1. Јеһова валидејнләрә һансы мәсулијјәти һәвалә едиб?

ЈЕҺОВА илк инсан ҹүтүнү јараданда онларын үрәјинә өвлад саһиби олмаг истәјини дә гојмушду. Мүгәддәс Китабда дејилир: «Өвладлар Јеһованын вердији мирасдыр» (Зәб. 127:3, һаш.). Һансы мәнада? Тәсәввүр един ки, достунуз сизә күлли-мигдарда пул әманәт едир. Һансы һиссләри кечирәрдиниз? Јәгин сизә етибар етдијинә ҝөрә чох севинәрдиниз. Ејни заманда, ола билсин, әманәти неҹә горујуб-сахлајаҹағыныза ҝөрә нараһатчылыг кечирәрдиниз. Јеһова ән јахын Дост кими валидејнләрә пулдан даһа дәјәрли бир әманәт етибар едир: онлара ушагларынын гејдинә галмағы вә онларын хошбәхтлијини тәмин етмәји тапшырыр.

2. Һансы суаллары нәзәрдән кечирәҹәјик?

² Әр-арвадын ушаг саһиби олуб-олмајаҹағыны вә јахуд ушағын нә вахт олаҹағыны ким мүәјјән етмәлидир? Валидејнләр ушагларынын хошбәхт өмүр сүрмәси үчүн нә едә биләр? Ҝәлин мәсиһи ҹүтлүкләрә һикмәтли гәрарлар вермәјә көмәк едәҹәк бир нечә Мүгәддәс Китаб принсипинә нәзәр салаг.

3. а) Әр-арвадын ушаг саһиби олуб-олмајаҹағына ким гәрар вермәлидир? б) Әр-арвадларын аиләләри вә достлары Мүгәддәс Китабдакы һансы принсипләри нәзәрә алмалыдыр?

³ Бәзи мәдәнијјәтләрдә һесаб олунур ки, јени евләнәнләр мүмкүн гәдәр тез ушаг саһиби олмалыдыр. Һәтта бу адәт-әнәнәни позмамалары үчүн бәзән аиләләри вә јахынлары онлара тәзјиг ҝөстәрир. Асијада јашајан Ҹетро адлы бир гардаш дејир: «Јығынҹагда бәзи ушаглы аиләләр ушағы олмајан әр-арвадлара  өвлад саһиби олмалары үчүн тәзјиг ҝөстәрирләр». Асијада јашајан Ҹефри адлы диҝәр бир гардаш да дејир: «Бәзиләри ушағы олмајан әр-арвадлара дејир ки, гоҹаланда онлара бахан олмајаҹаг». Амма һәр бир ҹүтлүк ушаг саһиби олуб-олмајаҹағына өзү гәрар вермәлидир. Бу онларын мәсулијјәтидир, гәрары да өзләри вермәлидир (Гал. 6:5). Тәбии ки, јени аилә гуранларын әзизләри, јахынлары онларын хошбәхтлијини истәјир. Амма һәр кәс јадда сахламалыдыр ки, өвлад саһиби олуб-олмамаг гәрары әр-арвадын вермәли олдуғу гәрардыр (1 Салон. 4:11).

4, 5. Ҹүтлүкләр һансы ики мөвзуну мүзакирә етмәлидир вә буну нә вахт мүзакирә етсәләр јахшы олар? Изаһ един.

⁴ Өвлад саһиби олмағы планлашдыран ҹүтлүк јахшы олар ки, ики ваҹиб мәгамы мүзакирә етсин: «Биринҹиси, нә вахт ушаг саһиби олмаг истәјирләр; икинҹиси, нечә ушаг истәјирләр». Буну нә вахт мүзакирә етмәк мәсләһәтдир? Нәјә ҝөрә бу ики мәгам чох ваҹибдир?

