Ҹәнуби Корејада һәр ај һакимләр бу ҹүр вәзијјәтләрлә үзләширләр. Һаким мәһкәмә гаршысында әгидәсинә ҝөрә һәрби хидмәтдән имтина етдијини билдирән ҝәнҹин вәзијјәтини нәзәрә алмадан ону 18 ајлыг һәбсә мәһкум едир. Әгидәсинә ҝөрә һәрби хидмәтдән имтина едән ҝәнҹлә бағлы гәрарында һаким Јонсик Ким дејир: «Һакимләр әгидәсинә ҝөрә һәрби хидмәтдән имтина едәнләрә һөкм чыхараркән чәтин ки, “ҹинајәткары ҹәзаландырдыгларыны” дүшүнсүнләр». Бу һаким әгидәләринә ҝөрә һәрби хидмәтдән имтина едәнләрлә һәрби хидмәтдән јајынанлара ејни һөкмүн чыхарылмасынын әдаләтли олдуғуна шүбһә илә јанашыр.

Ҹәнуби Кореја дөвләти әгидәсинә ҝөрә һәрби хидмәтдән имтина едәнләрин һүгугларыны танымыр вә алтернатив мүлки хидмәтлә бағлы һеч бир тәдбир ҝөрмүр. Ҹәнуби Корејадакы һакимләр дилемма гаршысында галыблар, әгидәсинә ҝөрә һәрби хидмәтдән имтина едәнләри ҹинајәткар кими мәһкум етмәјә мәҹбурдурлар. Үстәлик, һакимләрә мәлумдур ки, БМТ Инсан Һүгуглары Комитәси артыг бир нечә дәфә Ҹәнуби Кореја дөвләтинин әгидәсинә ҝөрә һәрби хидмәтдән имтина едәнләри (501 ҝәнҹ дә дахил олмагла) тәгиб етмәклә, һәбсә атмагла әсас инсан һүгугларыны вә бејнәлхалг сазишләри поздуғуна даир гәрар чыхарыб. Одур ки, виҹданларына ҝөрә һәрби хидмәтдә иштирак етмәкдән имтина едән ҝәнҹ мәсиһиләрә һәбс ҹәзасы верәркән виҹданларынын сәсини боғмаг мәҹбуријјәтиндә галан һакимләрин сајы ҝүнү-ҝүндән артыр.

2011-ҹи илдә Конститусија Мәһкәмәси һәрби хидмәтин Конститусијаја зидд ҝетмәдијинә гәрар версә дә, һал-һазырда алты рајон мәһкәмәсинин һакими әгидәсинә ҝөрә һәрби хидмәтдән имтина едәнләрин ишини Ҹәнуби Корејанын Конститусија Мәһкәмәсинә тәгдим едиб. Һакимләр вердикләри гәрарларда бу мәсәләнин практики тәрәфинә дә диггәт јетирирләр.

• Әгидәсинә ҝөрә әлинә силаһ алмајан инсаны һәбс етмәк етик гајдалара нә дәрәҹәдә ујғундур?

  «Конститусијанын тәмин етдији әсас инсан һүгугу олан виҹдан азадлығынын әсас мәгсәди һәр бир шәхсин виҹданыны мүдафиә етмәкдир. Бунун әсасында инсан шәхсијјәтинә вә ләјагәтинә һөрмәт дурур... Әксәријјәт һәрби хидмәтдән имтина етмәк фикрини гәбул етмәсә дә, онларын гәрарыны ҹәмијјәтә вә дөвләтә гаршы төрәдилән ҹинајәт әмәли кими гијмәтләндирмәк, ҹинајәт ҹәзасы тәтбиг едәрәк ҹидди өлчү ҝөтүрмәк дүзҝүн дејил» (Һаким Һјевон Лим, Сувон Рајон Мәһкәмәси, 21 феврал 2013, 2012Chogi2381).

  «Башгаларына гаршы мүнасибәтини ајырд етмәк... [вә] “инсан һәјатынын дәјәринә” ҹидди јанашмаг инсан характеринин формалашмасында башлыҹа рол ојнајыр. Бу, кимисә һәрби мүнагишәләр заманы өлдүрмәјә дә аиддир. Әҝәр бу ҹүр гәрар верән кимсә һәрби хидмәт кечмәјә, әлинә силаһ алмаға мәҹбур едилирсә, јахуд бундан имтина етдијинә ҝөрә ҹәзаландырылырса, бу, онун һүгугларына вә шәхсијјәтинә һөрмәтсизлијә бәрабәрдир. Шүбһәсиз ки, бу, инсанын ләјагәтини алчалдыр» (Һаким Јонһун Кан, Сеул Шимал Рајон Мәһкәмәси, 14 јанвар 2013, 2012Chogi1554).

