23 МАРТ 2015-ҸИ ИЛ
Azerbaijan
Азәрбајҹанда дини дөзүмсүзлүк артыр
Азәрбајҹанда дини дөзүмсүзлүк ҝетдикҹә ҝүҹләнир. Белә ки, дөвләт мүһафизә органлары Јеһованын Шаһидләринә јүксәк ҹәримәләр кәсир вә онлары һәбс едир. Һакимијјәт даирәләри Шаһидләри ибадәт мәгсәдилә јығышдыглары вә етигадлары барәдә инсанларла сөһбәт етдикләри үчүн ҹинајәт мәсулијјәтинә ҹәлб едир.
Дини фәалијјәтә ҹинајәт дону ҝејиндирилир
2014-ҹү ил декабрын 5-дә ики Јеһованын Шаһиди — дул вә әлил олан 55 јашлы Ирина Захарченко вә хәстә анасына бахан 38 јашлы Валидә Ҹәбрајылова Бакыда јашајыш комплексләринин бириндә өз етигадлары барәдә сакинләрлә сөһбәт едирди. Гадынлар пулсуз олараг «Өвладларымызы өјрәдәк» брошүрүнү сакинләрә тәклиф едирди. Бу брошүр валидејнләрә көмәк мәгсәдилә тәртиб олунуб. Орада Мүгәддәс Китабдан әһвалатлар, ибрәтамиз дәрсләр јер алыр *.
Полис мүстәнтиги Шаһидләри «лазыми иҹазә» олмадан Мүгәддәс Китаба әсасланан нәшри пајламагда тәгсирләндирмиш вә ҹинајәт мәсулијјәтинә ҹәлб етмишдир. Даһа дәгиг десәк, гадынлар мүтәшәккил ҹинајәткар дәстәнин үзвләри кими ҹинајәт төрәтмәкдә иттиһам олунмушлар. Бу ҹинајәтә ҝөрә бөјүк мәбләғдә — 7000 манатдан 9000 маната кими (6690—8600 АБШ доллары) * ҹәримә, јахуд да ики илдән беш илә кими һәбс ҹәзасы кәсилир.
Тәһгигат заманы полис мүстәнтиги вә Милли Тәһлүкәсизлик Назирлији (МТН) гадынлары дәфәләрлә истинтаг етмишдир. 2015-ҹи ил февралын 17-дә нөвбәти дәфә МТН тәрәфиндән чағырылан гадынлар ҝөзләнилмәдән башга бир вәзијјәтлә үзләшмишләр — белә ки, Бакы шәһәри Сәбајыл рајон мәһкәмәси онларын иши үзрә гапалы динләмә кечирмишди.
Мүстәнтиг ҹинајәт иттиһамлары ирәли сүрдүкдән сонра гадынларын јенидән бу ҹинајәти төрәдәҹәји вә «истинтагдан јајыныб ҝизләнәҹәји» еһтималы илә әлагәдар олараг онларын барәсиндә һәбс гәтимкан тәдбиринин (мәһкәмәдән әввәл сахланма) сечилмәси барәдә вәсатәт тәгдим етмишди. Гадынларын вәкили өз етиразыны билдирмиш, вәзијјәти вә гадынларын һаким даирәләри илә әмәкдашлығыны нәзәрә алараг, һәбс гәтимкан тәдбиринин әдаләтсиз олдуғуну иддиа етмишдир. Һаким гадынларын әввәлләр мәһкум олунмадығыны билдирсә дә, онларын фәалијјәтинин «иҹтимаијјәт үчүн тәһлүкәли» олдуғуну сөјләмиш вә мүстәнтигин онлар барәсиндә МТН һәбсханасында үчајлыг һәбс гәтимкан тәдбири сечилмәси вәсатәтини тәмин етмишди.
Гадынларын вәкили чыхарылан гәрардан апеллјасија шикајәти вермишди. 2015-ҹи ил февралын 26-да полис онлары һәбсханадан әли гандаллы һалда гарашүшәли автомобилдә Бакы Апеллјасија Мәһкәмәсинә ҝәтирмишди. Гапалы режимдә кечирилән динләмә заманы нә иттиһамчы, нә дә МТН-нин мүстәнтиги һәбс гәтимкан тәдбиринин сечилмәсинин зәрурилијини әсасландырмамышды. Буна бахмајараг, мәһкәмә шикајәтләри рәдд етмиш вә Захарченко илә Ҹәбрајылованы јенидән һәбсханаја гајтармышдыр.
2015-ҹи ил мартын 6-да МТН-дән олан ики дәстә мәһкәмә ордери илә Захарченко вә Ҹәбрајылованын евиндә ахтарыш апармыш вә онларын дини әдәбијјатларыны, шәхси нотбукларыны, һәмчинин компүтер вә мобил телефону мүсадирә етмишдир. 2015-ҹи ил мартын 10-да МТН, Дини Грумларла Иш үзрә Дөвләт Комитәси вә полис әмәкдашлары мәһкәмә ордери тәгдим едәрәк ибадәт евиндә, еләҹә дә јығынҹаг ағсаггалларындан биринин евиндә ахтарыш апармышдыр. Һәмчинин МТН Бакыда јашајан бир нечә Шаһиди бу ишлә бағлы истинтаг етмишди.
