1. Kii i ñunda le mut a yé konangoo, umbe ñañ u nhôla bés i nok i jam li?

 MUT a yé konangoo a yé mut a gwé loñgeñem, mut a gwé ñem ngôô, ni mut a nkap. Ñañ u Yésu u loñge mut Samaria u nhôla bés i nok i jam li. I mut nu a bé lôl i loñ ipe, ndi a bi ‘unda man Lôk Yuda konangoo’ nu mintonba mi bi bép, mi nibil ki nye. I man Lôk Yuda nunu ba bi babaa, man Samaria ‘a bi kon nye ngoo’ a yoñ ki bitelbene le ba tibil nye. (Lukas 10:29-37) I hihéga hini hi nhôla bés i tehe i lem i Nyambe ini le—konangoo. Gwéha i Yéhôva yon i ntinde nye i kônôl bés ngoo, a ñéba ki bés konangoo yé hiki kel.

2. Kii ipe di nla boñ inyu éba konangoo?

² Di nla ki boñ jam lipe inyu éba konangoo. Di nla kit le di nkogse bé mut ki le a mboñ bés béba. Yéhôva a yéne bés ndémbél mu jam li. Ntôp tjémbi a kal le: “A bi boñ bé bés kingéda bibéba gwés.” (Tjémbi 103:10) Ndi ngim mangéda, Yéhôva a yé a kogse i mut a mboñ béba bañga bañga.

3. Mambe mambadga di ga timbhe?

³ Di ga timbhe mambadga maa munu yigil ini: Inyuki Yéhôva a ñunda bôt konangoo? Baa i ngéda ba nkogse mut bañga bañga, di nla kal le ba ñunda nye konangoo? Kii i yé le i hôla bés i unda bôt konangoo? Di béñge lelaa Bibel i ntimbhe mambadga mana.

4. Inyuki Yéhôva a ñéba bôt konangoo?

⁴ Yéhôva a ngwés a ñéba bôt konangoo. Ñôma Paul a bi tila le Nyambe a yé “lingwañ ikété konangoo.” Paul a bé  pôdôl konangoo i Yéhôva i a bi unda bagwélél bé ba ba yé nhook ni mbuu mpubi, a bi ti bo botñem i ke niñ i ngii. (Éfésô 2:4-7) Ndi ndik minhook nwotama bé nwon Yéhôva a ñunda konangoo. David ntôp tjémbi a bi tila le: “Yéhôva a yé loñge inyu bôt bobasôna, konangoo yé ki i kéhi ngii minson nwé nwominsôna.” (Tjémbi 145:9) Kiki Yéhôva a ngwés bés, a ñéba bés konangoo hiki ngéda a ntehe le a kôli boñ hala.

5. Lelaa Yésu a bi tehe Yéhôva a ñéba bôt konangoo?

⁵ Yésu a nyi iloo bôt bobasôna le Yéhôva a ngwés a ñéba bôt konangoo. Ilole a nlo hana ’isi, bo isañ ba bi yén ntandaa ngéda nyoo ngii. (Bingéngén 8:30, 31) Ngandak ngélé, Yésu a bi tehe isañ a ñunda bôt ba binam konangoo. (Tjémbi 78:37-42) Ngéda Yésu a bé niiga, a bé pôdôl i lem i Yéhôva i ngandak.

6. Himbe hihéga hi Yésu hi nhôla bés i nok le Yéhôva a yé konangoo?

⁶ Kiki di bi tehe mu yigil i ntagbe, Yésu a bi gwélél hihéga hi man nnimlaga inyu hôla bés i nok lelaa Yéhôva a ñunda bôt konangoo. I mañge nu a bi pam i ndap, “a ôbôs nkus wé ikété niñ i mpuñgu.” (Lukas 15:13) I mbus ngéda, a bi tam béba yé, a suhus nyemede, a témb i mbai. Lelaa isañ a bi leege nye? Isañ a bi nwas bé le ngéda i tagbe ngandak. Yésu a nkal le: “I ngéda [i mañge nu] a bé a ngi yii haa, isañ a tehe nye, a kônôl nye ngoo, a ke ngwéé, a sambla nye, a sos nye mamañ ni gwéha.” Isañ a bi wéha bé nye nyuu. A bi kônôl nye ngoo, a nwéhél nye, a leege ki nye loñge. I mañge nu a bi boñ béba ikeñi, ndi kiki a bi tam béba yé, isañ a bi nwéhél nye. Isañ a ñéba man wé konangoo munu hihéga hini Yésu a mpôdôl a yé Yéhôva. Yésu a bi gwélél i hihéga hilam hini inyu hôla bés i nok le Isañ a yé bebee i nwéhél ba bobasôna ba ntam bibéba gwap.—Lukas 15:17-24.

