1, 2. (a) Inyuki i dilo di Paul, ngandak bôt i bé béna pôdôl libak li nkol ni li kunde? (b) Njee Paul a kal le a yé Lipigil li bañga kunde?

LÔK KÉÉ i hiai bisu i bé niñik ipôla bon ba Rôma, ba ba bé ngôgôp le ba noñ mbén, le ba téé sép, ni le ba yé kunde. Ndi ibale énél i Rôma i bééna ngui ni lipém, hala a bé lôl ni bôlô njok ba bé sélha minkol. I bi pam ngim ngéda le mut wada ikété bôt baa, a bé nkol. Ibabé pééna, libak li nkol ni li kunde jon li bé nyonok i mahoñol ma gwañga bi bôt, yak ni ma bikristen.

² Bikaat bi ñôma Paul bi mpôdôl kunde ngandak. Ndi, njômbi nson wé i bé bé le a lona mahéñha i mam ma m’bô tole i mam ma loñ, kiki ngandak bôt i bé boñ ha ngéda i. Iloole a bôdôl ngim ñane ñem, tole ngim ntôñ bôt inyu lona kunde, nye ni bikristen bipe ba bé sal ni ngui inyu hôla bôt bape i nok ñañ nlam u Ane Djob, ni mahee ma tôbôtôbô binoñ bi Yésu Kristô bi gwéne bés. Paul a bi éba lôk kéé yé ipe i het ba bé le ba léba Lipigil li bañga kunde. I kaat yé i yônôs iba a tilna bikristen bi Korintô, a bi tibil toñle bo le: “Ndi Nwet [Yéhôva] a yé Mbuu, ndi het mbuu Nwet [Yéhôva] u yéne, ha ki nyen kunde i yé.”​—2 Korintô 3:17.

3, 4. (a) Kii Paul a bi pôdôl mu minlôñ mi mbôk bisu bi 2 Korintô 3:17? (b) Kii di nlama boñ inyu kôs kunde i nlôl ni Yéhôva?

 ³ I bibôdle bi kaat Korintô iba, Paul a bi pôdôl lipém Môsi a bééna ngéda a ba sôhôk Hikôa Sinai, mbus a ba bisu bi añgel i Yéhôva. Ngéda bon ba Israel ba bi tehe Môsi, ba bi kon woñi, ni Môsi a hô su wé ni libadô. (Manyodi 34:29, 30, 33; 2 Korintô 3:7, 13) “Ndi,” Paul a toñol le, “ngéda miñem nwap mi nhielba i témb ni Nwet [Yéhôva], wee kiñil [libadô] i nhéana.” (2 Korintô 3:16) Kii bini bibuk bi Paul bi nkobla?

⁴ Kiki di bi nigil i yigil i ntip tagbe, Yéhôva, Nhek mam momasôna, a yé mpom Mut u u gwé kunde, i i gwé bé minwaa. Di kôli ni kal le, i het Yéhôva a yé, yak ni ‘mbuu wé,’ kunde i yé ha. Ndi, inyu ôt nseñ ni kunde i, di nlama ‘hielba yak Yéhôva,’ hala a nkobla le di bana maada ma bas bas ni nye. Bon ba Israel ba bi tehe bé maboñok ma Yéhôva ipañ yap ni mis ma mbuu, ngeñ ba bé i ñoñ. A bé ndik wengoñle laakôp tole libadô li bé hô miñem nwap ni mahoñol map, ba bééna ngôñ i gwélél ndigi kunde ba bi tip kôs ngéda ba bi pam Égiptô inyu yônôs ngôñ i mam ma minsôn.​—Lôk Héber 3:8-10.

5. (a) Umbe ntén kunde mbuu Djob u nlona? (b) Lelaa di nyi le mut a nla ba nkol tole i mok, ndi a ban-ga kunde Yéhôva a nti? (c) Mambe mambadga di nlama timbhe?

⁵ Ndi kunde i nlôl ni mbuu Yéhôva, i nloo yak kunde nkol mut u nla kôhna. Mbuu u Yéhôva u nla yak ti bés ngim kunde i le bôt ba binam ba nla bé ti, to ba mboñ biliya lelaa. Mbuu u, u nkobol bés minkôm mi béba, mi nyemb, ni mi kwéha base ni maboñok mé. (Rôma 6:23; 8:2) Kinje hélha kunde! Mut a nla kôhna bisai bi kunde i, to ibale a yé mok, tole a nsal kiki nkol yak mut numpe. (Bibôdle 39:20-23) Hala a bi pémél mankéé Harold King bo sita Nancy Yuen, boba ba bi téñbe jôga li nwii i mok inyu hémle yap. U nla tehe ñañ wap ni emble bo i JW Nkuu Biliñgeliñge ni hop Pulasi. (Béñge isi homa le MBÔGI NI MIÑAÑ MI BÔT > HÔNBA IKÉTÉ MANOODANA.) Di nlama wan ndugi, lelaa di nla unda le di ndiihe kunde yés? Kii ki di nla boñ inyu gwélél kunde yés ni pék?

