Мәтанәт: Салам, Сәидә ханым. Сизи јенидән ҝөрмәјә шадам.

Сәидә: Елә мән дә.

Мәтанәт: Кечән дәфә биз сизинлә Аллаһын чәкдијимиз әзаблара мүнасибәти барәдә данышдыг *. Демишдиниз ки, бу суал артыг узун мүддәтдир сизи нараһат едир. Хүсусилә дә ананыз автомобил гәзасында хәсарәт аландан сонра. Јери ҝәлмишкән, о неҹәдир?

Сәидә: Һәрдән пис олур, һәрдән јахшы. Бу ҝүн бир аз бабатдыр.

Мәтанәт: Чох јахшы. Јәгин белә вәзијјәтдә мүсбәт әһвал-руһијјәни горумаг сизин үчүн чәтиндир.

Сәидә: Еләди. Һәрдән фикирләширәм ки, јазыг анам һәлә нә гәдәр әзијјәт чәкәҹәк.

Мәтанәт: Бу ҹүр һиссләр кечирмәк тәбиидир. Әҝәр хатырлајырсынызса, кечән дәфә суал вермишдим ки, түкәнмәз ҝүҹә малик олан Аллаһ әзаблары арадан галдыра билдији тәгдирдә, нә үчүн һәлә дә бунлара јол верир?

Сәидә: Һә јадымдадыр.

Мәтанәт: Бу суалы ҹавабландырмаздан өнҹә, ҝәлин кечән дәфә мүзакирә етдијимиз бәзи амилләри хатырлајаг.

Сәидә: Олар.

Мәтанәт: Биринҹи амил о иди ки, кечмишдә јашамыш Аллаһын садиг гулу да башына ҝәлән әзаблара Јараданын нәјә ҝөрә јол вердијини фикирләширди. Бу фикирләрә ҝөрә Аллаһ она нә гәзәбләнди, нә дә ки иманынын чатышмадығыны деди.

Сәидә: Һә, бу мәним үчүн јенилик олду.

Мәтанәт: Һәмчинин биз өјрәндик ки, Аллаһ бизим изтирабларымызы ҝөрәндә чох мәјус олур. Мисал үчүн, Мүгәддәс Китабда дејилир ки, Аллаһ халгынын әзијјәтини ҝөрәндә, «О да әзијјәт чәкди» *. Чәкдијимиз әзијјәтләрә Аллаһын биҝанә галмамасы сизә тәсәлли вермир?

Сәидә: Верир.

Мәтанәт: Беләҹә, биз һәдсиз ҝүҹә малик олан Јараданын истәнилән ан әзаб-әзијјәтләрә сон гојмаға гадир олдуғуну ҝөрүрүк.

Сәидә: Аллаһ ағыр ҝетмәсин, баша дүшә билмирәм ки, о бојда ҝүҹ Саһиби бүтүн бу пис шејләрин гаршысыны нијә алмыр?!

Мәтанәт: Сизи нараһат едән бу суала ҹаваб тапмаг үчүн ҝәлин Мүгәддәс Јазыларда илк гәләмә алынан «Јарадылыш» китабына нәзәр салаг. Сиз нә вахтса Адәмлә Һәвва вә гадаған олунмуш мејвә һаггында ешитмисиниз?

 Сәидә: Һә, ешитмишәм. Аллаһ онлара һансыса мејвәни јемәји гадаған етмишди, анҹаг онлар Онун сөзүндән чыхдылар.

Мәтанәт: Тамамилә дүздү. Ҝәлин инди бахаг ҝөрәк Адәмлә Һәвваны ҝүнаһа нә сүрүкләди. Елә һәмин һадисә бизим әзаб ичиндә јашамағымыза ҝәтириб чыхарыб. Зәһмәт олмаса, Јарадылыш 3-ҹү фәслин 1-дән 5-ә кими ајәләрини охујун.