⁵ Бир чох һалларда әр-арвадын ушаг мөвзусуну аилә гурмаздан өнҹә мүзакирә етмәси мәсләһәтдир. Нәјә ҝөрә? Илк нөвбәдә она ҝөрә ки, бу мөвзуда һәмфикир олмалары чох ваҹибдир. Бундан әлавә, онлар бу мәсулијјәтин алтына ҝирмәјә һазыр олуб-олмадыгларыны ҝөтүр-гој етмәлидирләр. Бәзиләри тојдан сонра азы бир-ики ил өвлад саһиби олмамағы гәрарлашдырыб, чүнки валидејн оландан сонра вахтларынын вә ҝүҹләринин чохуну ушаға ајырмалы олаҹаглар. Онларын фикринҹә, бир аз ҝөзләмәклә аилә һәјатына ујғунлашмаг вә бир-биринә даһа сых бағланмаг үчүн өзләринә заман вермиш олаҹаглар (Ефес. 5:33).

6. Јашадығымыз дөврү нәзәр алараг бәзи әр-арвадлар һансы гәрара ҝәлиб?

⁶ Бәзи мәсиһиләр исә, Нуһ пејғәмбәрин үч оғлунун вә онларын арвадларынын нүмунәсини изләмәјә үстүнлүк верир. Бу үч әр-арвад евләнән кими өвлад саһиби олмады (Јар. 6:18; 9:18, 19; 10:1; 2 Бут. 2:5). Иса Мәсиһ бизим дөврүмүзү Нуһун вахтына бәнзәтмишди. Һәгигәтән дә, «сон дәрәҹә чәтин бир вахт»да јашадығымыза шүбһә јохдур (Мәт. 24:37; 2 Тим. 3:1). Буну нәзәрә алан бәзи әр-арвадлар Јеһоваја хидмәтә даһа чох вахт ајырмаг үчүн һәлә ки, ушаг саһиби олмамаг гәрарына ҝәлибләр.

7. Лука 14:28, 29 вә Мәсәлләр 24:3, 4 ајәләриндәки принсипләр ҹүтлүкләрә неҹә көмәк едә биләр?

 ⁷ Өвлад саһиби олуб-олмамағы вә нечә ушағынын олмасыны гәрарлашдыраркән бәсирәтли ҹүтлүкләр мәсрәфләри һесаблајыр. (Лука 14:28, 29 ајәләрини охујун.) Тәҹрүбәли валидејнләр билирләр ки, ушағы бөјүдүб боја-баша чатдырмаг үчүн тәкҹә пул јох, һәмчинин вахт вә ҝүҹ лазымдыр. Одур ки, ҹүтлүкләр нөвбәти суалларын үзәриндә дүшүнмәлидир: «Аиләмизин зәрури тәләбатларыны өдәмәк үчүн икимиз дә ишләмәли олаҹағыг? Зәрури тәләбатларымызын нәдән ибарәт олдуғу илә бағлы һәмфикирик? Әҝәр һәр икимиз дә ишләмәли олаҹағыгса, ушаглара ким бахаҹаг? Онларын дүшүнҹә вә давранышына кимләрин тәсир етмәсини истәјирик?» Бу мәсәләләри сакит шәкилдә мүзакирә едән ҹүтлүкләр Мәсәлләр 24:3, 4 ајәләринә әмәл едир. (Ајәләри охујун.)

8. Әр-арвадлар нәләри нәзәрә алмалыдыр вә гајғыкеш әр неҹә давранаҹаг?

⁸ Һәр ики валидејн ушаға вахтыны вә ҝүҹүнү ајырмалыдыр, ушаг буна лајигдир. Буна ҝөрә дә аиләдә бир нечә ушаг варса вә араларында јаш фәрги аздырса, валидејнләрә һәр ушаға лазыми диггәт ајырмаг асан олмур. Бир нечә азјашлы ушағы олан бәзи валидејнләр дејирләр ки, нә дејиб, нә едәҹәкләрини билмирдиләр. Бу, ананы физики вә емосионал ҹәһәтдән әлдән сала биләр. Һәтта ана о гәдәр јорула биләр ки, мүталиәјә, дуаја вә ја хидмәтә мүнтәзәм вахт ајырмаға ҝүҹү галмаја биләр. Бундан әлавә, бәзән ушаглы аналар үчүн ибадәт ҝөрүшләриндә диггәти топламаг вә ҝөрүшләрдән фајда әлдә етмәк чәтин олур. Әлбәттә, гајғыкеш әр истәр ибадәт ҝөрүшүндә, истәрсә дә евдә ушаглара бахмагда әлиндән ҝәлән гәдәр арвадына дәстәк олаҹаг. Мисал үчүн, ев ишләриндә һәјат јолдашына көмәк едә биләр. Бундан башга, о, аиләви ибадәтдән һәр кәсин фајда әлдә етмәси үчүн вар ҝүҹү илә чалышаҹаг. Һәмчинин мүнтәзәм олараг аиләси илә бирҝә тәблиғ хидмәтиндә иштирак едәҹәк.