6. Lelaa Lôk Israel i bi unda le i bé diihe bé kunde Yéhôva a bi ti bo?

⁶ Ngéda di nyi toi mahee ma ngim likébla i nhee diye, hala a nla tinde bés i ti nwet a nti bés jo mayéga. Bon ba Israel ba bi diihe bé kunde Yéhôva a bi ti bo, ngéda a kobol bo minkôm i Égiptô. Mu ndék sôñ i kobla yap, ba bi bôdôl tam bijek ni malép ba bééna i Égiptô, ba tjeelak ki inyu gwom Yéhôva a ba tinak bo, ba yéñék yak témb i Égiptô. Hégda le, ‘tjobi, ngond, môk, bikoye, malañ, ni ail’ bi bi lôôha ba nseñ inyu yap iloo kunde Yéhôva a ti bo, le ba bégés nye bañga Djob. Baa hala a nlama hélés bés i tehe le Yéhôva a bi bep unbene litén jé? (Ñañga bôt 11:5, 6, 10; 14:3, 4) Kinje biniigana bilam inyu yés!

7. Lelaa Paul a bi bii maéba di nléba i kaat 2 Korintô 6:1 i bisélél, ni lelaa di nla boñ nlélém?

⁷ Ñôma Paul a bi béhe bikristen gwobisôna le, bi yan bañ kunde Yéhôva a bi ti bés ni loñgeñem ni njel Man wé, Yésu Kristô. (Añ 2 Korintô 6:1.)  Bigda le yak Paul a bé kwéha, jon kiññem i bé tééñga nye ngandak inyule a bé nkol u béba ni u nyemb. Ndi nyonok ni ñem mayéga, a kal le: “Mayéga ma ba ni Nyambe inyu Yésu Kristô, Nwet wés!” Inyuki? A bi toñle lôk kéé yé le: “Inyule mbén mbuu niñ i Kristô Yésu yon i bi timbis yaga me ngwélés i pes mbén béba ni nyemb.” (Rôma 7:24, 25; 8:2) Inoñnaga ni ndémbél Paul, to bés di yan bañ likébla li Yéhôva a nti bés, li li yé kobla yés minkôm mi béba ni mi nyemb. Jon di nla gwélél Djob ni kiññem i mpôp, di ban-ga ki bañga maséé ni njel binoñ.​—Tjémbi 40:9.

8, 9. (a) Mambe mabéhna ñôma Pétrô a nti ikolba ligwéélak jés li kunde? (b) Lelaa mut a yé le a bep gwélél kunde yé i len ini?

⁸ U héya mayéga di nla ti, di nlama yoñ yihe le di bep bañ gwélél tik yés kunde kekikel. Ñôma Pétrô a béhe bés le di nlama bé gwélél kunde yés inyu hô bisômble gwés bibe. (Añ 1 Pétrô 2:16.) Baa mabéhna ma, ma mbigdaha bé we i yom i bi pémél Lôk Israel i ñoñ? Nlélém jam u nla pémél bés i len ini, bebek iloo yak ha. Satan ni nkoñ isi wé ba nwaa bé lop bés ni gwom bi nene bilam kiki bo mambot ni bieñg, bijek ni moog, mintuk ni mam mape. Bôt ba mandon, ba ba nhôñôs mam ma nyuñga, ba mbéna gwélél balam ba bôt inyu tinde bôt i somb gwom ba gwé bé ngôñ. Kinje jam li ntomb i kwo mu i tjandi ti, ti di ntinde bés i bep gwélél kunde yés!

⁹ Maéba ma Pétrô ma ntihba yak mam ma nlôôha mahee i niñ yés, kiki bo suklu di ga pohol, ni bôlô di ga neebe. Kiki hihéga, i suklu i len ini, balét ba ntinde boñge ba wanda i boñ ntandaa suklu. Ba ntinde ki bo i hoñol le ntandaa suklu w’a ti bo pôla i kôhna loñge bôlô i i ga ti bo ngandak moni, ba mbéna ki ti miñanga mi mi ñunda le, i bet ba mboñ bisuklu bikeñi, ba nkôs jôga li moni iloo i bet ba nhoo téé suklu. I nya mam i i nla nyuñguu ngôñ i boñge ba wanda i ke haa ngandak suklu, i jam li, li nla héñha niñ yap yosôna. Ndi kii boñge ba wanda ni bagwal bap, ba nlama tééda i mahoñol map?