Сәидә: «Рәбб Аллаһын јаратдығы бүтүн чөл һејванларынын ән һијләҝәри илан иди. Илан гадына деди: “Доғруданмы, Аллаһ сизә “бағда олан һеч бир ағаҹын бәһрәләриндән јемәјин” дејиб?” Гадын илана деди: “Бағдакы ағаҹларын бәһрәләриндән јејә биләрик. Амма бағын ортасындакы ағаҹын мејвәләри барәдә Аллаһ дејиб: “Ондан јемәјин вә она тохунмајын, јохса өләҹәксиниз!”. Илан гадына деди: “Јох, әсла өлмәзсиниз. Әксинә, Аллаһ билир ки, о мејвәләрдән једијиниз ҝүн ҝөзләриниз ачылаҹаг вә хејирлә шәри биләрәк Аллаһ кими олаҹагсыныз”».

Мәтанәт: Чох сағ олун. Ҝәлин инди бу ајәләрә бир дә нәзәр салаг. Биринҹиси, диггәт јетирин ки, Һәвва илә данышан илан иди. Мүгәддәс Китабын башга бир ајәсиндә вурғуланыр ки, әслиндә һәмин иланы данышдыран Шејтан Иблис иди *. Шејтан Һәввадан Аллаһын гадаған етдији мејвә илә бағлы фикрини сорушду. Адәмлә Һәвва Аллаһын сөзүндән чыхыб мејвәдән јесәјдиләр, агибәтләри неҹә олаҹагды?

Сәидә: Онлар өләҹәкдиләр.

Мәтанәт: Дүздүр. Нөвбәти сөзләрлә Шејтан Аллаһы иттиһам етди. Ҝөрүн о нә дејир: «Әсла өлмәзсиниз». Шејтан Аллаһы јаланчы адландырды!

Сәидә: Буну һеч вахт ешитмәмишдим.

Мәтанәт: Шејтан Аллаһы јаланчы адландырмагла елә бир суал галдырды ки, онун һәлл олунмасы үчүн вахт тәләб олунмалы иди. Билирсиниз, бу һансы суалдыр?

Сәидә: Јох.

Мәтанәт: Буну анламаг үчүн бир нүмунә чәким. Тәсәввүр един, ҝүнләрин бир ҝүнү сизә јахынлашыб дејирәм ки, мән сиздән ҝүҹлүјәм. Мәним сәһв олдуғуму неҹә сүбут едә биләрсиниз?

Сәидә: Јохламагла.

Мәтанәт: Әлбәттә! Һансыса ағыр әшјаны галдырыб-галдырмамагла кимин ҝүҹлү олдуғуну асанлыгла сүбут етмәк олар.

Сәидә: Ајдындыр.

Мәтанәт: Бәс әҝәр мән ҝүҹ јох, дүрүстлүк мәсәләсинә тохунсам, онда неҹә? Бу, бир аз фәрглидир, дүздүр?

Сәидә: Разыјам.

Мәтанәт: Бәс дүрүстлүјү ҝүҹ кими тез бир заманда асанлыгла јохламаг мүмкүндүр?

Сәидә: Јох, мүмкүн дејил.

Мәтанәт: Икимиздән кимин дүрүст олуб-олмадығыны инсанлар ҝөрсүн дејә хејли вахт кечмәлидир.

Сәидә: Мәнтиглидир.

Мәтанәт: Инди ҝәлин јенидән охудуғумуз ајәләри јадымыза салаг. Шејтан нәји шүбһә алтына алды? Аллаһын ҝүҹүнү?

Сәидә: Јох.

Мәтанәт: Белә етсәјди, Аллаһ елә һәмин ан Өз ҝүҹүнү ҝөстәрәрди. Анҹаг Шејтан иддиа етди ки, ҝуја Аллаһ јаланчы, о исә дүрүстдүр.

Сәидә: Сән бир ишә бах.

