Yésu a bi kal le: “Loñ y’a telep ikolba loñ, yak ane i kolba ane. Nyeñg disi keñi y’a ba, yak njal keñi ni dimala b’a ba bahoma bahoma; mam ma nkônha woñi m’a ba, yak biyimbne bikeñi bi lôlak i ngii.” (Lukas 21:10, 11) I mam momasôna Yésu a bi sima ma yé yimbne yada, i mam ma, ma ntagbe ki nlélém ngéda inyu unda le “Ane Nyambe i yé bebee.” Baa di nla toi kal le i mam mana ma mbôña i nlélém ngéda ikété nkoñ ’isi? Wan le dihéga dini.

1. GWÉT

I nwii 1914, gwét bi bi bôdôl juba ikété nkoñ ’isi i nya i di mah bé tehe ibôdôl nu hisi hi bi héga. Bôt ba miñañ ba nkal le i nwii u won nkoñ ’isi u bi héñha inyule Gwét bi ntôla bi bisu bi bi bôdôl. Mu gwét bi nyen ba bi bôdôl gwélél bijôl bi gwét kiki bo matôwa ma ma bééga mangaa, bakidim, mbebi ibe i i nol bôt, ni bijôl bi gwét bipe. I mbus, gwét bi ntôla bi nyônôs biba bi bi bôdôl, ha nyen ba bi bôdôl gwélél bombe atomique. Ibôdôl i nwii 1914, gwét bi njuba i bahoma bahoma ikété nkoñ ’isi, bi nol ki didun di bôt.

2. NYEÑG DISI

Kaat yada ba nsébél le Britannica Academic i nkal le hiki nwii, bebee le 100 nyeñg disi ikeñi i bi lona bikuu. Yak Institut d’études géologiques des États Unis i nkal le “inoñnaga ni minsoñgi ba bi bôdôl boñ i nwii 1900, di nhégda le 16 nyeñg disi di yé le di bôña hiki nwii.” To ibale ngim bôt i nhoñol le nyeñg disi i mbôl inyule bikei bi nhôla i hoo yimbe yo, maliga ma yé le i nyeñg disi i, i nol bôt iloo kiki ngéda bisu.

 3. NJAL IKEÑI

Gwét, liyanmbén, liyep, ni bijek bi bi yé ndék bi nlona njal ikeñi. Ñañga u Programme Alimentaire Mondial u nwii 2018 u nkal le: “Ikété nkoñ ’isi wonsôna, 821 didun di bôt di ga nok njal, 124 didun di bôt di yé njal.” I nwii 2011, njal ikeñi i bi nol ngandak boñge ikété nkoñ ’isi wonsôna.

4. MAKON NI DIMALA

Organisation Mondiale de la Santé i nkal le: “Makon makeñi ma nlébna munu hiai hi nyônôs 21. Minlômbi mi makon kiki bo choléra, fièvre jaune ma ntémb ma lo, yak makon ma mondo ma ma ngwel ngandak bôt kiki bo Ébola ni Zika  ma mpam. Yak u u nsôk na to kekii, le COVID-19. Tolakii bidokta bi bi nigil i yi makon ngandak, bi nla bé mélés mo.”

5. NSON U ÑAÑ NLAM U ANE

Yésu a bi pôdôl jam lipe mu yimbne i ngéda a bi kal le: “Yak unu ñañ nlam u Ane w’a añlana ni nkoñ ’isi wonsôna, i ba biloñ gwobisôna mbôgi, ndi to le lisuk li nlo.” (Matéô 24:14) To lakii mandutu ma nai, 8 didun di bôt di di nlôl biloñ gwobisôna di ñañle bôt ba ba nlôl i 240 biloñ ñañ nlam u Ane, ikété yom kiki bo 1 000 hi dilémb. Hala a mah bôña bé kekikel ikété nkoñ ’isi.

I mam Yésu a mpôdôl mu yimbne, ma mbôña toi len. Inyuki di nlama yéñ tibil nok i yimbne i? Inyule Yésu a bi kal le: “I ngéda ni ntehe i mam mana ma yé i bôña, yina le Ane Nyambe i yé bebee.”​—Lukas 21:31.

Yimbne Yésu a bi ti, yak miñañ mi Bibel bi ñunda le Djob a bi téé Ane yé nyoo i ngii i nwii 1914. a I nwii u won a bi téé man wé Yésu Kristô kiki Kiñe. (Tjémbi 2:2, 4, 6-9) Ndék ngéda, Ane Djob i ga énél hisi, i ga tjé ki bini biane bipe gwobisôna, i yilha hisi Paradis het bôt ba binam b’a niñ i boga ni boga.

Ndék ngéda, bibañga bini di nléba mu masoohe ma Yésu le: “Ane yoñ i lo. Sômbôl yoñ i bôña, kiki i ngii, yak hana ’isi” bi ga yon. (Matéô 6:10) Kii Ane Djob i mboñ ibôdôl nu i bi tééba i nwii 1914? Lelaa niñ i ga ba ngéda Ane Djob i ga énél nkoñ ’isi?