1. Јени аилә гуранлар нәјә һазыр олмалыдырлар? (Мәгаләнин әввәлиндәки шәклә бахын.)

ТОЈ ҜҮНҮ бәјлә ҝәлинин кечирдији севинҹ һиссини сөзлә ифадә етмәк мүмкүн дејил. Онлар ҝөрүшәндә бир-бирләринә бәсләдикләри мәһәббәт ҝүнү-ҝүндән артды вә бу мәһәббәт о дәрәҹәдә ҝүҹләнди ки, онлар өмүр боју бир-биринә садиг галаҹагларына сөз вердиләр. Гурдуглары аилә хошбәхт олсун дејә, бәј дә, ҝәлин дә мүәјјән дәјишикликләр етмәлидир. Мәһәббәтли Јарадан истәјир ки, аилә гуран һәр кәс хошбәхт олсун. Бунун үчүн О, аилә гурмаг истәјәнләрә Өз Кәламы васитәсилә мүдрик мәсләһәтләр верир (Мәс. 18:22). Бунунла јанашы, Мүгәддәс Китабда ачыг-ајдын дејилир ки, гејри-камил инсанлар аилә гуранда «һәјатда јени чәтинликләрлә үзләшәҹәкләр» (1 Кор. 7:28). Бу чәтинликләри мүмкүн гәдәр азалтмаг үчүн нә етмәк олар? Мәсиһиләр аиләни хошбәхт етмәк үчүн нә едә биләрләр?

2. Аиләдә мәһәббәтин һансы нөвләри тәзаһүр олунмалыдыр?

² Аллаһын Кәламы мәһәббәтин ваҹиб бир хүсусијјәт олдуғуну вурғулајыр. Мәһәббәтин мүхтәлиф нөвләри вар вә онларын аиләдә  олмасы мүтләгдир. Мәсәлән, нәвазишли мәһәббәт (јунанҹа филиа) никаһда ваҹиб рол ојнајыр; романтик мәһәббәт (ерос) инсана севинҹ ҝәтирир; ушаглар дүнјаја ҝәләндә аилә үзвләри арасында олан мәһәббәт (сторги) мүһүм јер тутмаға башлајыр. Никаһда әсил хошбәхтлијә наил олмаға исә принсипләрә әсасланан мәһәббәт (агапи) көмәк едир. Мәһәббәтин бу нөвү илә бағлы һәвари Булус демишди: «Һәр кәс арвадыны өзүнү севдији кими севсин, арвад да әринә дәрин һөрмәт бәсләсин» (Ефес. 5:33).

3. Әрлә арвад арасында мәһәббәт нә дәрәҹәдә ҝүҹлү олмалыдыр?

³ Һәвари Булус јазмышды: «Әрләр, арвадларынызы һәмишә севин, неҹә ки Мәсиһ дә јығынҹағы севди вә өзүнү онун јолунда фәда етди» (Ефес. 5:25). Иса Мәсиһ шаҝирдләрини севдији кими, онун нүмунәсини изләјән давамчылары да бир-бирини севмәлидирләр. (Јәһја 13:34, 35; 15:12, 13 ајәләрини охујун.) Буна ҝөрә дә мәсиһи әр-арвад бир-бирини о дәрәҹәдә севмәлидир ки, һәјат јолдашына ҝөрә ҹанындан белә кечмәјә һазыр олсун. Лакин аиләдә ҹидди проблем јарананда онлара елә ҝәлә биләр ки, даһа о мәһәббәтдән әсәр-әламәт галмајыб. Анҹаг агапи мәһәббәти «һәр шејә гатлашыр, һәр шејә инаныр, һәр шејә үмид едир, һәр шејә дөзүр». Бәли, «мәһәббәт һеч вахт түкәнмир» (1 Кор. 13:7, 8). Мәсиһиләр аилә гуранда бир-бирини севәҹәјинә вә бир-биринә садиг галаҹағына сөз верирләр. Вердикләри сөзү һәмишә јадда сахласалар, бу, онлары Јеһованын вердији мәсләһәтләрә әмәл етмәјә вә проблемләри бирликдә һәлл етмәјә тәшвиг едәҹәк.

