ӘҜӘР сизин дә өвладыныз варса, јәгин, бу һиссләр сизә јахшы танышдыр. Бәнзәр вәзијјәтләрлә гаршылашанда, јәгин, сиздә суал јараныр: «Инди мән нә едим? Ону ҹәзаландырым? Ҹәзаландырмалыјамса, неҹә? Үмумијјәтлә, ушағы ҹәзаландырмаг сәһвдир?»

Мүгәддәс Китабда истифадә олунан тәрбијә сөзү садәҹә олараг ҹәза сөзүнүн синоними дејил. Тәрбијә сөзүнүн әсас мәналары өјүд-нәсиһәт, тәлим-тәрбијә вә дүзәлиш вермәкдир. Әсил тәрбијә өзүнә тәһгир етмәји, гәддар рәфтары дахил етмир (Сүлејманын мәсәлләри 4:1, 2).

Тәрбијә вермәји бағбанчылыға бәнзәтмәк олар. Бағбан торпағы белләјир, биткини сулајыр, ҝүбрәләјир, зијанвериҹиләрдән горујур вә алаг отларындан тәмизләјир. Битки бөјүдүкҹә бағбан ону будајыр ки, дүзҝүн бој атсын. Бағбан јахшы билир ки, биткинин сағлам бөјүмәси үчүн мүхтәлиф үсуллардан дүзҝүн шәкилдә истифадә етмәлидир. Бағбан кими, валидејнләр дә ушагларына мүхтәлиф ҹүр гајғы ҝөстәрирләр. Бәзән валидејнләр ушагларыны ҹәзаландырмалы олурлар. Будама кими, ҹәза да валидејнләрә өвладларынын сәһв мејилләрини еркән јашда дүзәлтмәләринә, еләҹә дә дүзҝүн бөјүмәләринә көмәк едир. Будајаркән бағбан еһтијатлы олмалыдыр, әкс һалда, биткијә бирдәфәлик зијан вура биләр. Валидејнләр дә өз өвладларына мәһәббәтлә тәрбијә вермәлидирләр.

Јеһова Аллаһ валидејнләрә бу саһәдә чох ҝөзәл нүмунәдир. Онун итаәткар бәндәләринә вердији тәрбијә о гәдәр сәмәрәли вә хејирлидир ки, онлар һәтта Онун тәрбијәсини севирләр (Сүлејманын мәсәлләри 12:1). Онлар Јеһованын тәрбијәсинә бағланырлар, ондан ајрылмырлар (Сүлејманын мәсәлләри 4:13). Сиз Аллаһын ҹәзаландырма тәрзиндә ваҹиб олан үч мәгама риајәт етсәниз, јәни мәһәббәтлә тәрбијә версәниз, таразлы олсаныз вә дедијинизә әмәл етсәниз, ушағыныза вердијиниз тәрбијә һәдәр ҝетмәјәҹәк.

Аллаһ-Тааланын вердији тәрбијәнин тәмәлиндә мәһәббәт дурур; О, һәр нә едирсә, мәһәббәтдән ирәли ҝәләрәк едир. Мүгәддәс Китабда дејилир: «Ата севдији оғлуну неҹә мәзәммәт едәрсә, Рәбб дә севдијини елә мәзәммәт едәр» (Сүлејманын мәсәлләри 3:12). Үстәлик, Јеһова «рәһмли вә лүтфкар», тез гәзәбләнмәјән Аллаһдыр (Чыхыш 34:6). Јеһова һеч вахт бәндәләринә гаршы гәддарлыг етмир, гылынҹ кими јаралајан кобуд сөзләр демир, арамсыз тәнгидә, гәлбсындыран ришхәндләрә әл атмыр (Сүлејманын мәсәлләри 12:18).

Сөз јох ки, валидејнләр Јеһова Аллаһ кими өзләринә там, мүкәммәл шәкилдә һаким ола билмәзләр. Бәзән елә анлар ола биләр ки, сизин сәбриниз тарыма чәкилсин, амма белә анларда һеч вахт унутмајын ки, валидејн гәзәбли һалда ҹәза верәндә чох вахт ифрата варыр, инсафсызҹа давраныр вә бу, әкс нәтиҹә верир. Үстәлик, валидејнин гәзәбли вә дилхор һалда ушағына ҹәза вермәсини тәрбијә адландырмаг олмаз. Бу садәҹә онун өзүндән чыхмасынын нәтиҹәсидир.

Әҝәр сиз өвладыныза мәһәббәтлә вә һөвсәлә илә тәрбијә версәниз, бәһрәсини ҝөрәҹәксиниз. Ҝәлин јухарыда сөзләри ҝәтирилән ики валидејнин мәсәләни неҹә һәлл етдијинә бахаг.

«Ҹордан ахыр ки, евә ҝәлиб чыханда арвадым да, мән дә әсәбдән партлајырдыг. Амма өзүмүзү әла алдыг, имкан вердик ки, о, нәјә ҝөрә ҝеҹикдијини изаһ етсин. Ҝеҹә олдуғундан дедик, бу һагда сабаһ сөһбәт едәк. Бирликдә дуа едиб јатмаға ҝетдик. Сәһәр ојананда әһвалымыз даһа јахшы иди. Инди отуруб мәсәләни сакитҹә һәлл едә вә оғлумузла дил тапа биләрдик. Оғлумуз гојдуғумуз мәһдудијјәтләрин јериндә олдуғу илә разылашды, еләҹә дә һәрәкәтинин нәтиҹәсини гәбул етди. Нә јахшы ки, әсәби һалда нә исә етмәјин нәтиҹәсинин јахшы олмадығыны анлајырдыг. Һәгигәтән дә, ән дүзҝүнү әввәлҹә гулаг асмагдыр» (Ҹорҹ).

