Әһд сандығы гәдим заманларда Исраилдә Аллаһын ҝөстәриши илә дүзәлдилмиш мүгәддәс сандыг иди. Ики даш лөвһә үзәриндә јазылмыш Он әмр, јәни «Шәһадәт лөвһәләри» бу әһд сандығында сахланылырды (Чыхыш 25:8—10, 16; 31:18).

• Дүзәлдилмәси. Сандығын узунлуғу 2,5 гулаҹ, ени 1,5 гулаҹ, һүндүрлүјү 1,5 гулаҹ иди (111 х 67 х 67 см; 44 х 26 х 26). Сандыг акасија ағаҹындан дүзәлдилмишди. Она һәм ичәридән, һәм дә чөлдән халис гызыл чәкилмишди. Кәнарларына гызылдан нахышлы һашијә вурулмушду. Сандығын гапағы халис гызылдан иди. Гапағын һәр ики гырағында дөјмә гызылдан кәрруб дүзәлдилиб гојулмушду. Кәррубларын ганадлары јухарыја тәрәф ачылыб, гапағын үстүнү өртүрдү. Онлар гаршы-гаршыја гојулмушду, үзләри исә гапаға бахырды. Гызылдан дөрд әдәд төкмә һалга дүзәлдиб, сандығын дөрд ајағынын үстүнә бәркидилмишди. Акасија ағаҹындан шүвүлләр дүзәлдилиб үстү гызылла өртүлмүшдү. Сандығы дашымаг үчүн шүвүлләр сандығын јан тәрәфләриндәки һалгалардан кечирилмишди (Чыхыш 25:10—21; 37:6—9).

• Сахланылдығы јер. Сандыг Һүзур чадырында Ән мүгәддәс јердә сахланылырды. Ибадәт үчүн олан бу чадыр Әһд сандығы илә ејни вахтда дүзәлдилмишди. Ән мүгәддәс јер каһинләр вә халг ҝөрмәсин дејә пәрдә илә өртүлмүшдү (Чыхыш 40:3, 21). Ора јалныз баш каһин ҝирә биләрди, о да илдә бир дәфә Кәффарә ҝүнү ҝирә вә Әһд сандығыны ҝөрә биләрди (Лавилиләр 16:2; Ибраниләрә 9:7). Сонралар Әһд сандығы Сүлејманын мәбәдинин Ән мүгәддәс јеринә гојулду (1 Падшаһлар 6:14, 19).

• Дүзәлдилмәсиндә мәгсәд. Әһд сандығында исраиллиләрә Аллаһын Сина дағында онларла бағладығы әһди хатырладан әшјалар сахланылырды. Сандыг һәмчинин Кәффарә ҝүнү бөјүк рол ојнајырды (Лавилиләр 16:3, 13—17).

• Ичиндәкиләр. Әввәлҹә сандығын ичинә Он әмр јазылмыш даш лөвһәләр гојулмушду (Чыхыш 40:20). Сонра исә ораја ичәрисиндә манна олан гызыл габ вә «Һарунун тумурҹугламыш әсасы» гојулду (Ибраниләрә 9:4; Чыхыш 16:33, 34; Сајлар 17:10). Әһд сандығы сонралар мәбәдә ҝәтириләндә габ вә әса артыг орада јох иди (1 Падшаһлар 8:9).

• Дашынмасы. Лавилиләр Аллаһын сандығыны акасија ағаҹындан дүзәлдилмиш шүвүлләрдән тутуб чијинләриндә дашыјырдылар (Сајлар 7:9; 1 Салнамәләр 15:15). Лавилиләр һеч бир вәҹһлә Әһд сандығына тохунмамалы идиләр, она ҝөрә дә шүвүлләр һәмишә һалгаларда галырды (Чыхыш 25:12—16). Јола чыханда Әһд сандығынын үстүнү Мүгәддәс јерлә Ән мүгәддәс јери ајыран аракәсмә пәрдәси илә өртүрдүләр * (Сајлар 4:5, 6).