9, 10. Ушагларына көмәк етмәк истәјән валидејнләр нә етмәлидир?

⁹ Валидејнләр ушаглара Аллаһ севҝиси ашыламаг үчүн нәләр едә биләр? Онлары бу шәр дүнјанын тәсириндән неҹә горуја биләр? Ҝәлин бәзи аддымлара бахаг.

¹⁰ Көмәк үчүн Јеһоваја дуа един. Шимшонун валидејнләри олан Мәнуһ вә арвадынын нүмунәсинә нәзәр салаг. Мәнуһ оғлу олаҹағыны биләндә онун тәрбијәси илә бағлы Аллаһдан рәһбәрлик диләмишди.

11. Һакимләр 13:8 ајәсинә әсасән, валидејнләр Мәнуһдан неҹә өрнәк ала биләр?

 ¹¹ Боснија вә Һерсеговинада јашајан Ниһад вә һәјат јолдашы Мәнуһдан нүмунә ҝөтүрүб. Онлар дејир: «Мәнуһ кими, биз дә Јеһоваја јалвардыг ки, јахшы валидејн олмағы өјрәтсин. Јеһова дуамыза мүхтәлиф јолларла — ајәләр, Мүгәддәс Китаба әсасланан нәшрләр, ибадәт ҝөрүшләри вә топлантылар васитәсилә ҹаваб верди». (Һакимләр 13:8 ајәсини охујун.)

12. Јусифлә Мәрјәм өвладлары үчүн һансы нүмунәни гојмушду?

¹² Нүмунә гојун. Сөзләриниз өнәмли олса да, әмәлләриниз ушағыныза даһа чох тәсир етмәјә гадирдир. Шүбһәсиз, Јусифлә Мәрјәм Иса Мәсиһә вә диҝәр ушагларына ҝөзәл нүмунә гојмушдулар. Јусиф аиләсини доландырмаг үчүн зәһмәт чәкирди. Бунунла јанашы, ев әһлинә руһани шејләри дәјәрләндирмәји өјрәдирди (Ган. 4:9, 10). Гануна әсасән, Јусифдән «һәр ил Јерусәлимә Пасха бајрамына» аиләси илә бирҝә ҝетмәк тәләб олунмаса да, о, аиләсини дә апарырды (Лука 2:41, 42). Һәмин дөврдә, ола билсин, бәзи аилә башчылары аиләликлә сәфәр етмәјин чәтин олдуғуну, чохлу вахт вә пул апардығыны дүшүнүрдү. Лакин ҝөрүнүр, Јусиф руһани шејләри гијмәтләндирирди вә ушагларына да буну өјрәдирди. Мәрјәм дә Мүгәддәс Јазылары јахшы билирди. Шүбһәсиз ки, о һәм сөзү, һәм дә әмәлләри илә ушагларына Аллаһын Кәламына севҝи ашылајырды.

13. Јусифлә Мәрјәмин нүмунәси бир әр-арвада неҹә көмәк едиб?

¹³ Јухарыда ады чәкилән Ниһад вә һәјат јолдашы Јусифлә Мәрјәмдән нүмунә ҝөтүрүб. Бу нүмунә онлара өвладларыны Јеһованын јолунда бөјүтмәјә неҹә көмәк едиб? Онлар дејир: «Һәјат тәрзимизлә өвладымыза баша салмаг истәјирдик ки, Јеһованын принсипләринә ујғун јашамаг инсана хејир ҝәтирир». Ниһад әлавә едир: «Ушағынызы неҹә ҝөрмәк истәјирсинизсә, өзүнүз елә олун».