Захарченко вә Ҹәбрајылова барәсиндә һәбс гәтимкан тәдбиринин сечилмәсинә ҹаваб олараг Јеһованын Шаһидләри ишә мүдахилә етмәсини хаһиш етмәк үчүн БМТ-нин хүсуси мәрузәчиси вә Өзбашына Һәбс алтында сахлама групу үчүн мәктуб һазырлајыблар. Јерли вәкил мәһкәмәјә тәгдим етмәк үчүн һәбс гәтимкан тәдбиринин ев дустаглығы илә әвәз едилмәси барәдә вәсатәт һазырлајыр.
Дини фәалијјәтә ҝөрә јүксәк ҹәримәләр вә һәбс ҹәзасы кәсилир
Ҝәнҹәдә һакимијјәт даирәләри Јеһованын Шаһидләринин дини ҝөрүшләринә ҝәләнләрә јүксәк ҹәримә кәсмиш, бәзиләрини исә һәбс етмишдир. Ҹәримәләрин мәбләғи 1500—2000 манат (1433—1911 АБШ доллары) арасында дәјишир.
2014-ҹү илин октјабрында Ҝәнҹәдә кечирилән мәһкәмәләр үч Шаһиди вә Јеһованын Шаһидләринин дини ҝөрүшләринә ҝәлән бир кишини ибадәт ҝөрүшләринә ҝәлдикләри үчүн кәсилән ҹәримәни өдәмәмәкдә тәгсирли билиб онлара һәбс ҹәзасы кәсмишди. Ҹәримәни гисмән өдәмәләринә бахмајараг, онлары үч ҝүндән ијирми ҝүнәдәк һәбсханада сахламышдылар.
Шаһидләрлә бирҝә ибадәт едән һәмин киши дејир: «1500 манат (1433 АБШ доллары) мәним үчүн чох пулдур... Ҝүнаһсыз олдуғума ҝөрә әввәлҹә ҹәримәни өдәмәк истәмирдим». Диҝәр ики Шаһид киши дә онлара верилән ҹәзанын әдаләтсиз олдуғуну дүшүнүр вә дејирләр ки, һөкумәт онларла ҹинајәткар кими давраныб.
Һәбс олунан үчүнҹү Шаһид гадын иди. О дејир: «Аиләмин мадди ҹәһәтдән чох бөјүк сыхынты јашамасыны, мүстәгил шәкилдә һеч бир шеј едә билмәјән әлил анама гуллуг етмәјими вә ҹәримәни көнүллү сүрәтдә өдәмәјә башладығымы нәзәрә алмадылар».
Һәмин дөрд нәфәр һәбс ҹәзасыны чәкиб гуртарыб. Лакин мәһкәмә һәлә дә ҹәримәни там өдәмәји тәләб едир. Әҝәр онлар ҹәримәни вахтында өдәмәсәләр, мәһкәмә јенидән онларын һәбсинә гәрар верә биләр.
Азәрбајҹан әдаләти бәргәрар едәҹәкми?
Азәрбајҹандакы мәмурлар мүхтәлиф јолларла Јеһованын Шаһидләринин дини фәалијјәтинә әнҝәл төрәтмәјә чалышырлар. Һазырда Јеһованын Шаһидләринин үзләшдикләри дини дөзүмсүзлүклә бағлы Азәрбајҹана гаршы галдырдығы 19 шикајәт әризәси Авропа Инсан Һүгуглары Мәһкәмәси тәрәфиндән бахылмаг үчүн ҝөзләјир. Ејни заманда Јеһованын Шаһидләри үмид едирләр ки, Азәрбајҹан һакимијјәт органлары Захарченко вә Ҹәбрајылова барәсиндә әдаләтсизҹәсинә һәбс гәтимкан тәдбиринин сечилмәсинә дүзәлиш верәҹәк. Бу вә диҝәр дини дөзүмсүзлүк һалларыны арадан галдырмагла Азәрбајҹан өз вәтәндашларына вә конститусијасына һөрмәт етдијини, һәмчинин әсас инсан һүгугларыны дәстәкләдијини ҝөстәрәҹәк.
^ абз. 4 Азәрбајҹан Республикасы Дини Гурумларла Иш үзрә Дөвләт Комитәси Јеһованын Шаһидләри тәрәфиндән дәрҹ олунан бу брошүрүн идхалына 2014-ҹү ил августун 11-дә иҹазә вериб.
^ абз. 5 2014-ҹү илин август ајында апарылан һесабламаја әсасән, Азәрбајҹанда орта ајлыг әмәк һаггы 440 манат (420 АБШ доллары) тәшкил едир.