«СӘН неҹә рәһмсиз атасан. Һамилә арвадыны, көрпә гызыны атмысан. Онлара ким бахаҹаг? Бу јолу ат, евинә гајыт!» — дејә КГБ * ишчиси үстүмә гышгырды. Мән исә дедим: «Хејр! Мән аиләми атмамышам. Мәни сиз бурада сахлајырсыныз, өзү дә һеч нәјин үстүндә!» Полис сөзүмү ағзымда гојуб деди: «Јеһованын Шаһиди олмагданса, ҝедиб бир ҹинајәт төрәтсәјдин ондан јахшы иди».

Бу һадисә 1959-ҹу илдә Русијанын Иркутск шәһәриндәки бир һәбсханада баш вермишди. Истәјирәм сизә јолдашым Марија илә «салеһлик уғрунда» нәләрә гатлашмалы олдуғумуздан вә сонда һансы мүкафатлары алдығымыздан бәһс едим (1 Бут. 3:13, 14).

Мән 1933-ҹү илдә Украјнанын Золотники кәндиндә дүнјаја ҝөз ачмышам. 1937-ҹи илдә халамла јолдашы Франсадан бизә гонаг ҝәлмишдиләр. Онлар да Јеһованын Шаһиди идиләр. Онлар бизә Ҝөзәтчи Гүлләси Ҹәмијјәтинин нәшр етдији «Һөкумәт» вә «Гуртулуш» адлы китаблар вердиләр. Бу китаблары охујандан сонра атамын Аллаһа олан иманы јенидән аловланды. Әфсуслар олсун ки, 1939-ҹу илдә о, бәрк хәстәләниб өлдү. Анҹаг өлүмүндән әввәл анама демишди: «Бу, һәгигәтдир. Буну ушаглара да өјрәт».

1951-ҹи илин апрелиндә һөкумәт Јеһованын Шаһидләрини күтләви шәкилдә ССРИ-дән Сибирә сүрҝүн етмәјә башлады. Мәни, анамы вә кичик гардашым Григорини Гәрби Украјнадан сүрҝүн еләдиләр. Биз гатарла 6000 километр јол ҝедәндән сонра Сибирин Тулун шәһәринә чатдыг. Ики һәфтә сонра исә бөјүк гардашым Богданы јахынлыгда олан Ангарск шәһәриндәки дүшәрҝәјә ҝәтирдиләр. Ону 25 ил мүддәтинә әмәк дүшәрҝәсинә мәһкум етмишдиләр.

Мән, анам вә Григори Тулун шәһәринин әтраф гәсәбәләриндә тәблиғ едирдик, амма тәдбирли давранмалы идик. Мәсәлән, әввәлҹә һәмин әразидә инәк сатан инсанларын олуб-олмадығыны сораглајырдыг. Белә инсанлары тапандан сонра исә онларла инәкләрин мәһсулдар һејван олдуглары барәдә данышмаға башлајырдыг. Беләликлә, сөһбәт ҝедиб Јарадана чыхырды. Һәмин вахт гәзетләрин бириндә Јеһованын Шаһидләри һагда јазылмышды ки, онлар инәк ады илә гојун ахтарырлар Бәли, биз «гојунлары» — Аллаһы ахтаран һәлим инсанлары тапырдыг. Тәблиғ едилмәмиш бу әразиләрдә сәмими вә гонагпәрвәр инсанларла Мүгәддәс Китабы өјрәнмәк бизә зөвг верирди. Бу ҝүн Тулун шәһәриндә јүздән чох тәблиғчиси олан бир јығынҹаг вар.

Һәјат јолдашым Марија һәгигәти Украјнада, Икинҹи Дүнја мүһарибәси дөврүндә өјрәниб. 18 јашы оланда бир КГБ ишчиси ондан әл чәкмир, Маријаны онунла мүнасибәтдә олмаға тәһрик едирди. Амма Марија онун бу ҹәһдләринә гаршы дурурду. Бир ҝүн о, евә ҝәләндә һәмин адамын онун јатағына узандығыны ҝөрүр. Марија дәрһал орадан гачыр. Киши елә өзүндән чыхыр ки, Маријаны һәдәләјиб Јеһованын Шаһиди олдуғуна ҝөрә һәбсә атдыраҹағыны дејир. Белә дә олур. 1952-ҹи илдә Маријаны 10 ил мүддәтинә һәбс едирләр. Һәмин вахт о, өзүнү Јусиф пејғәмбәр кими һисс едирди. Пејғәмбәр Аллаһа садиг галдығына ҝөрә һәбсә атылмышды (Јар. 39:12, 20). Маријаны мәһкәмә залындан һәбсханаја апаран сүрүҹү јолда она демишди: «Һеч нәдән горхма. Һәбсдә дә намусуну горујанлар вар». Бу сөзләр Маријаны үрәкләндирмишди.

