1. Әксәр вахт кишиләрин арвад-ушағы илә рәфтарына нә тәсир едир?

БАШЧЫЛЫГ. Сизин үчүн бу нә демәкдир? Бәзи кишиләрдә бу мәфһум адәт-әнәнәнин, аиләдә ҝөрдүкләринин тәсири алтында формалашыр. Ҝөрүн Авропада јашајан Јанита баҹы нә дејир: «Мәним јашадығым әразидә инсанларда белә бир дүшүнҹә көк салыб ки, гадын кишидән ашағыдыр вә она гуллугчу кими јанашмаг лазымдыр». Бирләшмиш Штатларда јашајан Лук адлы гардаш дејир: «Бәзи аталар оғулларыны өјрәдир ки, гадын ҝөрүндү бәсдир, сәси чыхмамалыдыр, онун фикри өнәмли дејил». Јеһова аилә башчыларынын арвадларына бу ҹүр јанашмасыны истәмир. (Марк 7:13 ајәси илә әлагәләндирин.) Бәс киши јахшы аилә башчысы олмағы неҹә өјрәнә биләр?

2. Аилә башчысы нәји билмәлидир вә нәјә ҝөрә?

² Јахшы аилә башчысы олмаг үчүн, әввәла, әр билмәлидир ки, Јеһова ондан нә ҝөзләјир. О һәмчинин билмәлидир ки, Јеһова башчылыг гурулушуну нәјә ҝөрә тәсис едиб вә бу саһәдә Јеһовадан, Иса Мәсиһдән нә өјрәнә биләр. Бәс нәјә ҝөрә аилә башчысы бүтүн бунлары билмәлидир? Чүнки Јеһова аилә башчыларына мүәјјән сәлаһијјәт вериб вә ҝөзләјир ки, бу сәлаһијјәтләриндән дүзҝүн истифадә етсинләр (Лука 12:48б).

3. 1 Коринфлиләрә 11:3 ајәсиндән башчылыгла бағлы нә өјрәнирик?

³ 1 Коринфлиләрә 11:3 ајәсини охујун. Бу ајә Јеһованын ҝөјдә вә јердә бүтүн аиләсини неҹә тәшкил етдијини тәсвир едир. Үмумијјәтлә, башчылыға ики әсас амил дахилдир: сәлаһијјәт вә мәсулијјәт. Јеһоваја ҝәлдикдә, О, бүтүн хилгәтин башыдыр, буна ҝөрә дә О, там сәлаһијјәтә саһибдир. Бүтүн өвладлары, һәм мәләкләр, һәм дә јердәки бәндәләри Онун гаршысында мәсулијјәт дашыјыр (Ром. 14:10; Ефес. 3:14, 15). Јеһова Исаја јығынҹаг үзәриндә сәлаһијјәт вериб,  бунунла јанашы, Иса бизимлә рәфтарына ҝөрә Јеһованын гаршысында мәсулијјәт дашыјыр (1 Кор. 15:27). Ејнилә, Јеһова әрә дә аилә үзәриндә сәлаһијјәт вериб, амма әр аиләси илә рәфтарына ҝөрә һәм Јеһованын, һәм дә Исанын гаршысында мәсулијјәт дашыјыр (1 Бут. 3:7).

4. Јеһованын вә Исанын һансы сәлаһијјәти вар?

⁴ Јеһова бөјүк бир аиләнин Башы кими, бүтүн өвладларынын, һәм мәләкләрин, һәм дә јердәки бәндәләринин давранышы илә бағлы гајдалар гојмаға вә бу гајдалара әмәл етмәјәнләрә гаршы өлчү ҝөтүрмәјә һаггы чатыр (Әшј. 33:22). Јығынҹағын башы кими, Исанын да гајдалар гојуб, онлара әмәл олунмасыны ҝөзләмәјә ихтијары вар (Гал. 6:2; Кол. 1:18—20).

5. Мәсиһи аилә башчысынын һансы сәлаһијјәти вар, бәс онун сәлаһијјәти һансы саһәләрдә мәһдуддур?