Мәтанәт: Мүдрик Јарадан билирди ки, бу мәсәләни һәлл етмәјин ән јахшы үсулу һәр шеји заманын өһдәсинә бурахмагдыр. Вахт кечдикҹә кимин јаланчы, кимин исә дүрүст олдуғу үзә чыхмалы иди.

Сәидә: Бәс Һәвва өләндә Аллаһын дүрүстлүјү исбат олунмады?

Мәтанәт: Мүәјјән мәнада олунду. Анҹаг Шејтан Аллаһы јалныз дүрүстлүкдә иттиһам  етмирди. 5-ҹи ајәјә јенидән нәзәр салын ҝөрүн Шејтан Һәвваја даһа нә дејир.

Сәидә: Дејир ки, әҝәр о, мејвәни јесә, ҝөзләри ачылаҹаг.

Мәтанәт: Бәли. Үстәлик, вурғулады ки, онда «хејирлә шәри биләрәк Аллаһ кими» олаҹаглар. Бунунла да Аллаһа бөһтан атды ки, ҝуја О, инсанлардан нәсә јахшы бир шеј ҝизләдир.

Сәидә: Баша дүшдүм.

Мәтанәт: Бу сөзләри демәклә Шејтан башга бир иттиһам ирәли сүрдү.

Сәидә: Һансы?

Мәтанәт: Шејтан демәк истәјирди ки, һәм Һәвва, һәм дә бүтүн ҝәләҹәк нәсил Аллаһын рәһбәрлији олмадан даһа јахшы јашаја биләр. Јарадан билирди ки, бу проблеми дә һәлл етмәк үчүн вахт тәләб олунур. Буна ҝөрә дә Шејтана имкан верди ки, дедикләрини сүбут етмәк үчүн мүәјјән вахт әрзиндә бүтүн дүнјаны идарә етсин. Мәһз бу сәбәбдән биз бу гәдәр зүлм чәкирик *. Анҹаг бүтүн бунлара бахмајараг, јахшы бир хәбәр дә вар.

Сәидә: Һансы хәбәр?

Мәтанәт: Мүгәддәс Китаб Аллаһ һагда ики ваҹиб һәгигәти ачыглајыр. Биринҹиси, Аллаһ-Таала бизим әзаб-әзијјәтләримизә биҝанә галмыр. Мәсәлән, Давуд пејғәмбәр һәјаты боју чохлу изтирабларла үзләшмишди. Ҝәлин бахаг ҝөрәк о, Аллаһа неҹә дуа едирди. Онун сөзләри Мәзмур 31:7 ајәсиндә гәләмә алыныб. Зәһмәт олмаса, охујун.

Сәидә: «Мән Сәнин мәһәббәтиндә шад олуб севинәҹәјәм, чүнки мәзлум һалымы ҝөрмүсән, чәкдијим әзабы билмисән».

Мәтанәт: Һәтта ән мәшәггәтли анларында белә Давуд Аллаһын онун кечирдији бүтүн ағры-аҹыларына ҝөз јуммадығыны биләрәк тәсәлли тапырды. Инсанлар бизи там баша дүшмәсәләр дә, Уҹа Аллаһымыз дәрдләримизә шәрикдир. Бу сизә гәлб раһатлығы вермир?

Сәидә: Верир.

Мәтанәт: Икинҹи һәгигәт дә одур ки, Аллаһ бизим өмүр боју әзаб-әзијјәт чәкмәјимизә јол вермәјәҹәк. Онун Кәламында дејилир ки, тезликлә О, Шејтанын рәһбәрлијинә сон гојаҹаг. Вә бундан савајы О, сиз вә ананыз да дахил олмагла, бүтүн инсанларын кечирдији ағры-аҹыны арадан галдыраҹаг. Бәс нәјә ҝөрә әмин ола биләрик ки, Аллаһ тезликлә изтираблара сон гојаҹаг? Бу һагда ҝәлән дәфә сөһбәт едә биләрик *.

Сәидә: Олар.