1, 2. Lelaa David a unda le a ntéñbe i gwés Djob? (Béñge titii i bibôdle bi yigil)

SAULÔ ni 3 000 tjé di bisônda, ba yé i yéñ David i ñoñ u Yuda inyu nol nye. Ndi u wada, David ni bôt bé ba léba libôga li Saulô ni bisônda gwé. Bobasôna ba bé hoñg. David bo Abisai ba tagbe bôt munu ngii beñee beñee kiki siñgi, letee ba koba Saulô. Abisai a sooga David le: “Nwas me, me tômôl nye isi ni likoñ litômlana jada, ndi m’a tômôl bé me nye matômlana ima.” Ndi David a bi neebe bé le a nol Kiñe Saulô. A kal Abisai le: “U nol bañ nye, inyule njee a nla sambal woo wé ikolba nhook u Yéhôva, ndi a sodla ki libua?” Ha nyen David a kônde le: “Hala a ba me nonok inyu Yéhôva, le me sambal woo wem ikolba nhook u Yéhôva!”​—1 Samuel 26:8-12.

² David a bé yi kii a bé lama boñ inyu unda le a ntéñbe i gwés Yéhôva. A bé yi le a nlama ti Saulô lipém, ni le  mahoñol i boñ nye béba ma nlama bé to lo nye ño. Inyuki? Inyule Saulô nyen Yéhôva a bi pohol i ba kiñe ngii Israél. I len ini kiki ngéda kôba, Yéhôva a nsômbôl le bagwélél bé bobasôna ba téñbe i gwés nye, ni le ba nlama ti i bôt a nwas le ba énél bo lipém.​—Añ Mika 6:8.

3. Lelaa Abisai a bi unda le a ntéñbe i gwés David?

³ Abisai a bé ti David lipém inyule a bé yi le nyen Djob a bi pohol inyu ba kiñe. Ndi ngéda a bi sôk yila kiñe, David nyemede a bi boñ bibéba bikeñi. A bi nañlana wañan ñwaa Uria, mbus a ti Yôab oda le a nôlha Uria i gwét. (2 Samuel 11:2-4, 14, 15; 1 Miñañ 2:16) Yôab bo Abisai ba bé linyañ, jon bebeg le a bi nok jam David a boñ. Ndi to hala, a bi waa bé ti David lipém. Jam lipe ki, Abisai a bé ñane ntôñ gwét, a bé le a gwélél tel i inyu yila kiñe. Ndi ilole a boñ hala, a bi sélél David, a sôñ ki nye i bisu bi bakolba bé.​—2 Samuel 10:10; 20:6; 21:15-17.

4. (a) Imbe ndémbél ilam David a bi yék inyu jam li téñbe i gwés Djob? (b) Imbe ndémbél i bôt bape di ga tehe?

⁴ David a bi téñbe i gwés Yéhôva niñ yé yosôna. Ngéda a bé mañge, a nol mpémba mut le Gôliat, nu a bé sol Yéhôva ni litén li Israél. (1 Samuel 17:23, 26, 48-51) Ngéda David a bé kiñe, mpôdôl Yéhôva le Natan a bi lo i kodol nye inyu bibéba gwé. Bitéé bilôñi, David a neebe le a mboñ béba, a tam ki bibéba gwé. (2 Samuel 12:1-5, 13) Ngéda David a bi yila mañ mut, a bi ti ngandak nkus inyu maoñ ma témpel i Yéhôva. (1 Miñañ 29:1-5) I yé maliga le, to ibale David a bi boñ mam mabe i niñ yé, kekikel a waa bé téñbe i gwés Djob. (Tjémbi 51:6, 12; 86:2) Munu yigil ini, di ga pôdôl ndémbél i David ni i bôt bape ha ngéda yé, di nigil ki lelaa di nla téñbe i gwés Yéhôva iloo mut numpe nye ki nye. Di ga tehe ki bilem bilam bipe bi nla hôla bés i boñ hala.

5. Bimbe biniigana di nla ôt mu hihôha hi Abisai?

⁵ Ngéda Abisai a bé sômbôl nol Saulô, a bé boñ hala inyu unda le a tiñi i gwés David. Ndi kiki David a bé yi le hala a ta bé loñge i boñ “nhook u Yéhôva” béba, a nwas bé Abisai le a nol kiñe. (1 Samuel 26:8-11) Hala a niiga bés le: Ngéda i nsômbla le di pohol njee a nlama ba mut bisu di ntéñbe i gwés, di nlama hoñol mambe matiñ ma Bibel ma nla hôla bés mu jam li.

