Бу сөзләрә бах вә суаллара ҹаваб вер.

1. Һансы сөзләр журналларда, киноларда, телевизорда ҝөрдүјүн јенијетмә оғланлары тәсвир едир?

2. Сән неҹә инсан олмаг истәјәрдин?

Јәгин ки, сәнин биринҹи суала вердијин ҹаваб 1-ҹи сүтуна, икинҹи суала вердијин ҹаваб исә 2-ҹи сүтуна аиддир. Әҝәр беләдирсә, бу јахшыдыр. Демәли, медианын тәсвир етдији оғлан типи сәнә вә јахуд сәнин бәнзәмәк истәдијин оғлан типинә ујғун ҝәлмир. Ҝәл бахаг нијә.

• Әксәр вахты медиада оғланлар зоракы вә үсјанкар инсан кими тәсвир олунурлар. Бир китабда гејд олунур ки, «телевизија верилишләриндә, киноларда, идманда әкс олунан мәшһур оғлан типи һәр заман ҝүҹлү, зоракылыг нүмајиш етдирән оғландыр... Онлар инандырмаға чалышырлар ки, оғлан кобуд вә үсјанкар олмалыдыр» («Why Boys Don’t Talk —and Why It Matters»).

  Фикирләш: Зоракы хасијјәтин сәнә јахшы дост, әмәкдаш вә ја јахшы әр олмаға көмәк едәҹәк? Әсәбиләшәндә, сән һирсини ҹиловлајырсан, јохса өзүндән тез чыхырсан? Әсил кишијә јарашан тәрздә неҹә даврана биләрсән?

  Мүгәддәс Китабда дејилир: Сәбрини басан ҝүҹлү адамдан јахшыдыр, тәмкинли адам шәһәр аландан үстүндүр (Мәсәлләр 16:32).

• Медиа оғланлары секс дүшкүнү кими тәсвир едир. 17 јашлы Крис дејир: «Кинолардакы оғланлар севҝилиләрини о гәдәр тез-тез дәјиширләр ки, һеч палтарларыны о гәдәр дәјишмирләр. 18 јашлы Гери дејир: «Медиајанын тәгдим етдији оғлан типи секс дүшкүнүдүр. Бәзи киноларда оғланлары елә ҝөстәрирләр ки, санки онлар үчүн һәјат јалныз әјләнҹә ҝеҹәләри, ички вә сексдән ибарәтдир».

  Фикирләш: Медианын гојдуғу стереотипләр сәнин бәнзәмәк истәдијин инсана ујғун ҝәлир? Әсил киши гадынлара секс објекти кими бахыр, јохса онлара һөрмәтлә јанашыр?

  Мүгәддәс Китабда дејилир: «Гој һәр кәс өз бәдәнини паклыгла вә шәрәфлә идарә етмәји баҹарсын... аҹҝөз шәһвәтин әсири олмасын» (1 Салоникилиләрә 4:4, 5).

• Медиа оғланлары мәсулијјәтсиз инсанлар кими тәсвир едир. Бир чох мәшһур киноларда, телевизија верилишләриндә оғланлар тәнбәл, баҹарыгсыз кими ҝөстәрилир. Јухарыда ады чәкилән Гери дејир: «16 јашым оланда иш тапмагла бағлы чәтинлик чәкирдим, чүнки мәним јашадығым әразидә ән чох гызлары ишә ҝөтүрүрдүләр. Онлар фикирләширләр ки, бүтүн јенијетмә оғланлар мәсулијјәтсиздир вә онлара етибар етмәк олмаз!»

  Фикирләш: Доғруданмы, медиа стереотипә әсасән, оғланлар мәсулијјәтсиз вә етибарсыздырлар? Неҹә ҝөстәрә биләрсән ки, сән фәрглисән?

  Мүгәддәс Китабда дејилир: «Гој ҝәнҹ олдуғуна ҝөрә һеч кәс сәнә сајмазјана јанашмасын. Данышыгда, рәфтарда, мәһәббәтдә, иманда вә паклыгда садигләрә нүмунә ол» (1 Тимутијә 4:12).

•   Медианын сәнә ҝүҹлү тәсири ола биләр. Мисал үчүн, медиа сәндә белә бир фикир формалашдыра биләр ки, мәшһур олмаг үчүн сән сон дәблә ҝејинмәлисән. 17 јашлы Колин дејир: «Рекламларда ҝөстәрилир ки, гызларын диггәтини ҹәлб етмәк үчүн оғланлар неҹә ҝејинмәлидирләр. Бу, инсаны тәшвиг едир ки, ҝедиб о палтардан алсын!»

