1, 2. а) Сүрҝүндә олан јәһудиләр нәјә ҝөрә Һизгијалы ҝөрәндә тәлаш кечирир? б) Нәјә ҝөрә будәфәки пејғәмбәрлик халгы һејрәтә салыр? ҹ) Бу фәсилдә һансы суаллар нәзәрдән кечирилир?

 ҺИЗГИЈАЛ индијә кими Јеһованын бујруғу илә Бабилдәки әсирләрин гаршында бир нечә дәфә пејғәмбәрлик сәһнәси ҝөстәриб. Биринҹи дәфә ҝөстәрдији сәһнәдә о, халга һөкм хәбәри чатдырмышды. Икинҹи, үчүнҹү вә диҝәр сәһнәләрдә дә һөкм хәбәри сәсләнмишди (Һизг. 3:24—26; 4:1—7; 5:1; 12:3—6). Әслиндә, Һизгијалын ҝөстәрдији бүтүн пејғәмбәрлик сәһнәләриндә јәһудиләрә гаршы сәрт һөкм хәбәрләри әкс олунурду.

² Һизгијал јенә пејғәмбәрлик сәһнәси ҝөстәрмәк үчүн сүрҝүндә олан јәһудиләрин гаршысына чыхыб. Тәсәввүр етмәк олар, халг ону ҝөрәндә неҹә тәлаш кечирир. Јәгин бир анлыг онларын ағлындан белә бир суал кечир: «Ҝөрәсән, бу дәфә һансы фәлакәт хәбәри ешидәҹәјик?» Анҹаг бу дәфәки пејғәмбәрлик онлары һејрәтләндирәҹәк. Бу пејғәмбәрлик сәһнәси әввәлкиләрдән чох фәрглидир. Бу сәһнәдә гара һөкм хәбәри јох, парлаг үмид әкс олунур (Һизг. 37:23). Мараглыдыр, Һизгијал әсирләрә һансы хәбәри чатдырмышды? Бу хәбәр һансы мәнаны дашыјырды? Бу хәбәрин Аллаһын мүасир хидмәтчиләринә һансы аидијјәти вар?

3. а) «Јәһуда... үчүн» олан чубуг нәји тәмсил едирди? б) Нәјә әсасән демәк олар ки, «Әфраимин чубуғу» онгәбиләли падшаһлығы тәмсил едирди?

³ Јеһова Һизгијала бујурду ки, ики чубуг ҝөтүрсүн. Биринин үстүнә «Јәһуда... үчүн», о биринин үстүнә «Әфраимин чубуғу Јусиф үчүн» сөзләрини јазсын. (Һизгијал 37:15, 16 ајәләрини охујун.) Бу ики чубуг нәји тәмсил едирди? «Јәһуда... үчүн» олан чубуг Јәһуда вә Бинјамин гәбиләсиндән ибарәт олан падшаһлығы тәмсил едирди. Бу падшаһлыгда Јәһуда гәбиләсиндән олан падшаһлар һакимијјәт сүрүрдү. Һәмчинин каһинлик дә бу падшаһлыгла бағлы иди, чүнки каһинләр Јерусәлимдә јерләшән мәбәддә хидмәт едирдиләр (2 Салн. 11:13, 14; 34:30). Беләликлә, Јәһуда падшаһлығына Давуд сүлаләсиндән олан падшаһлар, еләҹә дә Лави нәслиндән олан каһинләр дахил иди. «Әфраимин чубуғу» онгәбиләли Исраил падшаһлығыны тәмсил едирди. Бу чубуғун Әфраимлә һансы әлагәси вар иди? Онгәбиләли падшаһлығын илк падшаһы Әрубам Әфраим гәбиләсиндән иди. Заман кечдикҹә Әфраим Исраилин ән нүфузлу гәбиләси олду (Ган. 33:17; 1 Пад. 11:26). Бир мәгамы гејд етмәк лазымдыр ки, онгәбиләли Исраил падшаһлығына Давуд сүлаләсиндән олан падшаһлар вә ја лавили каһинләр дахил дејилди.

4. Һизгијалын ики чубугла ҝөстәрдији пејғәмбәрлик сәһнәси нәји тәсвир едирди? (Фәслин әввәлиндәки шәклә бахын.)

⁴ Аллаһ Һизгијала бујурду ки, ики чубуғу бир-биринә бирләшдириб «әлиндә бир чубуг» етсин. Һизгијалы тәлашла изләјән әсирләр бунун мәнасыны сорушдулар. Пејғәмбәр деди ки, бу, шәхсән Јеһованын ҝөрәҹәји иши тәсвир едир. Јеһова билдирмишди ки, О Өзү бу ики чубуғу бирләшдирәҹәк вә әлавә етмишди: «Онлар Мәним әлимдә бир чубуг олаҹаглар» (Һизг. 37:17—19).