6. To hala kiki di mbéna téñbe ni lihaa jés tole mawanda més, inyuki di nlama yoñ yihe?

⁶ Ngéda di ngwés mut, kiki bo liwanda jés tole mut wés lihaa, hala a ntomb i téñbe ni nye. Ndi kiki di yé bikwéha bi bôt, ñem u nla lôg bés. (Yérémia 17:9) Jon, ibale i mut di ngwés a mboñ mam mabe, ndi a tjél maliga; di nlama  bé hôya le i yé nseñ le di téñbe i gwés Yéhôva iloo mut numpe nye ki nye.​—Añ Matéô 22:37.

7. Lelaa kristen muda yada i bi téñbe i gwés Djob ngéda ba bi pémés nyañ ntôñ?

⁷ Ibale ba bi pémés mut woñ lihaa ikété ntôñ, u nla unda Yéhôva le u ntéñbe i gwés nye. Kiki hihéga, kel yada, nyañ Anna nu ba bi pémés ntôñ, a bi sébél ngond yé i nsiñga inyu kal le a nsômbôl lo i yuuga nye. ^[1] (Béñge ndoñi i ngim bibuk) Nyañ Anna a kal le a yé ñunbak ngandak inyule lihaa li ntjél pôdôs nye. Anna a bi kônôl nyañ ngoo ngandak, a bôñ le a ga timbhe nye ni njel léta. Ndi ilole a ntila léta yé, Anna a bi hoñol ngim matiñ ma Bibel. (1 Korintô 5:11; 2 Yôhanes 9-11) Mbus mu léta yé, a toñle nyañ ni loñgeñem le nyen a bi tjôô lihaa jé ngéda a bi boñ béba, a nai ki le a mbat bé nwéhél. Anna a kal ki nyañ le mpom jam li nla hôla nye i témbna maséé mé, li yé le a témb yak Yéhôva.​—Yakôbô 4:8.

8. Bimbe bilem bilam bi nla hôla bés i téñbe i gwés Djob?

⁸ I bagwélél ba Djob ba téñbe i gwés nye ha ngéda David, ba bé yak bôt ba makénd, ba loñgeñem ni ba suhulnyu. Di béñge lelaa bilem bilam bini bi nla hôla bés i téñbe i gwés Yéhôva.

9. Inyuki Abner a bi yéñ njel i nol David?

⁹ Man Saulô le Yônatan ni ñane ntôñ gwét u Israél le Abner, ba bé ha ngéda David a lona Kiñe Saulô ño u Gôliat. Yônatan a yila liwanda li David, a téñbe ki i gwés nye. (1 Samuel 17:57–18:3) Ndi Abner a boñ bé hala. Ni maliga, a bi hôla yak Saulô nu a bé sômbôl nol David. (1 Samuel 26:1-5; Tjémbi 54:5) Yônatan bo Abner ba bé yi le sômbôl Djob i bé le David nyen a yila kiñe mbus Saulô. Ndi kiki Saulô a nwo, ilole a nit David, Abner a bi noode yilha man Saulô le Isbôset kiñe. Mbus ha, bebeg le nyemede a bi yéñ yila kiñe. I mpôôna le inyu hala nyen a bi nañlana ñwaa Kiñe Saulô wada.  (2 Samuel 2:8-10; 3:6-11) Inyuki mahoñol ma Yônatan ni ma Abner ma bé maselna inyu David? Inyule Yônatan a bé a tiñi i gwés Yéhôva, a bak ki suhulnyu. Ndi Abner a bé bé hala.

10. Inyuki Absalôm a bi téñbe bé i gwés Djob?

¹⁰ Man Kiñe David le Absalôm, a bé bé a tiñi ni Djob inyule a bééna bé suhulnyu. A bé sômbôl ba kiñe, jon a yoñ “kak ni hosi, yak ni môm matan ma bôt le ba bôgôk ngwéé bisu gwé.” (2 Samuel 15:1) A kwés ngandak bon ba Lôk Israél nkaa le ba adbe nye. A yéñ yak njel i nol isañ, to hala kiki a bé yi le Yéhôva nyen a bi téé David kiñe Israél.​—2 Samuel 15:13, 14; 17:1-4.