4, 5. а) Әрин башчы олмағына гадын неҹә јанашмалыдыр? б) Әрин үзәринә һансы мәсулијјәт дүшүр? в) Бир ҹүтлүк аилә гурандан сонра һансы дәјишиклији едиб?

⁴ Әрлә арвадын үзәринә дүшән мәсулијјәтләри вурғулајараг Булус демишди: «Гој арвадлар Ағаја табе олур кими әрләринә табе олсунлар, чүнки Мәсиһ јығынҹағын башы... олдуғу кими, әр дә арвадынын башыдыр» (Ефес. 5:22, 23). Бу, әрин арваддан үстүн олдуғуну ҝөстәрмир. Јеһова аиләнин тәмәлини гојанда гадынын да ролунун ваҹиб олдуғуну вурғулајараг демишди: «Инсанын [Адәмин] тәк олмасы јахшы дејил. Онун үчүн ону тамамлајан бир көмәкчи јарадаҹағам» (Јар. 2:18). Әр аиләсини јығынҹағын башы олан Иса Мәсиһ кими мәһәббәтлә идарә етмәлидир. О бу ҹүр давранарса, јолдашы өзүнү тәһлүкәсизликдә һисс едәр вә она мәмнунијјәтлә һөрмәт ҝөстәрәр, дәстәк олар вә итаәт едәр.

⁵ Кети ^[1] адлы бир баҹы никаһын инсандан мүәјјән дәјишикликләр тәләб етдијини вурғулајараг дејир: «Субај оланда мән мүстәгил идим вә анҹаг өз еһтијаҹларым барәдә дүшүнүрдүм. Амма аилә гуранда даһа өзүмә јох, әримә ҝүвәнмәји өјрәнмәли олдум. Буну етмәк һәрдән чәтин олурду. Лакин икимиз дә Јеһованы разы салмаға чалышдығымыз үчүн мүнасибәтләримиз ҝет-ҝедә мөһкәмләнди». Кетинин әри Фред дејир: «Мәнә гәрар вермәк һәмишә чәтин ҝәлирди. Аиләли бир инсан кими гәрар верәркән ики нәфәри нәзәрә алмаг вәзијјәти даһа да чәтинләшдирирди. Амма дуа едиб Јеһовадан көмәк истәдикҹә вә һәјат јолдашымын фикрини нәзәрә алдыгҹа ҝөрүрдүм ки, буну етмәк ҝүнү-ҝүндән асан олур. Мән арвадымын, сөзүн әсил мәнасында, мәнә јолдаш, әмәкдаш олдуғуну һисс едирәм!»

6. Аиләдә проблем јарананда мәһәббәт неҹә көмәк едир?

⁶ Аиләсинин мөһкәм олмасыны истәјән инсан һәјат јолдашынын гејри-камил олдуғуну нәзәрә алмалыдыр. Әр-арвад бир-биринә гаршы һәмишә сәбирли олмалы, бир-бирини  үрәкдән бағышламалыдыр. Ахы онларын икиси дә сәһв едир. Белә һалларын јаранмасы бир имкандыр ки, инсан сәһвиндән нәтиҹә чыхартсын, бағышламағы вә «камил бирлик» јарадан мәһәббәти тәзаһүр етдирмәји өјрәнсин (Кол. 3:13, 14). Һәмчинин «мәһәббәт сәбирли вә хејирхаһдыр,.. она едилән пислијин һесабыны тутмур» (1 Кор. 13:4, 5). Анлашылмазлыглары тез бир заманда арадан галдырмаг лазымдыр. Буна ҝөрә дә мәсиһи аиләләр јаранан проблеми ҝүн батана гәдәр һәлл етмәлидир (Ефес. 4:26, 27). Дүздүр, «бағышла, хәтринә дәјдим» демәк үчүн инсана тәвазөкарлыг вә ҹәсарәт лазымдыр. Амма бу бир кәлмә сөз чох проблемләрин өһдәсиндән ҝәлмәјә көмәк едир вә әрлә арвады бир-биринә јахынлашдырыр.