7. Inyuki di nla kal le konangoo i Yéhôva i ñunda le a gwé pék?

⁷ Yéhôva a ñunda konangoo inyule a gwé pék i mbuma ñañ. Makidik momasôna Yéhôva a nyoñ ma yé inyu loñge i bihégél gwé. Bibel i nkal le “pék i nlôl i ngii” i yé “nyonok ni konangoo lôñni matam malam.” (Yakôbô 3:17) Yéhôva a  yé kiki isañ nu a ngwés bon bé, a nyi le konangoo yé i yé inyu loñge i bagwélél bé. (Tjémbi 103:13; Yésaya 49:15) Konangoo i Nyambe i nti bés botñem tolakii di yé bikwéha bi bôt. Jon pék i Yéhôva i i mbuma ñañ yon i ntinde nye i unda bôt konangoo i ngéda a kôli boñ hala. Ndi Yéhôva a ñunda bé konangoo tolaa tolaa. Kiki a gwé pék, a ta bé le a unda mut konangoo ibale mut a nai ndigi le a mboñ béba.

8. Kii i nlama bôña ngim mangéda, inyuki?

⁸ Di hégda le ngwélél Yéhôva wada a nai ndigi le a mboñ béba. Kii di nlama boñ? Paul a bi kal lôk kéé le: ‘Ni kiha ha bañ lôñni i mut nu.’ (1 Korintô 5:11) Ngéda mut a mboñ béba ndi a tam bé yo, ba mpémés nye i ntôñ. Ba nlama boñ hala inyu boñ le a tinde bañ ini lôk kéé ipe i boñ béba, ni inyu pubus jôl li Yéhôva. Ndi bôt bahogi ba yé le ba hoñol le ibale ba mpémés mut i ntôñ, wee Nyambe a ñunda bé nye konangoo. Baa hala nyen i yé? Di pôdôl le i jam li.

9-10. Inoñnaga ni kaat Lôk Héber 12:5, 6, inyuki di yé le di kal le ngéda ba mpémés mut i ntôñ wee ba ñunda nye konangoo? Ti hihéga.

⁹ Ngéda di nok ba nlegel i likoda le mut wés di ngwés ngandak “a ta ha bé Mbôgi Yéhôva,” hala a yé a lôôha tééñga bés. Di yé le di badba le: “Baa i bak toi nseñ le ba pémés nye i ntôñ?” Baa ngéda ba mpémés mut i ntôñ di nla kal le ba ñéba nye konangoo? Ñ. Ibale mut a mboñ béba ndi di kogse bé nye, wee di gwé bé pék, di nkona bé ngoo, di ngwés bé to nye. (Bingéngén 13:24) Baa ibale ba mpémés mut i ntôñ hala a nla hôla nye i héñha? Ñ. Ngandak lôk kéé i bi kal le ngéda ba bi pémés bo i ntôñ hala a bi hôla bo i ôt pék, i héñha bilem gwap, ni i témb i ntôñ.—Añ Lôk Héber 12:5, 6.

¹⁰ Di yoñ le hihéga hiada. Di hégda le ntééda mintômba a nyimbe le ntômba wé wada u nkon. A nyi le inyu boñ le a tibil ntômba u, i mbéda le a bagal wo ni mini mintômba mimpe. Mintômba mi ngwés ngéda mi yé ntôñ. Ngéda ba mbagal wada, u nok ndutu. Ndi baa ibale ntééda mintômba a mbagal ntômba wada inyu tibil wo, wee a ngwés bé wo? To hala bé. A nyi le ibale a nwas ntômba u u nkon ni mini mintômba mimpe, u ga lôôhe nwo kon wé. Ngéda a mbagal ntômba u u nkon, hala a mboñ le mini mintômba mimpe mi kon bañ.—Hégha ni Lôk Lévi 13:3, 4.

11. (a) Inyuki di yé le di hégha mut ba mpémés i ntôñ ni ntômba u u nkon? (b) Mambe mam i bôt ba mpémés i ntôñ ba nla boñ?

