1, 2. Исанын Јерусәлимә сонунҹу сәјаһәтиндән әввәл бәзи һәвариләр нә барәдә фикирләшә биләрдиләр?

«БУЛУД чәкилиб, сәма ачылыб вә биз ајы ораг шәклиндә ҝөрүрүк. Чох еһтимал ки, кечән ҝеҹә Јерусәлимдәки ҝөзәтчиләр дә тәзә ајын чыхмасыны ҝөрүбләр. Синедрион бундан хәбәр тутан кими јени ајын, нисан ајынын башладығыны хәбәр вериб. Сонра ҹарчылар бу хәбәри дәрһал һәр јерә, һәтта бура да чатдырыблар. Сөзсүз, Иса Пасха башламаздан әввәл Јерусәлимә јолланмаг истәјәҹәк».

² Јәгин, бу фикирләр Јерусәлимә сонунҹу сәјаһәти заманы Перејада (Иордан чајынын о тајы) Иса илә бирликдә олан һәвариләрдән бәзиләринин ағлына ҝәлмишди (Мат. 19:1; 20:17, 29; Марк 10:1, 32, 46). Нисан ајынын биринҹи ҝүнү тәјин олунандан сонра ајынын 14-ү ҝүнбатандан сонра кечириләҹәк Пасхаја 13 ҝүн галырды.

3. Нә үчүн мәсиһчиләри Пасханын тарихи марагландырыр?

³ Пасха ҝүнү илә үст-үстә дүшән Ағамызын шам јемәји 2014-ҹү илдә апрелин 14-ү ҝүнбатандан сонра гејд олунаҹаг. Бу, һәм мәсиһчиләр, һәм дә мараглананлар үчүн хүсуси ҝүн олаҹаг. Бунун сәбәбини 1 Коринфлиләрә 11:23—25 ајәләриндән охуја биләрик: «Иса әлә вериләҹәји ҝеҹә бир чөрәк ҝөтүрдү, шүкүр едиб ону бөлдү вә деди: “Бу чөрәк сизин уғрунузда верилән бәдәними тәмсил едир. Хатирәми јад етмәк үчүн буну һәмишә един”... Сонра о, ҹамы ҝөтүрдү».

4. а) Хатирә ҝеҹәси илә әлагәдар һансы суаллар јарана биләр? б) Һәр ил Хатирә ҝеҹәсинин тарихи неҹә мүәјјән олунур? («2014-ҹү илин Хатирә ҝеҹәси» адлы чәрчивәјә бах.)

⁴ Шүбһәсиз, сиз Исанын давамчыларына һәр ил гејд етмәји тапшырдығы һәмин һадисәдә иштирак едәҹәксиниз. Анҹаг әввәлҹә өзүнүздән сорушун: «Мән бу мәрасимә неҹә һазырлашмалыјам? Мәрасимдә һансы символлардан истифадә едиләҹәк? Мәрасим неҹә кечириләҹәк? Бу мәрасим вә орада истифадә олунан символлар  мәним үчүн һансы мәнаны дашымалыдыр?»

5. Иса һәвариләри илә сонунҹу Пасха бајрамы үчүн һансы һазырлыглары ҝөрмүшдү?

⁵ Иса һәвариләринә Пасха јемәји үчүн отаг һазырламағы тапшыранда отағын тәмтәраглы бәзәдилмәсини нәзәрдә тутмурду, әксинә, ҝөрүнүр о, дәвәт олунанларын јерләшә биләҹәји мүнасиб вә тәмиз бир отағын олмасыны истәјирди. (Марк 14:12—16 ајәләрини оху.) Онлар мајасыз чөрәк вә гырмызы шәраб да дахил олмагла, јемәк үчүн нәсә һазырламалы идиләр. Пасха јемәјини битирдикдән сонра Иса онларын диггәтини ики символа јөнәлтди.

6. а) Пасха јемәјиндән сонра Иса чөрәклә бағлы нә деди? б) Хатирә ҝеҹәсиндә неҹә чөрәкдән истифадә олунур?