7, 8. а) Мүгәддәс Китабда әрлә арвада ҹинси јахынлыгла бағлы һансы мәсләһәт верилир? б) Нәјә ҝөрә әрлә арвад бир-бирини нәзәрә алмалы вә нәвазишлә давранмалыдыр?

⁷ Мүгәддәс Китаб әрлә арвада ҹинси мүнасибәтә таразлы јанашмаға көмәк едән мәсләһәтләр верир. (1 Коринфлиләрә 7:3—5 ајәләрини охујун.) Әрлә арвадын бир-биринин һиссләрини вә тәләбатларыны нәзәрә алмасы мүтләгдир. Әҝәр әр арвады илә нәвазишлә давранмырса, ҹинси мүнасибәтләр гадына һәзз вермәјәҹәк. Аллаһын Кәламы әрләрә арвадлары илә анлајышла давранмағы мәсләһәт ҝөрүр (1 Бут. 3:7). Ҹинси јахынлыг зор ҝүҹүнә, мәҹбури јох, тәбии олмалыдыр. Гадынлара нисбәтән кишиләрдә еһтирас даһа тез ојаныр, амма ҹинси јахынлыг үчүн һәр икиси емосионал ҹәһәтдән һазыр олмалыдыр.

⁸ Мүгәддәс Китабда киши илә гадынын бир-биринә ҝөстәрдији нәвазиш барәдә јазылса да, јахынлыг едәндә бунун неҹә вә нә гәдәр олмасы илә бағлы конкрет ҝөстәриш јохдур (Нәғ. 1:2; 2:6). Мәсиһи әр-арвадлар бу мәсәләдә бир-бирини нәзәрә алмалы вә нәвазишлә давранмалыдырлар.

9. Нәјә ҝөрә мәсиһи никаһда олмадығы шәхсә ҹинси мараг ҝөстәрмәмәлидир?

⁹ Инсан Аллаһы вә башгасыны үрәкдән севирсә, јол вермәјәҹәк ки, кимсә вә ја нәсә онун аилә мүнасибәтләринә зәрәр вурсун. Порнографијаја мејиллилик бәзи аиләләрдә аилә телләринин зәифләмәсинә, һәтта аиләнин дағылмасына сәбәб олмушдур. Инсан өзүндә порнографијаја мејил јарандығыны вә ја кәнар шәхсә ҹинси мараг ојандығыны һисс едирсә, дәрһал бунун гаршысыны алмалыдыр. Мәсиһи никаһда олмадығы шәхслә давранышында еһтијатлы олмалыдыр, кәнардан ешгбазлыг кими ҝөрүнән һәрәкәтләрә белә јол вермәмәлидир. О, Аллаһын онун бүтүн фикирләриндән вә һәрәкәтләриндән аҝаһ олдуғуну јадда сахласа, Аллаһы разы салмаг вә һәјат јолдашына садиг галмаг истәји даһа да мөһкәм олаҹаг. (Мәтта 5:27, 28; Ибраниләрә 4:13 ајәләрини охујун.)

10, 11. а) Бошанма һаллары нә дәрәҹәдә ҝениш јајылыб? б) Ајрылмаға даир Мүгәддәс Китабда нә јазылыб? в) Әрлә арвада проблем јаранан кими ајрылмаг гәрарына ҝәлмәмәјә нә көмәк едә биләр?

¹⁰ Никаһда јаранан ҹидди проблемләр уҹбатындан әр, јахуд арвад, ја да һәр икиси ајрылмаг вә ја бошанмаг гәрарына ҝәлә биләр. Бәзи өлкәләрдә гурулан аиләләрин јарысы бошанма илә нәтиҹәләнир. Дүздүр, бу, мәсиһи јығынҹағында елә дә ҝениш јајылмајыб, амма мәсиһи аиләләрдә дә аилә проблемләринин артмасы нараһатчылыг доғурур.

