ОН ИКИ јашым оланда баша дүшдүм ки, инсанларла пајлаша биләҹәјим дәјәрли бир шејә маликәм. Топлантыда бир гардаш мәндән тәблиғ етмәји хошлајыб-хошламадығымы сорушду. О вахта гәдәр һеч вахт тәблиғ етмәсәм дә: «Хошлајырам», — дедим. Биз тәблиғ едәҹәјимиз әразијә ҝетдик вә о, мәнә Аллаһын Падшаһлығы һагда бир нечә буклет вериб деди: «Сән күчәнин бу тәрәфиндә тәблиғ едәҹәксән, мән о бири тәрәфиндә». Һәјәҹан мәни бүрүсә дә, башладым бир-бир гапылары дөјмәјә. Чох кечмәмиш бүтүн буклетләри пајладым. Белә олаҹағыны һеч ҝөзләмирдим. Ајдын иди ки, чохларынын мәндә олан һәмин дәјәрли шејләрә еһтијаҹы вар.

Мән 1923-ҹү илдә Инҝилтәрәнин Кент графлығынын Чатем шәһәриндә анадан олмушам. Мәјуслугла долу бир дөврдә бөјүмүшәм. Биринҹи Дүнја Мүһарибәси инсанларын ҝәләҹәјә олан үмидләрини тамамилә алт-үст етмишди. Мәјуслуг мәним валидејнләримдән дә јан кечмәмишди. Онлары мәјус едән баптист кешишләринин јалныз өз мәнфәәтләрини ҝүдмәси иди. Тәхминән доггуз јашым оланда анам Бејнәлхалг Мүгәддәс Китаб Тәдгигатчылары Бирлијинин, о вахт тәзәликҹә Јеһованын Шаһидләри адыны гәбул етмиш ҹәмијјәтин ибадәт ҝөрүшләринә ҝетмәјә башлады. Орадакы баҹылардан бири бизә Мүгәддәс Китаба әсасланан ушаглар үчүн нәшри вә «Аллаһын арфасы» адлы китаб верди. Өјрәндикләрим чох хошума ҝәлирди.

Јенијетмә оланда инсанлара Аллаһын Кәламындакы үмидвериҹи хәбәри данышмағы чох хошлајырдым. Адәтән, ев-ев тәблиғә тәк ҝедирдим, амма башгалары илә дә тәблиғә чыхырдым вә онлардан тәблиғлә бағлы фајдалы шејләр өјрәнирдим. Мәсәлән, бир дәфә јашҹа мәндән бөјүк олан бир гардашла велосипедлә тәблиғ едәҹәјимиз әразијә ҝедирдик. Бир кешишин јанындан кечәндә мән дедим: «Кечијә бах». Гардаш велосипеди сахлајыб бир аз отурмағы тәклиф етди. О деди: «Сәнә ким ихтијар вериб ки, кимин кечи олдуғуна һөкм чыхарасан? Инсанлара хош хәбәри чатдырмагдан мәмнунлуг дуј, һөкмү исә гој Јеһова чыхарсын». Һәјатымын еркән чағларында вермәјин севинҹ ҝәтирдијини баша дүшдүм (Мәт. 25:31—33; Һәв. 20:35).

Јашҹа мәндән бөјүк башга бир гардаш мәнә демишди ки, һәрдән сәбирли олмаг да инсана вермәјин ҝәтирдији севинҹи јашадыр. Онун һәјат јолдашы Јеһованын Шаһиди дејилди. Бир дәфә гардаш мәни евләринә гәлјаналтыја дәвәт етди. Һәјат јолдашы биләндә ки, гардаш тәблиғдән ҝәлир чај пакетләрини үстүмүзә  атмаға башлады. Гардаш исә она һеч нә демәди, ҝүләрүзлә пакетләри ҝөтүрүб јеринә гојду. Илләр сонра гардашын ҝөстәрдији сәбир өз бәһрәсини ҝәтирди, һәјат јолдашы вәфтиз олунду.