14. Нәјә ҝөрә валидејнләр өвладларынын кимләрлә отуруб-дурдуғуну билмәлидир?

¹⁴ Өвладыныза јахшы достлар сечмәјә көмәк един. Һәм ананын, һәм дә атанын өвладларынын кимләрлә отуруб-дурдуғундан, нә иш ҝөрдүјүндән хәбәри олмалыдыр. Валидејнләр һәмчинин ушагларынын сосиал шәбәкәләрдә вә телефонда кимләрлә үнсијјәтдә олдуғуну билмәлидир. Чүнки үнсијјәт етдији шәхсләр ушағынызын дүшүнҹә вә давранышына ҝүҹлү тәсир едә биләр (1 Кор. 15:33).

15. Валидејнләр Ҹесинин нүмунәсиндән нә өјрәнә биләр?

¹⁵ Әҝәр валидејнләр компүтер вә мобил ҹиһазлардан истифадә етмәји елә дә јахшы билмирсә, нә едә биләрләр? Филиппиндә јашајан Ҹеси адлы бир ата дејир: «Технолоҝијадан елә дә башымыз чыхмырды. Амма бу, ушагларымыза електрон ҹиһазларын тәһлүкәли тәрәфләрини баша салмағымыза мане олмады». Ҹесинин електрон ҹиһазлардан башы чыхмаса да, ушагларына онлардан истифадә етмәји гадаған етмәди. О дејир: «Ушагларымы тәшвиг едирдим ки, бу ҹиһазлардан јени дил өјрәнмәк, ибадәт ҝөрүшләринә һазырлашмаг, Мүгәддәс Китабы һәр ҝүн охумаг үчүн истифадә етсинләр». Әзиз валидејнләр, jw.org^® сајтында «Јенијетмәләр» бөлмәсиндәки мәсләһәтләри ушағынызла бирҝә охујуб мүзакирә едирсиниз? Орада јазышмаг вә интернетдә шәкил пајлашмагла бағлы ҝөзәл мәсләһәтләр вар. Ушагларынызла бирҝә сајтда јер алан «Електрон ҹиһазларын гулусан, јохса ағасы?» вә «Сосиал шәбәкәдән истифадә едәркән ајыг ол» видеоларына бахыб,  мүзакирә етмисиниз? * Бу кими материаллар ушагларыныза електрон ҹиһазлардан ағылла истифадә етмәји өјрәтмәкдә сизә чох көмәк едә биләр (Мәс. 13:20).

16. Бир чох валидејн өвладлары үчүн нәләр едиб вә бу, һансы нәтиҹәләри вериб?

¹⁶ Бир чох валидејн өвладларынын нүмунәви мәсиһиләрлә вахт кечирмәсинә шәраит јаратмаг үчүн әлләриндән ҝәләни едир. Мисал үчүн, Кот-д’Ивуарда јашајан Нидени вә Бомин адлы бир ҹүтлүк тез- тез рајон нәзарәтчисини евләриндә галмаға дәвәт едирди. Нидени дејир: «Бу, оғлумуза чох јахшы тәсир етди. О, өнҹүл хидмәтинә башлады вә инди рајон нәзарәтчисинин көмәкчиси кими хидмәт едир». Сиз дә өвладыныз үчүн бу кими шәраитләр јарада биләрсиниз?

17, 18. Валидејнләр ушагларыны нә вахтдан өјрәтмәјә башламалыдыр?

¹⁷ Ушаглары көрпәликдән өјрәдин. Валидејнләр ушаглара нә гәдәр тез тәрбијә вермәјә башласа, бир о гәдәр јахшыдыр (Мәс. 22:6). Ҝәлин һәвари Булусла сәјаһәтләр едән Тимутинин нүмунәсинә бахаг. Тимутинин анасы Евники вә нәнәси Лоис ону «көрпәликдән» өјрәтмишди (2 Тим. 1:5; 3:15).