• Нәји тәмсил едирди? Әһд сандығы Аллаһын Өз халгы илә олмасынын нишаны иди. Мисал үчүн, Ән мүгәддәс јердә олан Әһд сандығынын вә исраиллиләрин дүшәрҝәләринин үстүндә дуран булуд Јеһованын онларла олдуғуну вә онлара бәрәкәт вердијини ҝөстәрирди (Лавилиләр 16:2; Сајлар 10:33—36). Һәмчинин Мүгәддәс Китабда дејилир ки, Јеһова «кәррублар үзәриндә тахт» гуруб. Буна ҝөрә дә сандығын үстүндә ики кәрруб тәсвири вар иди (1 Ишмуил 4:4; Зәбур 80:1). Беләҹә, бу кәррублар Јеһованын арабасыны тәмсил едирди (1 Салнамәләр 28:18). Сандығын мәнасыны баша дүшдүјү үчүн Давуд падшаһ јазмышды ки, сандыг Сиона ҝәтириләндән сонра Јеһова орада јашајыр (Зәбур 9:11).

• Адлары. Мүгәддәс Китабда бу мүгәддәс сандыг «Шәһадәт сандығы», «Әһд сандығы», «Јеһованын сандығы» вә «Јеһованын гүдрәтинә дәлаләт едән сандыг» адланыр (Сајлар 7:89; Јушә 3:6, 13; 2 Салнамәләр 6:41).

  Сандығын гапағы «Кәффарә отағы» адланыр (1 Салнамәләр 28:11). Бу ифадә һәмин сандығын Кәффарә ҝүнүндә ојнадығы хүсуси ролу билдирир. О ҝүн баш каһин гурбан ҝәтирилән һејванын ганыны Әһд сандығынын гаршысында дамҹыладырды. Белә етмәклә баш каһин «өзү вә еви үчүн, еләҹә дә бүтүн Исраил иҹмасы үчүн» ҝүнаһлары кәффарә едир вә ја өртүрдү (Лавилиләр 16:14—17).

Бәс инди Әһд сандығы вар?

Онун һәлә дә мөвҹуд олуб-олмадығына даир һеч бир дәлил јохдур. Мүгәддәс Китабда ҝөстәрилир ки, бир мүддәт сонра Әһд сандығына еһтијаҹ олмады, чүнки бу әһд Иса Мәсиһин гурбанлығына әсасланан «јени әһд»лә әвәз едилди (Әрәмја 31:31—33; Ибраниләрә 8:13; 12:24). Мүгәддәс Китабда габагҹадан дејилмишди ки, ҝүн ҝәләҹәк Әһд сандығы артыг мөвҹуд олмајаҹаг вә Аллаһын халгы онун хиффәтини чәкмәјәҹәк (Әрәмја 3:16).

Јени әһд гүввәјә минәндән сонра һәвари Јәһја ҝөрүнтүдә ҝөјдә пејда олан Әһд сандығыны ҝөрмүшдү (Вәһј 11:15, 19). Бу символик сандыг Аллаһын Өз халгы илә олдуғуну вә јени әһдә әсасән вердији немәтләри тәмсил едир.

Әһд сандығы сеһрли ҝүҹә малик иди?

Хејр. Әһд сандығы уғур ҝәтирмәк ҝүҹүнә малик дејилди. Мисал үчүн, исраиллиләр Ај шәһәринин әһалиси илә дөјүшәндә дүшәрҝәләриндә Әһд сандығы олса да, мәғлуб олдулар, чүнки исраиллиләрдән бири сәдагәтсизлик ҝөстәрмишди (Јушә 7:1—6). Сонралар онлар филиштлиләрдән мүдафиә олунмаг үчүн Әһд сандығыны дөјүш мејданына ҝәтирдиләр. Каһин Һүфни вә Фәнһасын етдији пис һәрәкәтләр уҹбатындан исраиллиләр мәғлуб олду (1 Ишмуил 2:12; 4:1—11). Филиштлиләр Әһд сандығыны мүһарибәдә әлә кечирди, анҹаг Әһд сандығыны исраиллиләрә гајтарана гәдәр Аллаһ онлара бәлалар јағдырды (1 Ишмуил 5:11—6:5).