1. Inyuki hala nhélés bé bés i tehe le i bôdôl mut ñem munu nkoñ ’isi unu i ta bé jam li ntomb?

 MUNU nkoñ ’isi u Satan, bôt ba nyi bé njee ba nla bôdôl ñem. Maboñok ma bôt ba nyuñga, baane ba nkoñ ’isi ni baéga bibase ma ntééñga bo ngandak. Yak mawanda map, bôt bap ba lihaa ni bôt bap ba libôk ba mbéna wéha bo nyuu. Hala a nhélés bé bés. Bibel i bi kal le: “I dilo di nsôk . . . , bôt b’a ba . . . bôt ba ba ta bé maliga, . . . bôt ba minsohi, . . . baliibana bôt.” Hala a nkobla le bôt ba ga bana maboñok ma nyambe nu nkoñ ’isi unu, nu ba nla bé bôdôl ñem.​—2 Timôtéô 3:1-4; 2 Korintô 4:4.

2. (a) Bonjee di nla toi bôdôl ñem? (b) Imbe mbadga bôt bahogi ba mbadba?

² Ndi, bés ba di yé bikristen di nyi le di kôli bôdôl Yéhôva ñem. (Yérémia 17:7, 8) Di nyi le a ngwés bés ni le “a ga tjôô bé” mawanda mé. (Tjémbi 9:10, MN) Di mbôdôl yak Yésu Kristô ñem inyule a bi ti niñ yé inyu yés. (1 Pétrô 3:18) Di nyi le i yom Bibel i mpot i yé maliga. (2 Timôtéô 3:16, 17) Di nyi ki le di nla bôdôl Yéhôva ñem, ni Yésu, yak ni Bibel. Ndi baa di nla yak bôdôl lôk kéé yés yosôna ñem? Inyuki di kôli bôdôl bo ñem?

3. Bimbe bisai di gwé? (Markô 10:29, 30)

³ Yéhôva a bi leege bés ikété lihaa jé li li yé i nkoñ ’isi wonsôna. Hala a yé bés bisai bikeñi. (Añ Markô 10:29, 30.) I nkoñ ’isi wonsôna, lôk kéé i bôda ni i bôlôm i ngwés Yéhôva kiki bés, i njo sañ inyu lémél nye. To  di mpot bé hop wada, to di gwé bé bilem gwada, tole di nhaba bé minlélém mi mambot, di yé lisañ li bôt to i ngéda di mbomna inyu ngélé bisu. Di yé maséé ngandak i ngéda di nkodba ni lôk kéé yés inyu bégés Yéhôva.​—Tjémbi 133:1.

4. Inyuki di gwé ngôñ ni lôk kéé yés?

⁴ Munu ngéda ini nyen di nlama kônde yén ikété adna ni lôk kéé yés. Ngim mangéda ba yé ba nhôla bés i ngéda di gwé ndutu. (Rôma 15:1; Galatia 6:2) Ba nhôla ki bés i téñbe i nson u Yéhôva, ni i bana maada malam ni nye. (1 Tésalônika 5:11; Lôk Héber 10:23-25) Ibale lôk kéé yés bé, ki di mboñ lelaa ni manoodana ma Satan Nsohop ni i béba nkoñ ’isi ini. Ndék ngéda, Satan ni i bôt ba mboñ sômbôl yé ba ga kolba bagwélél ba Yéhôva. Di ga ba maséé ngandak i yi le lôk kéé yés i bôda ni i bôlôm i yé bés ipañ!

5. Kii i nla boñ le lôk kéé ihogi i laa bé bôdôl mut ñem?

⁵ Ndi bôt bahogi, hala a nlédél bo i bôdôl lôk kéé ñem, bebek inyule ba bi kal bo jam ba yelel jo, tole ba bi bôn bo jam ba boñ bé. I nla ki ba le mankéé a bi pot tole a bi boñ jam li li bi lôôha babaa bo. Ibale mankéé a nkôs i nya jam i, bun bé le a bôdôl mut ñem. Kii i nla hôla bés i bôdôl lôk kéé yés ñem?