5. Һизгијалын ҝөстәрдији сәһнәнин мәнасы нәдир? («Ики чубуг бирләшир» адлы чәрчивәјә бахын.)

⁵ Сонра Јеһова ики чубуғун бирләшмәсинин мәнасыны изаһ етди. (Һизгијал 37:21, 22 ајәләрини охујун.) Икигәбиләли Јәһуда падшаһлығындан вә онгәбиләли Исраил (Әфраим) падшаһлығындан олан әсирләр Исраил дијарына гајыдаҹаг вә «ваһид халг» олаҹаглар (Әрм. 30:1—3; 31:2—9; 33:7).

6. «Һизгијал» китабынын 37-ҹи фәслиндә һансы пејғәмбәрликләр јер алыб?

⁶ «Һизгијал» китабынын 37-ҹи фәслиндә бир даһа дирчәлишлә бағлы пејғәмбәрликләрә раст ҝәлирик. Бу мөһтәшәм пејғәмбәрликләр ҝөстәрир ки, Јеһова һәм һәјаты (1—14 ајәләр), һәм дә бирлији (15—28 ајәләр) бәрпа етмәјә гадирдир. Бу ики пејғәмбәрликдә руһландырыҹы хәбәр вар: өлүмүн дә, парчаланманын да чарәси вар.

7. 1 Салнамәләр 9:2, 3 ајәләриндә јазыланлар неҹә тәсдиг едир ки, «Аллаһ үчүн һәр шеј мүмкүндүр»?

⁷ Инсан нөгтеји-нәзәриндән әсирләрин азад едилиб бирләшмәси тамамилә мүмкүнсүз ҝөрүнүрдү *. Лакин «Аллаһ үчүн һәр шеј мүмкүндүр» (Мәт. 19:26). Јеһова бу пејғәмбәрлији јеринә јетирди. Бабил әсарәти е. ә. 537-ҹи илдә битди. Бундан сонра һәр ики падшаһлыгдан олан инсанлар пак ибадәтин дирчәлмәсинә  төһфә вермәк үчүн Јерусәлимә гајытды. Мүгәддәс Китаб буну тәсдиг едир: «Јәһуда, Бинјамин, Әфраим вә Мәнәссә өвладларындан да бәзиләри Јерусәлимдә мәскунлашдылар» (1 Салн. 9:2, 3; Үзр. 6:17). Јеһованын габагҹадан дедији кими, онгәбиләли Исраил падшаһлығынын тәбәәләри икигәбиләли Јәһуда падшаһлығынын тәбәәләри илә бирләшди.

8. а) Әшија нә һагда пејғәмбәрлик етмишди? б) Һизгијал 37:21 ајәсиндә һансы ики мәгам вурғуланыр?

⁸ Тәхминән 200 ил әввәл Әшија пејғәмбәр Исраил вә Јәһуда әһли барәдә пејғәмбәрлик етмишди. О демишди ки, Јеһова «Исраилин пәрән-пәрән дүшмүш өвладларыны јығаҹаг» вә «Јәһуданын сәпәләнмиш өвладларыны дүнјанын дөрд бир ҝушәсиндән», еләҹә дә «Ашшурдан» топлајаҹаг (Әшј. 11:12, 13, 16). Доғрудан да, Јеһова дедијини етди. О, «исраиллиләри сәпәләндикләри халгларын арасындан» топлады (Һизг. 37:21). Һәмчинин Јеһованын Һизгијала дедији сөзләрдә ики мүһүм мәгама диггәт јетирин: Јеһова артыг әсирләрә «Јәһуда» вә «Әфраим» дејә мүраҹиәт етмәди, бир груп кими, «исраиллиләр» дејә мүраҹиәт етди. Үстәлик, исраиллиләр бир халгын, бабиллиләрин јох, бир нечә халгын арасындан топланаҹагды, Аллаһ онлары «һәр тәрәфдән» јығаҹагды.

9. Јеһова әсирликдән гајытмыш халгын арасында бирлији неҹә јаратды?

