1. Јеһоваја дүзҝүн шәкилдә ибадәт етмәк үчүн нә етмәлијик вә нәјә ҝөрә?

ИСА МӘСИҺ демишди: «Атаја дүзҝүн ибадәт едәнләр руһа вә һәгигәтә ујғун ибадәт едәҹәкләр. Чүнки Ата Она бу ҹүр ибадәт етмәк истәјәнләри ахтарыр» (Јәһја 4:23; 6:44). Һәр биримиз «Рәббә нәјин мәгбул олдуғуна даима» әмин олмалыјыг (Ефеслиләрә 5:10). Бу, һәмишә асан олмур. Шејтан бизи алдадыб, Јеһованын бәјәнмәдији әмәлләрә тәһрик етмәк истәјир (Вәһј 12:9).

2. Сина дағынын јахынлығында нә баш вермишди?

² Шејтан бизи алдатмаг үчүн нә едир? Онун әл атдығы үсуллардан бири нәјин дүзҝүн, нәјин сәһв олдуғуна даир јанлыш дүшүнҹә јаратмагдыр. Буну Исраил халгы Сина дағынын јахынлығында дүшәрҝә саланда баш верән әһвалатдан ҝөрмәк олар. Муса пејғәмбәр даға галхмышды, халг исә дүшәрҝәдә ону ҝөзләјирди. Ахырда ҝөзләмәкдән јорулуб, Һарундан хаһиш етдиләр ки, онлар үчүн аллаһ дүзәлтсин. Һарун гызыл дана дүзәлтди. Сонра халг бајрам еләди. Онлар дананын әтрафында рәгс едиб, она сәҹдә гылырдылар. Онлар фикирләширдиләр ки, данаја сәҹдә гылмагла Јеһоваја  ибадәт едирләр. Халг бу бајрамы Јеһоваја һәср олунмуш бајрам адландырса да, бу белә дејилди. Јеһованын ҝөзүндә бу, бүтпәрәстлик иди вә бу әмәлә ҝөрә чохлу исраилли өлдү (Чыхыш 32:1—6, 10, 28). Бундан өзүмүзә һансы дәрси ҝөтүрүрүк? Шејтанын сәни алдатмасына јол вермә. Мурдар шејләрә тохунма, гој нәјин дүзҝүн, нәјин сәһв олдуғуну сәнә Јеһова өјрәтсин (Әшија 52:11; Һизгијал 44:23; Галатијалылара 5:9).

3, 4. Нәјә ҝөрә бајрамларын көкүнү арашдырмаг лазымдыр?

³ Иса јер үзүндә оланда һәвариләринә пак шәкилдә ибадәт етмәји өјрәтмишди. Онун өлүмүндән сонра һәвариләр Јеһованын принсипләрини јени шаҝирдләрә өјрәтмәјә давам едирдиләр. Лакин һәвариләр өләндән сонра јаланчы мүәллимләр јығынҹаға јанлыш фикирләр, бүтпәрәстләрин адәтләрини вә бајрамларыны ҝәтирдиләр. Онлар һәтта һәмин бајрамларын бәзиләринин адларыны дәјишиб, онлара мәсиһи бајрамы дону ҝејиндирдиләр (2 Салоникилиләрә 2:7, 10; 2 Јәһја 6, 7). О бајрамларын чоху һәлә дә популјардыр, онлар һәлә дә јалан етигадлары, һәтта ҹиндарлығы дәстәкләјирләр * (Вәһј 18:2—4, 23).

⁴ Бу ҝүн бүтүн дүнјада бајрам вә мәрасимләр инсанларын һәјатында мүһүм јер тутур. Лакин Јеһованын бахышыны өјрәндикҹә ҝөрәҹәксән ки, мүәјјән мәрасимләрлә бағлы дүшүнҹәни дәјишмәлисән. Бу, асан олмаја биләр, лакин әмин ола биләрсән  ки, Јеһова сәнә көмәк едәҹәк. Ҝәл бәзи мәшһур бајрам вә мәрасимләрин көкүнү арашдыраг. Бу бизә Јеһованын онлара мүнасибәтини баша дүшмәјә көмәк едәҹәк.

5. Иса Мәсиһин декабрын 25-дә доғулмадығына һансы сүбут вар?