⁵ Јеһова вә Иса Мәсиһ кими, аилә башчысынын да аиләси илә бағлы гәрарлар вермәјә сәлаһијјәти чатыр (Ром. 7:2; Ефес. 6:4). Амма онун сәлаһијјәти мәһдуддур. Мәсәлән, онун гојдуғу гајдалар Мүгәддәс Китаб принсипләринә әсасланмалыдыр (Мәс. 3:5, 6). Аиләсинин үзвү олмајан кәсләрә гајдалар гојмаға ихтијары јохдур (Ром. 14:4). Һәмчинин аиләнин јеткин јаша чатмыш оғул вә ја гызы даһа ата евиндә јашамырса, о, аилә башчысынын һөрмәтини сахлајыр, амма даһа онун башчылығы алтында дејил (Мәт. 19:5).

6. Јеһова башчылыг гурулушуну нәјә ҝөрә тәсис едиб?

⁶ Јеһова башчылыг гурулушуну аиләсини севдији үчүн тәсис едиб. Бу Онун һәдијјәсидир. Бунун сајәсиндә Јеһованын аиләсиндә сүлһ вә низам-интизам һөкм сүрүр (1 Кор. 14:33, 40). Әҝәр башчылығын кимә мәхсус олдуғу ајдын олмасајды, Јеһованын аиләсиндә һәрҹ-мәрҹлик оларды вә һеч ким хошбәхт олмазды. Мәсәлән, һеч кәс билмәзди сон гәрары ким верәҹәк вә бу гәрарын иҹра олунмасына ким рәһбәрлик едәҹәк.

7. Ефеслиләрә 5:25, 26, 28 ајәләринә әсасән, Јеһова кишиләрин арвадларына ағалыг етмәсини нијјәт етмишди?

⁷ Әҝәр башчылыг гурулушу белә јахшы шејдирсә, бәс онда нәјә ҝөрә бу ҝүн чохлу сајда гадын әринин она ағалыг етдијини дүшүнүр вә әзилдијини һисс едир? Чүнки кишиләрин чоху Јеһованын аилә илә бағлы гојдуғу гајдалара әһәмијјәтсиз јанашыр, јерли адәтләрә ујғун давраныр. Һәмчинин онлар өз худбин истәкләринә чатмаг үчүн арвадлары илә пис рәфтар едирләр. Мәсәлән, әр өзүнә һөрмәт һиссини артырмаг үчүн вә ја башгаларынын јанында «әсл киши» олдуғуну сүбут етмәк үчүн арвады үзәриндә ағалыг едир. Онда белә фикир ола биләр ки, арвадыны ону севмәјә мәҹбур едә билмәсә дә, ҝөзүнүн одуну ала биләр. Беләҹә, арвадыны идарә етмәк үчүн бу горхудан бир васитә кими истифадә едир *. Бу ҹүр дүшүнҹә вә давраныш тәрзи тамамилә јанлышдыр, бунунла әр гадыны лајиг олдуғу һөрмәтдән мәһрум едир. Бу исә Јеһованын истәјинә бирбаша зиддир. (Ефеслиләрә 5:25, 26, 28 ајәләрини охујун.)

8. Әр јахшы аилә башчысы олмағы неҹә өјрәнә биләр?

⁸ Әр јахшы аилә башчысы олмағы Јеһованын вә Исанын башчылығы неҹә иҹра етмәсиндән өјрәнә биләр. Ҝәлин ҝөрәк о, Јеһовадан вә  Исадан өрнәк ҝөтүрәрәк арвады вә ушаглары илә рәфтарында һансы хүсусијјәтләрини тәзаһүр етдирә биләр.

9. Јеһованын лүтфкар олдуғу нәдән ҝөрүнүр?

⁹ Тәвазөкарлыг. Јеһова кими һикмәтә саһиб икинҹи варлыг јохдур. Бунунла белә, О лүтф ҝөстәриб хидмәтчиләринин фикрини динләјир (Јар. 18:23, 24, 32). Јеһова сәлаһијјәти алтында олан кәсләрин тәклифләр ирәли сүрмәсинә изин верир (1 Пад. 22:19—22). Јеһова мүкәммәлдир, амма һал-һазырда О биздән мүкәммәллик ҝөзләмир. Әксинә, Она ибадәт едән гејри-камил инсанларын ишини аванд едир, хошбәхт олмаларына көмәк едир (Зәб. 27:9; 113:6, 7; Ибр. 13:6). Падшаһ Давуд билирди ки, ҝөрдүјү бөјүк ишләри Јеһованын лүтфү сајәсиндә баҹарыб (2 Ишм. 22:36).

