Паул: 1985-ҹи илин нојабр ајы иди. Севинҹимизин һәдди-һүдуду јох иди! Хүсуси тәјинатлы мүждәчи кими илк тәјинат јеримизә, Гәрби Африкада јерләшән Либеријаја јола дүшмүшдүк. Тәјјарәмиз Сенегалда ениш етди. Анна севинҹлә деди: «Ҹәми бир саат сонра Либеријада олаҹағыг». Бирдән елан сәсләнди: «Либеријаја ҝедән сәрнишинләрдән хаһиш олунур ки, дәрһал тәјјарәни тәрк етсинләр. Өлкәдә дөвләт чеврилиши баш вердијинә ҝөрә ора ениш едә билмәјәҹәјик». Хүсуси тәјинатлы мүждәчиләрлә бирҝә он ҝүн Сенегалда галдыг. Либерија һаггында олан хәбәрләрдә тырларын ҹәсәдләрлә долу олдуғундан вә ҹидди комендант режиминдән данышылырды. Дејилирди ки, бу режими позанлар ҝүлләләнирләр.

Анна: Биз маҹәра севән инсанлар дејилик. Ушаглыгдан мәни «үркәк Анниш» чағырырдылар. Мән ади јолу кечәндә белә һәјәҹан кечирирәм! Амма нә олурса олсун, тәјинат јеримизә ҝетмәјә әзмли идик.

Паул: Анна илә мән Инҝилтәрәнин гәрбиндә анадан олмушуг. Евләримизин арасында ҹәми 8 километр мәсафә вар иди. Һәм мәним валидејнләрим, һәм дә Аннанын анасы бизи өнҹүл олмаға тәшвиг едирдиләр. Буна ҝөрә дә мәктәби битирән кими өнҹүл хидмәтинә башладыг. Онлар бизим тамвахтлы хидмәтдә олмаг истәјимизлә икиәлли разы идиләр. 19 јашым оланда мәни Бејтелә дәвәт етдиләр. 1982-ҹи илдә Анна илә аилә гурдуг. О да Бејтелә дәвәт олунду.

Анна: Бејтел хидмәтини севирдик, амма һәмишә тәблиғчиләрә тәләбат олан әразидә хидмәт етмәк истәмишик. Бејтелдә кечмиш хүсуси тәјинатлы мүждәчиләрлә әмәкдашлыг етмәк бу истәјимизи даһа да аловландырды. Үч ил бојунҹа һәр ҝеҹә бу һагда конкрет дуа едирдик. Нәһајәт, 1985-ҹи илдә Ҝилад мәктәбинин 79-ҹу синфинә дәвәт алдыг. Севинҹимизин һәдди-һүдуду јох иди. Бизи Гәрби Африкада јерләшән Либеријаја тәјин етдиләр.

Паул: Либеријаја учушлар бәрпа олунан кими илк тәјјарә илә ора ҝетдик. Өлкәдә вәзијјәт чох ҝәрҝин иди. Комендант сааты давам едирди. Машындан садәҹә ҝүҹлү сәс чыханда белә инсанлар тәшвишә дүшүб һәрәси бир тәрәфә гачырды. Сакитлик тапмаг үчүн һәр ҝеҹә бирликдә «Зәбур»дан ајәләр охујурдуг.  Бу чәтинликләрә бахмајараг, тәјинатымызы чох севирдик. Анна саһәдә хүсуси тәјинатлы мүждәчи кими хидмәт едирди. Мән исә Бејтелдә идим. Орада бирликдә ишләдијим Ҹон Чарук a адлы гардашдан чох шеј өјрәндим. О, узун мүддәтдир Либеријада јашадығы үчүн бурадакы баҹы-гардашларын вәзијјәтини, чәтинликләрини јахшы билирди.

Анна: Билирсиниз, Либеријаны нәјә ҝөрә тез севдик? Бурадакы баҹы-гардашлара ҝөрә. Онлар истиганлы, үнсијјәтҹил, иманлы идиләр. Бу баҹы-гардашларла достлашдыг. Бизим јени аиләмиз олдулар. Онларын мәсләһәтләри бизи руһани ҹәһәтдән мөһкәмләндирди. Хидмәтә исә сөз ола билмәзди. Сөһбәти тез јекунлашдыранда ев јијәси инҹијирди. Инсанлар күчә тинләриндә Мүгәддәс Китаб һагда данышырдылар. Биз исә садәҹә онлара јахынлашыб сөһбәтә гошулурдуг. О гәдәр инсанла дәрс кечирдик ки, һамысына вахт чатдыра билмирдик. Ҝөзәл ҝүнләр иди!