6. Lelaa gwéha i nla hôla bés i bôdôl lôk kéé yés ñem? (1 Korintô 13:4-8)

⁶ Inyu bôdôl mut ñem, u nlama gwés nye. kaat i 1 Korintô pes 13 i ñéba bés lelaa gwéha i nla hôla bés i bôdôl lôk  kéé yés ñem, tole i tiimba bôdôl bo ñem to ba mboñ bés béba. (Añ 1 Korintô 13:4-8.) Kiki hihéga, nlôñ 4 u nkal le “gwéha i nwo ngut, i gwé ki loñgeñem.” Yéhôva a nhônba bés tolakii di mbéna boñ béba. Jon yak bés i ngéda lôk kéé yés i mboñ bés béba, di nlama hônba bo. Nlôñ 5 u nkal le: “[Gwéha] i ñunup bé to. I ñéñél bé mut numpe béba.” Di nlama bé ‘éñél lôk kéé yés béba,’ hala wee di tééda bañ i mam mabe ba mboñ bés, di kahal pot mo yani ni noma. Kaat i Ñañal 7:9 i nkal le di “pala bañ unup.” Di nlama nôgôl maéba ma yé hana i kaat Éfésô 4:26: “Ni nwas bañ le hiañgaa hi nañal, hiun hi bak bé i ñem”!

7. Lelaa maéba ma yé i kaat Matéô 7:1-5, ma nla hôla bés i bôdôl lôk kéé yés ñem?

⁷ Yom ipe i i nla hôla bés i bôdôl lôk kéé yés ñem i yé le di tehe bo kiki Yéhôva a ntehe bo. Nyambe a ngwés bo, a mbéñge bé hiki béba ba mboñ, to bés di boñ bañ hala. (Tjémbi 130:3) Di béñge bañ dihôha di lôk kéé yés, di béñge bilem gwap bilam, di yik ki le ba gwé ngôñ i boñ loñge. (Añ Matéô 7:1-5.) Di nlama ba nkwoog nkaa le ba gwé mahoñol malam inyule gwéha i “nhémle mam momasôna.” (1 Korintô 13:7) Hala a nkobla bé le Yéhôva a yé i kal bés le di bôdôl bo ñem yañga. Ndi a mbem le di bôdôl bo ñem inyule ba ñunda le ba yé bôt di kôli bôdôl ñem. * 

8. Kii i nla hôla bés i bôdôl lôk kéé ñem?

⁸ Bés bon di nlama boñ le bôt ba ti bés lipém ni le ba bôdôl bés ñem. Hala a nyoñ ki ngandak ngéda. Kii i nla hôla we i bôdôl lôk kéé yoñ ñem? Yéñ yi lôk kéé yoñ loñge. Kwel ni bo i ngéda ni yé i makoda, kee lôñni bo i likalô, hônba bo, nwas bo le ba unda we le u kôli bôdôl bo ñem. Ibale mut a ntip yila liwanda joñ, u nla ndugi nkit le u nkal bé nye mam moñ momasôna. Kiki ni ke i bisu i lédés maada manan, hala nyen u nôgda le u nla yible nye ñem woñ. (Lukas 16:10) Ndi kii u yé le u boñ ibale mankéé a mboñ we béba? U hoo bañ kôm nye mbus, ti nye ngéda. U nwas bañ le maboñok ma ndék bôt ma boñ le u bôdôl ha bé ini lôk kéé ipe ñem. Inyu tibil nok i jam li, di béñge le ndémbél i bagwélél ba Yéhôva bahogi ba ba bi waa bé bôdôl bôt ñem tolakii bôt bape ba bi boñ bo béba.

9. (a) Lelaa Hana a bi ke ni bisu i bôdôl Yéhôva ñem tolakii bagwélél bé bahogi ba bé boñ dihôha? (b) Bimbe biniigana di nla ôt mu ndémbél i Hana? (Béñge titii.)

⁹ Baa mankéé nu a nkena nson i likoda a ma unbaha we? Ibale hala a ma pémél we, ndémbél i Hana i nla hôla we. Ha i ngéda yé i Israel, i nwet a bé kena nson u Yéhôva, a bé Prisi keñi le Éli. Ndi, bôt bé ba lihaa ba bé boñ mam mabe. Bon bé, ba ba bé ikété baéga ba litén, ba bééna maboñok ma nyega, ndi isañ wap a bé kodol bé bo i nya i kôli. Yéhôva a bi hoo bé héya Éli tel yé i Prisi keñi, ndi Hana a bi waa bé bégés  Yéhôva. A bi tjél bé ke i lap i het Prisi keñi le Éli a bé sal. I ngéda Éli a bi tehe Hana a nsoohe, a siidaga, a bi kal le Hana a hiôô maok. Iloole a yéñ yi kii i ntééñga Hana, a bi bôdôl ndik ôm nye nsohi. (1 Samuel 1:12-16) Ndi to hala, Hana bi bôn le ibale a ngwal man, a nkena nye i lap a yik le Éli a yé nyoo. (1 Samuel 1:11) Baa i bé béda le ba kodol bon ba Éli? Ñ, hala ki nyen i bi bôña ngéda i ma kola. (1 Samuel 4:17) Kiki ngéda i bé tagbe, Yéhôva a bi ti Hana man munlôm, a o nye le Samuel.​—1 Samuel 1:17-20.

