1. Kii Yéhôva a nla boñ inyu yônôs sômbôl yé?

YÉHÔVA a nla yila to kii i nsômbla le a yila inyu yônôs sômbôl yé. Di nla sima mam kiki bo: Nniiga, nti hogbe, ntéé likalô. (Yésaya 48:17; 2 Korintô 7:6; Galatia 3:8) Ndi to hala, a mbéna gwélél bôt ba binam inyu yônôs sômbôl yé. (Matéô 24:14; 28:19, 20; 2 Korintô 1:3, 4) Yéhôva a nla yak ti hiki wada wés pék ni ngui inyu boñ le a yila kii i nsômbla inyu yônôs sômbôl yé. Bayimam ba nkal le, mam ma momasôna ma nkiha ni ngobol i jôl li Yéhôva.

2. (a) Inyuki ngim mangéda di yé di hoñol le Yéhôva a nla bé gwélél bés? (b) Kii di ga tehe munu yigil ini?

² Bés bobasôna di gwé ngôñ le Yéhôva a gwélél bés mu nson wé, ndi ngim bôt i yé i mbadba too Yéhôva a nla toi gwélél bo. Inyuki? Inyule biuni, bôlô tole ngap ba gwé i ntinde bo i hoñol le ba nla bé boñ iloo kiki ba gwé ngôñ. Bape ki ba ntehe le i yom ba yé boñ nano i kôli ni bo, ba ntehe bé ki to nseñ i boñ iloo ha. Munu yigil ini, di ga tehe lelaa Yéhôva a nla uñgus hiki wada wés kayéle di laa yônôs sômbôl yé. Di ga wan miñañ mi Bibel mi mi ntoñol lelaa Yéhôva a bi ti bagwélél bé, bôlôm ni bôda, ngôñ ni ngui inyu boñ sômbôl yé. Di ga sôk tehe lelaa di nla nwas le Yéhôva a gwélél bés.

3. Inoñnaga ni kaat Filipi 2:13, lelaa Yéhôva a ti bés ngôñ i boñ mam?

³ Añ Filipi 2:13. * Yéhôva a nla ti bés ngôñ i boñ mam. Lelaa a nla boñ hala? Bebek i nla pam le ngim bôlô i nlama séla ikété likoda. Tole mimañ mi likoda mi éñél bés kaat i i nlôl i hikuu hi loñ i kalak le likoda lipe li gwé ngôñ ni mahôla. Hala a nla tinde bés i badba le: ‘Lelaa me nla ti mahôla?’ Tole bebek le ba mbééga bés ngim nson nkeñi, ndi di mbadba too di ga pamba. Tole i mbus le di ñañ nlôñ u Bibel, di nla badba le: ‘Lelaa me nla bii nlôñ u Bibel unu bisélél inyu hôla bape?’ Yéhôva a ga nyégsa bé bés i boñ jam jo kiki jo. Ndi ngéda a ntehe le di yé bebee i wanba, Yéhôva a nla hôla bés i boñ kii di ngwés.

4. Lelaa Yéhôva a nla ti bés ngui i boñ mam?

⁴ Yéhôva a nla ki ti bés ngôñ ni ngui i boñ mam. (Yésaya 40:29) Ni njel mbuu wé mpubi, a nla kéñbaha ngap yés. (Manyodi 35:30-35) Yéhôva a yé le a gwélél ntôñ wé inyu hôla bés i tibil gwel ngim minson. Ibale u nyi bé lelaa u nla yônôs ngim nson, bat mahôla. U nla ki bat Isañ wés nu a yé i ngii le a ti we “lipémba li li nloo li mut binam.” (2 Korintô 4:7, MN; Lukas 11:13) Bibel i gwé ngandak miñañ mi bôlôm ni mi bôda ba Yéhôva a bi ti ngôñ ni ngui i boñ mam. Mu kiki di mba di nwan miñañ mi, noode hégda lelaa Yéhôva a nla boñ nlélém inyu yoñ.

