1, 2. а) Өзүнә һаким олмамаг нә илә нәтиҹәләнә биләр? б) Нә үчүн бу мөвзу бу ҝүн актуалдыр?

ӨЗҮНӘ ҺАКИМ ОЛМАГ илаһи хүсусијјәтдир (Гал. 5:22, 23). Јеһова Аллаһда бу хүсусијјәт мүтләг дәрәҹәдәдир. Инсанлар исә гејри-камил олдуглары үчүн өзләринә һаким олмағы һәмишә баҹармырлар. Бу да өз нөвбәсиндә бир чох проблемләрә сәбәб олур. Өзүнү әлә алмағы баҹармамаг мәктәбдә, иш јериндә сәһләнкарлыға, ҝөстәриҹиләрин ашағы дүшмәсинә ҝәтириб чыхарыр. Тәһгир, сәрхошлуг, зоракылыг, бошанма, лазымсыз борҹ, пис вәрдишләр, ҹинајәт, емосионал травма, ҹинси јолла кечән хәстәликләр, арзуолунмаз һамиләлик вә саирә фәсадлар да өзүнә һаким олмағы баҹармамағын нәтиҹәләриндәндир (Зәб. 34:11—14).

² Ҝөрүндүјү кими, өзүнә һаким олмамаг инсанын һәм өзүнә, һәм дә башгаларына зијан вурур. Әфсуслар олсун ки, бу хүсусијјәт ҝүндән-ҝүнә артмагдадыр. 1940-ҹы илләрдә апарылан арашдырма илә мүгајисәдә сон арашдырмалар ҝөстәрир ки, инсанлар өзүнә һаким олмаг хүсусијјәтини итирә-итирә ҝедирләр. Бу, бизи тәәҹҹүбләндирмир, чүнки Мүгәддәс Китабда хәбәр верилмишди ки, ахырзаманын әламәтләриндән бири инсанларын өзүнә һаким олмамасы олаҹаг (2 Тим. 3:1—3).

3. Нә үчүн мәсиһиләр өзүнә һаким олмағы баҹармалыдырлар?

³ Нә үчүн өзүнә һаким олмаг баҹарығыны јетишдирмәк лазымдыр? Азы ики сәбәбә ҝөрә. Әввәла, мүшаһидәләрә ҝөрә,  өзүнү ҹиловламағы баҹаран инсанлар ҹидди проблемләрлә даһа аз үзләширләр. Белә инсанлар емосионал ҹәһәтдән даһа стабилдирләр, башгалары илә мүнасибәтләри даһа јахшыдыр. Һөвсәләсиз инсанлардан фәргли олараг, онлар гәзәбә, һәјәҹана вә депрессијаја аз мејилли олурлар. Икинҹиси, нәфси рам етмәк габилијјәти Аллаһын рәғбәтини горујуб сахламагда ваҹиб рол ојаныр. Адәмлә Һәвванын аҹынаҹаглы агибәти бунун бариз сүбутудур (Јар. 3:6). О вахтдан өзүнә һаким олмадығына ҝөрә аҹы нәтиҹәләр бичән инсанларын сијаһысы артырдыгҹа-артыр.

4. Өзүнә һаким олмагда чәтинлик чәкәнләр нәји билмәлидирләр?

⁴ Ҝүнаһлы инсан өзүнә һаким олмаг хүсусијјәтини камил шәкилдә нүмајиш етдирә билмәз. Јеһова бунун бизим үчүн чәтин олдуғуну билир вә бизә көмәк етмәјә һазырдыр (1 Пад. 8:46—50). Јеһова бир дост кими Ону разы салмаг истәјән, амма һансыса саһәдә өзүнә һаким олмагда чәтинлик чәкән инсанлара анлајышла јанашыр. Бу мәгаләдә биз Јеһова Аллаһын камил нүмунәсинә нәзәр салаҹаг, Мүгәддәс Китабдан јахшы вә пис нүмунәләри арашдыраҹаг вә өзүмүзә һаким олмағы тәкмилләшдирмәк үчүн нә едә биләҹәјимизи өјрәнәҹәјик.

5, 6. Өзүнә һаким олмаг баҹарығына даир Јеһова һансы нүмунәни гојуб?