Паул: Дөрд ил сүрән нисби сакитликдән сонра 1989-ҹу илдә һамыны ләрзәјә салан бир һадисә баш верди. Өлкәдә вәтәндаш мүһарибәси баш галдырды. 1990-ҹы ил ијулун 2-дә һөкумәти девирмәк истәјәнләр Бејтелин јахынлығындакы әразини нәзарәт алтына алды. Аиләләримиз вә баш идарә дә дахил олмагла, 3 ај бүтүн дүнја илә әлагәмиз кәсилди. Өлкәдә анархија һөкм сүрүрдү, гида гытлығы вар иди, гадынлар зорланырды. Бу вәзијјәт бүтүн өлкәни бүрүдү вә дүз 14 ил давам етди.

Анна: Бәзи гәбиләләрин үзвләри диҝәр гәбиләдән оланларла дөјүшүрдү вә онлары өлдүрүрдү. Ағыр силаһланмыш гәрибә ҝејимли иғтишашчылар күчәләри долашыр, бүтүн евләри гарәт едирдиләр. Онлардан бәзиләри үчүн инсан өлдүрмәк тојуг башы кәсмәк кими ади бир шеј иди. Нәзарәт мәнтәгәләриндә, һәтта Бејтелин јахынлығында да галаг-галаг јығылмыш инсан ҹәсәдләри вар иди. Садиг диндашларымыз гәтлә јетирилирди. Онларын арасында чох севдијимиз ики хүсуси тәјинатлы мүждәчи дә вар иди. Иғтишашчылар нифрәт етдикләри гәбиләдән кими ҝөрүрдүләрсә, өлдүрүрдүләр.

Баҹы-гардашлар һәјатларыны тәһлүкәјә атараг һәмин гәбиләләрдән олан диндашларыны ҝизләдирдиләр. Ејни шеји хүсуси тәјинатлы мүждәчиләр вә бејтеллиләр дә едирди. Бејтелә сығынан бәзи баҹы-гардашлар ашағы мәртәбәнин дәһлиз вә офисләриндә, бәзиләри исә бизимлә бирҝә јухарыдакы отагларда јатырды. Отағымызда биздән әлавә једди нәфәрлик бир аилә галырды.

Паул: Иғтишашчылар кимисә ҝизләдиб-ҝизләтмәдијимизи өјрәнмәк үчүн һәр ҝүн Бејтелә дахил олмаға  чалышырдылар. Бизим дөрд нәфәрдән ибарәт тәһлүкәсизлик системимиз вар иди. Ики нәфәр пәнҹәрәдән бахырды, ики нәфәр исә иғтишашчыларла данышмаг үчүн дарвазанын јанына ҝедирди. Дарвазанын јанына ҝедән ики нәфәр әлини габагда сахлајырдыса, бу о демәк иди ки, һәр шеј јахшыдыр. Јох әҝәр әлләрини архада тутардыларса, бу о демәк иди ки, иғтишашчылар агрессивдирләр. Белә олан һалда, пәнҹәрәдән баханлар тез баҹы-гардашлары ҝизләдирдиләр.

Анна: Бир дәфә иғтишашчылардан ибарәт гәзәбли бир дәстә ҝүҹлә Бејтелә сохулду. Мән бир баҹы илә һамама ҝедиб гапыны бағладым. Орадакы шкафын ашағы һиссәсиндә чох балаҹа, ҝизли бир јер вар иди. Баҹы биртәһәр ора сығышды. Әлисилаһлы иғтишашчылар јухары мәртәбәјә галхдылар. Онлар гәзәблә гапымызы дөјмәјә башладылар. Паул онларын ичәри ҝирмәмәси үчүн белә деди: «Јолдашым һамамдадыр». Баҹынын ҝизләндији јери бағлајанда чох сәс чыхды, һәм дә әшјалары јенидән шкафа јығмаг хејли вахт алды. Иғтишашчыларын бундан шүбһәләнәҹәјиндән горхдуғум үчүн тир-тир әсмәјә башладым. Белә вәзијјәтдә гапыны неҹә ачардым? Буна ҝөрә дә үрәјимдә дуа етдим, Јеһовадан көмәк истәдим. Сонра исә гапыны ачыб сакит шәкилдә онлары саламлаја билдим. Адамлардан бири мәни гыраға итәләјиб, дүз шкафа доғру ҝетди. Шкафы ачыб ичиндә олан һәр шеји јерә төкдү. Һеч нә тапа билмәдијинә ҝөрә мәәттәл галмышды. О, адамлары илә бирликдә диҝәр отаглары вә чардағы ахтарды, амма бу дәфә дә онлар һеч нә тапа билмәдиләр.

