Һәр шеји Аллаһын јаратдығына инанырсан? Буна инанан тәкҹә сән дејилсән; бир чох ҝәнҹләр (о ҹүмләдән бөјүкләр) буна инанырлар. Лакин елә адамлар да вар ки, һәјатын вә каинатын Күлли-Ихтијар Варлығын әли олмадан, тәкамүл нәтиҹәсиндә әрсәјә ҝәлдијини иддиа едирләр.

Билирсән? Һәр ики групдан олан инсанлар өз мөвгеләрини билдирсәләр дә, чох вахт фикирләрини һеч нәјә әсасландыра билмирләр.

• Бәзиләри диндарлардан ешитдикләринә ҝөрә дүнјаны Аллаһын јаратдығына инанырлар.

• Бир чохлары исә тәкамүлә она ҝөрә инанырлар ки, мәктәбдә онлара белә өјрәдибләр.

Бу мәгаләләр силсиләси сәнә һәр шеји Аллаһын јаратдығына иманыны мөһкәмләндирмәјә вә ону башгаларына изаһ етмәјә көмәк едәҹәк. Илк нөвбәдә, сән өзүнә ән әсас суалы вермәлисән:

Нәјә ҝөрә бу, ваҹиб суалдыр? Чүнки Мүгәддәс Китаб сәни зеһнини ишә салмаға сәсләјир (Ромалылара 12:1). Бу о демәкдир ки, сәнин Аллаһа инанмағынын сәбәбләри ашағыдакылар олмамалыдыр:

• һиссләр (мәнә елә ҝәлир ки, нәсә али бир гүввә олмалыдыр)

• башгаларынын тәсири (мән диндар ҹәмијјәтдә јашајырам)

• тәзјиг (валидејнләрим мәнә ушаглыгдан Аллаһа инанмалы олдуғуму дејибләр. Јахуд да башга нә исә)

Әксинә, сән Аллаһын варлығына шәхсән өзүн әмин олмалысан вә иманын үчүн тутарлы әсасларын олмалыдыр.

Беләликлә, Аллаһын варлығына шәхсән сәни инандыран нәдир? «Мән нәјә ҝөрә Аллаһа инанырам?» адлы чалышма вәрәги сәнә әминлијини мөһкәмләндирмәјә көмәк едәҹәк. Башга ҝәнҹләрин бу суала вердији ҹаваблар да ишинә јараја биләр.

«Дәрс вахты мүәллим инсан организминин функсијаларыны изаһ едәндә Аллаһын варлығына даһа да әмин олурам. Организмимизин һәтта ән кичик үзвүнүн белә өз функсијасы вар вә онлар чох вахт өз функсијаларыны елә јеринә јетирир ки, һеч бизим хәбәримиз олмур. Инсан организми, һәгигәтән дә, һејрәтамиздир!» (Тереса).

«Ҝөјдәлән, круиз ҝәмиси вә ја машын ҝөрәндә өз-өзүмдән сорушурам: “Буну ким дүзәлдиб?” Мәсәлән, ҝөтүрәк машыны. Машынын ишләмәси үчүн онун чохсајлы кичик һиссәләрини дүзҝүн бирләшдирмәк лазымдыр. Бунун үчүн исә ағыл ҝәрәкдир. Әҝәр машыны дүзәлдән варса, онда инсаны да јарадан кимсә олмалыдыр» (Ричард).

«Каинатда ән хырда зәррәҹијин фәалијјәтини баша дүшмәк үчүн зәкалы инсанлара јүзләрлә ил лазым ҝәлдији һалда, бу каинаты әрсәјә ҝәтирмәк үчүн зәканын лазым олмадығыны дүшүнмәк тамамилә мәнтигсиздир!» (Карен).

«Елмин дәринликләринә далдыгҹа тәкамүл мәнә мәнтигсиз ҝәлирди. Мән тәбиәтдәки ријази дәгиглик вә инсанларын бәнзәрсизлији һагда, мәсәлән, ким олдуғумузу дәрк етмәк, һарадан ҝәлиб һара ҝетдијимизи билмәк тәләбатымыз һаггында фикирләширдим. Тәкамүлчүләр һәр шеји һејванларын үстүндә изаһ едирләр, анҹаг онлар инсанларын нәјә ҝөрә бәнзәрсиз олдуғуну индијәдәк баша сала билмәјибләр. Фикримҹә, тәкамүлә инанмаг үчүн инсана даһа чох “иман” ҝәрәкдир, нәинки Јараданын мөвҹудлуғуна» (Ентони).

Әҝәр синиф јолдашларын ҝөзүнлә ҝөрмәдијин шејләрә инандығын үчүн сәни лаға гојурларса, јахуд да елмин тәкамүлү «сүбут етдијини» дејирләрсә, онда неҹә?

Әввәла, өз етигадларына әмин ол. Горхма вә утанма (Ромалылара 1:16). Унутма:

1. Аллаһа инанан тәк сән дејилсән; һәлә дә Аллаһа инанан чохлу инсан вар. Бу, савадлы, өз саһәсинин мүтәхәссиси олан адамлардыр. Онларын арасында алимләр дә аз дејил.

2. Бәзән инсанлар Аллаһа инанмадығыны дејәндә, әслиндә, Онунла бағлы бәзи шејләри баша дүшмәдикләрини нәзәрдә тутурлар. Белә һалда онлар өз етигадларыны сүбут етмәјә јох, «Әҝәр Аллаһ варса, нәјә ҝөрә бу гәдәр әзаб-әзијјәтә јол верир?» кими суаллар ирәли сүрүрләр. Артыг бу суаллар елмлә јох, динлә бағлыдыр.

3. Инсанларын «руһани» тәләбатлары вар (Матта 5:3). Бура Аллаһа иман ҝәтирмәк тәләбаты да дахилдир. Беләликлә, һәмсөһбәтин Аллаһын мөвҹудлуғуну данырса, сән јох, мәһз о, белә нәтиҹәјә неҹә ҝәлдијини изаһ етмәлидир (Ромалылара 1:18—20).

4. Аллаһа инанмаг тамамилә ағлабатандыр. Бу, һәјатын өз-өзүнә јаранмасынын мүмкүнсүз олдуғу кими сүбут олунмуш факты тәсдигләјир. Һәјатын ҹансыз маддәләрдән әмәлә ҝәлмәсинин мүмкүн олдуғуна даир һеч бир сүбут јохдур.

Кимсә сәндән Аллаһа иманын барәдә сорушса, она нә ҹаваб верәрдин? Бир нечә вәзијјәтә нәзәр салаг.

Кимсә дејирсә: «Анҹаг савадсыз инсанлар Аллаһа инаныр».

Белә ҹаваб верә биләрсән: «Доғрудан, бу чејнәнмиш сөзләрә инанырсан? Мән инанмырам. Мүхтәлиф сајылыб-сечилән университетләрдә чалышан 1600-дән чох профессор арасында кечирилән сорғунун нәтиҹәсинә әсасән, онларын үчдә бири нә атеист, нә дә ки агностикдир *. Онда елә чыхыр ки, бу инсанларын һамысы Аллаһа инандығы үчүн савадсыздыр?»