1952—1956-ҹы илләр әрзиндә Маријаны Русијанын Горки шәһәринин (Нижны Новгородун кечмиш ады) јахынлығындакы әмәк дүшәрҝәсинә ҝөндәрирләр. Она гышын ајазында ағаҹлары газыб көкүндән чыхармағы әмр етмишдиләр. Әлбәттә ки, бу, онун сағламлығына тәсирсиз өтүшмәди. Амма 1956-ҹы илдә Маријаны азадлыға бурахдылар вә о, Тулун шәһәринә ҝедир.

Тулунда јашајан бир гардаш мәнә деди ки, бура ҝәлән бир баҹыны гаршыламаг лазымдыр. Мән велосипедимә миниб ону гаршыламаға вә јүкүнә көмәк етмәјә јолландым. Елә илк бахышдан Маријаја ашиг олдум. Онун үрәјини фәтһ етмәк елә дә асан олмады. Амма мән буну баҹардым. Биз 1957-ҹи илдә аилә гурдуг. Бир ил сонра Ирина адында гызымыз дүнјаја ҝәлди. Амма вүсал ширинлији чох чәкмәди. 1959-ҹу илдә Мүгәддәс Китаба әсасланан нәшрләрин чапына ҝөрә мәни һәбсә атдылар. Јарым ил әрзиндә тәкадамлыг камерада галдым. Дөзә билмәк үчүн Аллаһа даима дуа едир, һәмд нәғмәләри охујур вә азадлыға чыхандан сонра неҹә тәблиғ едәҹәјим һагда дүшүнүрдүм.

Һәбсдә олдуғум мүддәтдә диндирилмәләрин бириндә мүстәнтиг мәнә гышгырараг деди: «Аз галыб, сизин һамынызы гарышга кими әзәҹәјик». Мән исә ҹаваб вердим: «Иса Мәсиһ демишди ки, Аллаһын Падшаһлығы һагда хош хәбәр бүтүн дүнјада тәблиғ олунаҹаг. Буна һеч ким мане ола билмәз». Онда мүстәнтиг тактикасыны дәјишәрәк мәни иманымдан дөндәрмәк үчүн дилә тутмаға чалышды. Ҝөрәндә ки, бу да ишә јарамыр, мәни 7 ил мүддәтинә Саранск шәһәринин јахынлығындакы әмәк дүшәрҝәсинә ҝөндәрдиләр. Јолда хәбәр тутдум ки, икинҹи гызымыз, Олга дүнјаја ҝәлиб. Јолдашымла ушагларым мәндән узаг дүшсә дә, икимизин дә Јеһоваја садиг галмасы мәнә тәсәлли верирди.

Тулундан Саранска гатарла ҝәлиб ҝетмәк 12 ҝүн вахт алырды. Бунунла белә, Марија илдә бир дәфә ҝәлиб мәни зијарәт едирди. Һәр ил о мәнә бир ҹүт тәзә ајаггабы ҝәтирирди. Бу ајаггабыларын дабанында «Ҝөзәтчи гүлләси» журналынын нүсхәләрини ҝизләдирди. Бир дәфә онун зијарәти мәним үчүн даһа хүсуси олду. Чүнки о өзү илә ики гызымызы да ҝәтирмишди. Онлары ҝөрәндә һансы һиссләри кечирдијими ифадә етмәк чәтиндир.

1966-ҹы илдә мән азадлыға бурахылдым. Аиләликҹә Гара дәниз јахынлығындакы Армавир шәһәринә көчдүк.  Орада ики оғлумуз, Јарослав вә Павел дүнјаја ҝөз ачды.