Паул: Ајларла гида сарыдан ҝүҹлү корлуг чәкдик. Амма руһани гида сајәсиндә һәјатда гала билдик. Бејтелдәки сәһәр ибадәтләри јеҝанә «сәһәр јемәјимиз» иди. Бу бизи дахилән ҝүҹләндирирди.

Билирдик ки, әҝәр јемәк вә су үчүн Бејтелдән кәнара чыхсаг, бурада ҝизләнәнләри тапыб өлдүрәҹәкләр. Бәзән Јеһова зәрури тәләбатларымызы елә вахтда, елә тәрздә өдәјирди ки, адама мөҹүзә кими ҝәлирди. Јеһова бизим гејдимизә галырды вә горхунун бизи үстәләмәмәсинә көмәк едирди.

Бу дүнја нә гәдәр гаранлыға гәрг олурдуса, һәгигәт бир о гәдәр ҝур шәфәг сачырды. Баҹы-гардашлар һәјатларыны хилас етмәк үчүн дәфәләрлә гачмалы олмушдулар. Амма онлар иманларыны горујурдулар, ләјагәтләрини итирмирдиләр. Бәзиләри дејирди ки, бу мүһарибә «бөјүк мүсибәт үчүн бир мәшгдир». Ағсаггаллар вә ҝәнҹ гардашлар бөјүк ҹәсарәт ҝөстәриб баҹы-гардашлара әлләриндән ҝәлән көмәји едирдиләр. Башга әразијә гачанлар орада бир-бирләринә арха-дајаг олурдулар. Һәмин јерләрдә тәблиғ етмәјә башлајырдылар. Кол-косун арасында дүзәлтдикләри мүвәггәти ибадәт евләриндә јығынҹаг ҝөрүшләри кечирирдиләр. Ҝөрүшләрә ҝәлмәк вә тәблиғ етмәк бу тәлатүмлү дөврдә диндашларымыза үмид вә тәсәлли верирди. Баҹы-гардашлара јардым пајланылан заман онлар адәтән палтардан чох тәблиғ үчүн чанталар истәјирдиләр. Буну ҝөрмәк бизи руһландырырды. Мүһарибәдән бөјүк сарсынты кечирән, кәдәр ичиндә олан инсанлар  хош хәбәрә гулаг асырды. Онлар Јеһованын Шаһидләринин нә гәдәр хошбәхт, никбин олдугларыны ҝөрүб мәәттәл галырдылар. Мәсиһиләр бу зүлмәт гаранлыгда нур сачырдылар (Мәт. 5:14—16). Һәтта амансыз иғтишашчылардан бәзиләри баҹы-гардашларын шөвгүнү ҝөрүб һәгигәти гәбул етмишдиләр.

Паул: Һәрдән өлкәни тәрк етмәли олурдуг. Үч дәфә гысамүддәтли, ики дәфә исә бириллик өлкәдән чыхмалы олмушдуг. Хүсуси тәјинатлы мүждәчи олан бир баҹы кечирдијимиз һиссләри јахшы тәсвир етмишди: «Ҝиладда бизи тәјинатымыза бүтүн үрәјимизи гојмағы өјрәдибләр». Биз белә дә едирдик, буна ҝөрә дә баҹы-гардашлары бу вәзијјәтдә гојуб ҝедәндә санки үрәјимизин парасыны гојуб ҝедирдик. Јахшы ки, јашадығымыз гоншу өлкәләрдән Либеријадакы баҹы-гардашлара вә орадакы тәблиғ ишинә дәстәк ола билирдик.

Анна: 1996-ҹы илин мај ајында дөрдүмүз Бејтел машынына миниб јола дүшдүк. Машында филиала аид ваҹиб сәнәдләр вар иди. Биз орадан 16 километр узаглыгда јерләшән даһа тәһлүкәсиз бир әразијә ҝетмәк истәјирдик. Амма филиалдан һәлә чох узаглашмамышдыг ки, иғтишашын дүз ортасына ҝәлиб чыхдыг. Гәзәбли иғтишашчылар һаваја атәш ачдылар, машыны дајандырыб үчүмүзү јерә дүшүртдүләр вә Паул ичәридә ола-ола машыны сүрүб ҝетдиләр. Биз донуб галмышдыг. Бир дә бахдыг ки, Паул ҹамаатын арасындан алнындан ган аха-аха биз тәрәфә ҝәлир. Әввәл-әввәл елә билдик ки, о, ҝүллә јарасы алыб. Сонра баша дүшдүк ки, белә олса, ҝәзә билмәзди. Сән демә, иғтишашчылардан бири ону итәләјиб машындан дүшүрәндә јараламышды. Шүкүр ки, јара бөјүк дејилди.

