«Ҝөј» сөзү Мүгәддәс Китабда үч әсас мәнада: 1) ҝөј үзү; 2) руһани аләм; 3) јүксәк мөвге вә ја сәлаһијјәт рәмзи кими ишләдилир. Һансы мәнада ишләдилдијини контексдән мүәјјән етмәк олар *.

1. Ҝөј үзү. «Ҝөј» сөзү бу мәнада ишләнәндә Јер күрәсинин атмосферини, јәни күләјин әсдији, гушларын учдуғу, јағыш вә гар әмәлә ҝәтирән булудларын олдуғу вә илдырымын чахдығы јери нәзәрдә тутур (Зәбур 78:26; Мәсәлләр 30:19; Әшија 55:10; Лука 17:24). Бу һәмчинин фәзаны, јәни ҝүнәшин, ајын, улдузларын олдуғу јери дә билдирир (Ганунун тәкрары 4:19; Јарадылыш 1:1).

2. Руһани аләм. «Ҝөј» термини һәм дә руһани ҝөјләрә вә ја руһани аләмә аид истифадә олунур. Јәни фәзанын һүдудларындан кәнарда олан мәкан нәзәрдә тутулур (1 Падшаһлар 8:27; Јәһја 6:38). Бу руһани аләм руһани Варлыг олан Јеһова Аллаһа мәхсусдур. Һәмчинин Аллаһын јаратдығы мәләкләр дә орададыр (Јәһја 4:24; Мәтта 24:36). Бәзән ҝөјләр садиг мәләкләрин топлашдығы «мүгәддәсләр мәҹлиси»ни тәмсил едир (Зәбур 89:5—7).

   Мүгәддәс Китабда «ҝөјләр» сөзү һәмчинин Јеһованын «мәскәни» олан руһани аләмин хүсуси бир һиссәси кими истифадә олунур (1 Падшаһлар 8:43, 49; Ибраниләрә 9:24; Вәһј 13:6). Мисал үчүн, Мүгәддәс Китабда пејғәмбәрлик едилир ки, Шејтан вә онун ҹинләри ҝөјдән јерә атылды вә бир даһа Јеһованын мәскәнинә ҝирә билмәди. Бунунла белә, онлар һәлә дә руһани аләмдәдирләр (Вәһј 12:7—9, 12).

3. Јүксәк мөвге вә ја сәлаһијјәт рәмзи. Мүгәддәс Китабда «ҝөј» сөзү јүксәк мөвгеји билдирмәк үчүн истифадә едилир. Адәтән, һакимијјәтлә әлагәдар ишләдилир. Истифадә олундуғу јерләрдән бәзиләри бунлардыр:

   • Јеһова Аллаһ Өзү Али Һакимдир (2 Салнамәләр 32:20; Лука 15:21).

   • Аллаһын Падшаһлығы инсан һакимијјәтләрини әвәз едәҹәк һөкумәтдир. Мүгәддәс Китабда бу Падшаһлыг «јени ҝөјләр» адланыр (Әшија 65:17; 66:22; 2 Бутрус 3:13) *.

   • Јер үзүндә јашајан бәзи мәсиһиләрин ҝөјдә јашамаг үмиди вар (Ефеслиләрә 2:6).

   • Инсан һөкумәтләри өзләрини тәбәәләриндән үстүн тутурлар (Әшија 14:12—14; Дәнјал 4:20—22; 2 Бутрус 3:7).

   • Һал-һазырда дүнјаны шәр руһи гүввәләр идарә едир (Ефеслиләрә 6:12; 1 Јәһја 5:19).

Ҝөј нәјә бәнзәјир?

Руһани аләм фәал мәкандыр. Орада Јеһованын сөзүнү ешидән јүз милјонларла руһани варлыглар јашајыр (Зәбур 103:20, 21; Дәнјал 7:10).

Мүгәддәс Китабда ҝөј парылты кими тәсвир едилир (1 Тимутијә 6:15, 16). Һизгијал пејғәмбәр ҝөјләрлә бағлы алдығы ҝөрүнтүдә парылтыја диггәт чәкмишди. Дәнјал пејғәмбәр дә ҝөјлә бағлы ҝөрдүјү ҝөрүнтүдә «одлу чај» ҝөрмүшдү (Һизгијал 1:26—28; Дәнјал 7:9, 10). Ҝөјләр мүгәддәс, пак вә ҝөзәлдир (Зәбур 96:6; Әшија 63:15; Вәһј 4:2, 3).

Мүгәддәс Китабын ҝөјләр һагда дедикләриндән белә бир тәәссүрат ојаныр ки, ора һејрәтамиз, һәшәмәтлидир (Һизгијал 43:2, 3). Сөзсүз ки, инсан әгли ҝөјләри вә руһани аләми там дәрк едә билмәз.