Чох кечмәди ки, КГБ ишчиләри евимиздә ахтарышлар апармаға башладылар. Онлар Мүгәддәс Китаба әсасланан нәшрләри ахтарырдылар. Һәр јери әләк-вәләк едирдиләр, һәтта инәкләрин јемләринин ичинә дә бахырдылар. Бир дәфә евимиздә ахтарыш апаран КГБ ишчиләри истидән ган-тәрә батмышдылар, үст-башлары тоз-торпаг ичиндә иди. Маријанын онлара јазығы ҝәлди, чүнки онлар садәҹә әмр гулу идиләр. Буна ҝөрә дә онлара мејвә ширәси верди, үстләрини тәмизләмәләри үчүн палтар шоткасы, бир ләјән су вә дәсмал ҝәтирди. КГБ-нин рәиси ҝәләндә ишчиләр бизи тәрифләјиб онлара етдијимиз јахшылыг һагда данышдылар. Евимиздән чыханда рәис ҝүлүмсәјиб бизә әл еләди. «Пислијә јахшылыгла галиб ҝәл» мәсләһәтинә ујғун давранмағын ҝөзәл нәтиҹә вердијини ҝөрәндә чох севиндик (Ром. 12:21).

Апарылан ахтарышлара рәғмән биз Армавирдә тәблиғ етмәјә давам едирдик. Һәмчинин јахынлыгдакы Курганинск шәһәринә ҝедиб орадакы кичик групу мөһкәмләндирирдик. Бу ҝүн Армавирдә алты, Курганинскдә исә дөрд јығынҹағын олдуғуну билмәк мәни чох севиндирир.

Бу илләр әрзиндә Аллаһла мүнасибәтләримизин зәифләдији анлар да олурду. Миннәтдарыг ки, Јеһова сәдагәтли гардашлар васитәсилә бизә дүзәлишләр верәрәк иманымызы мөһкәмләндирирди (Зәб. 130:3). Бундан әлавә, КГБ-нин ҝизли аҝентләри илә ејни јығынҹагда хидмәт етмәк дә бизим үчүн ҝүҹлү сынаг олду. Онлар хидмәтдә чох фәал идиләр, бәзиләринә һәтта тәшкилатда мүәјјән ишләр дә һәвалә олунмушду. Амма бир мүддәтдән сонра онларын ич үзү ачылды.

1978-ҹи илдә Марија јенә һамилә галды. Һәмин вахт онун 45 јашы вар иди, үстәлик хроники үрәк чатышмазлығындан әзијјәт чәкирди. Һамиләлик онун һәјаты үчүн тәһлүкә јаратдығындан һәкимләр ушағы аборт етдирмәјә тәкид едирдиләр. Марија исә бунун әлејһинә иди. Буна ҝөрә дә бәзи һәкимләр әлләриндә ијнә онун далынҹа дүшмүшдүләр ки, ијнәни вуруб вахтындан әввәл доғуш һәјата кечирсинләр. Бәтниндәки ушағы горумаг үчүн Марија хәстәханадан гачды.

КГБ бизә шәһәри тәрк етмәјә әмр верди. Биз Естонијанын (о вахт ССРИ-нин тәркибиндә иди) Таллин шәһәринин јахынлығындакы бир кәндә көчдүк. Таллиндә һәкимләрин дедијинин әксинә олараг, Марија сапсағлам оғлан ушағы дүнјаја ҝәтирди. Онун адыны Витали гојдуг.

Сонралар биз Естонијадан Русијанын ҹәнубундакы Незлобнаја әразисинә көчдүк. Биз гоншулугдакы курорт шәһәрләрдә еһтијатла тәблиғ едирдик. Бура дүнјанын дөрд бир јанындан инсанлар ҝәлирди. Онлар бура мүалиҹә алмаг үчүн ҝәлсәләр дә, әбәди һәјат үмиди илә ҝери гајыдырдылар.

Биз әлимиздән ҝәләни едирдик ки, өвладларымыз Јеһованы севсин, Она ибадәт етмәк истәсин. Ушагларымызын руһани инкишафы үчүн тез-тез евимизә баҹы-гардашлары дәвәт едирдик. Онлардан бири дә гардашым Григори иди. О, 1970—1995-ҹи илләр әрзиндә сәјјар нәзарәтчи кими хидмәт етмишди. Григори бизә ҝәләндә евимиздә тој-бајрам олурду, чүнки о, чох шән вә зарафатҹыл инсан иди. Гонагларымыз оланда  һәмишә Мүгәддәс Китаба әсасланан ојунлар ојнајырдыг. Беләҹә, ушагларымыз Мүгәддәс Китабдакы тарихи мәлуматлары севмәјә башладылар.