¹¹ Мүгәддәс Китабда белә бир ҝөстәриш вар: «Арвад әриндән ајрылмасын. Әҝәр ајрылса, онда әрә ҝетмәсин, ја да әри илә барышсын. Әр дә арвадыны атмасын» (1 Кор. 7:10, 11). Бәзи аиләләрин проблемләри  онларын ҝөзүнә о дәрәҹәдә ҹидди ҝөрүнүр ки, чыхыш јолуну јалныз ајрылмагда ҝөрүрләр. Амма чох вахт бу, проблемләри даһа да артырыр. Иса Аллаһын «инсан өз ата-анасыны тәрк едиб арвадына бағланаҹаг» сөзләрини ситат ҝәтирәндән сонра демишди: «Аллаһын бир бојундуругда бирләшдирдијини гој һеч кәс ајырмасын» (Мәт. 19:3—6; Јар. 2:24). Јәни һәтта әр вә арвад белә, Аллаһын бир бојундуругда бирләшдирдијини ајырмамалыдыр. Јеһованын ҝөзүндә никаһ өмүрлүк бир иттифагдыр (1 Кор. 7:39). Јадда сахламалыјыг ки, һәр биримиз Аллаһа ҹаваб верәҹәјик. Буна ҝөрә дә аиләдә јаранан проблемләри вар ҝүҹүмүзлә вә дәрһал һәлл етмәлијик ки, мәсәлә ҹиддиләшмәсин.

12. Һансы сәбәбләрә ҝөрә әрлә арвад ајрылмаг гәрарына ҝәлә биләр?

¹² Һәрдән аиләдә јаранан проблемләрин сәбәби инсанын реаллыгдан узаг хәјаллары олур. Хәјалында гурдуғу идеал аилә һәјаты ҝерчәкләшмәјәндә инсан мәјус олур, өзүнү алданмыш һисс едир, һәтта онда гәзәб јараныр. Әрлә арвадын емосионал ҹәһәтдән фәргли олмағы, фәргли тәрбијә алмалары, һәмчинин пул мәсәләсиндә, һәјат јолдашынын доғмалары илә мүнасибәтдә вә ушағын тәрбијәсиндә јаранан наразылыглар проблемләрә сәбәб ола биләр. Амма әксәр мәсиһи аиләләр Аллаһын мәсләһәтләринә әмәл едәрәк бу кими проблемләрин өһдәсиндән мүвәффәгијјәтлә ҝәлирләр. Бу ҹүр аиләләр тәрифәлајигдир!

13. Һансы ҹидди сәбәбләрә ҝөрә мәсиһи һәјат јолдашындан ајрыла биләр?

¹³ Һәрдән ајрылмаг үчүн, доғрудан да, ҹидди сәбәбләр ола биләр. Мәсәлән, әҝәр әр гәсдән аиләсини доландырмыр, зоракылыға јол верир, арвадынын ибадәтинә ҹидди шәкилдә гаршы чыхыр. Мәсиһи аиләләр ҹидди проблемләр јарананда көмәк үчүн ағсаггаллара мүраҹиәт етмәлидирләр. Бу тәҹрүбәли гардашларын көмәји илә онлара Мүгәддәс Китаба әсасланан мәсләһәтә риајәт етмәк асан олар. Онлар һәмчинин көмәк үчүн Јеһоваја үз тутмалыдырлар. Онун мәсләһәтинә әмәл етмәк вә руһун бәһрәсини тәзаһүр етдирмәк үчүн мүгәддәс руһ вә көмәк истәмәлидирләр (Гал. 5:22, 23) ^[2].

14. Һәјат јолдашы иманда олмајан мәсиһиләрә Мүгәддәс Китаб һансы мәсләһәти верир?

¹⁴ Бәзи һәмиманлыларымызын һәјат јолдашы Јеһоваја хидмәт етмир. Бу ҹүр аиләси олан мәсиһиләрә Мүгәддәс Китаб һәјат јолдашындан ајрылмамаға әсаслы сәбәб верир. (1 Коринфлиләрә 7:12—14 ајәләрини охујун.) Јеһованын Шаһиди олмајан кәс, буну дәрк етсә дә, етмәсә дә, мәсиһи илә никаһда олдуғу үчүн бу иттифагдан бәһрәләнир. Онларын ушаглары мүгәддәс сајылырлар, јәни онлар Јеһованын мүдафиәси алтындадырлар. Булус мәсиһиләри ајрылмамаға тәшвиг етмәк үчүн демишди: «Еј гадын, нә билирсән, бәлкә, әрини хилас етдин? Јахуд да сән, еј әр, нә билирсән, бәлкә, арвадыны хилас етдин?» (1 Кор. 7:16). Демәк олар ки, Јеһованын Шаһидләринин бүтүн јығынҹагларында һәјат јолдашларынын һәгигәтә ҝәлмәсинә сәбәб олан мәсиһиләр вар.