10. Исанын тәвазөкар олдуғу нәдән ҝөрүнүр?

¹⁰ Ҝәлин Исанын нүмунәсинә нәзәр салаг. О, шаҝирдләринин Устады олса да, онларын ајағыны јумушду. Јеһова нәјә ҝөрә бу һадисәнин Мүгәддәс Китабда јазылмасыны мәсләһәт билиб? Шүбһәсиз, сәбәбләрдән бири одур ки, аилә башчыларына, еләҹә дә диҝәрләринә изләмәли олдуглары өрнәк олсун дејә. Иса да демишди: «Мән сизин үчүн нүмунә гојдум. Сизинлә неҹә даврандымса, сиз дә бир-биринизлә елә давранын» (Јәһ. 13:12—17). Бахмајараг ки, Иса бөјүк сәлаһијјәт саһиби иди, о ҝөзләмирди ки, она гуллуг етсинләр, өзү башгаларына гуллуг едирди (Мәт. 20:28).

11. Аилә башчысы Јеһованын вә Исанын нүмунәсиндән тәвазөкар олмағы неҹә өјрәнә биләр?

¹¹ Нә өјрәнирик? Аилә башчысынын Јеһованын лүтфкарлығындан вә Иса Мәсиһин тәвазөкарлығындан өрнәк ҝөтүрәрәк тәвазөкар олмасы бир чох саһәләрдән ҝөрүнәҹәк. Мәсәлән, белә аилә башчысы арвад-ушағындан камиллик ҝөзләмир. О, аилә үзвләринин фикрини динләјир, һәтта онларын фикри онунку илә үст-үстә дүшмәсә дә. Бирләшмиш Штатларда јашајан Мерли баҹы дејир: «Бәзән јолдашымла фикирләримиз фәргләнир. Амма о, гәрар вермәздән өнҹә мәним фикрими өјрәниб, дедикләримә ҹидди јанашыр. Ҝөрүрәм ки, мәнә дәјәр верир, һөрмәт едир». Бундан әлавә, тәвазөкар әр ев ишләрини ҝөрмәјә һазырдыр, һәтта онун олдуғу ҹәмијјәтдә инсанлар буна  «арвад иши» кими јанашса да. Бу, чәтин ола биләр. Нәјә ҝөрә? Рејчел адлы бир баҹы дејир: «Бөјүдүјүм әразидә әҝәр әр арвадына габлары јумаға, евләри јығышдырмаға көмәк едирсә, гонум-гоншу она “киши” кими бахмыр. Онлар елә дүшүнүр ки, әрин арвадына сөзү кечмир». Әҝәр сизин дә јашадығыныз ҹәмијјәтдә белә дүшүнҹә варса, унутмајын ки, Иса шаҝирдләринин ајағыны јумушду, һалбуки бу, гуллугчуларын иши һесаб олунурду. Јахшы аилә башчысы үчүн өнәмли олан ҹамаатын онун һагда нә фикирләшдији јох, арвадынын вә өвладларынын хошбәхтлијидир. Бәс әр јахшы аилә башчысы олмаг үчүн тәвазөкарлыгла јанашы, башга һансы хүсусијјәти тәзаһүр етдирмәлидир?

12. Јеһова вә Иса севҝидән ирәли ҝәләрәк нә едиб?

¹² Мәһәббәт. Јеһованын етдији һәр бир шеј мәһәббәтдән гајнагланыр (1 Јәһ. 4:7, 8). О, севҝидән ирәли ҝәләрәк тәшкилаты вә Кәламы васитәсилә руһани тәләбатларымызы өдәјир. Бизи севдијинә әмин едәрәк емосионал ҹәһәтдән гајғымыза галыр. Бәс мадди тәләбатларымыз һагда нә демәк олар? Јеһова «һәјатдан һәзз алмағымыз үчүн бизи һәр шејлә бол-бол тәмин едән» Аллаһдыр (1 Тим. 6:17). Биз сәһв едәндә Јеһова бизә дүзәлиш едир, амма бизә севҝиси сојумур. Севҝидән ирәли ҝәләрәк Јеһова бизим үчүн фидјә гурбанлығы өдәјиб. Ејнилә, Иса да бизи о гәдәр чох истәјир ки, өз ҹаныны уғрумузда гурбан вериб (Јәһ. 3:16; 15:13). Јеһова вә Исанын садиг кәсләрә олан севҝи бағларыны һеч бир гүввә гыра билмәз (Јәһ. 13:1; Ром. 8:35, 38, 39).