⁵ Дүнјанын бир чох јериндә декабрын 25-и Милад бајрамы кечирилир. Әксәр инсанлар дүшүнүр ки, Иса Мәсиһ һәмин тарихдә доғулуб. Мүгәддәс Китабда Иса Мәсиһин һансы ајда, һансы ҝүндә доғулдуғу дејилмир, амма һәмин вахт илин һансы чағы олдуғу һагда мүәјјән гәдәр мәлумат верилир. Лука јазыр ки, Иса Бејтләһмдә доғуланда «чобанлар... чөлдә галыб ҝеҹәләр сүрүләринин кешијини чәкирдиләр» (Лука 2:8—11). Бејтләһмдә декабр ајы сојуг, јағышлы вә гарлы кечир. Буна ҝөрә дә чобанлар ҝеҹә сүрүләри илә чөлдә гала билмәздиләр. Бундан һансы нәтиҹәјә ҝәлирик? Иса декабрда јох, һаванын мүлајим кечдији фәсилдә доғулмушду. Һәм Мүгәддәс Китаб, һәм дә тарихи фактлар сүбут едир ки, Исанын доғулмасы инди сентјабр вә октјабр адландырдығымыз ајлара дүшүр.

6, 7. а) Милад бајрамындакы адәтләрин чохунун көкү һара ҝедиб чыхыр? б) Һәдијјә вермәјимизә сәбәб нә олмалыдыр?

⁶ Бәс Милад бајрамынын көкү һарадан ҝәлир? Бунун да көкү бүтпәрәстләрин бајрамына, мәсәлән, Ромада кәнд тәсәррүфаты аллаһы Сатурна һәср едилән Сатурналија бајрамына ҝедиб чыхыр. Бир енсиклопедијада дејилир: «Милад бајрамындакы бир чох шәнликләр декабрын ортасында кечирилән Сатурналија бајрамындан ҝөтүрүлүб. Мәсәлән, бу бајрамда  тәмтәраглы зијафәтләр гурурдулар, һәдијјәләр верирдиләр, шамлар јандырырдылар». Һәмчинин фарсларда ҝүнәш аллаһы Митранын да ад ҝүнү декабрын 25-и кечирилирди.

⁷ Бу ҝүн Милад бајрамыны кечирән инсанларын әксәријјәти бу бајрамын бүтпәрәстликдән ҝәлдији барәдә һеч дүшүнмүр. Онлар үчүн бу бајрам садәҹә аилә илә бир јердә ҝөзәл сүфрә архасында јығышмаг  вә һәдијјә вермәк үчүн бир фүрсәтдир. Дүздүр, биз аиләмизи вә достларымызы севирик. Јеһова да истәјир ки, хидмәтчиләри бир-биринә гаршы сәхавәтли олсун. 2 Коринфлиләрә 9:7 ајәсиндә дејилир ки, «Аллаһ ҝүләрүзлә верәни севир». Јеһова истәмир ки, биз јалныз мүәјјән ҝүнләрдә бир-биримизә һәдијјә верәк. Јеһованын халгы гаршылыг ҝөзләмәдән илин истәнилән ҝүнүндә бир-биринә һәдијјә верир, достларла, аилә илә бирликдә вахт кечирдир. Онларын һәдијјә вермәләринә сәбәб бир-бириләрини севмәләридир (Лука 14:12—14).

8. Мүнәҹҹимләр Исаја доғулан ҝүнү һәдијјәләр ҝәтирмишдиләр?

⁸ Милад бајрамында һәдијјә верилмәсини дәстәкләјәнләрин әксәријјәти дејир ки, тәзә доғулан Иса ахурда оланда үч мүнәҹҹим она һәдијјә ҝәтирмишди. Дүздүр, бир нечә адам Исаја баш чәкиб она һәдијјәләр ҝәтирмишди. Гәдим дөврдә мүһүм инсанлара бәхшиш вермәк адәт иди (1 Падшаһлар 10:1, 2, 10, 13). Анҹаг бу мүнәҹҹимләр ҹиндарлыгла мәшғул олурдулар вә Јеһоваја ибадәт етмирдиләр. Һәмчинин онлар Исанын јанына о, тәзәҹә доғулуб, ахура гојулдуғу вахт ҝәлмәмишдиләр. Үстүндән хејли кечәндән сонра, о артыг евдә оланда ҝәлмишдиләр (Мәтта 2:1, 2, 11).

9. Мүгәддәс Китабда кимләрин ад ҝүнүнү гејд етдији јазылыб?

⁹ Ушағын дүнјаја ҝәлмәси севинҹли һадисәдир (Зәбур 127:3). Лакин бу о демәк дејил ки, ад ҝүнүнү гејд етмәк лазымдыр. Мүгәддәс Китабда ҹәми ики ад ҝүнү барәдә јазылыб. Онлардан бири Мисир падшаһы фиронун,  диҝәри исә Һирод Антипа падшаһын ад ҝүнүдүр. (Јарадылыш 40:20—22; Марк 6:21—29 ајәләрини оху.) Бу падшаһларын һеч бири Јеһоваја хидмәт етмирди. Јеһованын хидмәтчиләринин өз доғум ҝүнләрини гејд етмәси барәдә Мүгәддәс Китабда һеч бир мәлумат јохдур.