Јахынлыгда јола дүшмәјә һазырлашан һәрби машын вар иди. О, тәлаш ичиндә олан инсанларла долу иди. Ичәридә јер олмадығы үчүн бармагларымызла машынын чөл тәрәфиндән јапышдыг. Сүрүҹү машыны елә сүрәтлә сүрүрдү ки, аз галырды јыхылаг. Нә гәдәр јалварсаг да ки, машыны сахласын, тәлаш ичиндә олдуғу үчүн бизә гулаг асмады. Биртәһәр јыхылмадан ҝәлиб чатдыг, амма тамамилә әлдән дүшмүшдүк, әзәләләримиз дартылмагдан әсирди.

Паул: Әјнимиздәки палтарлар чиркли, ҹырыг-ҹырыг иди. Бир-биримизин һалына бахыб сағ галдығымыза инана билмирдик. Һәмин ҝеҹә чөллүкдә сыныг-салхаг, ҝүлләләнмиш һеликоптерин јанында ҝеҹәләдик. Сәһәриси ҝүн бу һеликоптер бизи Сјерра-Леонејә апарды. Сағ олдуғумуза ҝөрә шүкүр етсәк дә, үрәјимиз баҹы-гардашларын јанында галмышды.

Анна: Биз Сјерра-Леонејә, Фритаундакы Бејтелә чатанда өзүмүзү тәһлүкәсизликдә һисс едирдик. Баҹы-гардашлар гејдимизә јахшы галырды, амма мәндә «фләшбәк» һаллары башлады, гәфилдән мүһарибәнин дәһшәтли сәһнәләрини јенидән јашајырдым. Һәр ҝүн тәлаш ичиндә идим, бејним думанлы иди. Әтрафымда баш верәнләр мәнә јуху кими ҝәлирди. Ҝеҹәләр тез-тез сојуг тәр ичиндә ојанырдым, титрәјирдим. Мәндә елә һисс олурду ки, санки пис бир шеј баш верәҹәк. Ҝүҹлә нәфәс алырдым. Паул мәни гуҹаглајыб дуа едирди, әсмәҹәм кечәнә кими бирликдә һәмд нәғмәләри охујурдуг. Дүшүнүрдүм ки, һаваланырам вә даһа хүсуси тәјинатлы мүждәчи кими хидмәт едә билмәјәҹәјәм.

Сонра елә бир шеј баш верди ки, һеч вахт унутмарам. Елә һәмин һәфтә ики журнал алдыг. Онлардан бири 1996-ҹы ил 8 ијун сајлы «Ојанын» журналы иди. Орада «Паник атакларын өһдәсиндән неҹә ҝәлә биләрсиниз?» адлы мәгалә вар иди. Ону охујанда нәјә ҝөрә һалдан-һала дүшдүјүмү анладым. Диҝәри исә «Ҝөзәтчи гүлләси»нин 1996-ҹи ил 15 мај журналы иди. Орада «Онлар һарадан ҝүҹ тапырлар?» адлы мәгалә дәрҹ олунмушду. Мәгаләдә ганады зәдәләнмиш кәпәнәјин шәкли вар иди. Орада изаһ олунурду ки, кәпәнәјин ганады нә гәдәр зәдәләнмиш олса да, јенә дә гидалана, уча билир. Ејнилә, биз дә емосионал јараларымыза рәғмән Јеһованын вердији ҝүҹлә башгаларына көмәк едә биләрик. Јеһованын јетирдији бу руһани гида еһтијаҹ дујдуғум ҝүҹү там вахтында верди (Мәт. 24:45). Мән бу ҹүр мәгаләләри арашдырырдым вә онлары јығыб өзүм үчүн сахлајырдым. Бунун мәнә чох бөјүк фајдасы дәјди. Вахт кечдикҹә посттравматик стресин әламәтләри азалды.