11. Bimbe biniigana di nla ôt munu miñañ mi Abner, Absalôm ni Baruk?

¹¹ Ngéda mut a gwé bé suhulnyu, a ban-ga ki ngôñ i kônde bana énél, hala a ga ba nledek jam inyu yé le a téñbe i gwés Djob. Ni maliga, bés di ngwés Yéhôva, di gwé bé ngôñ i tôñ ndigi bésbomede ni i bana béba ñem kiki Abner bo Absalôm. Ndi di nlama yoñ yihe le di bôdôl bañ bana ngôñ i kwo ngwañ tole i bana bôlô i i ga boñ le di hoñol le di yé nseñ iloo bôt bape. Hala a ga ôbôs maada més malam ni Yéhôva. I bi pam ngim ngéda le Baruk, mut matila nu Yérémia, a bana ngôñ ni mam makeñi, a nimis maséé mé i gwélél Djob. Jon Yéhôva a kal nye le: “Nun-ki, yom me bi oñ m’a bôk yo, yom me bi bel m’a nup yo​—hala yé le, loñ yosôna. Baa u nyiñil wemede mam makéñi? U yéñ bañ mo.” (Yérémia 45:4, 5) Baruk a bi nôgôl Yéhôva. Yak bés di nlama nôgôl nye, inyule a ga tjé béba nkoñ isi unu.

12. Toñol inyuki di nla bé téñbe i gwés Djob ibale di ntôñ ndigi ni sômbôl yés bésbomede.

¹² Daniel, mankéé wada i Meksika, a bé lama pohol njee a ntéñbe i gwés. A bé sômbôl bii mañge muda nu a ngwélél bé Yéhôva. Daniel a nkal le: “Me bi ke ni bisu i tilna nye bikaat yak ngéda me yila nsañal.” Mbus, Daniel a bi sôk léba le a bé tôñ ndigi ni sômbôl yé nyemede. A bé ha bé a tiñi ni Yéhôva,  i bé béda nye suhulnyu. Jon a bi pahle mañ wada maada mé ni mañge muda nu. Daniel a ntoñol le: “A bi hôla me i nok le ibale me nsômbôl téñbe i gwés Djob, me nlama ha bé tilna mañge muda nu bikaat. Mbus ngandak masoohe ni ngandak maéya, me bi sôk me boñ hala. Ndég ngéda mbus ha, maséé mem i likalô ma kôndba.” I len ini, Daniel a gwé ñwaa a ngwés Yéhôva, nyemede a yé ngwélél makiiña.

13. Lelaa Natan a unda le a bé a tiñi i gwés Djob ni David ngéda David a boñ béba?

¹³ Ngéda di tiñi i gwés Yéhôva, di nla yak téñbe i gwés bôt bape ni i hôla bo ni loñgeñem. Mpôdôl Natan a bi téñbe i gwés Djob ni i gwés David. Ngéda David a yoñ wañan ñwaa, a nol ki nlôm muda nu, Yéhôva a om Natan i kodol David. Natan a bé mut makénd, a nôgôl ki Yéhôva. Ndi ni pék yosôna lôñni loñgeñem nyen Natan a bi pôdôs David. A bé sômbôl hôla David i nok kinjee béba keñi a mboñ. Jon a añle nye ñañ u ngwañ mut wada u u kadal mpom man ntômba nu hiyeyeba hi mut. Ngéda David a nok i jam ngwañ mut u boñ, hiun hié hi kala. Ha nyen Natan a kal nye le: “Wen u yé mut nu!” Ha nyen David a bi yi le a mboñ béba i bisu bi Yéhôva.​—2 Samuel 12:1-7, 13.