Инсанларла ҝәләҹәјә үмид верән хәбәри бөлүшмәк арзум ҝет-ҝедә артырды. 1940-ҹы илин март ајында анамла мән Дувр шәһәриндә вәфтиз олундуг. 1939-ҹу илдә, 16 јашым оланда, Британија Алманијаја мүһарибә елан етди. 1940-ҹы илин ијун ајы иди. Күчәмиздән минләрлә јаралы әсҝәри дашыјан јүк машынлары кечирди. Гапымызын ағзында дуруб бу әсҝәрләрә бахырдым. Онлар Дүнкерк дөјүшүндән сағ чыханлар иди. Онларын ҝөзүндән үмидсизлик јағырды. Елә истәјирдим ки, ҝедиб онлара Аллаһын Падшаһлығы барәдә данышым. Һәмин ил Британијаја арды-арасы кәсилмәдән бомбалар атылмаға башлады. Һәр ҝеҹә башымызын үстүндән алман бомбардманчылары учурду. Бомбаларын выјылтысы ҹанымыздакы горхуну даһа да артырырды. Сәһәр ојананда әтрафдакы евләрин јерлә-јексан олдуғуну ҝөрүрдүк. Һәр дәфә әмин олурдум ки, јеҝанә үмид јерим Аллаһын Падшаһлығыдыр.

1941-ҹи илдә мәни хошбәхт едән бир һәјата гәдәм гојдум. Мән Чатем шәһәриндә, Краллығын ҝәмигајырма заводунда шаҝирд кими ишләјирдим. Бу чох ҝәлирли иш сајылырды. Һәмин дөврдә артыг дәгиг билирдик ки, мәсиһиләр мүһарибәдә иштирак етмәмәлидир. 1941-ҹи илдә исә ајдын олду ки, мәсиһиләрин силаһ сәнајесиндә ишләмәси дүзҝүн дејил (Јәһ. 18:36). Ҝәмигајырма заводу суалты гајыглар истеһсал етдији үчүн гәрара ҝәлдим ки, ишдән чыхыб таммүддәтли хидмәтә башлајым. Илк тәјинатым Котсуолдун сәфалы ҝушәләриндән бири олан Сајренсестер шәһәринә олду.

18 јашым оланда һәрби хидмәтә ҝетмәдијим үчүн 9 ај һәбсдә јатдым. Јатдығым камеранын гапысы бағланыб орада тәк галанда мәни ваһимә бүрүдү. Чох кечмәмиш һәбсхана мүһафизәчиләри вә дустаглар нәјә ҝөрә һәбсдә јатдығымы сорушмаға башладылар. Онлара иманым барәдә мәмнунијјәтлә данышырдым.

Һәбсдән чыхандан сонра бөјүјүб боја-баша чатдығым Кент графлығынын мүхтәлиф шәһәрләриндә Леонард Смит * адлы гардашла тәблиғ етмәјә башладым. Алман тәјјарәләри Лондону бомбаламаг үчүн Кентин үстүндән учурду. 1944-ҹү илдән башлајараг Кентин әразисинә ичәрисиндә партлајыҹы олан миндән чох пилотсуз реактив тәјјарә дүшмәјә башлады. Бу учан бомбалар дудулбагс (гарышга ширләри)  адланырды. Бу бомбардманын мәгсәди инсанлары күтләви шәкилдә гырмаг иди. Тәјјарәнин сәси гәфләтән кәсиләндә баша дүшүрдүк ки, бир нечә санијәдән сонра јерә дүшүб партлајаҹаг. Биз беш нәфәрдән ибарәт бир аилә илә Мүгәддәс Китаб дәрси кечирдик. Бәзән дәрси дәмир масанын алтында кечмәли олурдуг. Бу маса хүсуси олараг һазырланмышды ки, ев учардыса, онун алтында ҝизләнмәк олсун. Сонралар бу аиләнин бүтүн үзвләри вәфтиз олундулар.

Мүһарибәдән сонра ики ил Ирландијанын ҹәнубунда өнҹүл кими хидмәт етдим. Ирландијанын Инҝилтәрәдән бу дәрәҹәдә фәргләндијини һеч ағлымыза белә ҝәтирмәздик. Биз ев-ев ҝәзиб јашамаг үчүн јер ахтарыр вә хүсуси тәјинатлы мүждәчи олдуғумузу дејирдик. Күчәдә журналлар пајлајырдыг. Католик өлкәсиндә бу кими шејләри етмәк ағылсыз һәрәкәт иди. Бир дәфә бир киши бизә һәдә-горху ҝәлди вә мән полисә шикајәт етдим. Полис исә деди: «Бәс сән нә ҝөзләјирдин ки?» Бурада кешишләрин бу гәдәр ҝүҹлү тәсири олдуғуну билмирдик. Кимсә бизим китаблары ҝөтүрәндә ону ишдән чыхартдырырдылар, өзүмүзү исә галдығымыз евдән говдурурдулар.

