Һадисә Бакыда, базар ҝүнү сәһәр, ибадәт заманы, ҝөрүшүн кечирилдији залда баш вермишди. Араларында киши, гадын вә ушаг олан тәхминән 200 нәфәр Мүгәддәс Китаба әсасланан нитгә гулаг асырды.

Бу заман полисләр әлләриндә камера олан телевизија ишчиләри вә диҝәр мәмурларла бирҝә гапыдан ичәри сохулмушду. Полисләр Јеһованын Шаһидләринин динҹ ибадәт ҝөрүшүнә мане олмуш, бир нечә нәфәри вурмуш, прокурорун санксијасы олмадан бинаја бахыш кечирмиш, орадакы инсанлары тәһгир етмиш, еләҹә дә пуллары, компүтерләри вә јығынҹаға мәхсус олан Мүгәддәс Китаба әсасланан нәшрләри мүсадирә етмишдиләр. Онлар Јеһованын Шаһидләриндән бир чохуну полис бөлмәсинә апармыш вә саатларла орада сахламышдылар. Алты әҹнәби вәтәндаш бир нечә ҝүн нәзарәт камерасында сахланылмыш, сонра исә депортасија олунмушду. Полисин бу рејдини ишыгландыран телевизија верилишләриндә Јеһованын Шаһидләринин үнванына чохлу бөһтанлар сәсләнмишди.

2006-ҹы ил декабрын 24-ү баш верән бу һадисә Јеһованын Шаһидләринин Азәрбајҹана гаршы Авропа Инсан Һүгуглары Мәһкәмәсинә (АИҺМ) илк шикајәт әризәси вермәләринә сәбәб олду. О вахтдан етибарән Шаһидләр дин азадлығынын позулмасы илә әлагәдар АИҺМ-ә даһа 18 әризә верибләр.

2014-ҹү ил јанварын 31-ә гәдәр Шаһидләрин Азәрбајҹана гаршы АИҺМ-ә вердији әризәләр

Ашағыда Јеһованын Шаһидләринин Азәрбајҹанда үзләшдикләри чәтинликләрдән бәзиләри вә әдаләтин бәрпа олунмасы үчүн онлары АИҺМ-ә мүраҹиәт етмәјә вадар едән сәбәбләр ҝәтирилир.

• Јенидән гејдијјата алынмаг үчүн мүраҹиәтләрин рәдд едилмәси

  Јеһованын Шаһидләринин Дини Иҹмасы илк дәфә 1999-ҹу ил декабрын 22-си Бакыда гејдијјата алынмышды, 2002-ҹи ил февралын 7-дә исә Дини Гурумларла Иш үзрә Дөвләт Комитәси (ДГИДК) тәрәфиндән јенидән гејдијјата алынды. 2009-ҹу илдә Азәрбајҹан һөкумәти дини етигад азадлығы һаггында ганунуна дәјишикликләр етдикдән сонра бүтүн дини гурумлардан јенидән гејдијјатдан кечмәји тәләб етди. Јеһованын Шаһидләринин Дини Иҹмасы јенидән гејдијјатдан кечмәк үчүн әризә илә мүраҹиәт етди, амма ДГИДК әризәдә техники сәһвин олдуғуну әсас ҝәтирәрәк мүраҹиәти рәдд етди. Дөвләт 2002-ҹи илин гејдијјатыны һүгуги гүввәдән мәһрум етмәсә дә, дини етигад азадлығы һаггында јени ганун гәбул етдикдән сонра Јеһованын Шаһидләринин Дини Иҹмасыны јенидән гејдијјата алмыр.

• Полис зоракылығы вә тәгибләр

  Јеһованын Шаһидләри һәр һәфтә өз ибадәт ҝөрүшләрини шәхси евләрдә кечирирләр. Бир нечә дәфә полис гануни иҹазә олмадан шәхси евләрә зорла сохулараг ибадәт ҝөрүшләринин кечирилмәсинә мане олмушду. Полисләр ҝөрүшләрдә иштирак едәнләрә гаршы кобуд рәфтар етмиш, саатларла онлары полис бөлмәсиндә сахламыш вә ибадәтдә истифадә етдикләри шәхси дини әдәбијјатларыны мүсадирә етмишдиләр. Бәзи Шаһидләрә бөјүк ҹәримәләр кәсилмишди. 2011-ҹи илдә Ҝәнҹәдә алты Шаһид дөвләтин рәсми иҹазәси олмадан дини ҝөрүшдә иштирак етмәкдә тәгсиркар билинмиш вә үмумиликдә онлара тәхминән 12 000 АБШ доллары мәбләғиндә ҹәримә кәсилмишди. Сон полис рејдләри 2014-ҹү ил јанварын 11-и вә мартын 2-си баш вериб.