⁶ Һәмин вахт орада олан һәвари Матта сонрадан јазмышды: «Иса чөрәк ҝөтүрүб Аллаһа шүкүр етди вә чөрәји бөлүб шаҝирдләринә верди. Сонра деди: “Ҝөтүрүн, јејин”» (Мат. 26:26). Пасха үчүн истифадә олунан чөрәк кими, һәмин «чөрәк» дә мајасыз иди (Чых. 12:8; Ганун. т. 16:3). Чөрәк буғда унундан вә судан һазырланыр, маја, дуз вә башга һеч бир әдвијјат гатылмырды. Тәркибиндә маја олмадығы үчүн чөрәк габармырды. О, садә, гуру, көврәк вә асанлыгла бөлүнән олмалы иди. Бу ҝүн дә Хатирә ҝеҹәсиндән әввәл ағсаггаллар кимдәнсә хаһиш едә биләрләр ки, ҹүзи јағланмыш тавада тәркиби судан вә буғда унундан ибарәт олан бу ҹүр чөрәк биширсинләр. (Әҝәр буғда уну тапмаг мүшкүл мәсәләдирсә, онда дүјү, арпа, гарғыдалы вә ја охшар дәнли биткиләрин унундан истифадә етмәк олар.) Јахуд тәркибиндә маја, јумурта вә ја соған олмајан матса (јәһуди фәтири) истифадә олуна биләр.

7. Иса һансы нөв шәрабдан данышырды вә һал-һазырда Хатирә ҝеҹәсиндә һансы шәрабдан истифадә едилә биләр?

⁷ Матта давам едир: «[Иса] бир ҹам ҝөтүрүб Аллаһа шүкүр етди вә шаҝирдләрә вериб деди: “Бундан һамыныз ичин”» (Мат. 26:27, 28). Исанын әлинә ҝөтүрдүјү габын ичиндәки гырмызы шәраб иди. (Бу, тәзәҹә һазырланмыш үзүм ширәси ола билмәзди, чүнки үзүм мөвсүмү чохдан кечмишди.) Мисирдә кечирилмиш илк Пасхада шәрабдан  истифадә едилмәсә дә, Иса Пасха сүфрәсиндә шәрабын олмасына етираз етмәди. О һәтта Ағамызын шам јемәјиндә дә шәрабдан истифадә етди. Беләҹә, мәсиһчиләр дә Хатирә ҝеҹәсиндә шәрабдан истифадә едирләр. Исанын ганынын дәјәрини артырмаға вә ја ҝүҹләндирилмәјә еһтијаҹ олмадығы кими, бу мәрасимдә истифадә олунан шәрабы да конјакла вә ја әдвијјатларла сәртләшдирмәјә еһтијаҹ јохдур. Мәрасимдә гатгысыз гырмызы ев шәрабындан вә ја сатышда олан кјанти, бургунд вә ја божулје шәрабларындан истифадә етмәк олар.

8. Нә үчүн мәсиһчиләр чөрәк вә шәраб символларынын мәнасы үзәриндә дүшүнүрләр?

⁸ Һәвари Павел изаһ етмишди ки, Ағамызын шам јемәјини тәкҹә һәвариләр јох, диҝәр мәсиһчиләр дә кечирмәлидир. О, Коринфдәки һәмиманлыларына јазмышды: «Ағамыздан алдығымы сизә чатдырмышам. Ағамыз Иса... бир чөрәк ҝөтүрдү, шүкүр едиб ону бөлдү вә деди: “Бу чөрәк сизин уғрунузда верилән бәдәними тәмсил едир. Хатирәми јад етмәк үчүн буну һәмишә един”» (1 Кор. 11:23, 24). Бу ҝөстәришә әсасән, бу ҝүн мәсиһчиләр бу хүсуси мәрасими һәр ил гејд едир, еләҹә дә чөрәк вә шәраб символларынын мәнасы үзәриндә дүшүнүрләр.

9. Бәзи инсанлар Исанын истифадә етдији чөрәк һаггында һансы јанлыш фикирдәдирләр?