  Фикирләш: Ҝејим тәрзин сәнин әслиндә неҹә инсан олдуғуну әкс етдирир, јохса сән ону-буну јамсылајырсан? Сон дәблә ҝејинмәк үчүн төкдүјүн пуллар кимин хејрини ҝүдүр?

  Мүгәддәс Китабда дејилир: «Бундан сонра бу зәманәјә ујғунлашмајын» (Ромалылара 12:2).

• Стереотипи тәглид етмәјин сәни гызларын ҝөзүндән сала биләр. Ҝәл бахаг бу барәдә онлар нә дејир.

  • «Мән хошлајырам ки, оғлан неҹә вар елә олсун. Өзүнә инамы олмајан, башгаларыны јамсылајан, өзүнә диггәт чәкмәјә чалышан оғланлары севмирәм. Доғрудан да, башгаларында тәәссүрат јаратмаг истәјән оғланлар чох ҝүлмәли ҝөрүнүрләр!» (Анна).

  • «Рекламчылар оғланларын бејнинә јеридирләр ки, гызларын хошуна ҝәлмәк үчүн онларда һансыса «ҝадҝетләр» (смартпһоне, иПһоне, планшет вә саирә кими шејләр) олмалы, мүәјјән тәрздә ҝејинмәлидирләр. Гызлар бөјүдүкҹә белә шејә алданмырлар. Әксинә, онлар оғланын дахили аләминә бахыр вә башга инсанларла неҹә даврандығына фикир верирләр. Гызларын дүрүст вә садиг оғланлардан хошлары ҝәлир» (Даниелла).

  • «Адәтән, јарашыглы оғлан өзүндән разы олур, мән истәмәздим ки, јанымда белә оғлан олсун. Нә гәдәр ҝөзәл олурсанса ол, әҝәр хасијјәтин писдирсә, ҝөзәллијин һеч бир дәјәри јохдур» (Диана).

  Фикирләш: Ишмуил пејғәмбәрин ҝәнҹлији һаггында Мүгәддәс китабда белә дејилир: «Балаҹа Ишмуил... бөјүјүр, һәм Јеһованын, һәм дә халгын рәғбәтини газанырды» (1 Ишмуил 2:26). Белә ад газанмаг үчүн һансы хүсусијјәтләрин үзәриндә ишләмәлисән?

  Мүгәддәс Китабда дејилир: «Мәрд олун» (1 Коринфлиләрә 16:13).

•   Стереотип һагда дүзҝүн нөгтеји-нәзәрә малик ол. Мүгәддәс Китабда нөвбәти ајәјә бахаг: «Дүнјадакы һәр шеј — ҹисмин истәји, ҝөзләрин истәји вә варын нүмајишә гојулмасы Атадан дејил, дүнјадандыр» (1 Јәһја 2:16).

  Медиа инсанлардакы бу истәкләрдән суи-истифадә едир вә инандырмаға чалышыр ки, бу нормалдыр. Белә тәләјә дүшмә. Медиада ҝөрдүјүн шејләр сәндән пул гопармаг мәгсәдилә рекламчыларын әл атдығы үсулдур.

• Өз сечимин олсун. Мүгәддәс Китабда дејилир ки, јени шәхсијјәти ҝејинин. Бу шәхсијјәт — медианын гојдуғу стереотипләр сајәсиндә јох — дәгиг билик сајәсиндә јениләшәрәк ону јараданын сурәтини әкс етдирир (Колослулара 3:10).

  Бу мәсләһәтә риајәт етмәк үчүн сәнә нә көмәк едә биләр? Јадындадырса, мәгаләнин әввәлиндә өзүндә олан, јахуд олмасыны истәдијин хүсусијјәтләри сечмишдин. Бу хүсусијјәтләри инкишаф етдирмәјинин сәнә чох фајдасы ола биләр.

• Нүмунәви инсанлары өрнәк ал. Мүгәддәс Китабда дејилир: «Һикмәтли илә отуруб-дуран һикмәтли олар» (Мәсәлләр 13:20). Һәјатында таныдығын мүдрик инсанлар кимләрдир? Мисал үчүн, бу, атан, әмин вә ја дајын ола биләр. Ја да ки јеткин оғлан достларын вә танышларын ола биләр. Јеһованын Шаһидләринин јығынҹағында чохлу нүмунәви кишиләр вар. Һәмчинин Мүгәддәс Китабда ҝәнҹләрә ҝөзәл нүмунә гојан Титус кими чохлу нүмунәләр вар (Титуса 2:6—8).

  Тәклиф: «Иман өрнәкләри» китабында кишиләрә өрнәк олан Һабил, Нуһ, Ибраһим, Ишмуил, Илјас, Јунус вә Бутрусун нүмунәси һаггында охуја биләрсиниз.