⁹ Әсарәтдә оланлар Исраилә гајыдандан сонра Јеһова онлары неҹә бирләшдирди? О, халга Зәрубабил, баш каһин Јушә, Үзејир, Нәһәмја кими руһани чобанлар јетирди, Һәггај, Зәкәријјә, Мәлаки кими пејғәмбәрләр ҝөндәрди. Бу садиг инсанларын һәр бири вар ҝүҹләри илә чалышырды ки, халгы Аллаһын јолу илә јеримәјә тәшвиг етсин (Нәһ. 8:2, 3). Бундан башга, Јеһова дүшмәнләрин  фитнә-фәсадларыны алт-үст етмәклә халгыны горујурду (Әст. 9:24, 25; Зәк. 4:6).

10. Шејтан нәјә наил олду?

¹⁰ Јеһованын мәһәббәтлә халгына көмәк етмәсинә бахмајараг, исраиллиләрин әксәријјәти пак ибадәтә бағлы галмады. Онларын әмәлләри барәдә јетмиш иллик сүрҝүндән сонра јазылмыш Мүгәддәс Китаб бөлмәләриндә охумаг олар (Үзр. 9:1—3; Нәһ. 13:1, 2, 15). Сүрҝүндән гајыдандан сонра исраиллиләр бир әсрин ичиндә пак ибадәтдән о гәдәр узаглашдылар ки, Јеһова деди: «Мәнә тәрәф дөнүн» (Мәл. 3:7). Иса Мәсиһ јер үзүнә ҝәләндә артыг јәһудиләрин дини тәригәтләрә парчаланмышды вә бу тәригәтләрин башында хәјанәткар чобанлар дурурду (Мәт. 16:6; Марк 7:5—8). Шејтан там бирлијин әлдә олунмасына аман вермәди. Бунунла белә, Јеһованын вәди мүтләг ҝерчәкләшәҹәкди. Неҹә?

11. а) Јеһова халгынын бирләшәҹәји вахтла бағлы нәји ачыглады? б) Шејтан ҝөјдән говуландан сонра бир даһа нәјә ҹәһд етди?

¹¹ Һизгијал 37:24 ајәсини охујун. Јеһова билдирди ки, халгынын бирләшәҹәји илә бағлы пејғәмбәрлик «гулу Давуд», јәни Иса Мәсиһ падшаһ тахтына чыхандан сонра там мәнада јеринә јетәҹәк вә билдијимиз кими, Иса 1914-ҹү илдә падшаһ олду * (2 Ишм. 7:16; Лука 1:32). Һәмин вахт артыг Исраил халгынын јерини руһани Исраил, јәни мәсһ олунмуш мәсиһиләр тутмушду (Әрм. 31:33; Гал. 3:29). Шејтан, хүсусилә дә, ҝөјдән говуландан сонра јенидән Аллаһын халгынын бирлијини позмаға чалышды (Вәһј 12:7—10). Мәсәлән, 1916-ҹы илдә Рассел гардаш вәфат етди. Бундан сонра Шејтан дөнүкләрин әли илә мәсһ олунмушлар арасына парчаланма салмаға чалышды. Лакин чох кечмәмиш һәмин дөнүкләр тәшкилатдан узаглашдылар. Шејтан һәмчинин һәмин вахт тәшкилата рәһбәрлик едән гардашларын һәбсә атылмасына наил олду. Амма јенә дә Аллаһын халгынын ахырына чыха билмәди. Јеһоваја садиг галан мәсһ олунмуш мәсиһиләр араларындакы бирлији горудулар.

12. Нәјә ҝөрә Шејтан руһани Исраили парчалаја билмир?

¹² Исраил халгындан фәргли олараг, руһани Исраил Шејтанын фитнәләринә гаршы дурмаға мүвәффәг олду. Бәс, ҝөрәсән, нәјә ҝөрә Шејтан руһани Исраили парчалаја билмир? Чүнки мәсһ олунмуш мәсиһиләр вар ҝүҹләри илә Јеһованын гајда-ганунларына риајәт едирләр. Буна ҝөрә дә онларын Падшаһы, Шејтан үзәриндә зәфәрини давам етдирән Иса Мәсиһ онлары һифз едир (Вәһј 6:2).

13. Ики чубуғун бирләшмәси пејғәмбәрлијиндән һансы ваҹиб һәгигәти өјрәнирик?

¹³ Ики чубуғун бирләшмәси пејғәмбәрлији бизим дөвр үчүн һансы мәнаны кәсб едир? Јадыныздадырса, бу пејғәмбәрлик ики груп инсанын неҹә бирләшәҹәјини тәсвир едирди. Ән әсасы,  пејғәмбәрлик вурғулајырды ки, бу вәһдәти әрсәјә ҝәтирән Јеһова Өзү олаҹаг. Беләликлә, ики чубуғун бирләшмәси пејғәмбәрлији пак ибадәт һаггында ваҹиб бир һәгигәти вурғулајырды. Садә диллә десәк, хидмәтчиләрини бирләшдирән Јеһова Өзү олаҹагды (Һизг. 37:19).