⁹ Ибадәт үчүн килсәјә ҝедән бәзи инсанлар иддиа едирләр ки, Иса һәрфи мәнада демишди: «Бу, мәним бәдәнимдир». Буна ҝөрә дә онлар инанырлар ки, чөрәк мөҹүзәви шәкилдә онун бәдәнинә чеврилмишди. Лакин бу һәгигәтә зиддир *. Чүнки Иса садиг һәвариләринә јемәк үчүн мајасыз чөрәк тәклиф едәндә өзү онларын гаршысында иди. Ајдын мәсәләдир ки, бир чох һалларда олдуғу кими, Иса бу дәфә дә мәҹази дилдә  данышырды (Јәһ. 2:19—21; 4:13, 14; 10:7; 15:1).

10. Ағамызын шам јемәјиндә истифадә олунан чөрәк нәји тәмсил едир?

¹⁰ Һәвариләрин ҝөзү габағында олан вә аз сонра јејәҹәкләри чөрәк Исанын бәдәнини тәмсил едирди. Һансы бәдәнини? Иса чөрәји чохлу һиссәләрә бөлсә дә, онун сүмүјү сындырылмамышды. Буна ҝөрә дә бир вахтлар Аллаһын хидмәтчиләри инанырдылар ки, чөрәк Мүгәддәс Китабда «Мәсиһин [бәдәни]» адланан мәсһ олунмушларын јығынҹағыны тәмсил едир (Ефес. 4:12; Ром. 12:4, 5; 1 Кор. 10:16, 17; 12:27). Лакин хејли арашдырмалар апардыгдан сонра онлар баша дүшдүләр ки, чөрәк Исанын инсан бәдәнини тәмсил едир. Мүгәддәс Јазылар ҝөстәрир ки, Иса «ҹисмән әзаб [чәкмиш]», һәтта едам едилмишди. Беләликлә, Ағамызын шам јемәјиндә истифадә олунан чөрәк Исанын бәшәријјәтин ҝүнаһларыны дашыдығы физики бәдәнини тәмсил едир (1 Пет. 2:21—24; 4:1; Јәһ. 19:33—36; Ибр. 10:5—7).

11, 12. а) Иса шәраб һаггында нә демишди? б) Ағамызын шам јемәјиндә истифадә олунан шәраб нәји тәмсил едир?

¹¹ Бу, бизә Исанын сонра шәраб һаггында дедикләрини баша дүшмәјә көмәк едир. Биз охујуруг: «Шам јемәјини јејәндән сонра о, ҹамы ҝөтүрдү вә деди: “Бу ҹам ганым әсасында бағланан јени әһди тәмсил едир. Хатирәми јад етмәк үчүн һәр дәфә бундан ичин”» (1 Кор. 11:25). Бир чох Мүгәддәс Китабларда һәмин ајәнин бу һиссәси белә тәрҹүмә едилиб: «Бу ҹам Мәним ганымла бағладығым јени әһддир». Бәс Исанын тутдуғу ҹам, һәгигәтәнми, јени әһд иди? Хејр. «Ҹам» сөзү алтында онун ичиндәки, јәни шәраб нәзәрдә тутулурду. Исанын бәһс етдији шәраб нәји тәмсил едирди? Онун төкүлән ганыны.

¹² «Маркын Мүждәси»ндән биз Исанын нөвбәти сөзләрини охујуруг: «Бу, бир чохлары уғрунда ахыдылаҹаг ганымы, “әһд ганыны” тәмсил едир» (Марк 14:24). Бәли, Исанын ганы «бир чохларынын ҝүнаһыны әфв етмәк үчүн ахыдылаҹаг»ды (Мат. 26:28). Демәли, гырмызы шәраб Исанын өз ганыны тәмсил едир. Биз онун ганы илә өдәнмиш фидјә васитәсилә «ҝүнаһларымызын әфвинә» јетиширик. (Ефеслиләрә 1:7 ајәсини оху.)