«Оғлумун дурдуг јердә баҹысыны вурмасы әсәбими ојатды. Һәмин вахт ону ҹәзаландырмагданса, өз отағына ҝөндәрдим, чүнки әсәби һалда дүз гәрар верә билмәздим. Сакитләшәндән сонра ҹидди шәкилдә она баша салдым ки, белә кобудлуг етмәк олмаз. Сонра да баҹысынын көнлүнү алмаг үчүн нә етмәли олдуғуну дедим. Бу, һәгигәтән дә, ишә јарады. Оғлум баҹысындан үзр истәјиб, ону гуҹаглады» (Никол).

Бәли, әсил тәрбијәнин көкүндә, һәтта она ҹәза тәдбири дә дахил олса белә, һәмишә мәһәббәт дурур.

Јеһова һәмишә «лазыми өлчүдә» ҹәзаландырыр (Јеремја 30:11; 46:28, Јени Дүнја тәрҹүмәси). О, вәзијјәтә аид һәр шеји, һәтта илк бахышдан нәзәрә чарпмајан шејләри белә нәзәрә алыр. Валидејнләр Јеһова Аллаһда неҹә нүмунә ҝөтүрә биләрләр? Мәгаләнин әввәлиндә сөзләри ҝәтирилән Стефан дејир: «Бахмајараг ки Наталинин үзүјү оғурладығыны бојнуна алмамасы бизә пис тәсир етмишди вә онун нәјә ҝөрә белә етдијини баша дүшмүрдүк, чалышдыг, онун јашыны, ағлыны нәзәрә алаг».

Николун һәјат јолдашы Роберт дә чалышыр ки, вәзијјәтә аид һәр шеји нәзәрә алсын. Ушаглар өзләрини пис апаранда о, һәр дәфә өзүндән сорушур: «Ушаг буну тәсадүфән едиб, јохса бу артыг пис вәрдишә чеврилиб? Бәлкә, ушаг јорғундур, ја да өзүнү пис һисс едир? Бу һәрәкәти онун һансыса проблеми олдуғуну ҝөстәрмир ки?»

Мүдрик ата-аналар баша дүшүрләр ки, ушаг балаҹа галмыш бөјүк инсан дејил. Һәвари Павел бу факты нәзәрә алараг демишди: «Мән ушаг оланда ушаг кими данышыр, һәр шеји ушаг кими баша дүшүр, ушаг кими дүшүнүрдүм» (1 Коринфлиләрә 13:11). Роберт дејир: «Мән һеч вахт унутмурам ки, өзүм дә ушаг олмушам. Бу, мәнә вәзијјәтә дүзҝүн јанашмаға вә өзүмдән чыхмамаға көмәк едир».

Јадда сахлајын ки, ушагдан чох шеј ҝөзләмәк олмаз, лакин ејни заманда онларын сәһв һәрәкәтләринә вә мәнфи ҹәһәтләринә ҝөз јуммаг, бәраәт газандырмаг да дүзҝүн дејил. Ушағынызын баҹарығыны, мәһдудијјәтини вә диҝәр шејләри нәзәрә алсаныз, әмин олун ки, вердијиниз тәрбијә таразлы олаҹаг.

Мүгәддәс Китабда дејилир: «Мән Јеһовајам. Мән дәјишмирәм» (Малаки 3:6, Јени Дүнја тәрҹүмәси). Аллаһын хидмәтчиләри бунун һәгигәт олдуғуна там әминдирләр. Валидејнин сөзү илә әмәли үст-үстә дүшмәлидир ки, ушагда да бу ҹүр әминлик олсун. Әҝәр гајда вә гәрарларыныз әһвалыныздан асылы олараг дәјиширсә, ушағыныз чаш-баш галаҹаг вә мәјуслуға гапылаҹаг.

Иса пејғәмбәрин бу сөзләри һәмишә гулағыныза сырға олсун: «Гој “бәли”низ бәли олсун, “хејр” сөзүнүз хејр олсун». Бу сөзләр тәрбијә мәсәләсинә хүсусилә аиддир (Матта 5:37). Ушаға хәбәрдарлыг етмәздән габаг, јахшыҹа фикирләшин. Дедијинизи етмәк фикриниз јохдурса, јахшысы будур, демәјин. Әҝәр ушаға демисинизсә ки, ону неҹәсә ҹәзаландыраҹагсыныз, сөзүнүзүн үстүндә дурун.

Тәрбијә мәсәләсиндә ата-ана сөзү бир јерә гојмалыдыр. Роберт изаһ едир: «Мән биләндә ки, ушаглар аналары иҹазә вермәјәндән сонра ҝәлиб мәндән иҹазә алыблар, онда гәрарымы дәјишиб аналарынын тәрәфини тутурам». Әҝәр валидејнләр арасында һәр һансыса мәсәләнин һәлли илә бағлы фикирајрылығы јаранырса, јахшы оларды ки, тәкликдә сөһбәт едиб ортаг гәрара ҝәлсинләр.

Әҝәр сиз Јеһова Аллаһдан нүмунә ҝөтүрәрәк өвладынызы мәһәббәтлә, таразлы шәкилдә тәрбијә етсәниз вә дедијинизә әмәл етсәниз, әмәјинизин һәдәр ҝетмәдијини, өвладыныза хејри дәјдијини ҝөрәҹәксиниз. Сизин мәһәббәтлә вердијиниз тәрбијә сајәсиндә ушағыныз јеткин, мәсулијјәтли вә таразлы инсан кими формалашаҹаг. Мүгәддәс Китабда дејилдији кими, «ушаға тәрбијә вер ки, лајигли јол тутсун, о гоҹаланда да бу јолдан дөнмәз» (Сүлејманын мәсәлләри 22:6).