5. Ngeñ di nwan lelaa ni imbe ngéda Yéhôva a bi gwélél Môsi inyu tohol litén Jé, bimbe biniigana di ñôt?

⁵ Yéhôva a bi boñ le Môsi a yila ntohol litéñ li Israel. Ndi imbe ngéda Yéhôva a bi gwélél nye? Baa i bé ngéda Môsi a bé nôgda le a nyi “pék yosôna i bôt ba Égiptô”? (Minson mi baôma 7:22-25) To, Yéhôva a bi gwélél Môsi ndik ngéda a bi yilha nye mut suhulnyuu ni mut a nyi gwel nyemede. (Minson mi baôma 7:30, 34-36) Yéhôva a bi ti Môsi ñem ngui inyu kwélés mpémba ñane Égiptô. (Manyodi 9:13-19) Ngeñ di nwan lelaa ni imbe ngéda Yéhôva a bi gwélél Môsi, bimbe biniigana di ñôt? Yéhôva a ngwélél bôt ba gwé bilem bilam, a nti ki bet ba nigbene nye ngui.​—Filipi 4:13.

6. Tolakii Barzilai a bé ñunuk, bimbe biniigana di nla ôt mu kiki Yéhôva a bi gwélél nye inyu hôla Kiñe David?

⁶ Nwii ndi nwii i mbus, Yéhôva a bi gwélél Barzilai inyu hôla Kiñe David. “Njal, waa ni nyus malép” bi bi gwel David ni bôt bé mu kiki ba bé ba nke man wé Absalom ngwéé. Barzilai, nu a bé mañ mut ha ngéda i, ni bôt bape ba bé bebee i nimis niñ yap inyu hôla David ni bôt bé. Barzilai a bi hoñol bé le kiki a ñun, Yéhôva a ta ha bé le a gwélél nye. A bi ti bagwélél ba Djob gwom bi bé béda bo. (2 Samuel 17:27-29) Kii hala a niiga bés? To di gwé nwii nwañen, Yéhôva a nla gwélél bés inyu hôla lôk kéé i loñ yés tole i biloñ bipe. (Bingéngén 3:27, 28; 19:17) To ibale bésbomede di nla bé hôla bo, di nla ti makébla ma njômbi  ñem inyu nit nson likalô ikété nkoñ ’isi wonsôna, kayéle ba laa gwélél makébla ma inyu hôla bilôk bikéé bi bikuu bi nkwél.​—2 Korintô 8:14, 15; 9:11.

7. Lelaa Yéhôva a bi gwélél Siméôn, inyuki hala a nti bés makénd?

⁷ Yéhôva a bi bôn Siméôn, mañ mut wada u u bé i Yérusalem le u ga wo bé wo ngi tehe Mésia. Mbônga u u bi ti Siméôn makénd ngandak, inyule a bi bem Mésia ngandak nwii. Yéhôva a bi sayap nye inyu hémle yé ni hônba yé. Kel yada, a bi ke i témpel “lôñni ngui i mbuu.” Ngéda a bi bol nyoo a tehe Yésu nye nkéñéé man, ha nyen Yéhôva a gwélél Siméôn inyu ti mbañ i i bé béñge man nunu nu a ga yila Kristô. (Lukas 2:25-35) Tolakii Siméôn a bi wo ilole Yésu a mbôdôl téé likalô, a bi ti Yéhôva mayéga inyule a bi gwélél nye. Bisai bipe bi mbem nye i mbok yondo. Ha ngéda i, Siméôn a ga tehe lelaa énél Yésu i ga kôp mahaa ma nkoñ ’isi momasôna bisai. (Bibôdle 22:18) Yak bés di nla ti Yéhôva mayéga inyu nsima a nti bés i gwélél nye.

8. Lelaa Yéhôva a nla gwélél bés kiki a bi gwélél Barnaba?

⁸ I hiai hi bisu N.Y., mut likap wada ba bé sébél le Yôsep a bi neebe le Yéhôva a gwélél nye. (Minson mi baôma 4:36, 37) I nene le kiki a bé yi hôgbaha bôt bape, baôma ba bi sébél nye le Barnaba, hala wee “Man nu hogbe.” Kiki hihéga, mbus le Saulô a bi yila kristen, ngandak lôk kéé i bé kon woñi i kôôge nye bebee, inyule a bi tééñga banigil ba Yésu. Ndi Barnaba a bi hôgbaha Saulô, a hôla ki nye. Loñge yé ñem i bi lama tihba Saulô ngandak. (Minson mi baôma 9:21, 26-28) Mbus ngéda, mimañ mi bé i Yérusalem mi bi léba le bilôk bikéé bi bi bé i Antiôkia nu Siria, bi bééna ngôñ ni mahôla. Njee ba bi ep nyoo? Barnaba! Ba bi tep mut a kôli. Bitilna bi nkal le: “A béhe bobasôna le ba téñbe ni Nwet ni ñem wonsô.” (Minson mi baôma 11:22-24) Yak i len ini, Yéhôva a nla hôla bés i yila “man nu hogbe” inyu lôk kéé i bôlôm ni i bôda. Kiki hihéga, a nla gwélél bés inyu hôgbaha i bet ba nimis bôt ba ngwés. A nla tinde bés i yuuga tole i sébél mankéé nu a nkon tole nu a mboma mandutu i téléfôn inyu hôgbaha nye. Baa u ga neebe le Yéhôva a gwélél we kiki a bi gwélél Barnaba?​—1 Tésalônika 5:14.