13. Мәсиһин өлүмүнүн Хатирә ҝеҹәсинин неҹә кечирилдијини тәсвир един.

¹³ Әҝәр сиз Јеһованын Шаһидләринин кечирдији Хатирә ҝеҹәсиндә илк дәфә иштирак етсәниз, нәји мүшаһидә едәҹәксиниз? Мәрасимин кечирилдији јер гонагларын һәр биринә хош олсун дејә тәмиз вә сәлигәли олаҹаг. Ола билсин, ора садә шәкилдә ҝүл-чичәклә бәзәдилсә дә, орада чохлу бәр-бәзәк вә ја шәнлик аб-һавасы олмајаҹаг. Тәјин олунмуш ағсаггал бу һадисәни Мүгәддәс Китабдан ајдын вә һөрмәтҹил шәкилдә нәгл едәҹәк. О, бизә Мәсиһин һәр биримиз үчүн етдикләрини баша дүшмәјә көмәк едәҹәк. Биз һәјата говуша биләк дејә Мәсиһ өзүнү фидјә олараг гурбан верди. (Ромалылара 5:8—10 ајәләрини оху.) Натиг Мүгәддәс Китаба әсасән мәсиһчиләрин малик олдуглары ики үмидин мәнасыны изаһ едәҹәк.

14. Хатирә ҝеҹәсинин мәрузәсиндә һансы үмидләрдән данышылаҹаг?

¹⁴ Биринҹи үмид, садиг һәвариләр дә дахил олмагла, Мәсиһин аз сајда давамчысынын ҝөјдә онунла бирликдә идарә етмәси илә бағлыдыр (Лука 12:32; 22:19, 20; Вәһј 14:1). Диҝәр үмид мүасир дөврдә Аллаһа сәдагәтлә хидмәт едән мәсиһчиләрин әксәријјәтинә аиддир. Онларын јер үзүндә бәрпа едиләҹәк ҹәннәтдә әбәди јашамаг имканы вар. Сонра Аллаһ узун мүддәт Она фәрјад едән мәсиһчиләр үчүн ҝөјдә етдији кими, јердә дә дәјишикликләр едәҹәк (Мат. 6:10). Мүгәддәс Јазылар онларын әбәди олараг әлдә едәҹәкләри ҝөзәл  шәраити һејрәтамиз шәкилдә тәсвир едир (Јешаја 11:6—9; 35:5, 6; 65:21—23).

15, 16. Ағамызын шам јемәјиндә чөрәкдән неҹә истифадә олунаҹаг?

¹⁵ Натиг мәрузәнин сонуна јахын билдирәҹәк ки, Исанын өз һәвариләринә тапшырдығыны иҹра етмәјин вахты чатыб. Инди ики символ — мајасыз чөрәк вә гырмызы шәраб өтүрүләҹәк. Бу символлар натигин јанындакы масанын үзәринә гојула биләр. О, диггәти Мүгәддәс Китабда Исанын бу мәрасими тәсис едәркән дедијинә вә етдијинә јөнәлдәҹәк. Мәсәлән, Матта бу һадисәни белә тәсвир едир: «Иса чөрәк ҝөтүрүб Аллаһа шүкүр етди вә чөрәји бөлүб шаҝирдләринә верди. Сонра деди: “Ҝөтүрүн, јејин. Бу, мәним бәдәними тәмсил едир”» (Мат. 26:26). Иса мајасыз чөрәји бөлүб һәр ики тәрәфиндә отуран шаҝирдләринә өтүрдү. Сиз апрелин 14-ү кечириләҹәк мәрасимдә ҝөрәҹәксиниз ки, мајасыз чөрәк артыг бир нечә јерә бөлүнүб вә бошгаблара гојулуб.

¹⁶ Символун мүнасиб вахт әрзиндә мәрасимдә иштирак едәнләрин һамысына өтүрүлмәси үчүн кифајәт гәдәр габ истифадә олунаҹаг. Бу, садә бир просес олаҹаг. Гыса дуадан сонра габлар низамлы шәкилдә өтүрүләҹәк. 2013-ҹү илин Хатирә ҝеҹәсиндә бир чох јығынҹагларда олдуғу кими, бу ил дә кимләрсә (јахуд, ола билсин, һеч ким) чөрәкдән дадаҹаг.