⁵ Јеһованын һәр иши мүкәммәл олдуғу үчүн О, Өзүнә һаким олмаг хүсусијјәтини дә камил шәкилдә нүмајиш етдирир (Ган. 32:4). Ҝүнаһлы инсанлар исә бу хүсусијјәти там әкс етдирә билмир. Бунунла белә, Јеһова Аллаһын нүмунәсини арашдырсаг, өзүнә һаким олмағын нә олдуғуну баша дүшәҹәјик. Бу да өз нөвбәсиндә, Аллаһын нүмунәсини даһа јахындан изләмәјә јардым едәҹәк. Бәс Јеһова Аллаһын Өзүнә һаким олдуғуна даир һансы һадисәләри мисал чәкмәк олар?

⁶ Шејтанын үсјаны заманы Јеһованын неҹә даврандығы барәдә фикирләшәк. Шүбһәсиз ки, Шејтанын бу азғынлығы Јеһова Аллаһын садиг мәләкләринин наразылығына вә һиддәтинә сәбәб олмушду. Шејтанын инсанлара неҹә әзаб вердијини дүшүндүкҹә, чох ҝүман ки, сиздә дә белә һиссләр јараныр. Амма Јеһова сәбирлә давранды. О, мүәјјән бир вахтын кечмәсинә изин верди, чүнки «һеч кәсин мәһв олмасыны истәмир, әксинә, истәјир ки, һамы төвбәјә ҝәлсин» (2 Бут. 3:9). Онун Шејтана вердији ҹаваб һәдсиз тәмкин вә әдаләти әкс етдирирди (Чых. 34:6; Әјј. 2:2—6).

7. Јеһова Аллаһын нүмунәсини неҹә изләјә биләрик?

⁷ Јеһова Аллаһын сәбриндән чох шеј өјрәнирик. Биз дә ҹидди мәсәләләрдә тез-тәләсик гәрар вермәмәлијик, сөзләримизи өлчүб-бичмәли вә һәрәкәтләримизи јахшыҹа ҝөтүр-гој етмәлијик. Дүзҝүн гәрар вермәк үчүн јахшыҹа дүшүнүн. Ағыллы давранмаг вә лазыми сөзләр сечмәк үчүн Јеһоваја дуа един (Зәб. 141:3). Чүнки ҝәрҝин вәзијјәтдә инсан асанлыгла емосијалара гапыла биләр. Дүшүнүлмәмиш сөз вә ја һәрәкәтин сонрадан пешманчылыг ҝәтирдијини һәр биримиз чох ҝөзәл билирик (Мәс. 14:29; 15:28; 19:2).

8. а) Өзүнә һаким олмаға даир нүмунәләри һарадан тапа биләрик? б) Јусифә Фитфирин арвадынын тәклифләринә ујмамаға нә көмәк етди? (Мәгаләнин әввәлиндәки шәклә бахын.)

⁸ Мүгәддәс Китабдакы һансы нүмунәләр өзүнә һаким олмағын ваҹиблијини вурғулајыр? Јәгин ки, чәтин вәзијјәтә дүшәндә һиссләрини ҹиловламағы баҹаран чохлу инсаны мисал чәкә биләрсиз. Онлардан бир дә Јагуб оғлу Јусифдир. О, фиронун кешикчибашы Фитфирин евиндә гуллуг едирди. Јусиф бојлу-бухунлу, јарашыглы бир ҝәнҹ иди. Ағасынын  арвадынын Јусифә ҝөзү дүшмүшдү, ону јолдан чыхармаға чалышырды, амма баҹармырды. Гадынын исрарлы тәклифләринә ујмамаға Јусифә нә көмәк етмишди? Чох еһтимал ки, о, белә бир әмәлин нәтиҹәси һагда јахшыҹа дүшүнмүшдү. Буну онун дедији нөвбәти сөзләрдән ҝөрмәк олар: «Мән неҹә белә бир јаманлыг едиб Аллаһа гаршы ҝүнаһ ишләјә биләрәм?» Вәзијјәт чыхылмаз һәддә чатанда Јусиф гадынын әлиндән гачыр (Јар. 39:6, 9; Мәсәлләр 1:10 ајәсини охујун).

9. Бизи јолдан чыхара биләҹәк вәзијјәтләрә габагҹадан неҹә һазырлаша биләрик?