¹⁸ Кот-д’Ивуарда јашајан башга бир әр-арвад, Жан-Клод вә һәјат јолдашы алты ушағынын һамысына Јеһованы севмәји өјрәдиб. Онлара нә көмәк едиб? Бу әр-арвад Евники вә Лоисдән нүмунә ҝөтүрүб. Онлар дејир: «Аллаһын Кәламыны ушагларымыза көрпәликдән — доғуландан гыса мүддәт сонра ашыламаға башладыг» (Ган. 6:6, 7).

19. Аллаһын Кәламыны ушаға ашыламаг нә демәкдир?

¹⁹ Ушаға Јеһованын Кәламыны ашыламаг дејиләркән нә нәзәрдә тутулур? «Ашыламаг» сөзү «тез-тез тәкрарламагла өјрәтмәк вә тәлгин етмәк» демәкдир. Буну етмәк үчүн валидејнләр мүнтәзәм олараг ушаглары илә вахт кечирмәлидир. Һәрдән, ола билсин, бәзи гајдалары ушаглара дәфәләрлә тәкрарламаг сизи јора биләр. Лакин валидејнләр буна Аллаһын Кәламыны ушаға баша салмағын вә ону тәтбиг етмәјин бир үсулу кими јанаша биләр.

20. Зәбур 127:4 ајәсини ушагларын тәрбијәсинә неҹә тәтбиг етмәк олар?

 ²⁰ Ушагларынызы јахшы таныјын. 127-ҹи мәзмурда ушаглар охла мүгајисә олунур. (Зәбур 127:4 ајәсини охујун.) Охлар мүхтәлиф материаллардан вә мүхтәлиф өлчүдә олдуғу кими, ушаглар да бир-бириндән фәргләнир. Буна ҝөрә дә валидејнләр һәр бир ушаға неҹә тәрбијә верәҹәкләрини мүәјјән етмәлидир. Мүасир Исраилдә јашајан бир әр-арвад һәр ики өвладыны Јеһованын јолунда бөјүтмәкдә онлара нәјин көмәк етдији барәдә дејир: «Һәр ушағымызла Мүгәддәс Китаб дәрсини ајры-ајрылыгда кечирдик». Ушаглара дәрси бу ҹүр кечмәјин мүтләг олуб-олмадығына вә бунун мүмкүнлүјүнә, әлбәттә ки, һәр бир аилә башчысы гәрар верир.

21. Валидејнләр Јеһовадан һансы көмәји ала биләр?

²¹ Бәзән ушаглара тәрбијә вермәк валидејнләри әлдән сала биләр. Лакин ушаглар Јеһовадан һәдијјәдир вә О, көмәк етмәјә һәмишә һазырдыр. О, валидејнләрин дуаларыны мәмнунијјәтлә динләјир. Вә бу дуалара Мүгәддәс Китаб, нәшрләримиз вә јығынҹагдакы јеткин валидејнләрин нүмунәси вә мәсләһәтләри васитәсилә ҹаваб верир.

22. Валидејнләрин өвладларына верә биләҹәји ән дәјәрли шејләр һансылардыр?

²² Дејирләр ки, ушаг бөјүтмәк 20-иллик лајиһәдир. Лакин ушаг һәдди-бүлуға чатса да, валидејн елә валидејн олараг галыр. Онларын ушагларына верә биләҹәји ән јахшы шеј мәһәббәт, вахт вә Мүгәддәс Китаба әсасланан тәрбијәдир. Һәр бир ушаг тәрбијәни фәргли гәбул едир. Јеһованы севән валидејнләрин тәрбијәси илә бөјүмүш бир чох мәсиһи Асијада јашајан Ҹоанна Меј адлы баҹынын һиссләринә шәрикдир. О дејир: «Алдығым тәрбијә һагда дүшүнәндә валидејнләримин вердији тәрбијәјә вә мәнә Јеһованы севмәји өјрәтдикләринә ҝөрә үрәјим миннәтдарлыгла ашыб-дашыр. Онлар мәнә садәҹә һәјат бәхш етмәјибләр, мәнә мәналы һәјат бәхш едибләр» (Мәс. 23:24, 25). Милјонларла мәсиһи ејни һиссләри кечирир.