9. Kii di nla nigil mu kiki Yéhôva a bi hôla mankéé wada ba nsébél le Vasily i yila loñge mañ likoda?

⁹ Yéhôva a bi hôla mankéé ba nsébél le Vasily i yila loñge mañ likoda. Ngéda a bi yila mañ a ban-ga 26 nwii, a bé hoñol le a ga la bé hôla lôk kéé i pes mbuu téntén i i bé boma mandutu. Ndi minhôôlak mi mimañ ni suklu nson u Ane bi bi uñgus nye. Vasily a bi boñ biliya bi ngui i hol. Kiki hihéga a bi boñ ngim ntjega u mam a bé lama yônôs. Ngéda a bé a yônôs njômbi yada, a bé a kôhna makénd i ke ni bisu. Nano a nkal le: “Mam ma bé kônha me woñi, mon ma nti me maséé i len ini. Ngéda Yéhôva a nhôla me i léba nlôñ kaat u u kôli inyu hôgbaha mankéé ikété likoda, hala a nkônha me maséé ngandak.” A lôk  kéé i bôlôm, ibale ni nwas le Yéhôva a gwélél bé kiki Vasily, a ga néhne bé njel i sal minson minkeñi ikété likoda.

10. Kii Abigail a bi boñ, bimbe biniigana ni nla ôt mu ndémbél yé?

¹⁰ Ngéda Kiñe Saulô a bé noñ David ni bôt bé inyu nol bo, ba bééna toi ngôñ ni mahôla. Bôt ba bé ni David ba bi bat ngwañ mut ba bé sébél le Nabal ndék bijek. Ba bééna kunde i bat nye bijek inyule ba bi tat bémba yé i ñoñ. Ndi mut wim nunu le Nabal a bi ti bé bo to yom. David a bi unup ngandak, a yéñ yak nol bon bôlôm ba ndap Nabal bobasôna. (1 Samuel 25:3-13, 22) Ndi Abigail, nwaa Nabal a bé ndik bé nlam, a bé yak muda pék. Ni ñem ngui, a bi kwo makôô ma David, a soohe nye le a kôp bañ matjél inyule a nyéñ pun nyemede. A ti nye maéba le a nwas le mapuna ma ba i moo ma Yéhôva. Bibañga bilam bi Abigail ni pék yé bi bi tihba ñem David. David a bi sôk nok le Yéhôva nyen a bi ep nye. (1 Samuel 25:23-28, 32-34) Yéhôva a bi gwélél Abigail inyule a bééna bilem bilam. Nlélém, bilôk bikéé bi bôda bi bi nhôlôs ñem nwee ni yi bagal mam bi nla ti Yéhôva pôla i gwélél bo inyu lédés mahaa map ni lôk kéé ipe ikété likoda.​—Bingéngén 24:3; Titô 2:3-5.

11. Kii bingond bi Salum bi bi boñ, bonjee ba nkôna bo i len ini?

¹¹ Ngandak tjai i mbus, bingond bi Salum bi bé nsoñgi u bôt Yéhôva a bi gwélél inyu tibil lipénd li Yérusalem. (Néhémia 2:20; 3:12) Tolakii Isañ wap a bé man kiñe, bingond bi Salum bi bé bebee i sal i bôlô ngui i. (Néhémia 4:15-18) I bôda bana ba bé maselna ni bôlôm ba Tékôa ba “ba ti bé mahôla” i nson ni suhulnyuu. (Néhémia 3:5) Noode le hégda maséé bingond bi Salum bi bi nôgda ngéda maoñ ma bi mal i mbus 52 dilo! (Néhémia 6:15) I len ini, bisita bi nti bomede ni ngôñ i bôlô maoñ ni i bôñgôl mandap ma Ane. Ngap yap, makénd map ni ndéñbe yap bi nhôla le bôlô i séla loñge.