10. Илк мәсиһиләр ад ҝүнүнүн гејд едилмәсинә неҹә јанашырдылар?

¹⁰ Бир енсиклопедијада дејилир ки, илк мәсиһиләр ад ҝүнүнүн гејд едилмәсини бүтпәрәстлик һесаб едирдиләр. Чүнки ад ҝүнү јалан етигадлара әсасланырды. Мәсәлән, гәдим јунанлар инанырды ки, һәр инсаны горујан руһ вар, бу руһ инсан доғуланда онун јанында олур вә бүтүн өмрү боју ону горујур. Бу руһла һәмин ҝүн ад ҝүнү олан аллаһ арасында сирли әлагә олур. Бундан башга ад ҝүнү астролоҝија вә гороскопла да әлагәлидир.

11. Јеһова бизим һансы кејфијјәтләрә саһиб олмағымызы истәјир?

¹¹ Чохлары ад ҝүнүнү хүсуси ҝүн һесаб едир, фикирләшир ки, һәмин ҝүн ад ҝүнү олан адама хүсуси диггәт, мәһәббәт ҝөстәрилмәлидир. Лакин биз аиләмизә вә достларымыза хүсуси бир ҝүндә јох, бүтүн ил боју мәһәббәт ҝөстәрмәлијик. Јеһова бизим һәмишә хејирхаһ вә сәхавәтли олмағымызы истәјир. (Һәвариләрин ишләри 20:35 ајәсини оху.) Биз садәҹә ад ҝүнүмүздә јох, һәр ҝүн һәјат әнамына ҝөрә Јеһоваја миннәтдар олмалыјыг (Зәбур 8:3, 4; 36:9).

12. Һансы мәнада өлүм ҝүнү доғум ҝүнүндән јахшыдыр?

¹² Ваиз 7:1 ајәсиндә дејилир: «Јахшы ад әла јағдан, өлүм ҝүнү дә доғум ҝүнүндән јахшыдыр». Һансы мәнада өлүм ҝүнү доғум ҝүнүндән јахшыдыр?  Инсан доғуланда нә јахшы, нә дә пис, һеч бир әмәл саһиби олмур. Амма һәјатымызы Јеһоваја хидмәт етмәјә, инсанлара јахшылыг етмәјә сәрф едәндә биз јахшы ад газанырыг вә һәтта өләндән сонра да Јеһова бизи јадында сахлајыр (Әјјуб 14:14, 15). Јеһованын халгы нә өзләринин, нә дә Исанын доғум ҝүнүнү гејд етмирләр. Әслиндә, Иса Мәсиһин гејд етмәји  бујурдуғу јеҝанә мәрасим онун өлүмүнү анма мәрасимидир (Лука 22:17—20; Ибраниләрә 1:3, 4).

13, 14. Христиан Пасхасынын көкү һара ҝедиб чыхыр?

¹³ Мәсиһин дирилмәси ҝүнү кими гәләмә верилән христиан Пасха бајрамынын көкү әслиндә јалан диндән ҝәлир. Бәзи өлкәләрдә бу бајрамда јумурта бојајыр вә кулич адланан ширин чөрәк биширирләр. Бир енсиклопедијада дејилир ки, јумурта «јени һәјат вә дирилмәнин рәмзи һесаб едилирди», башга бир енсиклопедијада исә дејилир ки, кулич фаллик (ҹинсијјәт органы) символ иди. Демәли, ҝуја Мәсиһин дирилмәси гејд олунан Пасха, әслиндә, бүтпәрәстләрин мәһсулдарлыг мәрасимидир («Encyclopædia Britannica» вә «Религии мира» енсиклопедијалары).

¹⁴ Инсанларын јалан дини адәтләри Оғлунун дирилмәсилә әлагәләндирмәси, сөзсүз, Јеһоваја ағыр ҝедир (2 Коринфлиләрә 6:17, 18). Әслиндә, Јеһова һеч вахт Исанын дирилмәсини гејд етмәји бујурмајыб.

15. Нәјә ҝөрә мәсиһиләр јас мәрасимләри илә бағлы бәзи адәтләрдән узаг дурурлар?