10. Tolakii ba bi wéha David nyuu, lelaa a bi éba le a mbôdôl bôt bape ñem?

¹⁰ Baa liwanda joñ li ma nwéha we nyuu? Ibale hala a ma pémél we, béñge ndémbél i Kiñe David. A bééna liwanda jé jada le Ahitôfel, ndi i ngéda man David wada le Absalôm a bé sômbôl kadal isañ yéne i ane, Ahitôfel a bi nit nye. David a bi lama nok njôhge ngandak kiki liwanda jé Ahitôfel ni lok yé ba bi wéha nye nyuu! To hala, David a bi waa bé bôdôl bôt bape ñem. A bi bôdôl Husai ñem inyule nye a bé bé mu i bôt ba bé kolba nye. A bé a kôli bôdôl nye ñem. Husai a bi éba toi le a bé bañga liwanda, a bé bebee i wo inyu hôla David.​—2 Samuel 17:1-16.

11. Lelaa ngwélél Nabal a bi éba le a mbôdôl Abigael ñem?

¹¹ Di béñge ndémbél i ngwélél Nabal wada. David ni bôt bé ba bi tat bagwélél ba man Lôk Israel wada le Nabal. I mbus ngéda, David a bi yagal Nabal, nu a bé ngwañ mut, bijek inyu bôt bé. A bi kal Nabal le a ti bo to kii a gwé. I ngéda Nabal a bi tjél ti bo to ndék bijek, hala a bi unbaha David, a kit le a nol hiki man munlôm mu ndap Nabal. Ngwélél Nabal wada a bi ke, a kal Abigael i jam li. Kiki a bé mu ndap Nabal, a bé yi le Abigael a yé le a péyés nye. A bi ke bé ngwéé, a bé yi le Abigael a nla pémés bo mu ndutu i. A bi bôdôl Abigael ñem inyule a bé yi le a yé  muda a gwé pék. I bi yik nene le a bé a kôli bôdôl nye ñem. Abigael a bi ban ñem, a ke a tehe David inyu soohe nye le a boñ bañ béba. (1 Samuel 25:2-35) A bééna botñem le David a ga yoñ makidik malam.

12. Lelaa Yésu a bi éba le tolakii banigil bé ba yé bikwéha bi bôt a mbôdôl bo ñem?

¹² Tolakii banigil ba Yésu ba bé boñ dihôha, Yésu a bé bôdôl bo ñem. (Yôhanes 15:15, 16) I ngéda Yakôbô bo Yôhanes ba bi bat Yésu le a ti bo tel ikeñi i Ane yé, a bi kal bé le ba gwé mahoñol mabe, a bi tjél bé to le ba ba baôma bé. (Markô 10:35-40) I mbus ngéda, i kel ba bé gwel Yésu, banigil bé bobasôna ba bi tjôô nye. (Matéô 26:56) Ndi Yésu a bi waa bé bo, a bé yi le ba yé bikwéha bi bôt, to hala a “bi gwés bo letee ni lisuk.” (Yôhanes 13:1) I ngéda Yésu a bi tuge, a bi bééga baôma bé 11 ba ba bi téñbe ni nye soso mbegee, le ba éga nson ñañ nlam, ba tééda ki mintômba nwé. (Matéô 28:19, 20; Yôhanes 21:15-17) A bi yoba bé i ngéda a bi bôdôl bo ñem, bobasôna ba bi gwélél Yéhôva ni ñem wap wonsôna letee ni nyemb. Ibabé pééna, ndémbél i Hana, i David, i ngwélél Nabal, i Abigeal, ni i Yésu, i ñéba le di nla bôdôl bôt ñem to ibale ba yé bikwéha bi bôt.