13. Нәјә ҝөрә әрин аиләсинә севҝи ҝөстәрмәси ваҹибдир? (« Јени гурулан аиләдә әр арвадынын һөрмәтини неҹә газана биләр?» адлы чәрчивәјә дә бахын.)

¹³ Нә өјрәнирик? Аилә башчысы етдији һәр бир шеји мәһәббәтдән ирәли ҝәләрәк етмәлидир. Нәјә ҝөрә бу белә ваҹибдир? Јәһја демишди: «Ҝөрдүјү гардашыны [вә ја аиләсини] севмәјән адам ҝөрмәдији Аллаһы севә билмәз» (1 Јәһ. 4:11, 20). Конкрет десәк, аиләсини севән, Јеһовадан вә Иса Мәсиһдән өрнәк алмаг истәјән әр  аиләсинин руһани, емосионал вә мадди тәләбатыны өдәјәҹәк (1 Тим. 5:8). О, ушагларына тәлим-тәрбијә верәҹәк. Һәмчинин чалышаҹаг ки, Јеһованын адыны уҹалдан вә аиләсинин хејринә олан гәрарлар версин. Ҝәлин әрин мәсулијјәтинә дахил олан бу шејләри бир-бир арашдыраг вә ҝөрәк о, Јеһовадан вә Исадан бу саһәдә неҹә өрнәк ала биләр.

14. Әр аиләсинин руһани тәләбатларынын гејдинә неҹә гала биләр?

¹⁴ Аиләсинин руһани тәләбатларыны өдәмәлидир. Иса Атасындан өрнәк алараг сәлаһијјәти алтында олан инсанларын руһән мөһкәм олмаларынын гејдинә галырды (Мәт. 5:3, 6; Марк 6:34). Ејнилә, аилә башчысынын үмдә вәзифәси аиләсинин Јеһова илә сых мүнасибәтинин олмасынын гајғысына галмагдыр (Ган. 6:6—9). О буна неҹә наил ола биләр? Аилә башчысы чалышмалыдыр ки, һәм өзү, һәм дә аиләси Мүгәддәс Китабы мүталиә етсин, ибадәт ҝөрүшләриндә иштирак етсин, хош хәбәри мүждәләсин вә Јеһова илә мөһкәм достлуг мүнасибәтләринә саһиб олсун.

15. Әр аиләсинин емосионал тәләбатыны неҹә өдәјә биләр?

¹⁵ Аиләсинин емосионал тәләбатыны өдәмәлидир. Јеһова Исаны севдијини ачыг шәкилдә ифадә етмишди (Мәт. 3:17). Иса да давамчыларыны севдијини һәм сөздә, һәм дә әмәлдә тез-тез ҝөстәрирди. Гаршылыглы олараг онлар да ону чох истәдикләрини билдирирдиләр (Јәһ. 15:9, 12, 13; 21:16). Аилә башчысы да арвадына вә ушагларына мәһәббәтини әмәлдә ҝөстәрмәлидир. Мәсәлән, онларла Мүгәддәс Китабы өјрәнмәлидир. Һәмчинин онлары севдијини вә гијмәтләндирдијини дилдә дә демәлидир; јери ҝәләндә, башгаларынын јанында тәрифләмәлидир (Мәс. 31:28, 29).

16. Аилә башчысынын үзәринә башга һансы өһдәчилик дүшүр вә о, таразлығы неҹә горуја биләр?

¹⁶ Аиләсинин мадди тәләбатыны өдәмәлидир. Јеһова исраиллиләрин әсас тәләбатларыны өдәјирди, һәтта онлары итаәтсизликләринә ҝөрә ҹәзаландыран вахтларда белә (Ган. 2:7; 29:5). Јеһова бу ҝүн бизим дә әсас тәләбатларымызы тәмин едир (Мәт. 6:31—33; 7:11). Ејнилә, Иса Мәсиһ давамчыларыны једиздирирди (Мәт. 14:17—20). Һәмчинин онларын сағламлығынын да гајғысына галырды (Мәт. 4:24). Јеһованы разы салмаг истәјән аилә башчысы да аиләсини мадди ҹәһәтдән тәмин етмәлидир. Амма бу мәгамда таразлығы горумағы унутмамалыдыр. Ишә о гәдәр алудә олмамалыдыр ки, аиләсинин руһани вә емосионал тәләбатыны лазымынҹа өдәјә билмәсин.