¹⁵ Јас мәрасимләриндә мәсиһилијә зидд олан бир чох ајинләр иҹра олунур. Јас дүшән евдә адәтә ҝөрә шәкилләрин, ҝүзҝүләрин үстүнү өртүрләр, ҹәназәни үзү гибләјә узадырлар. Өлүјә үч, једди, гырх вә ил верирләр. Бу адәтләр өлүнүн руһунун мөвҹудлуғуна олан инанҹла бағлыдыр. Өлүләр һеч нә билмир, буна ҝөрә дә өлүнүн руһуну шад етмәк үчүн ајинләр иҹра  етмәк дүзҝүн дејил. Аллаһын мәһәббәтини итирмәк истәмәјән инсанлар үчүн бунлар гејри-мәгбулдур (Ваиз 9:5, 10).

16, 17. Тој етмәји планлашдыран мәсиһиләр нәләри нәзәрә алмалыдыр?

¹⁶ Тој севиндириҹи бир мәрасимдир. Дүнјанын мүхтәлиф јерләриндә тој адәтләри бир-бириндән фәргләнир. Адәтән, инсанлар тој адәтләринин мәншәји барәдә дүшүнмүрләр. Буна ҝөрә дә бәзи тој адәтләринин јалан дини инанҹлара сөјкәндијиндән хәбәрләри јохдур. Лакин тој етмәји планлашдыран мәсиһи ҹүтлүк истәјир ки, тојлары Јеһованы разы салсын. Онлар тој адәтләринин мәншәји барәдә өјрәнсәләр, дүзҝүн гәрарлар верә биләҹәкләр (Марк 10:6—9).

¹⁷ Инанҹа ҝөрә бәзи тој адәтләри бәјлә-ҝәлинин бәхтини ҝөзәл едир (Әшија 65:11). Мәсәлән, тој ҝүзҝүсү. «Азәрбајҹан Тоју» китабына әсасән, ҝәлинин өнүндә апарылан бәхт ҝүзҝүсү ону бәднәзәрдән горујур, тој ҝүнү бу ҝүзҝү сынарса, евләнәнләр тез бир заманда ајрылар, ја гыз өләр, ја оғлан. Тојла бағлы диҝәр бир адәт ҝәлинин ҝүл атмасыдыр. Белә инанырлар ки, ким ҝүлү тутса, нөвбәти аилә гуран о шәхс олаҹаг. Бу адәт дә јалан диндән вә бүтпәрәстликдән гајнагланыр. Мәсиһиләр еһтијатлы олурлар ки, јалан дини инанҹларла ләкәләнмиш адәтләрдән узаг дурсунлар. (2 Коринфлиләрә 6:14—18 ајәләрини оху.)

18. Мүгәддәс Китабдакы һансы принсипләри тоја аид етмәк олар?

¹⁸ Мәсиһи ҹүтлүк фикир вермәлидир ки, тоју шән, ләјагәтли кечсин, гонагларын һәр бири үчүн хош олсун.  Мәсиһи тојуна ҝәлән гонаглар исә сөз алыб, кобуд, әдәбсиз, бәјлә-ҝәлини вә ја башгаларыны хәҹаләтли едән сөзләр демәмәлидирләр (Мәсәлләр 26:18, 19; Лука 6:31; 10:27). Мәсиһи тојунда инсанын вары нүмајишә гојулмамалыдыр (1 Јәһја 2:16). Әҝәр сән тој етмәји планлашдырырсанса, елә ет ки, ҝәләҹәкдә тојуну хош хатирәләрлә јада саласан. (28-ҹи әлавәјә бах.)

19, 20. Сағлыг сөјләмәк адәтинин көкү һара ҝедиб чыхыр?

¹⁹ Тојларда вә диҝәр мәҹлисләрдә сағлыг демәк ҝениш јајылыб. Сағлыг дејән адам хош арзуларыны билдирир, диҝәрләри исә бадәләрини галдырырлар. Мәсиһиләр сағлыг демәк адәтинә неҹә јанашмалыдырлар?

²⁰ Бир китабда белә дејилир ки, сағлыг сөјләмәк адәти, чох ҝүман, гәдим бүтпәрәстләрдән галыб. Инсанлар «аллаһлара мүгәддәс ички тәгдим едирдиләр». Бунун әвәзиндә «арзуларына чатаҹагларына үмид едир, “узун өмүр!” вә ја “сәнин сағлығына!” сөзләри илә дуа едирдиләр». Гәдим дөврдә инсанлар бадәләрини галдырыб аллаһларындан немәт истәјирдиләр («The International Handbook on Alcohol and Culture»). Анҹаг Јеһова бу үсулла немәт вермир (Јәһја 14:6; 16:23).

21. Мәсиһиләр башга һансы тәдбирләрдән узаг дурмалыдырлар?