13. Kii i nla boñ le di bôdôl ha bañ lôk kéé yés ñem?

¹³ Baa u ma kal mankéé ngim jam, u kal nye le a kal bañ jo mut numpe, ndi i mbus ngéda u yik léba le bôt bape ba nyi jo? Kinje béba jam! Kel yada, sita yés yada i bi kal mañ ngim jam. I kel i bé noñ ha, nwaa mañ u, a bi lo a tehe i sita i inyu lédés nye. I sita i, i nok le mañ u, u nyelel i jam a nkal nye. Inyu boñ le i sita i i témb i bôdôl i mañ u ñem, hala a bé bé jam li ntomb. Ndi i sita i, i bi ke i bat mañ umpe maéba. I mañ u, u bi hôla nye le a témb a kahal bôdôl mimañ ñem.

14. Kii i bi hôla mankéé wada i nwéhél?

¹⁴ Mankéé wada a bi unbene mimañ ima ntandaa ngéda. A bé yi bé le a yé le a témb a nwéhél bo. Ndi kel yada, a bi hoñol jam lilam jada mankéé wada, nu a ndiihe ngandak, a bi kal mu nkwel wé, le: “Satan nyen a yé ñoo wés, he lôk kéé yés bé.” A bi ôt pék mu bibañga bi, a soohe; i mbus ngéda, a bi kôp nsañ ni mimañ mi nwo ima.

15. Inyuki i mbéda bés ngéda inyu boñ le di témb di kahal bôdôl lôk kéé ñem? Ti hihéga.

¹⁵ Baa ba ma héya we ngim nson? Hala a ta bé isii jam. Grete bo nyañ ba bé gwélél Yéhôva ni ñem wap wonsôna i loñ i Jaman bebee ni nwii 1930, i ngéda ba bi sôña nson wés. Grete a bé tila Nkum Ntat inyu lôk kéé i bôda ni i bôlôm. Ndi i ngéda lôk kéé i bi nok le isañ a nkolba maliga, ba bi héya nye i bôlô i, inyule ba bé kon woñi le isañ a nla ke a yelel lôk kéé yak baoo. Grete a bééna ki ndutu ipe. I Ngwét bi Ntôla nyônôs iba, lôk kéé i bé ti ha bé Grete bo nyañ bikaat, ba bé pôdôs bé to bo i ngéda ba bé boma bo i njel. Hala a bi lôôha tééñga bo! Grete a nkal le, i bi béda nye ngandak ngéda inyu boñ le a nwéhél i lôk kéé i, ni le a témb a kahal bôdôl bo  ñem. I mbus ngéda, a bi tehe le Yéhôva a nwéhél bo, jon yak nye a nlama nwéhél bo. *

16. Inyuki di nlama jo sañ inyu nwéhél lôk kéé yés?

¹⁶ Ibale i nya jam i, i ma pémél we, noode nwéhél lôk kéé. Hala a nla yoñ we ngéda, ndi w’a tam bé. Di yoñ le hihéga, ibale ngim bijek i bi bahaa we, w’a yoñ yihe lisañ lipe ni bijek u nje. Ndi w’a waa bé je ndik inyule bijek bi, bi mbahaa we. Hala nyen yak bés, béba i mut wada i nlama bé boñ le di tjél bôdôl lôk kéé yés yosôna ñem, di yik le ba yé bikwéha bi bôt. Ibale di nwéhél, di ga kônde ba maséé, di ga sal ki inyu boñ le nsañ u ba ikété likoda.

17. Inyuki di nlama bôdôl lôk kéé yés ñem, kii d’a tehe mu yigil i noñ ha?

¹⁷ Munu nkoñ ’isi unu, bun bé le mut a bôdôl mut numpe ñem. Ndi i ntôñ u Yéhôva, kiki di ngwéhna, di nla bôdlana ñem. Ibale di mbôdôl lôk kéé yés ñem, di ga ba maséé, di ga niñ ki ikété adna nano, ni i ngéda di ga boma mandutu i dilo di nlo. Ibale mut a nwéha we nyuu, kii u nla boñ? Tehe mam kiki Yéhôva a ntehe mo, nôgôl matiñ ma Bibel, gwés lôk kéé i bôda ni i bôlôm, nigle ki ndémbél i bagwélél ba Yéhôva ba bebee. Di yé le di nwéhél lôk kéé, di témb di kahal ki bôdôl bo ñem. Ibale di mboñ hala, di ga bana ngandak bañga mawanda ‘i i édi iloo manyañ.’ (Bingéngén 18:24) Ndi kiki di gwé ngôñ i bôdôl bôt ñem, hala nyen yak bés di nlama boñ le ba bôdôl bés ñem. I yigil i noñ ha, i ga éba bés kii di nla boñ inyu boñ le lôk kéé i bôdôl bés ñem.