17. Јеһова Аллаһ вә Иса Мәсиһ тәлим-тәрбијә мәсәләсиндә бизим үчүн һансы нүмунәни гојуб?

¹⁷ Тәлим-тәрбијә вермәлидир. Јеһова бизим рифаһымызы дүшүндүјү үчүн бизи тәрбијәләндирир вә ҹәзаландырыр (Ибр. 12:7—9). Јеһова кими, Иса да сәлаһијјәти алтында олан кәсләри мәһәббәтлә өјрәдир (Јәһ. 15:14,  15). О, гәти, амма мүлајим тәрздә дүзәлиш едир (Мәт. 20:24—28). О баша дүшүр ки, биз гејри-камилик вә тез-тез сәһвләр едирик (Мәт. 26:41).

18. Јахшы аилә башчысы нәји унутмур?

¹⁸ Јеһовадан вә Иса Мәсиһдән өрнәк алан әр аилә үзвләринин гејри-камил олдуғуну унутмур. О, арвады вә ушагларын илә сәрт давранмыр (Кол. 3:19). Әксинә, Галатијалылара 6:1 ајәсиндә јазылмыш принсипә әмәл едәрәк онлары «мүлајимҹәсинә дүзәлтмәјә» чалышыр вә өзүнүн дә гејри-камил олдуғуну унутмур. Иса кими, о да билир ки, ән јахшы өјрәтмәк үсулу нүмунә гојмагдыр (1 Бут. 2:21).

19, 20. Гәрарлар вермәјә ҝәлдикдә, аилә башчысы Јеһовадан вә Иса Мәсиһдән неҹә өрнәк ала биләр?

¹⁹ Гәрар верәркән аиләсинин хејрини дүшүнүр. Јеһова башгаларынын рифаһына олаҹаг гәрарлар верир. Мәсәлән, О, һәјаты јаратмаг гәрарына ҝәләндә буну Өз хејри үчүн етмәмишди. Јеһова јашамаг севинҹини бизимлә бөлүшмәк истәјирди. Һеч кәс Јеһованы биздән өтрү Оғлуну гурбан вермәјә мәҹбур едә билмәзди, буну Јеһова Өзү истәјиб. Иса да вердији гәрарларда илк нөвбәдә башгаларыны дүшүнүрдү (Ром. 15:3). Мәсәлән, о, ҹамааты өјрәтмәкдән өтрү, һәтта јорғун оланда истираһәтиндән кечмишди (Марк 6:31—34).

²⁰ Јахшы аилә башчысы билир ки, онун өһдәсинә дүшән ән чәтин ишләрдән бири аиләсинин рифаһы үчүн һикмәтли гәрарлар вермәкдир. О, бу мәсулијјәтинә ҹидди јанашыр. Чалышыр ки, әсассыз јерә вә ја сырф һиссләрә гапылараг гәрар вермәсин. О, јахшы гәрар вермәји өјрәнмәк үчүн Јеһованын һикмәтинә үз тутур * (Мәс. 2:6, 7). Беләҹә, өзүнүн јох, башгаларынын хејрини дүшүнмүш олаҹаг (Филип. 2:4).

21. Нөвбәти мәгаләдә нәји арашдыраҹағыг?

²¹ Јеһова аилә башчыларына чәтин тапшырыг вериб вә бу тапшырығы лајигинҹә јеринә јетирмәләринә ҝөрә Јеһова гаршысында мәсулијјәт дашыјырлар. Әр Јеһованын вә Исанын өрнәјини изләмәк үчүн әлиндән ҝәләни етсә, јахшы аилә башчысы олаҹаг. Ејнилә, арвад да аиләдә дашыдығы ролу дүзҝүн иҹра етсә, никаһлары хошбәхт олаҹаг. Бәс гадын әринин башчылығына неҹә јанашмалыдыр? Онун һансы чәтинликләри ола биләр? Нөвбәти мәгаләдә бу суалларын ҹавабы арашдырылаҹаг.