²¹ Һәр һансы бир мәрасимдә иштирак едиб-етмәмәји гәрарлашдыранда бу мәрасимин һансы әһвали-руһијјәјә, һансы давраныша тәшвиг етдији барәдә  дүшүн. Мәсәлән, бәзи бајрамларда вә карнавалларда еротик рәгсләрә, әјјашлыға, һәтта әхлагсызлыға јол верилир. Белә бајрамларда һомосексуализм, милләтчилик тәрәннүм олунур. Бу ҹүр бајрамларда иштирак едә-едә Јеһованын нифрәт етдији шејләрә нифрәт етдијимизи неҹә дејә биләрик? (Зәбур 1:1, 2; 97:10; 119:37).

22. Мәсиһијә һансыса мәрасимдә иштирак едиб-етмәјәҹәјинә гәрар вермәјә нә көмәк едә биләр?

²² Мәсиһиләр Аллаһы һөрмәтдән салан бүтүн тәдбирләрдән узаг дурмалыдырлар. Һәвари Булус јазмышды: «Истәр јејәндә, ичәндә, истәрсә дә башга бир иш ҝөрәндә һәр шеји елә един ки, Аллаһ шәрәфләнсин» (1 Коринфлиләрә 10:31; 29-ҹу әлавәјә бах). Әлбәттә, бүтүн тәдбирләр әхлагсызлыгла, јалан динлә, јахуд милләтчиликлә бағлы дејил. Әҝәр һансыса бир тәдбирдә Мүгәддәс Китаб принсипләри позулмурса, орада иштирак едиб-етмәјәҹәјимизә өзүмүз гәрар вермәлијик. Һәмчинин гәрарымызын башгаларына да неҹә тәсир едәҹәјини нәзәрә алмалыјыг.

23, 24. Јеһованын Шаһиди олмајан аилә үзвләримизә бајрамларла бағлы гәрарымызы неҹә изаһ едә биләрик?

²³ Јәгин ки, сән Јеһованы һөрмәтдән салан тәдбирләрдә артыг иштирак етмирсән. Лакин Јеһованын Шаһиди олмајан аилә үзвләрин бу мөвгејини елә гәбул едә биләр ки, сән онлары севмирсән, онларла вахт кечирмәк истәмирсән. Бәлкә, онлар фикирләширләр ки, бајрамлар аиләнин бир јерә јығышмасы үчүн јеҝанә фүрсәтдир. Әҝәр беләдирсә, нә едә биләрсән? Онлары  севҝинә, сәнин үчүн дәјәрли олдугларына башга ҹүр әмин едә биләрсән (Мәсәлләр 11:25; Ваиз 3:12, 13). Онлары башга ҝүнләрдә бирҝә вахт кечирмәјә дәвәт едә биләрсән.

²⁴ Гоһумларын мүәјјән бајрамлары нәјә ҝөрә гејд етмәдијини сорушсалар, даһа чох мәлумат үчүн нәшрләримизә вә ја jw.org сајтына баха биләрсән. Орадакы мәлуматлар сәнә мөвгејини изаһ етмәјә көмәк едәҹәк. Онларда елә тәәссүрат јаратма ки, мүбаһисәдә галиб чыхмаг, јахуд өз фикрини онлара јеритмәк истәјирсән. Гоһумлара изаһ ет ки, бир чох амилләри нәзәрә алараг өзүн бу гәрары вермисән. Тәмкинини гору вә гој сөзләрин «һәмишә дузлу, үрәкачан олсун» (Колослулара 4:6).

25, 26. Валидејнләр өвладларына Јеһованын гајда-ганунларыны неҹә севдирә биләрләр?

²⁵ Ҝәрәк һәр биримиз мүәјјән тәдбирләрдә нәјә ҝөрә иштирак етмәдијимизи ајдын баша дүшәк (Ибраниләрә 5:14). Бизим мәгсәдимиз Јеһованы разы салмагдыр. Валидејнләр өвладларына Мүгәддәс Китаб принсипләрини баша дүшмәјә вә севмәјә көмәк етмәлидир. Ушаг Јеһованын ҝерчәк Варлыг олдуғуну анлајанда Ону разы салмаг истәјәҹәк (Әшија 48:17, 18; 1 Бутрус 3:15).

²⁶ Јеһова бизим тәмиз вә дүрүст шәкилдә ибадәт етмәк үчүн әлимиздән ҝәләни етдијимизи ҝөрәндә чох севинир (Јәһја 4:23). Амма чохлары дүшүнүр ки, бу надүрүст дүнјада дүрүст олмаг мүмкүн дејил. Бу, доғрудан да, беләдир? Бу барәдә нөвбәти фәсилдә данышаҹағыг.