⁹ Јусифин нүмунәсиндән нә өјрәнирик? Биз дә Аллаһын ганунуну позмаға тәһрик едән вәзијјәтләрдән гачмалыјыг. Һал-һазырда Јеһованын Шаһиди олан бир чох инсан әввәлләр гарынгулулуг, сәрхошлуг едибләр, сигарет чәкибләр, наркотик гәбул едибләр, әхлагсыз һәјат тәрзи сүрүбләр вә диҝәр бу кими ишләрлә мәшғул олублар. Бәзиләриндә һәтта вәфтиздән сонра да вахташыры көһнә вәрдишләринә гајытмаг истәји јарана биләр. Әҝәр сиздә дә бу ҹүр һиссләр олурса, нәфсинизә ујмағын Јеһова илә мүнасибәтинизә неҹә ҝүҹлү зәрбә вураҹағы һагда дүшүнәрәк, гәтијјәтинизи артырын. Нәфсинизи ҹиловламағын чәтин олаҹағы вәзијјәтләри габагҹадан тәхмин едиб өзүнүзү онлардан неҹә ҝөзләјә биләҹәјинизи гәрарлашдырын (Зәб. 26:4, 5; Мәс. 22:3). Ишдир, бу ҹүр вәзијјәтә дүшсәниз, Јеһоваја дуа един ки, сизә һикмәт версин вә өзүнүзә һаким олмаға көмәк етсин.

10, 11. а) Ҝәнҹләр мәктәбдә һансы чәтинликләрлә үзләширләр? б) Ҝәнҹләрә Аллаһын ганунуну позмамаға нә көмәк едә биләр?

¹⁰ Бу ҝүн бир чох ҝәнҹләр Јусифин үзләшдији сынагла үзләширләр. Ҝәлин Кимберли баҹынын һадисәсинә нәзәр салаг. Онун синиф јолдашларынын әксәријјәти ҝәлиб мәктәбдә һәфтәсонлары киминлә ҹинси мүнасибәтдә олдугларындан данышыб ловғаланырдылар. Кимберлинин исә данышыласы бу ҹүр әһвалатлары јох иди. О дејир ки, синиф јолдашларындан сечилдији үчүн һәрдән өзүнү атылмыш вә тәнһа һисс едирди. Һеч кимлә ҝөрүшмәдијинә ҝөрә һәмјашыдлары ону «ахмаг» адландырырдылар. Әслиндә исә, Кимберли ағыллы давранырды. О, јахшы билирди ки, ҝәнҹләрдә ҹинси мүнасибәтә ҝирмәк истәји ҝүҹлү олур (2 Тим. 2:22). Синиф јолдашлары тез-тез онун һәлә дә бакирә олуб-олмадығыны сорушурдулар. Беләҹә, онун нәјә ҝөрә ҹинси мүнасибәтдә олмадығыны изаһ етмәјә фүрсәти јаранырды. Биз бу ҹүр тәзјигләрә бахмајараг, әхлагыны горујан ҝәнҹләрлә фәхр едирик, Јеһова да онларла гүрур дујур!

¹¹ Мүгәддәс Китабда ҹинси әхлагсызлыг мәсәләсиндә өзүнә һаким олмајан инсанларын нүмунәләри вар. Нәфсләрини ҹиловламадыгларына ҝөрә онларын һансы фәсадларла үзләшдикләрини ајдын ҝөрмәк олар. Әҝәр сиз дә Кимберлинин үзләшдији вәзијјәтә охшар вәзијјәтлә гаршылашырсынызса, Мәсәлләр китабынын 7-ҹи фәслиндә јазылан нашы ҝәнҹин һадисәсини јадыныза салын. Һәмчинин Әмнунун һәрәкәтинин аҹы нәтиҹәләрини хатырлајын (2 Ишм. 13:1, 2, 10—15, 28—32). Валидејнләр аиләви ибадәт заманы Мүгәддәс Китабдакы бу һадисәләри ушаглары илә мүзакирә едәрәк онлара әкс ҹинслә мүнасибәтдә һикмәтли давранмағы вә өзләринә һаким олмағы өјрәдә биләрләр.

12. а) Јусиф гардашларыны ҝөрәндә өзүнү неҹә әлә алды? б) Биз һансы вәзијјәтләрдә һиссләримизи ҹиловламалыјыг?