10. Kii di nlama tééda i mahoñol ngéda di ngwélél kunde yés inyu yoñ makidik?

¹⁰ Bôt bahogi ba nkal le kiki makidik ma, ma mbéñge ndik bomede, jon ba gwé kunde i pohol yom i nlémél bo, ntel ngéda nu hala a ntééñga bé kiññem yap. Bebek le i jam Paul a tilna bikristen bi Korintô inyu bijek jon li ntinde bo i hoñol hala. A kal bo le: “Inyuki ni, kunde yem i nkôs mbagi ni kiññem i numpe?” (1 Korintô 10:29) Tolakii di gwé kunde i pohol suklu di ga boñ, tole i pohol bôlô di ga sal, di nlama bigda le, kunde yés i gwé minwaa, ni le makidik momasôna di nyoñ ma nla bane bés loñge tole béba. Inyu hala nyen, Paul a mbôdôl nkwel wé ni bini bibuk le: “Mam momasôna ma yé kunde, ndi ha momasôna bé mon ma gwé yéñe. Mam momasôna ma yé kunde, ndi ha momasôna bé mon ma nhôlôs.” (1 Korintô 10:23) Bibuk bi, bi nhôla bés i tibil nok le mam mape ma yé le di nlama wan ngéda di yoñ makidik. Hala wee to ibale di gwé kunde i pohol mam ma mbéñge ndik bés, ma ma nlémél bés bé mon ma nlôôha ba nseñ.

11. Inyu imbe njom di bi kôhna kunde?

¹¹ Ngéda Pétrô a bé béhe bés inyu béba ligwéélak li kunde yés, a bi unda ki inyuki di nlama boñ hala. A kal le di gwélél yo kiki “minkol mi Nyambe.” Jon bañga njom i bi tinde Yéhôva i kobol bés i si mbén béba ni nyemb, ni njel Yésu, i yé le di nti niñ yés nkikip kiki “minkol mi Nyambe.”

12. Imbe ndémbél Nôa ni lihaa jé ba bi yigle bés?

¹² Njel i nlôôha ba lam i i nla hôla bés i tibil gwélél kunde yés, i yé le, di tjél yila minkol mi nkoñ isi ni mahoñol mé, ndi di gwélél ngéda yés ni ngui yés yosôna inyu boñ sômbôl i Djob i nya i yôni. (Galatia 5:16) Di wan hihéga hi sôgôlsôgôl wés Nôa ni lihaa jé. Ba bé niñik i nkoñ isi u u bé nyonok ni lisanda, bisañ ni nyega. Ndi, ba bi yoñ yihe le ba lôôs bañ ngéda yap i noñ mam ma bé pégdaha bôt ba bé kéña bo. Lelaa ba bi boñ inyu pamba? Ba bi pohol i ti ngéda yap yosôna, ni ngui yap mu bôlô Yéhôva a bi ti bo​—oñ nkuu, kot bijek inyu yap ni inyu binuga, ni béhe bôt bape inyu Ntida malép u bé lama lo. Bibel i nkal le: “Ni Nôa a boñ hala, kingéda mam momasôna Nyambe a kal nye. Hala nyen a boñ.” (Bibôdle 6:22) Ni limbe lisuk? Nôa ni lihaa jé ba bi pei tjiba i nkoñ isi u.​—Lôk Héber 11:7.

13. Umbe nson Yésu a bi kôs, ndi mbus a lôôs wo banigil bé?

¹³ Kii Yéhôva a mbat le di boñ i len ini? Kiki di yé banigil ba Yésu, di ntibil yi nson Nyambe a bi ti bés. (Añ Lukas 4:18, 19.) I len ini, nyambe nu hiai hini, a ngi kwéhék ngandak bôt ndim, kayéle ba yé minkol mi kwéha base, mi mam ma moni, ni ma m’bô. (2 Korintô 4:4) Jon i nlôôha ba bés nseñ i noñ ndémbél i Yésu nu a bé hôla bôt i yi, ni i bégés Yéhôva, Djob li kunde. (Matéô  28:19, 20) Nson likalô u, u ta bé jam li ntomb. Ngim bahoma, bôt ba ngwés bé emble ñañ nlam, bape ba kolbaga bés. Jon hiki wada wés a nlama badba le, ‘Baa me nla gwélél kunde yem inyu kéñbaha ngaba yem i nson Ane?’

