөрә, гәдим Рома театрында «әдәбли шеј ешидиб-ҝөрмәк мүмкүн дејилди. Сәһнә нә гәдәр позғун олурдуса, бир о гәдәр сүрәкли алгышларла гаршыланырды». Бәли, Мәсиһин өз шаҝирдләрини тәкҹә әхлагсызлыгдан јох, һәтта әхлагсызлыға сүрүкләјән аддымлардан чәкиндирмәси онун мәһәббәтиндән вә анлајышлы олмасындан хәбәр верир.

13, 14. Өвладларынызы натәмиз әјләнҹәләрдән неҹә горуја биләрсиниз?

¹³ Анлајыш сизә дә өвладларынызын руһанилијини горумаға көмәк едәҹәк. Бу ҝүн порнографија, әхлагсыз мәзмунлу материаллар һәтта азјашлы ушаглар үчүн дә әлчатандыр. Сөзсүз ки, мәсиһи валидејнләр ушагларына натәмиз әјләнҹәләрин дүзҝүн олмадығыны баша салыр. Лакин валидејн баша дүшмәјә чалышмалыдыр ки, ушагда порнографијаја мараг неҹә јарана биләр. Өзүнүздән сорушун: «Ушағы порнографијаја нә ҹәлб едә биләр? О, порнографијанын нәјә ҝөрә тәһлүкәли олдуғуну билир? Бәс мән елә шәраит јарадыраммы ки, ушаг порнографијаја бахса, үрәк едиб мәнә десин?» Һәлә балаҹа вахтындан ушаға баша салмаг лазымдыр ки, әҝәр тәсадүфән Интернетдә әхлагсыз шәкилләр вә видеолар ҝөрүб бахса, утанмасын, ҝәлиб сизә десин. Чүнки сиз она көмәк етмәк истәјирсиниз.

¹⁴ Анлајыш сизин өзүнүзә дә әјләнҹә сечәркән көмәк едәҹәк. Јухарыда ады чәкилән Пранас дејир: «Валидејнләрин сечдији мусигиләр, китаблар вә филмләр бүтүн аиләјә истигамәт верир. Валидејн чох шеј дејә биләр, анҹаг ушаг онун һәрәкәтләринә бахыб онлары тәкрар едәҹәк». Әҝәр ушагларыныз ҝөрүрсә ки, сиз әдәбли әјләнҹә сечирсиниз, чох ҝүман ки, онлар да бу ҹүр сечим едәҹәкләр (Ром. 2:21—24).

15, 16. а) Нәјә ҝөрә әмин ола биләрсиниз ки, Јеһова өвладларынызы тәрбијә етмәјә көмәк едәҹәк? б) Нөвбәти мәгаләдә нәји мүзакирә едәҹәјик?

¹⁵ Мәнуһ оғлунун тәрбијәси илә бағлы Аллаһдан көмәк истәјәндә «Аллаһ Мәнуһу ешитди» (Һак. 13:9). Валидејнләр, Јеһова сизи дә ешидәҹәк. О, дуаларыныза ҹаваб вериб сизә өвладларынызы тәрбијә етмәјә көмәк едәҹәк. Мәһәббәтлә, тәвазөкарлыгла вә анлајышла өвладларыныза јахшы тәрбијә верә биләҹәксиниз.

¹⁶ Јеһова валидејнләрә балаҹа ушагларын тәрбијәсиндә көмәк етдији кими, јенијетмәләрин тәрбијәсиндә дә көмәк едир. Нөвбәти мәгаләдә арашдыраҹағыг ки, Исадан нүмунә ҝөтүрәрәк јенијетмә өвладларынызы Јеһованын јолунда мәһәббәтлә, тәвазөкарлыгла вә анлајышла неҹә тәрбијә едә биләрсиниз.