12. Lelaa Yéhôva a nla gwélél bés kiki a bi gwélél Tabita?

¹² Yéhôva a bi hôla Tabita i ba “nyonok ni minson minlam ni makébla,” téntén inyu biyik bi bôda. (Minson mi baôma 9:36) Kiki a bééna loñge ñem, a bak ki muda likap, ngandak bôt i bi ee nye ngéda a bi wo. Ndi maséé ma bé le ma nol bo ngéda ñôma Pétrô a bi tugul nye. (Minson mi baôma 9:39-41) Kii ndémbél i Tabita i niiga bés? To u yé mañge to u yé mañ mut, muda tole munlôm, u nla boñ ngandak mam inyu hôla lôk kéé.​—Lôk Héber 13:16.

13. Lelaa Yéhôva a bi gwélél sita yada le Ruth nu a bé nsut, kii a bi sôk kal?

¹³ Mankéé nu muda wada le Ruth nu a yé nsut a bééna ngôñ i yila nsañal nu tôbôtôbô i biloñ bipe. Ngéda a bé mañge, a bé ke likalô li mandap ni mandap inyu tjam bon ba bikaat. A nkal le: “Me ngwés nson u ngandak.” Ndi to hala, i ke i mambai ma bôt inyu tééne bo likalô i bé lédél nye. Tolakii a bé nsut, Ruth a bi yila nsañal nu ngéda yosôna a ban-ga 18 nwii. I nwii 1946, a bi ke i suklu i Giléad,  mbus ba om nye i loñ Hawai ni i loñ Yapan. Yéhôva a bi gwélél nye inyu téé likalô ni makénd mu bahoma ba. Mbus a bi tégbaha 80 nwii i nson likalô, Ruth a bi sôk kal le: “Yéhôva a bi lédés toi me. A bi hôla me i yémbél woñi me bééna. Me yé nkwoog nkaa le Yéhôva a nla gwélél tonjee a mbôdôl nye ñem.”

14. Inoñnaga ni kaat Kôlôsé 1:29 kii di nlama boñ ibale di gwé ngôñ le Yéhôva a gwélél bés?

¹⁴ Ñañ u bôt ba binam u ñéba le Yéhôva a bi hôla bagwélél bé i gwel ngandak minson. Kii a yé le a yilha we? Wen u nkit, inoñnaga ni mam u gwé ngôñ i yônôs i pes mbuu. (Añ Kôlôsé 1:29.) Ibale u neebe le a gwélél we, Yéhôva a nla boñ le u yila ntéé likalô nu makénd, loñge nniiga, mut nu a nyi ti bape hogbe, mut likeñge, bañga liwanda, tole kii yosôna i nsômbla inyu yônôs sômbôl yé.

15. Kiki i yé ntilga i kaat 1 Timôtéô 4:12, 15, mambe mahôla boñge ba wanda ba nla bat Yéhôva?

¹⁵ Kii di nla kal inyu boñge ba wanda ba ba yé yila minhôôlak mi bôt i pes minsôn? Likoda li gwé ngôñ ni bahôla nson ba ba nsal ni ngui. Ngandak makoda i gwé mimañ iloo bahôla nson. A boñge ba wanda, baa ni yé le ni hôlôs ngôñ i kéñbaha nson nan i likoda? Ngim lôk kéé i bôlôm i nkal le: “I ba ntéé likalô i kôli me.” Ibale mahoñol ma mon u gwé, soohe Yéhôva le a hôla we i hôlôs ngôñ i yila nhôla nson, a ti ki we ngui i boñ kii yosôna u nla mu nson wé. (Ñañal 12:1) Di gwé ngôñ ni mahôla moñ!​—Añ 1 Timôtéô 4:12, 15.

16. Kii di nlama bat Yéhôva, inyuki?

¹⁶ Yéhôva a nla yilha we kii yosôna a ngwés inyu boñ sômbôl yé. Jon, bat nye le a ti we ngôñ ni ngui bi bi mbéda we inyu boñ bôlô yé. Ibale u yé mañge tole mañ mut, gwélél ngéda yoñ, ngui yoñ ni ngap yoñ nano inyu bégés Yéhôva. (Ñañal 9:10) U neebe bañ le woñi u tômbôs we, u hoñol bañ ki to le u kôli bé gwel nson u. Kinje nsima bés bobasôna di gwé i ti i ndék di nla inyu boñ le Yéhôva a kôs lipém li li kôli ni nye!