14. Чубугларын бирләшмәси пејғәмбәрлији 1919-ҹу илдән етибарән даһа ҝениш мигјасда неҹә јеринә јетир?

¹⁴ 1919-ҹу илдә Аллаһын халгы руһани ҹәһәтдән тәмизләнди вә руһани ҹәннәтә дахил олмаға башлады. Һәмин вахтдан етибарән, ики чубуғун бирләшмәси пејғәмбәрлији даһа ҝениш мигјасда јеринә јетмәјә башлады. Һәмин вахт вәһдәт һалына ҝәләнләрин әксәријјәти ҝөјдә падшаһ вә каһин олмаг үмидинә саһиб олан мәсһ олунмушлар иди (Вәһј 20:6). Онлар рәмзи мәнада Јәһуда үчүн олан чубуг кими идиләр, чүнки Јәһуда халгы өзүнә Давуд сүлаләсиндән олан падшаһлары вә лавили каһинләри дахил едирди. Лакин вахт кечдикҹә бу руһани јәһудиләрә гошуланлар, әсас етибарилә, јер үзүндә јашамаға үмид едәнләр олду. Онлар «Әфраимин чубуғу» кими идиләр, чүнки Әфраим халгына Давуд сүлаләсиндән олан падшаһлар вә Лави нәслиндән олан каһинләр дахил дејилди. Бу ики груп бирликдә Јеһованын халгыны тәшкил едир вә Падшаһлары Иса Мәсиһин һакимијјәти алтында вәһдәт ичиндә хидмәт едир (Һизг. 37:24).

15. Бу ҝүн Һизгијал 37:26, 27 ајәләриндәки пејғәмбәрлик неҹә јеринә јетир?

¹⁵ Һизгијалын пејғәмбәрлији ҝөстәрир ки, чохлу адам пак шәкилдә ибадәт етмәк үчүн мәсһ олунмушлара гошулмалыдыр. Јеһова Өз халгы барәдә демишди: «Сајларыны артыраҹағам... Чадырым онларла олаҹаг» (Һизг. 37:26, 27). Бу сөзләр бизә Һизгијалдан тәхминән 700 ил сонра һәвари Јәһјаја назил олан вәһји хатырладыр: «Тахтда отуран чадырыны онларын [бөјүк издиһамын] үзәринә чәкәҹәк» (Вәһј 7:9, 15). Бу ҝүн Аллаһ мәсһ олунмушлары вә бөјүк издиһамы ваһид бир халг кими чадыры алтында һифз едир.

16. Руһани Исраилин јер үзүндә јашамаға үмид едәнләрлә бирләшмәси барәдә Зәкәријјә һансы пејғәмбәрлији сөјләмишди?

¹⁶ Руһани јәһудиләрин јер үзүндә јашамаға үмид едәнләрлә бирләшәҹәјини сүрҝүндән гајытмыш Зәкәријјә пејғәмбәр дә демишди. О јазмышды ки, «бүтүн халглардан олан... он адам бир јәһудинин әтәјиндән јапышыб дејәҹәк: “Биз дә сәнинлә ҝедирик, чүнки ешитмишик, Аллаһ сизинләдир”» (Зәк. 8:23). «Бир јәһуди» сөзү бир нәфәрә јох, бир груп инсана, јәни бу ҝүн јер үзүндә галан мәсһ олунмушлара, јахуд руһани јәһудиләрә аиддир (Ром. 2:28, 29). «Он адам» јер үзүндә јашамаға үмид едәнләри тәмсил едир. Онлар мәсһ олунмушларын «әтәјиндән јапышыб» онларла ҝедирләр (Әшј. 2:2, 3; Мәт. 25:40). «Әтәјиндән јапышыб» вә «сәнинлә ҝедирик» сөзләри бу ики групун там вәһдәт тәшкил етдијини вурғулајыр.

17. Бу ҝүн арамызда һөкм сүрән бирлији Иса Мәсиһ неҹә тәсвир етмишди?

 ¹⁷ Иса Мәсиһ өзүнү чобан адландырыб демишди ки, гојунларыны (мәсһ олунмушлар) вә «башга гојунлары» (јер үзүндә јашамаға үмид едәнләр) «бир сүрүдә» бирләшдирәҹәк. Бәлкә дә, о, Һизгијалын халгын бирләшәҹәји барәдә пејғәмбәрлијини нәзәрдә тутараг бу сөзләри демишди (Јәһ. 10:16; Һизг. 34:23; 37:24, 25). Исанын вә гәдимдә јашамыш диҝәр пејғәмбәрләрин сөзләри саһиб олдуғумуз бу мөһтәшәм руһани бирлији неҹә дә ҝөзәл тәсвир едир! Јалан динләрин сајсыз-һесабсыз ҹәрәјанлара бөлүндүјүнү нәзәрә алсаг, бизим арамызда һөкм сүрән бирлик әсл мөҹүзәдир!