Паул: Һәр дәфә евимизә, Либеријаја гајыданда чох севинирдик. 2004-ҹү илин сонларында артыг 20 ил оларды ки, бу тәјинатда идик. Мүһарибә сона чатмышды. Филиалда тикинти илә бағлы планлар гурулмушду.  Амма бизә ҝөзләнилмәдән јени тәјинатда хидмәт етмәк тәклиф олунду.

Бу тәјинаты гәбул етмәк олдугҹа чәтин иди. Либеријадакы руһани аиләмизә чох бағлы идик. Бу ајрылыға неҹә дөзә биләрдик?! Биз доғма аиләмиздән ајрылыб Ҝилада ҝедәндә Јеһоваја етибар етмәјин немәтләр ҝәтирдијини ҝөрмүшдүк. Она ҝөрә дә јени тәјинаты гәбул етдик. Тәјинатымыз гоншу Гана өлкәсинә иди.

Анна: Биз Либеријаны ҝөз јашлары ичиндә тәрк етдик. Һәмин вахт Франк адлы јашлы вә јеткин бир ағсаггалын дедији сөзләр бизи чох тәәҹҹүбләндирди. О деди: «Сиз бизи унутмалысыныз». Сонра сөзүнү белә изаһ етди: «Билирик ки, әслиндә, бизи һеч вахт унутмајаҹагсыныз. Амма сиз бүтүн үрәјинизи јени тәјинатыныза гојмалысыныз. Бу тәјинат Јеһовадандыр. Буна ҝөрә дә бүтүн фикринизи орадакы баҹы-гардашлара јөнәлдин». Бу гардашын сөзләриндән сонра чох мөһкәмләндик. Онун дедикләри бизи аз адамын таныдығы вә бизә тамамилә јад олан бир өлкәдә јашамаға һазырлады.

Паул: Ганадакы јени руһани аиләмизи тез севдик. Орада хејли Јеһованын Шаһиди вар иди. Јени достларымызын иманындан, сәдагәтиндән чох шеј өјрәндик. 13 ил Ганада хидмәт едәндән сонра ҝөзләмәдијимиз башга бир тәјинат алдыг. Кенијада Шәрги Африка филиалына тәјин олундуг. Әввәлки тәјинатымыздакы достларымыз үчүн чох дарыхсаг да, Кенијадакы баҹы-гардашларла тез достлашдыг. Биз индијә кими тәблиғчиләрә тәләбат олан бу бөјүк әразидә хидмәт едирик.

Анна: Бу илләр әрзиндә мәним горхуб тәлаш кечирдијим һадисәләр чох олуб. Тәһлүкәли вә стресли вәзијјәтләр инсанын һәм физики, һәм дә емосионал сағламлығына өз тәсирини ҝөстәрир. Дүшүнмәмәлијик ки, Јеһова бизи бу шејләрдән мөҹүзәви шәкилдә һифз едәҹәк. Индинин өзүндә дә ҝүллә, атәш сәси ешидәндә мәдәм ағрыјыр, үрәјим буланыр, голларым кејијир. Амма Јеһованын бизи мөһкәмләндирмәк үчүн истифадә етдији васитәләрдән, мәсәлән, баҹы-гардашларын дәстәјиндән јарарланмағы өјрәнмишәм. Һәмчинин мүнтәзәм руһани ишләрлә мәшғул оланда Јеһованын инсана тәјинатыны давам етдирмәјә көмәк етдијинин дә шаһиди олмушам.

Паул: Бәзән биздән сорушурлар: «Тәјинатынызы севирсиниз?» Өлкәләр ҝөзәл ола биләр, амма һәр ан вәзијјәт дәјишә, тәһлүкә баш галдыра биләр. Билирсиниз, биз өлкәдән чох нәји севирик? Дәјәрли баҹы-гардашларымызы, руһани аиләмизи. Миллијәтимиз, мәдәнијјәтимиз фәргли ола биләр, амма әгидәмиз ејнидир. Дүшүнүрдүк ки, бизи баҹы-гардашлары мөһкәмләндирмәк үчүн ҝөндәрибләр, әслиндә исә онлар бизи мөһкәмләндирирдиләр.

Һәр дәфә һараса көчәндә биз Јеһованын мүасир дөврдә етдији мөҹүзәнин шаһиди олуруг: бу, үмумдүнја гардашлығымыздыр. Нә гәдәр ки јығынҹағын бир һиссәсијик, аиләмиз дә олаҹаг, евимиз дә. Әминик ки, Јеһоваја етибар етмәјә давам етсәк, О бизә истәнилән вәзијјәтә дөзмәјә ҝүҹ верәҹәк (Филип. 4:13).