¹² Јусиф башга бир саһәдә дә өзүнә һаким олараг бизә ҝөзәл нүмунә гојуб. Гардашлары тахыл алмаг үчүн Мисирә ҝәләндә Јусиф онларын дәјишиб-дәјишмәдијини өјрәнмәк үчүн өз кимлијини ҝизләтди. Ҝөрәндә ки, һиссләрини әлә ала билмәјәҹәк, ҝөз јашларыны ҝизләтмәк үчүн ичәри отаға ҝириб ағлады (Јар. 43:30, 31; 45:1). Һансыса мәсиһи, јахуд јахыныныз сөзү вә ја һәрәкәти илә сизин хәтринизә дәјәрсә, Јусиф кими  тәмкинли давранмаг сизә сонрадан пешман олаҹағыныз реаксијаны ҝөстәрмәмәјә көмәк едә биләр (Мәс. 16:32; 17:27). Әҝәр гоһумунуз јығынҹагдан кәнар олунубса, ҝәрәксиз јерә онунла үнсијјәт етмәмәк үчүн сизә өз һиссләринизи нәзарәтдә сахламаг лазым ҝәлә биләр. Әлбәттә, бу, өз-өзүнә баш вермәјәҹәк. Амма нәзәрә алсаг ки, бунунла биз Аллаһдан өрнәк алыр вә Онун әмрләринә ујғун давранырыг, өзүмүзә һаким олмаг бизә даһа асан олаҹаг.

13. Давуд пејғәмбәрин һадисәсиндән нә өјрәнирик?

¹³ Мүгәддәс Китабда Давуд пејғәмбәрин дә ҝөзәл нүмунәси јер алыр. Истәр Талут, истәрсә дә Шимај она гаршы һагсызлыг едәндә о, нә гәзәбләнди, нә дә сәлаһијјәтиндән суи-истифадә етди (1 Ишм. 26:9—11; 2 Ишм. 16:5—10). Амма Давуд һәмишә өзүнә һаким ола билмирди. Буну Давудун һәм Бадсәба илә ишләдији ҝүнаһдан, һәм дә Набалын аҹҝөзлүјүнә гаршы давранышындан ҝөрмәк олар (1 Ишм. 25:10—13; 2 Ишм. 11:2—4). Бунунла белә, Давуд пејғәмбәрдән чох шеј өјрәнә биләрик. Биринҹиси, Аллаһын тәјин етдији нәзарәтчиләр өзүнә һаким олмаг мәсәләсинә хүсусилә диггәт јетирмәлидирләр ки, сәлаһијјәтләриндән суи-истифадә етмәсинләр. Икинҹиси, өзүмүзә архајын олуб дүшүнмәмәлијик ки, бизи һеч нә јолдан чыхара билмәз (1 Кор. 10:12).

14. Бир гардаш һансы вәзијјәтлә үзләшмишди? Бизим дә белә вәзијјәтләрдә дүзҝүн давранмағымыз нә үчүн ваҹибдир?

¹⁴ Тәмкинли олмаг үчүн нә едә биләрик? Ҝәлин бир реал һадисәни нәзәрдән кечирәк. Бир автомобил Луҹи гардашын машыныны архадан вурур. Ҝүнаһ сүрүҹүдә олдуғу һалда о, Луҹини тәһгир едиб далашмаға башлајыр. Луҹи тәмкинини горумаг үчүн Јеһоваја дуа едир. Сонра һәмин сүрүҹүнү сакитләшдирмәјә ҹәһд ҝөстәрир, лакин бунун һеч бир хејри олмур. Луҹи һәмин сүрүҹүнүн сығорта мәлуматларыны өзүндә гејд едиб ораны тәрк едир. Киши исә һәлә дә гышгырырды. Бундан бир һәфтә сонра Луҹи бир гадына тәкрар сөһбәт үчүн баш чәкир. Бу гадынын әри ким олса јахшыдыр? Елә һәмин сүрүҹү! Киши һәрәкәтинә ҝөрә үзрхаһлыг едир. Сонра о, иш просесини тезләшдирмәк үчүн Луҹинин сығорта ширкәти илә әлагә сахламағы тәклиф едир. Киши һәмчинин руһани мөвзуда апарылан сөһбәтә гошулур. Ешитдикләри она хош тәсир бағышлајыр. Луҹи һадисә заманы тәмкинини горумасынын нә гәдәр дүзҝүн олдуғуну вә өзүндән чыхса иди, бунун агибәтинин неҹә пис олаҹағыны анлајыр. (2 Коринфлиләрә 6:3, 4 ајәләрини охујун.)

15, 16. Мүгәддәс Китабын мүталиәси сизә вә аиләнизә өзүнә һаким олмаг хүсусијјәтини јетишдирмәјә неҹә көмәк едә биләр?

¹⁵ Мүгәддәс Китабы һәвәслә мүталиә едиб дәринлијинә вармағын сајәсиндә мәсиһиләр өзләринә һаким олмағы өјрәнә биләр. Јеһова Аллаһын Јушәјә дедији сөзләри хатырлајын: «Төвратда јазыланлар дилиндән дүшмәсин. Ҝеҹә-ҝүндүз онлары оху ки, һәр кәлмәсинә дәгигликлә әмәл едәсән. Онда һәр ишин аванд олар вә һикмәтлә һәрәкәт едәрсән» (Јуш. 1:8). Бәс Мүгәддәс Китабын мүталиәси өзүмүзә һаким олмаға неҹә көмәк едә биләр?