¹¹ Di yé le di hégha mut ba mpémés i ntôñ ni ntômba u u nkon. A gwé ha bé maada malam ni Yéhôva. (Yakôbô 5:14) Ngim makon i nlôôhana, hala nyen i mut a mboñ béba ikeñi a nla tinde bôt bape i boñ béba. Jon ngim mangéda i yé i béda le i mut a mboñ béba ikeñi, ba pémés nye i ntôñ. Ngéda ba mpémés nye i ntôñ, hala a ñunda gwéha i Yéhôva inyu yé, ni inyu ini lôk kéé ipe i likoda, hala a nla ki hôla nye i tam béba yé ni i héñha. Ngéda ba mpémés nye i ntôñ, a nla ke i makoda inyu boñ le a kee ni bisu i lédés hémle yé. A nla yoñ bikaat i ndap Ane. A nla ki béñge JW Nkuu Biliñgeliñge. Ibale mimañ mi nyimbe le a yé héñha, mi yé le mi hôla nye, mi ti ki  nye maéba inyu boñ le a témbna maada mé malam ni Yéhôva, a témb ki i ntôñ. *

12. Kii mimañ mi nla boñ inyu éba le mi ngwés i mut a ntam bé béba yé?

¹² Di hôiga bañ le i ngéda mut a ntam bé béba yé, ha nyen ba mpémés nye i ntôñ. Mimañ mi nlama bé jôha ni i jam li. Mi nlama tibil ôt pék ilole mi nyoñ makidik ma. Ba nlama yi le Yéhôva a nkodol bôt “ni hihéga.” (Yérémia 30:11) Kiki ba ngwés lôk kéé yap, ba nlama bé boñ jam jo ki jo li li nla boñ le ba bana ha bañ maada malam ni Yéhôva. Ndi ngim mangéda inyu éba i mut a mboñ béba gwéha ni konangoo, ba nlama pémés nye i ntôñ inyu ngim ngéda.

13. Inyuki ba bi pémés mankéé wada nu likoda li Korintô i ntôñ?

¹³ Di béñge le kii ñôma Paul a bi boñ ngéda mankéé wada a bi tjél tam béba yé i hiai hi bisu. Mankéé wada i likoda li Korintô a bé nañlana nwaa isañ. Kinje béba jam! Paul a bé yi le Yéhôva a bi bôk a kal Lôk Israel le: “Mut a nañlana nwaa isañ, nyen a mal hulul mayel ma isañ; boba b’a nôla ndigi; matjél map m’a ba ngii yap.” (Lôk Lévi 20:11) Ndi Paul a bé bé le a kal le ba nol i mankéé a bi boñ i béba ikeñi i. A bi kal le ba pémés nye i ntôñ. I béba a bi boñ i bi boñ le lôk kéé i kahal bana mahoñol mabe. Bahogi ba bé hoñol yak le a mboñ bé béba ikeñi!—1 Korintô 5:1, 2, 13.

14. Lelaa Paul a bi éba i mankéé ba bi pémés i ntôñ u Korintô konangoo, inyuki? (2 Korintô 2:5-8, 11)

¹⁴ I mbus ngéda, Paul a bi nok le i mut nu a bi héñha. A bi tam toi béba yé! Tolakii i mut nu a bi wéha lôk kéé nyuu, Paul a bi kal mimañ le a gwé bé ngôñ ‘i babal nye.’ A bi kal le ba ‘nwéhél nye ba ti ki nye hogbe.’ A kal le: “Inyu boñ le a bana bañ ndutu ñem iloo hihéga.” Paul a bi kônôl i mut nu ngoo. A bé sômbôl bé le a lôôha tôñ, a lôôha nok ndutu, kayéle a laa ha bé to bat Yéhôva nwéhél.—Añ 2 Korintô 2:5-8, 11.

15. Lelaa mimañ mi yé le mi kodol mut ni konangoo?

¹⁵ Mimañ mi ñunda konangoo kiki Yéhôva. Ba nlama kodol mboñbéba bañga bañga ibale hala a mbéda, ndi ba  nlama ki unda konangoo ibale ba kôli boñ hala. Ibale ba nkodol bé i mut a mboñ béba, wee ba ñunda bé nye konangoo, ndi ba nwas le a kee ni bisu i boñ béba yé. Ndi baa mimañ nwotama nwon mi nlama unda konangoo?

16. Inoñnaga ni kaat Bingéngén 21:13, kii Yéhôva a mboñ i bôt ba ñunda bé konangoo?

¹⁶ Bikristen gwobisôna bi nlama nigle konangoo i Yéhôva. Inyuki? Njom yada i yé le ibale di ñéba bé bôt konangoo Yéhôva a ga emble bé masoohe més. (Añ Bingéngén 21:13.) Di ta bé le di ba maséé ibale Yéhôva a ntjél emble masoohe més, jon di yoñ yihe le di bana bañ ñem mbe. Di nlama bé tjél hôla mankéé nu a gwé ndutu, di nlama ba bebee i hôla ‘hiyeyeba hi nlond.’ Di nlama ki bigda i mabéhna mana le: “I mut a gwé bé lem i bana konangoo, yak nye a’ bana bikééhene ngi konangoo.” (Yakôbô 2:13) Ngéda di mbigda le bés bomede di ngwés ngéda ba nkônôl bés ngoo, hala a ntinde bés i kônôl bôt bape ngoo. Ngéda mut a ntémb i ntôñ, ha nyen i mbéda toi bés le di unda konangoo.

