ЧӘРЧИВӘ 1Б
«Һизгијал» китабынын иҹмалы
Үмумиликдә «Һизгијал» китабыны ашағыдакы кими тәсниф етмәк олар:
1—3 ФӘСИЛЛӘР
Б. е. ә. 613-ҹү илдә Бабилә сүрҝүн едилмиш јәһудиләрин арасында јашајаркән Һизгијал пејғәмбәрә Јеһовадан ҝөрүнтүләр назил олур вә Кәбәр чајы саһилиндә јашајан јәһудиләр арасында пејғәмбәрлик етмәк тапшырылыр.
4—24 ФӘСИЛЛӘР
Б. е. ә. 613—609-ҹу илләрдә Һизгијал, әсас етибары илә, Јерусәлимә вә онун үсјанкар, бүтпәрәст әһалисинә гаршы чыхарылан һөкм хәбәриндән ибарәт пејғәмбәрликләри бәјан едир.
25—32 ФӘСИЛЛӘР
Б. е. ә. 609-ҹу илдә Јерусәлимин сонунҹу дәфә бабиллиләр тәрәфиндән мүһасирәси башлајыр. Һәмин илдән етибарән Һизгијал Јерусәлимә дејил, әтрафдакы дүшмән халглара — Әмуна, Әдума, Мисирә, Муаба, Филиштә, Сидона, Сура гаршы һөкм хәбәрини чатдырмаға башлајыр.
33—48 ФӘСИЛЛӘР
Б. е. ә. 606-ҹы илдән башлајараг. Јерусәлим вә орадакы мәбәд артыг хараба галыб. Һизгијал үмид хәбәри чатдырыр: пак ибадәтин дирчәләҹәји барәдә пејғәмбәрлик едир.
Беләликлә, «Һизгијал» китабында һәм хронолоҝија, һәм дә мөвзу бахымындан ардыҹыллыг, демәк олар ки, там горунуб. Јерусәлимин вә орадакы мәбәдин јерлә-јексан едиләҹәји һаггында пејғәмбәрликләр пак ибадәтин дирчәләҹәји һагда чохсајлы пејғәмбәрликләрдән әввәл ҝәлир. Бу ардыҹыллыг мәнтигәујғундур, чүнки дирчәлиш барәдә пејғәмбәрликләрин сөјләнмәсиндән белә нәтиҹә чыхыр ки, мәбәддә артыг ибадәт олунмурду.
Бундан әлавә, дүшмән халглар әлејһинә пејғәмбәрликләр (25—32 фәсилләр) Јерусәлим әлејһинә сөјләнилән һөкм хәбәрләри илә пак ибадәтин дирчәлиши һаггындакы пејғәмбәрликләрин арасында јер алыр. Һизгијалын халглара гаршы сөјләдији һөкм хәбәрләрини шәрһ едәрәк бир алим јазыр: «Бу һөкм хәбәрләри Аллаһын Өз халгына гаршы аловланан гәзәбинин мәрһәмәтлә әвәз олунмасына ишарә иди. Чүнки дүшмәнләрин ҹәзаландырылмасы артыг өз-өзлүјүндә халг үчүн, бир нөв, гуртулуш иди».