14. Lelaa u nla unda le u ntéñbe i gwés Yéhôva lôñni liwanda joñ tole mut woñ lihaa?

¹⁴ Yak bé ni nla unda le ni ntéñbe i gwés Yéhôva iloo mam momasôna. Ni nla ki téñbe i gwés bôt bape ibale ni ñunda bo loñgeñem. Kiki hihéga, mam ma nla kwés we nkaa le mantata a mboñ béba keñi. U nla bana ngôñ i unda le u ntéñbe i gwés nye, téntén ibale a yé liwanda joñ li ñem nyuu tole mut woñ lihaa. Ndi u nlama yi le, i téñbe i gwés Yéhôva li yé nseñ iloo mam momasôna. Jon, kiki Natan, unda manyuñ loñgeñem, ndi nôgôl Yéhôva. Kal nye le a nlama pala ke i tehe mimañ inyu bat mahôla. Ibale a mboñ bé hala, wemede u nlama ke i tehe mimañ. I boñ hala li ñunda le u ntéñbe i gwés Yéhôva. Nlélém ngéda, u yé unda manyuñ loñgeñem inyule mimañ mi nla hôla nye i témbna maada malam ni Yéhôva. Mimañ mi ga kodol nye ni mbuu lima, ni loñgeñem.​—Añ Lôk Lévi 5:1; Galatia 6:1.

15, 16. Inyuki i bé béda Husai makénd inyu téñbe i gwés Djob?

¹⁵ Husai a bé liwanda li Kiñe David li li téñbe ni nye. Ngéda bôt ba bé sômbôl yilha Absalôm kiñe, i bi sômbla Husai makénd inyu unda le a ntéñbe i gwés David ni Djob. Husai a bi yi  le Absalôm ni bisônda gwé bi njôp i Yérusalem, ni le David a nke ngwéé. (2 Samuel 15:13; 16:15) Ndi kii Husai a boñ? Baa a bi tjôô David inyu nit Absalôm? Heni. To hala kiki David a bé mañ mut ni le ngandak bôt i bé sômbôl nyemb yé, Husai a bi téñbe i gwés nye inyule Yéhôva nyen a bi téé David kiñe. Jon Husai a ke i hikôa Ôlivé inyu boma David.​—2 Samuel 15:30, 32.

¹⁶ David a bat Husai le a témb i Yérusalem, a boñ wengoñle a yé liwanda li Absalôm, inyu boñ le maéba mé mon Absalôm a emble ha ma Ahitôfel bé. Husai a bi bana makénd ngandak, a bé bebee i nimis niñ yé inyu nôgôl David ni inyu unda le a ntéñbe i gwés Yéhôva. David a soohe Yéhôva le a hôla Husai. Hala ki nyen i bi bôña. Absalôm a bi emble Husai ilole a emble Ahitôfel.​—2 Samuel 15:31; 17:14.

17. Inyuki i mbéda bés makénd inyu téñbe i gwés Djob?

¹⁷ I mbéda bés makénd inyu téñbe i gwés Yéhôva ni i boñ sômbôl yé ilole di boñ sômbôl i bôt bés ba lihaa, i mawanda més ma bôlô tole i bôt ba ngomén. Kiki hihéga, ibôdôl nye mañge, Tarô i loñ Yapan, a bé boñ biliya gwobisôna i lémél bagwal bé. A bé téñbe i nôgôl bo, a bé boñ bé hala inyule a bé nyéksaga, ndi inyule a bé gwés toi bo. Ndi ngéda a bi bôdôl yigil Bibel ni Mbôgi Yéhôva, bagwal bé ba kal nye le a téé yo. Hala a bi sôghe nye ngandak. Hala a bé nledek jam i kal bo le a nkit le a ga bôdôl yak ke i makoda. Tarô a ñañal le: “Bagwal bem ba bi bep unup kayéle inyu ngandak ñwii, ba bi téé me mbén i lo mbai yap. Me bi soohe Yéhôva le a ti me makénd le me héñha bañ makidik mem. I len ini, hiun hiap hi nsôs, me nla yuuga bo hiki ngéda.”​—Añ Bingéngén 29:25.

18. Bimbe biniigana u ñôt munu yigil ini?

¹⁸ Kiki David, Yônatan, Natan ni Husai, yak bés di nla kôhna maséé ma nlôl i ndéñbe di ntéñbe i gwés Yéhôva. Kekikel, di gwé bé ngôñ i ba kiki Abner bo Absalôm, ba ba bi téñbe bé i gwés Yéhôva. I yé maliga le di yé bikwéha bi bôt, di nhôs ki. Ndi, di unda Yéhôva le i téñbe i gwés nye jon li yé jam li nlôôha ba mahee i niñ yés.