17. Хатирә ҝеҹәсиндә Исанын шәрабла бағлы ҝөстәришинә неҹә риајәт олунаҹаг?

¹⁷ Сонра диггәт Маттанын тәсвир етдији нөвбәти сөзләрә јөнәлдиләҹәк: «[Иса] бир ҹам ҝөтүрүб Аллаһа шүкүр етди вә шаҝирдләрә вериб деди: “Бундан һамыныз ичин. Бу, бир чохларынын ҝүнаһыны әфв етмәк үчүн ахыдылаҹаг ганымы, “әһд ганыны” тәмсил едир”» (Мат. 26:27, 28). Бу нүмунәјә әсасән, диҝәр бир гардаш дуа едәҹәк вә гырмызы шәраб ҹамлары һамыја өтүрүләҹәк.

18. Символлардан гәбул етсәк дә, етмәсәк дә, бу мәрасимдә иштирак етмәк нә үчүн ваҹибдир?

¹⁸ Иса демишди ки, јалныз ҝөјдә онунла бирликдә падшаһлыг едәҹәк кәсләр бу чөрәкдән јејә вә шәрабдан ичә биләрләр. Бу сәбәбдән, мәрасимдә иштирак едәнләрин әксәријјәти символлары өтүрән заман онлардан гәбул етмәјәҹәкләр, садәҹә һөрмәтҹил тәрздә мүшаһидә едәҹәкләр. (Лука 22:28—30 ајәләрини оху; 2 Тим. 4:18.) Бунунла белә, Ағамызын шам јемәјиндә иштирак етмәк ваҹибдир, чүнки белә етмәклә инсан Исанын гурбанлығыны олдугҹа гијмәтләндирдијини ҝөстәрмиш олур. Хатирә ҝеҹәсиндә иштирак едәнләр Исанын фидјә гурбанлығынын ҝәтирәҹәји хејир-дуалар үзәриндә дүшүнә биләрләр. Онларын «бөјүк мүсибәтдән» сағ чыхаҹаг бөјүк издиһамын арасында олмаг имканлары вар. Аллаһа хидмәт едән бу инсанлар «либасларыны Гузунун ганында јујуб [ағардаҹаглар]» (Вәһј 7:9, 14—17).

19. Ағамызын шам јемәјиндә иштирак етмәк вә ондан фајдаланмаг үчүн нә едә биләрик?

¹⁹ Бүтүн дүнјада Јеһованын Шаһидләри бу хүсуси ҝөрүшә һазырлашырлар. Бир нечә һәфтә өнҹәдән, биз баҹардығымыз гәдәр даһа чох инсаны бу мәрасимдә иштирак етмәјә дәвәт едәҹәјик. Бундан әлавә, Хатирә ҝеҹәсинә бир нечә ҝүн галмыш әксәријјәтимиз Мүгәддәс Китабдан Исанын ишләри, еләҹә дә ерамызын 33-ҹү илинин һәмин вахтында баш вермиш һадисәләр барәдә охујаҹағыг. Хатирә ҝеҹәсиндә иштирак етмәк үчүн лазыми тәдбирләри ҝөрәҹәјик. Гонаглары саламламаг вә бүтүн програмдан фајдаланмаг үчүн јахшы олар ки, биз илк нәғмәдән вә дуадан әввәл ҝәләк. Јығынҹағын бүтүн үзвләри вә гонаглар Мүгәддәс Китабдан ајәләри изләмәјин фајдасыны ҝөрәҹәкләр. Ән ваҹиби исә биз Хатирә ҝеҹәсиндә иштирак етмәклә Исанын гурбанлығына дәрин миннәтдарлығымызы ҝөстәрәҹәк вә онун: «Хатирәми јад етмәк үчүн буну һәмишә един», — әмринә риајәт едәҹәјик (1 Кор. 11:24).