15, 16. а) Мүгәддәс Китаб әри иманда олмајан мәсиһи гадынлара һансы мәсләһәти верир? б) «Иманда олмајан тәрәф ајрылмаг истәјирсә», мәсиһи нә етмәлидир?

¹⁵ Һәвари Бутрус мәсиһи гадынлара әрләринә табе олмағы мәсләһәт ҝөрүрдү ки, Аллаһын сөзүнә итаәт етмәјән әрләри онларын исмәтли јашајышларыны вә дәрин һөрмәтләрини ҝөрүб, давранышлары илә сөзсүз фәтһ едилсинләр. Мәсиһи гадын әринә дајанмадан өз иманы барәдә данышмагданса, «Аллаһын ҝөзүндә чох гијмәтли олан сакит вә һәлим руһу» тәзаһүр етдирсә, әринин имана ҝәләҹәјинә даһа чох еһтимал вар (1 Бут. 3:1—4).

¹⁶ Бәс мәсиһинин иманда олмајан  һәјат јолдашы ондан ајрылмаг истәјирсә, онда неҹә? Мүгәддәс Китабда јазылыб: «Иманда олмајан тәрәф ајрылмаг истәјирсә, гој ајрылсын. Бу һалда гардашымыз, јахуд баҹымыз иманда олмајан һәјат јолдашы илә јашамаға мәҹбур дејил. Аллаһ сизи сүлһ ичиндә јашамаға чағырыб» (1 Кор. 7:15). Ајры јашамаг мүәјјән мәнада раһатлыг ҝәтирсә дә, Мүгәддәс Китаб белә һалда мәсиһијә јенидән аилә гурмаға иҹазә вермир. Амма мәсиһи иманда олмајан һәјат јолдашыны вар-ҝүҹү илә тутуб сахламаға мәҹбур дејил. Үмид вар ки, иманда олмајан тәрәф пешман олуб ҝери гајыдар вә бир ҝүн имана ҝәләр.

17. Мәсиһи аиләләр нәји һәр шејдән үстүн тутмалыдырлар?

¹⁷ Биз ахырзаманда, «сон дәрәҹә чәтин бир вахт»да јашајырыг (2 Тим. 3:1—5). Бу дүнјанын тәсири алтына дүшмәмәк үчүн руһани ҹәһәтдән мөһкәм галмаг олдугҹа ваҹибдир. Булус јазмышды: «Вахт азалыб. Буна ҝөрә дә гој арвады олан арвадсыз кими,.. бу дүнјадан бәһрәләнән ондан там шәкилдә бәһрәләнмәјән кими олсун» (1 Кор. 7:29—31). Булус демәк истәмирди ки, евли инсанлар аилә мәсулијјәтләриндән бојун гачырмалыдырлар. Садәҹә, сона аз галдығы үчүн онлар руһани ишләри һәр шејдән үстүн тутмалыдырлар (Мәт. 6:33).

18. Нәјин сајәсиндә мәсиһи никаһы хошбәхт ола биләр?

¹⁸ Чох чәтин вахтда јашамағымыза вә бир чох аиләләрин дағылмасына бахмајараг, биз мәсиһиләр аиләмизи горујуб сахлаја, ону хошбәхт едә биләрик. Аллаһын халгына јахын олсаг, Мүгәддәс Китабдакы мәсләһәтләрә риајәт етсәк вә мүгәддәс руһун ҝөстәрдији јолла ҝетсәк, «Аллаһын бир бојундуругда бирләшдирдијини» горујуб сахлаја биләҹәјик (Марк 10:9).