17. Lelaa Kiñe David a bi unda bañga konangoo?

¹⁷ Ndémbél i ngim bôt ikété Bibel i nla hôla bés i unda konangoo ni i keñgle ñem mbe. Di yoñ le hihéga hi Kiñe David. A bé béna éba bañga konangoo. Tolakii Saulô, kiñe i Nyambe a bi hoo a bé sômbôl nol David, David a bi unda nye konangoo. Kekikel a bi pun bé nyemede.—1 Samuel 24:9-12, 18, 19.

18-19. Imbe ngéda David a bi unda bé konangoo?

¹⁸ Ndi ngéda yosôna bé nyen David a bé unda konangoo. Kiki hihéga ngéda i mut nunu le Nabal nu a bééna ñem mbe ngandak, a bi bep pôdôs David, a sol nye, a nim yak nye ni bôt bé bijek, David a bi bep unup, a bé sômbôl nol Nabal ni bôlôm bobasôna i ndap yé. Masoda le nwaa Nabal le Abigail a bééna ñem nlam, a bi lo a boma David a ti nye bijek, hala a bi boñ le David a nol bañ Nabal ni bôt bé.—1 Samuel 25:9-22, 32-35.

¹⁹ Lisañ lipe, mpôdôl Natan a bi kal David le ngwañ mut wada u bi yoñ ntômba u hiyeyeba u a bé gwés ngandak. David a bi unup, a kal le: “Wee niñ Yéhôva, mut a bi boñ jam lini a kôli ni nyemb!” (2 Samuel 12:1-6) Ndi, David a bé yi mbén Môsi. I bé kal le ibale mut a nip ntômba wada a bé lama timbis mintômba mina. (Manyodi 22:1) Ndi David a bi unda ñem mbe ngéda a bi kal le i mut nu a kôli ni nyemb. David a bi sôk nok le Natan a bé añle nye ñañ u inyu unda nye le a mboñ bibéba bikeñi! Yéhôva a bi unda David konangoo ngandak, ki le David a bé bé le a unda i mut a bi nip ntômba konangoo!—2 Samuel 12:7-13.

20. Kii ndémbél i David i niiga bés?

 ²⁰ Di yimbe le ngéda David a bi unup, a bi kit le Nabal ni bôt bé bobasôna ba nlama nôla. I mbus ngéda, David a bi kal ki le i mut Natan a bi pôdôl mu hihéga hié a bé lama nôla. David a bé loñge mut, ndi inyuki a bi yoñ makidik ni ñem mbe hala? Di bigda i mam ma bi pémél nye ha ngéda i. Kiññem i bé kéés David. Ngéda mut a nkéés bôt ni ñem mbe, hala a ñunda le a gwé bé maada malam ni Yéhôva. Yésu a bi béhe banigil bé le: “Ni waa kéés bape inyu boñ le ba kéés bañ bé; inyule kiki ni nkéés bape, hala nyen b’a kéés yak bé. (Matéô 7:1, 2) Jon di nlama jo sañ inyu boñ le di bana bañ ñem mbe, ndi di ba “lingwañ ikété konangoo,” kiki Djob jés.

21-22. Mambe mam di nla boñ inyu unda bôt konangoo?

²¹ I unda bôt konangoo i ta ndik bé i kônôl bo ngoo. Inyu unda bôt konangoo di nlama bôñôl bo loñge. Bésbobasôna di nlama yoñ ngéda i yéñ bôt mu lihaa jés, i likoda jés ni libôga jés ba di nla hôla. Di nla boñ ngandak mam inyu unda konangoo! Ibale di nyi ngim mut i i gwé ndutu, di yé le di hôla nye, bebek di lémbél nye bijek tole di bôñôl nye jam lipe. Di nla bot liwanda ni mut a ntip témb i ntôñ inyu lédés nye. Di yé ki le di añle i bôt ba yé bés ipañ ñañ nlam inyu hôgbaha bo. Ikété mam di yé le di boñ inyu unda bôt konangoo jada li.—Hiôb 29:12, 13; Rôma 10:14, 15; Yakôbô 1:27.

²² Ibale di ntibil béñge, d’a léba le ngandak mam i yé le di nla boñ inyu unda bôt konangoo. Ngéda di ñunda bôt konangoo, di nkônha Tata wés Nungingii maséé, Nyambe nu a yé “lingwañ ikété konangoo”!