Биз баша дүшдүк ки, јени әразијә көчәндә әввәлҹә диҝәр әразиләрдә, башга кешишләрин нәзарәт етдији јерләрдә тәблиғ едиб сонра јашадығымыз әразијә кечсәк јахшы олар. Килкенни шәһәриндә ҹамаатын бизә һәдә-горху ҝәлмәсинә бахмајараг, бир ҹаван оғланла һәфтәдә үч дәфә дәрс кечирдик. Инсанлара Мүгәддәс Китабы өјрәтмәји о гәдәр севирдим ки, Ҝөзәтчи Гүлләсинин Мүгәддәс Китаб Мәктәби Ҝиладда охумаг үчүн әризә јаздым.

Беш ај Нју-Јоркда охудугдан сонра мәни вә мәктәбин мәзунларындан үч нәфәри Кариб дәнизи адаларына тәјин етдиләр. 1948-ҹи илин нојабр ајында биз «Сибија» адлы 18 метрлик гајыға миниб Нју-Јорку тәрк етдик. О вахта гәдәр һеч вахт ҝәмијә минмәдијим үчүн чох һәјәҹанлы идим. Бизләрдән бири, Гаст Маки тәҹрүбәли ҝәми капитаны иди. О бизә ҝәмичилијин бәзи сирләрини өјрәтмишди, мәсәлән, јелкәнләри ачыб јығмағы, гајығы үздүјү истигамәтдә сахламағы вә күләјә гаршы үзмәји. Гаст 30 ҝүн әрзиндә гајығы мәһарәтлә идарә едәрәк бизи тәһлүкәли фыртыналардан кечириб сағ-саламат Баһам Адаларына ҝәтириб чыхартды.

Баһамын кичик адаларында бир нечә ај тәблиғ етдикдән сонра биз Пуерто-Риконун јахынлығындакы Вирҝинија адаларындан 800 километр аралыда јерләшән вә Тринидада гәдәр узанан Ливорд вә Виндворд адаларына үздүк. Беш ил әрзиндә биз, әсасән, бир нәфәр дә олсун Јеһованын Шаһиди јашамајан уҹгар адаларда тәблиғ етдик. Вахт олурду ки, һәфтәләрлә мәктуб алыб-ҝөндәрә билмирдик. Бүтүн бунлара рәғмән, Јеһованын хәбәрини адаларда бәјан етмәк бизә мәмнунлуг ҝәтирирди (Әрм. 31:10).

Көрфәздә лөвбәр саланда кәнддә ҹанланма јаранырды, ҹамаат кимин ҝәлдијини билмәк үчүн ҝәмиләрин јан алдығы көрпүјә топлашырды. Бәзиләри өмрүндә биринҹи дәфә бу ҹүр гајыг вә ағдәрили адам ҝөрүрдү. Ада ҹамааты чох меһрибан, диндар инсанлар иди вә Мүгәддәс Китабы јахшы билирдиләр. Онлар тез-тез бизә балыг, авакадо вә јерфындығы верирдиләр. Гајығымыз елә дә бөјүк олмадығындан орада јатмаг, јемәк биширмәк вә палтар јумаг чәтин иди, амма биз биртәһәр доланырдыг.

Биз саһилә ениб бүтүн ҝүнү инсанлара баш чәкирдик. Һәмчинин онлары Мүгәддәс Китаба әсасланан  мәрузәни динләмәјә дәвәт едирдик. Гаш гараланда гајығын зәнҝини чалырдыг вә ҹамаатын ахышдығыны ҝөрәндә чох севинирдик. Тәпәдән енән инсанларын әлиндәки јағ чыраглары сајрышан улдузлара бәнзәјирди. Һәрдән јүзә јахын адам топлашырды. Онлар ҝеҹәјарысына кими отуруб суаллар верирдиләр. Оранын ҹамааты маһны охумағы чох севирди, буна ҝөрә дә биз һәмд нәғмәләрини чап едиб онлара пајламышдыг. Дөрдүмүз дә нәғмәләри һәвәслә охумаға башлајырдыг, сонра онлар бизимлә сәс-сәсә верирдиләр вә чох ҝөзәл бир нәғмә алынырды. Бу, унудулмаз анлар иди!

Мүгәддәс Китаб дәрсини кечиб гуртарандан сонра шаҝирдләрдән бәзиләри бизимлә нөвбәти евә ҝедир, орада да отуруб дәрсә гулаг асырдылар. Бир нечә һәфтәдән сонра башга јерә ҝетмәли оланда һәгигәтә даһа һәвәсли олан инсанлардан хаһиш едирдик ки, биз ҝәләнә кими о бири шаҝирдләрин дәрсләрини кечсинләр. Вердијимиз тапшырыға онларын ҹидди јанашдығыны ҝөрәндә үрәјимиз севинирди.