18. Һизгијал 37:28 ајәсинә әсасән, нәјә ҝөрә Аллаһын халгы дүнјаја мәхсус олмамалыдыр?

¹⁸ Һизгијалын пејғәмбәрлијинин сон сөзләри арамыздакы бирлијин позулмајаҹағына нәјин зәманәт вердијини вурғулајыр. (Һизгијал 37:28 ајәсини охујун.) Јеһованын халгы арасындакы бирлијә сәбәб одур ки, Аллаһын мәбәди, јәни пак ибадәт онларын арасындадыр. Нә гәдәр ки, онлар өз мүгәддәсликләрини горујурлар, јәни Шејтан дүнјасындан ајры галырлар Аллаһын мәбәди онларын арасында олаҹаг (1 Кор. 6:11; Вәһј 7:14). Иса дүнјаја мәхсус олмамағын нә гәдәр ваҹиб олдуғуну шаҝирдләри үчүн дуа едәркән вурғуламышды. О демишди: «Мүгәддәс Атам,.. ҝөзүн онларын үстүндә олсун ки,.. онлар да бир олсунлар. Онлар... дүнјаја мәхсус дејилләр. Онлары һәгигәт васитәсилә  мүгәддәс ет» (Јәһ. 17:11, 16, 17). Фикир верин ки, Иса бир олмағы дүнјаја мәхсус олмамагла әлагәләндирмишди.

19. а) Аллаһа бәнзәмәк истәдијимизи неҹә ҝөстәрә биләрик? б) Иса өлүмүндән әввәлки ҝеҹә бирликлә бағлы һансы ваҹиб фикри вурғуламышды?

¹⁹ Бу ајә јеҝанә ајәдир ки, Иса Мәсиһин Аллаһа «Мүгәддәс Атам» сөзләри илә мүраҹиәт етдији јазылыб. Јеһова мүтләг мәнада пак вә һагг Аллаһдыр. О, Исраил халгына әмр етмишди: «Мән мүгәддәсәм, буна ҝөрә сиз дә мүгәддәс олмалысыныз» (Лав. 11:45). Аллаһа бәнзәмәјә чалышдығымыз үчүн һәр бир давранышымызда бу әмри рәһбәр тутмалыјыг (Ефес. 5:1; 1 Бут. 1:14, 15). «Мүгәддәс» сөзү инсана аид оланда «ајырмаг» мәнасында ишләнир. Беләликлә, Иса өлүмүндән әввәлки ҝеҹә ваҹиб фикри вурғуламышды: нә гәдәр ки шаҝирдләри бу дүнјадан вә бу дүнјадакы парчаланмадан ајры галаҹаглар онлар арасында бирлик һөкм сүрәҹәк.

20, 21. а) Јеһованын бизи горудуғуна әминлијимизи нә артырыр? б) Биздән нә ҝөзләнилир?

²⁰ Иса дуасында шаҝирдләри илә бағлы Јеһоваја демишди: «Хаһиш едирәм ки, онлары Шәрирдән горујасан». Јеһованын Шаһидләри арасындакы бирлик ҝөстәрир ки, Јеһова Исанын бу хаһишинә ҹаваб вериб. (Јәһја 17:14, 15 ајәләрини охујун.) Шејтан арамыздакы бирлији мәһв едә билмир. Бу, бизи әмин едир ки, Аллаһ бизи горујур. Јеһова Һизгијал васитәсилә демишди ки, ики чубуг Онун әлиндә бир чубуг олаҹаг. Беләликлә, Јеһова Өзү мөҹүзәви сурәтдә халгыны бирләшдириб елә бир јердә горујур ки, ораја Шејтанын әли чата билмәз. Бу јер Јеһованын әлинин һимајәсидир.

²¹ Бәс биздән нә ҝөзләнилир? Бу бирлији горумаг үчүн һәр биримиз өз тәрәфимиздән әлимиздән ҝәләни етмәлијик. Бунун үчүн ән ваҹиби Јеһованын руһани мәбәдиндә пак шәкилдә ибадәт етмәкдир. Нөвбәти фәсилләрдә бу ибадәтә нәјин дахил олдуғу тәһлил едилир.