¹⁶ Ҝөрүндүјү кими, Мүгәддәс Китабда тәмкини горумағын вә өзүнә һаким олмамағын нә илә нәтиҹәләндијини ҝөстәрән чохлу нүмунәләр вар. Јеһова Аллаһ бунлары бош јерә јаздырмајыб (Ром. 15:4). Онлары охујуб арашдырмаг вә үзәриндә дүшүнмәклә мүдрик давранмыш оларыг! Бу һадисәләрин аиләнизә вә сизә неҹә аид олдуғуну ҝөрмәјә чалышын. Јеһоваја дуа един ки, Кәламындакы мәсләһәтләрә әмәл етмәјә сизә көмәк етсин. Әҝәр ҝөрсәниз ки, һансыса саһәдә өзүнүзә һаким олмаг сизә чәтиндир,  зәифлијинизи бојнунуза алын. Сонра дуа едиб бунун үзәриндә неҹә ишләјә биләҹәјинизи мүәјјәнләшдирин (Јаг. 1:5). Шүбһәсиз, нәшрләримиздән бу саһәдә сизә көмәк едәҹәк чохлу мәсләһәтләр тапа биләрсиниз.

17. Валидејнләр ушагларынын өзләринә һаким олмасына неҹә көмәк едә биләрләр?

¹⁷ Ушагларынызда өзүнә һаким олмаг хүсусијјәтини неҹә јетишдирә биләрсиниз? Һәр бир валидејн јахшы билир ки, ушагларда бу хүсусијјәт өз-өзүнә јаранмыр. Бүтүн диҝәр хүсусијјәтләр кими, өзүнә һаким олмағы да ушағына өјрәтмәк үчүн валидејн өзү нүмунә гојмалыдыр (Ефес. 6:4). Беләҹә, әҝәр сиз ушағынызын өзүнә һаким олмагда чәтинлик чәкдијини ҝөрүрсүнүзсә, онда өзүнүзүн неҹә нүмунә гојдуғунуз һагда дүшүнүн. Хидмәтдә фәал олмағын, ибадәт ҝөрүшләриндә мүнтәзәм иштирак етмәјин вә аиләви ибадәт кечирмәјин ушагларыныза бөјүк тәсир бағышладығыны унутмајын. Һәмчинин, јери ҝәләндә, өвладыныза «јох» демәји баҹарын! Јеһова Адәм вә Һәвва үчүн мүәјјән һәдд гојмушду. Бунун сајәсиндә онлар Аллаһын сәлаһијјәтинә һөрмәт етмәји өјрәнә биләрдиләр. Ејнилә, валидејнин вердији тәрбијә вә гојдуғу нүмунә сајәсиндә ушаг валидејнинин аиләдәки сәлаһијјәтинә һөрмәт едәҹәк, беләҹә, ушаг өзүнә һаким олмағы өјрәнәҹәк. Аллаһын һакимијјәтинә мәһәббәт вә Онун ганунларына һөрмәт ушағынызда јетишдирә биләҹәјиниз ән дәјәрли хүсусијјәтдир. (Мәсәлләр 1:5, 7, 8 ајәләрини охујун.)

18. Киминлә отуруб-дурдуғумуза нә үчүн фикир вермәлијик?

¹⁸ Бәли, нәинки валидејнләр, һәр биримиз дост сечиминдә еһтијатлы олмалыјыг. Сизи дүзҝүн мәгсәдләр гојмаға вә өзүнүзү проблемә салмамаға тәшвиг едән достлар сечин (Мәс. 13:20). Јеһова илә сых мүнасибәти олан инсанларла достлуғунуз сизә мүсбәт тәсир ҝөстәрәҹәк. Онларла отуруб-дурдугҹа сиз дә өзүнүзә һаким олмағы өјрәнәҹәксиниз. Әлбәттә ки, достларыныз да сизин јахшы давранышыныздан нүмунә ҝөтүрәҹәк. Өзүнә һаким олмаг хүсусијјәти сајәсиндә Аллаһын разылығы алтында хошбәхт өмүр сүрәҹәјик вә әтрафымыздакы инсанларла ҝөзәл мүнасибәтимиз олаҹаг.