Бу ҝүн һәмин адаларын чоху туристләрин истираһәт јеридир. О вахтлар исә мави лагунлары (дәниздән ајрылмыш кичик ҝөл), гумлу саһилләри вә палма ағаҹлары илә ҝөзохшајан бу јерләрә ҝедиб-ҝәлән јох иди. Адәтән бир ададан о бири адаја ҝеҹәләр ҝедирдик. Гајығымызын әтрафында делфинләр үзүрдү. Әтрафда сүкут һөкм сүрүрдү, јалныз гајығын јарыб-кечдији сујун шырылтысы ешидилирди. Ај сујун үзәринә үфүгә доғру ҝенишләнән енли ҝүмүшү јол салырды.

Беш ил адаларда хидмәт едәндән сонра биз Пуерто-Рикоја ҝәлдик ки, гајығымызы мүһәррикли гајыға дәјишәк. Орада мән Максин Бојд адлы ҝөзәл бир баҹыја ашиг олдум. О, хүсуси тәјинатлы мүждәчи иди. Максин ушаглыгдан хидмәтә ҹан јандырырды. Әввәлләр о, Доминикан Республикасында хүсуси тәјинатлы мүждәчи кими хидмәт етмишди, анҹаг 1950-ҹи илдә католик һөкумәти тәрәфиндән өлкәдән хариҹ олунмушду. Ҝәми һејәтинин үзвү олдуғум үчүн Пуерто-Рикода ҹәми бир ај гала биләрдим, сонра адалара гајытмалы идим. Бир дә Пуерто-Рикоја анҹаг бир нечә илдән сонра ҝәлә биләрдим. Буна ҝөрә дә өз-өзүмә дедим: «Роналд, әҝәр бу гызы алмаг истәјирсәнсә, ҹәлд тәрпән». Үч һәфтә сонра Максинә мәнә әрә ҝәлмәји тәклиф етдим, алты һәфтәдән сонра исә биз евләндик. Бизи Пуерто-Рикоја хүсуси тәјинатлы мүждәчи тәјин етдиләр. Одур ки, мән јени гајыға минәси олмадым.

1956-ҹы илдә биз сәјјар хидмәтә башладыг. Баҹы-гардашлары зијарәт етмәк чох хош иди. Онлардан чоху касыб јашајырды. Мәсәлән, Потала-Пастилло кәндиндә ики мәсиһи аиләси јашајырды. Онларын чохлу ушаглары вар иди. Мән онлар үчүн тез-тез флејта чалырдым. Бир дәфә Һилда адлы балаҹа бир гыздан сорушдум ки, бизимлә тәблиғә ҝетмәк истәјир. О деди: «Истәјирәм, амма ҝедә билмәјәҹәјәм, чүнки ајаггабым јохдур». Биз она ајаггабы алыб вердик вә о, бизимлә хидмәтә ҝетди. Илләр сонра, 1972-ҹи илдә Максинлә мән Бруклиндәки Бејтелә ҝетдик. Орада Ҝилад мәктәбини јениҹә битирмиш бир баҹы бизә јахынлашды. О, тәјин олундуғу әразијә, Еквадора ҝетмәјә һазырлашырды. Баҹы бизә деди: «Сиз мәни танымадыныз? Мән Пастиллода јашајан ајаггабысы олмајан һәмин о балаҹа гызам». Бәли, бу Һилда иди! Севинҹдән бизи ағламаг тутду!

1960-ҹы илдә бизи Пуерто-Рикодакы филиалда хидмәт етмәјә дәвәт етдиләр. Филиал Сан-Хуан шәһәринин Сантурсе рајонунда јерләшән икимәртәбәли балаҹа бир бинадан ибарәт иди. Әввәл-әввәл ишин чохуну Ленарт Ҹонсонла мән ҝөрүрдүм. О вә јолдашы Доминикан Республикасында илк Јеһованын Шаһидләри идиләр. Пуерто-Рикоја 1957-ҹи илдә ҝәлмишдиләр. Бир мүддәт сонра Максин абунә иши илә мәшғул олмаға башлады. Һәфтә әрзиндә о, миндән чох абунәчијә журнал ҝөндәрирди. Максин руһани гиданы алан бу инсанлар барәдә дүшүнүрдү, буна ҝөрә дә ишини чох севирди.