• Әдәбијјатларын сензурасы

  Азәрбајҹан Авропа Шурасынын јеҝанә үзвүдүр ки, өз конститусијасына зидд олараг дини әдәбијјатлар үчүн мүтләг сензура системи тәсис едиб *. Авропа Шурасына дахил олан өлкәләрдән идхал олунан Мүгәддәс Китаба әсасланан әдәбијјатларын сајы сензурадан сонра ја мәһдудлашдырылыр, ја да әдәбијјат үмумијјәтлә гадаған олунур. Јеһованын Шаһидләринин һәр ај дәрҹ етдикләри «Ҝөзәтчи гүлләси» журналынын мүәјјән сајлары да гадаған едилмиш әдәбијјатлар сијаһысына дүшүб *. Азәрбајҹан мәһкәмәләри Шаһидләрин ДГИДК-ын сензурасынын гејри-гануни олдуғу иддиаларыны рәдд едиб.

Инсан һүгуглары үзрә бир сыра бејнәлхалг тәшкилатлар Азәрбајҹан дөвләтинин дин һагда ганунуну вә дини гурумларла рәфтарыны арашдырыб ачыг шәкилдә өз рәјләрини билдирмишләр.

• АБШ Бејнәлхалг Дини Етигад Азадлығы Комиссијасы 2013-ҹү илин иллик һесабатында гејд едир: «Азәрбајҹан һөкумәти толерант олдуғуну иддиа етсә дә, өлкәдә дини азадлыгла бағлы вәзијјәт писләшиб, хүсусилә дә 2009-ҹу илдә дин һаггында мәһдудлашдырыҹы ганунун гәбул едилмәсиндән сонра».

• Иргчилијә вә Дөзүмсүзлүјә гаршы Авропа Комиссијасы (ECRI) һесабатында дини гурумлара тәсир едән мәһдудлашдырыҹы вәзијјәтлә бағлы өз дәрин нараһатчылығыны билдирмишди. Азәрбајҹанын дин һаггында гануну илә әлагәдар һесабатда дејилир: «ECRI Азәрбајҹан һөкумәтинә... мөвҹуд ганунвериҹилији Авропа Инсан Һүгуглары Конвенсијасына ујғунлашдырмағы гәтијјәтлә төвсијә едир».

• Авропа Шурасынын Венесија Комиссијасы Дини етигад азадлығы һаггында Азәрбајҹан Республикасынын ганунунда дәјишикликләр етмәк барәдә тәфсилатлы төвсијәләрини дәрҹ етмишди. Орада дејилир: «Ҝөрүндүјү кими, Ганунда бејнәлхалг стандартлара зидд олан бир сыра јетәринҹә мәһдудлашдырыҹы мүддәалар мөвҹуддур. Ганунун әһатә даирәси вә дин вә виҹдан азадлығынын бенефисиарлары кими әсас мәсәләләри тәнзим едән мүддәаларындан башга, гејдијјат, дини иҹмаларын мухтаријјәти вә ләғви, виҹданлы етираз [етигадлара ҝөрә һәрби хидмәтдән имтина етмә], дини тәблиғат мәсәләләри, дини материалларын дәрҹи вә јајылмасы бејнәлхалг стандартлара ҹаваб вермәк үчүн јенидән ишләнмәлидир».

Бүтүн дүнјадакы Јеһованын Шаһидләри фикир вә сөз, виҹдан, дин, сәрбәст топлашмаг, бирләшмәк азадлыглары кими фундаментал һүгуглары јүксәк гијмәтләндирирләр. Шаһидләр онлара бу һүгуглары верән өлкәләрә миннәтдардырлар. Азәрбајҹандакы Јеһованын Шаһидләри вә онларла бирҝә ибадәт едәнләрдән ибарәт 2500 нәфәрлик кичик груп үмид едир ки, дөвләт өлкәдәки диҝәр дини гурумлара вердији дини азадлыглары онлара да верәҹәк.