• Әгидәләринә ҝөрә һәрби хидмәтдән имтина едәнләрин һүгугларыны танымаг дөвләтин милли тәһлүкәсизлијини зәифләдирми?

  «Елә әсаслы вә конкрет фактлар јохдур ки, алтернатив мүлки хидмәтин милли тәһлүкәсизлијә зәрәр вурдуғу вә һәрби өһдәчилик мәсәләсиндә бәрабәрлик принсипинин позулдуғу гәнаәтә ҝәләк» (Һаким Гвангу Ким, Чанвон Масан Рајон Мәһкәмәси, 9 август 2012, 2012Chogi8).

  «Јеһованын Шаһидләри дә дахил олмагла, аз сајда вәтәндашын әлинә силаһ алмадығы вә һәрби хидмәтдә иштирак етмәдији тәгдирдә милли тәһлүкәсизлијин ҹидди тәһлүкә алтында олаҹағыны, вәтәндашларын шәхсијјәтини вә ләјагәтини горумағын мүмкүнсүз олаҹағыны демәјә һеч бир әсаслы сәбәб јохдур. Онсуз да мүттәһим... ҹәза алаҹағына бахмајараг, һәрби хидмәтдән имтина едиб. Әҝәр бу иддиа кифајәт гәдәр әсаслы олсајды, милли тәһлүкәсизлик вә бүтүн вәтәндашларын ләјагәти вә шәхсијјәти артыг ҹидди тәһлүкә алтында оларды» (Һаким Сонјоп Ли, Улсан Рајон Мәһкәмәси, 27 август 2013, 2013Godan601).

• Бу мәсәләни неҹә һәлл етмәли?

  «Конститусија мәһкәмәси бу мәһкәмә гәрарынын Конститусијаја зидд ҝетдијини мүәјјән етдији һалда иҹраедиҹи орган вә Милли Мәҹлис милли тәһлүкәсизлији, виҹдан азадлығыны нәзәрә алараг һәм әгидәләринә ҝөрә һәрби хидмәтдән имтина едәнләр үчүн ганунлар тәсис етмәјә, һәм дә милли тәһлүкәсизлији ҝүҹләндирмәјә габилдир» (Һаким Јонсик Ким, Сеул Ҹәнуби Рајон Мәһкәмәси, 9 ијул 2013, 2013Chogi641).

  «Әгидәјә ҝөрә һәрби хидмәтдән имтина етмәк бәһанәси илә һәрбидән јајынмағын гаршысыны алмаг үчүн алтернатив хидмәт јахшы планлашдырылса вә тәтбиг едилсә, бунун нә милли тәһлүкәсизлијә тәсири олаҹаг, нә дә ордунун сајы азалаҹаг» (Һаким Сеонбок Ли, Сеул Шәрг Рајон Мәһкәмәси, 20 феврал 2014, 2014Chogi30).

Бу һакимләр Конститусија Мәһкәмәсинә мүраҹиәт едәрәк әгидәләринә ҝөрә һәрби хидмәтдән имтина едәнләрлә бағлы үзләшдикләри дилемманын һәллини ҝөзләјирләр. Һал-һазырда Мәһкәмә 29 ишә бахыр. Онлардан икиси 433 киши илә бағлыдыр.

Конститусија Мәһкәмәси һансы гәрары верәҹәк? Ҹәнуби Корејанын Али Мәһкәмәси әгидәләринә ҝөрә һәрби хидмәтдән имтина едәнләрин һүгугларыны таныјыб јени ганунвериҹилијә јол ачаҹаг? Мәһкәмә бу гәрары верәрсә, бејнәлхалг сазишләрә вә өлкәнин Конститусијасына әмәл едәҹәк, инсанларын виҹданына һөрмәт едәҹәк вә һагсыз јерә һәбсдә јатан јүзләрлә ҝәнҹ азадлыға чыхаҹаг.