Бејтел хидмәтиндән севинҹ дујурам, чүнки бу, фәдакар һәјат јолудур. Анҹаг бу хидмәтин дә өзүнәмәхсус чәтинликләри вар. Мәсәлән, 1967-ҹи илдә, Пуерто-Рикода биринҹи дәфә бејнәлхалг топланты кечириләндә о гәдәр ишә бахырдым ки, башымы гашымаға вахтым јох иди. Һәмин дөврдә Јеһованын Шаһидләринә рәһбәрлик едән Нејтан Норр гардаш Пуерто-Рикоја ҝәлмишди. Гардаш сәһвән елә гәнаәтә ҝәлмишди ки, мән өлкәјә ҝәлән хүсуси тәјинатлы мүждәчиләрин дашынмасыны тәшкил етмәмишәм. О, мәнә ҹидди шәкилдә мәсләһәт ҝөрдү ки, ишимә мәсулијјәтлә јанашым. Сонра ону мәјус етдијими сөјләди. Мән она бир  кәлмә дә демәдим, амма буну өзүмә гаршы һагсызлыг кими гәбул етдим вә бир мүддәт ичимдә инҹиклик галмышды. Нөвбәти дәфә Максинлә мән Норр гардашы ҝөрәндә о, бизи евинә гонаг чағырды вә бизим үчүн јемәк һазырлады.

Пуерто-Рикода хидмәт едәндә бир нечә дәфә Инҝилтәрәјә валидејнләрими зијарәтә ҝетмишдик. Мән вә анам һәгигәти гәбул едәндә атам гәбул етмәмишди. Бејтелдән гардашлар мәрузә сөјләмәјә ҝәләндә, адәтән, анам онлары биздә галмаға дәвәт едирди. Атам фикир вермишди ки, илләр әввәл онда икраһ һисси ојадан кешишләрлә мүгајисәдә бу гардашлар чох тәвазөкардыр. Нәһајәт, 1962-ҹи илдә атам вәфтиз олунду.

Әзиз һәјат јолдашым Максин 2011-ҹи илдә вәфат етди. Онун дириләҹәји ҝүнү һәсрәтлә ҝөзләјирәм. Нә јахшы ки бу үмид вар! Бирҝә јашадығымыз 58 ил әрзиндә Пуерто-Рикода Јеһованын халгынын неҹә артдығынын, 650 нәфәрдән 26 000 нәфәрә чатдығынын шаһиди олмушуг. 2013-ҹү илдә Пуерто-Рикодакы филиалла АБШ-дакы филиал бирләшдирилди вә мәни Уолкиллдә (Нју-Јорк) хидмәт етмәјә дәвәт етдиләр. Пуерто-Рикода 60 ил хидмәт едәндән сонра өзүмү артыг оралы һисс едирдим. Ораны чох севсәм дә, көчмәк лазым иди.

Мән бу ҝүн дә Бејтел хидмәтиндән севинҹ дујурам. Һазырда 90-дан јухары јашым вар. Бејтелдә ишим бир ағсаггал кими Бејтел аиләсинин үзвләрини зијарәт едиб руһландырмагдан ибарәтдир. Дејиләнә ҝөрә, Уолкилә ҝәләндән 600-дән чох адамла сөһбәт едиб мәсләһәт вермишәм. Јаныма мүхтәлиф саһәләрдә мәсләһәт алмаг үчүн ҝәлирләр. Кимиси шәхси вә ја аилә проблемләри илә, кимиси Бејтел хидмәти илә бағлы мәсләһәт истәјир. Мәсләһәтә ҝәләнләрин арасында јени евләнәнләр, Бејтелдән саһә хидмәтинә тәјин олунанлар да олур. Онларын һамысына диггәтлә гулаг асырам, јери ҝәләндә дејирәм: «“Аллаһ ҝүләрүзлә верәни севир”, одур ки, хидмәтиндән зөвг ал. Сән буну Јеһова үчүн едирсән» (2 Кор. 9:7).

Истәнилән хидмәт нөвүндә олдуғу кими Бејтел хидмәтиндән дә инсан мәмнунлуг дујмаг истәјирсә, диггәтини ҝөрдүјү ишин маһијјәтинә ҹәмләмәлидир. Бејтелдә ҝөрүлән бүтүн ишләр мүгәддәс хидмәт сајылыр. Бу хидмәт нөвүндә инсан «садиг вә ағыллы нөкәр»ә бүтүн дүнјадакы баҹы-гардашлара руһани гиданы чатдырмаға көмәк едир (Мәт. 24:45). Инсанын һарада хидмәт етмәји ваҹиб дејил, әсас одур ки, Јеһоваја шәрәф ҝәтирсин. Ҝәлин Јеһованын тапшырдығы һәр иши һәвәслә јеринә јетирәк, чүнки О, «ҝүләрүзлә верәни севир».