1987-ҹи илдә оғлумуз Јарослав Латвијанын Рига шәһәринә көчдү. Орада ачыг тәблиғ етмәк мүмкүн иди. Анҹаг етигадына ҝөрә һәрби хидмәтдән имтина етдији үчүн ону бир ил јарым мүддәтинә һәбс етдиләр. Бу вахт әрзиндә оғлум доггуз фәргли һәбсханада јатмышды. Оғлума һәбсдә олдуғум илләр барәдә данышдыгларым она дөзмәјә ҝүҹ вермишди. Јарослав сонралар өнҹүл кими хидмәт етмәјә башлады. 1990-ҹы илдә диҝәр оғлумуз Павел 19 јашы оланда Јапонијанын шималындакы бир адада, Сахалиндә өнҹүл кими хидмәт етмәк истәдијини билдирди. Әввәл-әввәл биз онун ҝетмәсини истәмирдик. Бүтүн адада ҹәми 20 тәблиғчи вар иди вә биз ададан 9000 километр узагда јашајырдыг. Анҹаг сонра биз разылыг вердик вә бу, ән дүзҝүн гәрар иди. Орадакы инсанлар хош хәбәрә һај верирдиләр. Бир нечә илин ичиндә Сахалиндә сәккиз јығынҹаг јаранды. Павел 1995-ҹи илә кими орада хидмәт етди. О вахта гәдәр евдә јалныз сонбешијимиз Витали галмышды. О, ушаглыгдан Мүгәддәс Китабы охумағы хошлајырды. Он дөрд јашы оланда Витали өнҹүл кими хидмәт етмәјә башлады. Ики ил әрзиндә мән дә онунла өнҹүл кими хидмәт етдим. Бу, унудулмаз илләр иди. 19 јашы оланда Витали хүсуси өнҹүл кими тәјин олунду.

Узун илләр бундан өнҹә, 1952-ҹи илдә КГБ ишчиси Маријаја демишди: «Бу јолдан дөн, јохса он ил һәбсдә чүрүјәҹәксән. Орадан чыханда артыг гоҹа олаҹагсан, һеч кимә лазым олмајаҹагсан». Амма онун сөзләринин әксинә олараг, биз сәдагәтли Аллаһымыз Јеһованын, өвладларымызын вә һәгигәти өјрәтдијимиз инсанларын мәһәббәти илә әһатә олунмушуг. Ушагларымызын хидмәт етдији әразиләрә ҝедиб онлара баш чәкәндә үрәјимиз даға дөнүр. Өвладларымызын Јеһованы танымаға көмәк етдији инсанларла таныш олуб, онларын неҹә миннәтдар олдугларыны ҝөрүрүк.

1991-ҹи илдә Јеһованын Шаһидләринин фәалијјәти һүгуги ҹәһәтдән танынды. Бу гәрар тәблиғ ишинә јени тәкан верди. Јығынҹағымыз һәр һәфтә гоншу шәһәр вә кәндләрә ҝетмәк үчүн һәтта бир автобус да алды.

Хошбәхтәм ки, Јарослав вә онун јолдашы Алјона, Павел вә јолдашы Раја Бејтелдә хидмәт едирләр. Сонбешијимиз Витали вә јолдашы Светлана исә сәјјар хидмәтдәдирләр. Бөјүк гызымыз Ирина аиләси илә бирҝә Алманијада јашајыр. Онун јолдашы Владимир вә үч оғлу ағсаггал кими хидмәт едирләр. О бири гызымыз Олга исә Естонијада јашајыр. Тез-тез әлагә сахлајырыг. Арвадым Марија 2014-ҹү илдә вәфат етди. Онун дириләҹәји ҝүнү сәбирсизликлә ҝөзләјирәм. Мән инди Белгород шәһәриндә јашајырам. Бурадакы гардашлар мәнә чох дајаг олурлар.

Јеһоваја хидмәт етдијим бу узун илләр әрзиндә өјрәндим ки, сәдагәти горумаг бәзән баһа баша ҝәлсә дә, Јеһованын вердији гәлб раһатлығы тајы-бәрабәри олмајан бир хәзинәдир. Марија илә мәним Јеһованын јолунда мөһкәм галмағымыз сајәсиндә тәсәввүр еләмәдијим немәтләр алмышыг. 1991-ҹи илдә ССРИ дағылмаздан өнҹә бурада 40 000 тәблиғчи вар иди. Инди исә әввәлләр ССРИ-нин тәркибиндә олан өлкәләрдә 400 000-дән чох тәблиғчи вар! Һал-һазырда 83 јашындајам. Ағсаггал кими хидмәт едирәм. Јеһованын дајағы сајәсиндә чох шејләрә дөзә билдим. Һәгигәтән дә, Јеһова мәнә бол-бол немәтләр бәхш едиб! (Зәб. 13:5, 6).