14, 15. Kii ngandak bagwélél ba Yéhôva i bi kit le i mboñ? (Béñge titii i bibôdle.)

¹⁴ Hala a nlôôha tina makénd i tehe le ngandak bôt i nôgda le lisuk li gwé ni moo, ni le i nsuhus likala jap li niñ inyu yoñ bôlô nsañal. (1 Korintô 9:19, 23) Bahogi ikété yap ba nsal kiki nsañal i libôga jap; bape ba nke i het ngôñ batéé likalô i yé keñi. Munu nwii mintan mi ntip tagbe, iloo 250 000 bôt i mbôdôl bôlô nsañal, ni le i len ini, basañal bobasôna i nkoñ isi ba nloo 1 100 000. Kinje hélha jam le ngandak bôt i ngwélél kunde yap ni pék inyu sélél Yéhôva!​—Tjémbi 110:3.

¹⁵ Kii i nhôla bilôk bikéé bi bôlôm ni bi bôda bini i gwélél kunde yap ni pék? Di yoñ hihéga hi John bo Judith, ba ba bi sal munu 30 ma nwii mi nsôk tagbe kiki basañal i ngandak biloñ. Ba mbigda le, ngéda Suklu i basañal i bi bôdôl i nwii 1977, ba bé yigye nseñ i ke sal i het ngôñ i batéé likalô i bé keñi. John a nkal le, inyu ke ni bisu i yônôs njômbi i, a bi héñha bôlô ngandak ngélé inyu boñ le, ba pégdaha bañ niñ yap ni ngandak gwom. Sôk bi sôk, ngéda ba bi bol i loñ ipe, ba bi tehe le i soohe Yéhôva ni bôdôl nye ñem bi bé hôla bo i yémbél mandutu kiki bo nigil hilémb hi mondo, i meya bilem bi loñ, ni bikék bi bi bé mahéñha ni bi ba bé yi. Lelaa nwii ba bi tégbaha i nson nsañal, mi bi hôla bo? John a nkal le: “Me bi nôgda wengoñle me njôp sum sum ikété nson u nlôôha nlam me bé ngi boñ. Yéhôva a bi yila toi ntiik i mis mem, kiki isañ nu gwéha a yé le a ba. I len ini, me ntibil nok kii Yakôbô 4:8 a nkobla: ‘Kôôge bebee ni Nyambe, ndi yak nye a’ kôôge we bebee.’ Me bé nôgda le me nléba yom me bé yéñ, hala wee niñ i maséé.”

16. Lelaa dikôô di bilôk bikéé ti di bé la ndik ba basañal inyu ngim ngéda, di bi gwélél kunde yap ni pék?

¹⁶ Maselna ni John bo Judith, bôt bape ba nla ndik yoñ nson nsañal inyu ngim ngéda. Ndi to hala, ngandak i neebe nsébla i hôla i bôlô maoñ ma ntôñ ikété nkoñ isi wonsôna. Kiki hihéga, ngéda ba bé oñ hikuu hiés hikeñi i Warwick, i New York, yom kiki bo 27 000 ma bilôk bikéé bi bôlôm ni bi bôda bi bi lôl bahoma bobasôna inyu ti mahôla​—bi bé nom ibôdôl i sonde iba ikepam i ngim nwii tole iloo ha. Ngandak ikété yap i bi tjél niñ i mbomboo inyu nit bôlô maoñ i. Kinje ndémbél ilam bôt ba ba bi ti, mu kii ba bi gwélél kunde yap inyu bégés Yéhôva, nu a yé Djob li kunde, ba ti ki nye lipém!

17. Bimbe bilôl bilam bi mbem i bet ba ngwélél kunde Djob a nti bo i len ini ni pék?

¹⁷ Di nti mayéga le di bi pam i yi Yéhôva, ni le di gwé kunde i nlôl ni bibégés bipubi di nti nye. Di unda ni njel makidik més le di ndiihe kunde i. Iloole di bep gwélél yo, di nlama gwélél kunde yés inyu sélél Yéhôva i likala li nsôk li ngui yés. Ibale di mboñ hala, di nla bana botñem i kôs bisai, bi Yéhôva a bôn ngéda a ti ini mbañ le: “Bihégél gwomede ki gw’a témb ngwélés le bi ba bañ isi ane kiki minkol inyu tjiba, ndi bi ba ngwélés ikété lipém kiki bon ba Nyambe.”​—Rôma 8:21.