1, 2. (a) Lelaa di nyi le, eñgep mut yondo i nlel bé bés? (b) Bimbe bilem bilam bi mut yondo di nléba i Kôlôsé 3:10-14?

IKÉTÉ Kaat Nyambe, di nléba buk ini le “mut yondo” ngélé iba (Efésô 4:24; Kôlôsé 3:10) I mpôdôl libak li mut li li ‘héga kingéda sômbôl Djob.’ I hôlôs libak li i nlel bé bés. Inyuki? Inyule Yéhôva a bi hek bôt ba binam i pôôna yé, a boñ ki le di laa kôna bilem gwé bilam.​—Bibôdle 1:26, 27; Efésô 5:1.

² I yé maliga le, kiki di bi kôdôl libak li ngi yon ni bagwal bés ba bisu, di yé di bana minheña mi mbe. Bôt ba niñ ipañ yés ba nla tinde bés i kôna bo. Ndi, ni konangoo i Yéhôva, di nla pam i yila ntén mut a ngwés le di ba. Inyu pam i yônôs njômbi i, di ga wan ngandak bilem bi mut yondo, bi Paul a bi pôdôl. (Añ Kôlôsé 3:10-14.) Di ga wan ki lelaa di nla unda bilem bi, mu nson wés likalô.

3. Kii i yé lem yada i mut yondo?

³ Mbus a yigye bés i eñgep mut yondo, Paul a nke ni bisu i  kal le litjél todol bôt li yé lem yada i mut yondo. A bi kal le: “To ndodla [yoñ pes] man Grikia ni man Lôk Yuda i ta ha bé, to i nkweebaga to ngikweeba, to i nhu mut, to i man Lôk Sitia, to i nkol, to i ngwélés.” * Inyuki mbagla i kôgôl nyuu, i biloñ, ni mbagla ipôla ngwañ mut ni hiyeyeba i nlama bé ba ikété likoda? Inyule banigil ba Kristô ‘bobasôna ba yé ndik mut wada.’​—Kôlôsé 3:11; Galatia 3:28.

4. (a) Lelaa bagwélél ba Djob ba nlama tehe bôt bape? (b) Limbe jam li nla ba ndutu inyu adna yés?

⁴ Bet ba ñeñgep mut yondo, ba nti bôt ba mbédgé ni lôk kéé i likoda lipém, ibabé i béñge too ba nlôl lihaa li bañga bôt, to i béñge kôgôl yap nyuu. (Rôma 2:11) Hala a nla ba nledek jam i ngim bahoma ba nkoñ isi. Kiki hihéga, i loñ i Afrika Nwelmbok, ngandak Mbôgi Yéhôva i ngi niñik i het bôt ba kôgôl yada ba bé mbogok​—kiki bo ngwañ bôt i niñ mbus nkoñ, bitison bi miñindô, tole i mabôga het bakana ni miñindô ba bé lama yén ntôñ. Jon inyu ti lôk kéé makénd i “handal miñem,” i sôñ Biôôm u nwii 2013, Juu li bakena ntôñ li bi yoñ bitelbene bi tôbôtôbô inyu hôla bilôk bikéé i pam yi wada ni nuu loñge. (2 Korintô 6:13) Kii hala a bé kobla?

5, 6. (a) Bimbe bitelbene bi bi yôña i loñ yada inyu lédés adna i litén li Djob? (Béñge titii i bibôdle.) (b) Mam ma bi sôk lelaa?

⁵ Bitelbene bi bi yôña le makoda ima, i het batéé likalô ba mpot bé hop wada, ba gwé bé to kôgôl nyuu yada, ma tégbaha ngéda ntôñ i mamélél ma sonde ngim mangéda. Lôk kéé i bôlôm ni i bôda i makoda moma i bé téé likalô ntôñ, i tégbahaga makoda ntôñ, i nañnaga bo ni bo. Ngandak makoda i bi yoñ ngaba mu, yak hikuu hi loñ hi kôs ngandak mbôgi lam inyu bitelbene bi, i lôlak yak ni bôt ba mbédgé. Kiki hihéga, hala a bi tinde ñéga base wada i kal le: “Me ta bé Mbôgi Yéhôva, ndi me nkal le nson nan u likalô u yé ntjegek i nya i nhélhana, ni le tolakii ni gwé bé kôgôl yada, ni édi.” Lelaa bilôk bikéé bi bi tehe bitelbene bini?

⁶ Pog, sita yada le Nôma, nu a mpot hop u Xhosa, a bé yoñ yihe i naña lôk kéé i likoda li hop Ngisi, i i bé bakana mu man ndap wé. Ndi mbus likalô ni maleege ma lôk kéé i bakana, a bi sihla le: “Ba yé nga bôt kiki bés!” Jon ngéda i bi pam inyu likoda li hop Xhosa i leege li hop ngisi, sita ini i bi lamb bijek, i naña ndék bakén. Ipôla yap, mañ wada u bé nkana. Nôma a nkal le: “Hala a bi hélés me le, a bi pohol i yén i man beñgi, bebee le isi.” Kii ba bé noñ bitelbene bi, ngandak lôk kéé i bôlôm ni i bôda i bi bot mawanda, i yoñ ki makidik le i ga ke ni bisu i boñ hala.

7. Inyuki di gwé ngôñ i unda konangoo ngéda yosôna?

⁷ Di ga ke ni bisu i boma mandutu, letee nkoñ isi u Satan u tjiba. Di mboma mandutu kiki bo liyep li bôlô, makon makeñi, ndééñga, bikuu, li nimis nkus, ni mandutu mape ki. Inyu nitna bés ni bés ikété mandutu tole njiiha, di nlama ba nyonok ni konangoo. I ba konangoo inyu i bôt i ga tinde bés i bana loñgeñem ipañ bôt bape. (Efésô 4:32) Bilem bi mut yondo bini, bi ga hôla bés i kôna  Djob ni hôgbaha bôt bape.​—2 Korintô 1:3, 4.

8. Konangoo ni loñgeñem di ñunda bôt bobasôna ikété likoda bi nla lona bés mambe mahee? Ti hihéga.

⁸ Lelaa di nla unda le di nyidis bakén, yak ni diyeyeba di bôt di gwé likoda? Di nlama ba mawanda map, di unda ki bo le ba nlôôha bana mahee ikété likoda. (1 Korintô 12:22, 25) Di wan jam li bi pémél Dannykarl, nu a bi nyodi i Filipin a ke yén i Yapan. I homa wé bôlô, ba bé bagal nye. Mbus, a bi ke likoda li Mbôgi Yéhôva. Dannykarl a nkal le:  “Bebee le bôt bobasôna ba bé bon ba Yapan, ndi to hala ba bi leege me ni maséé, wengoñle di bé yina ibôdôl behee.” Ba bi ke ni bisu i unda nye loñgeñem, kayéle hala a hôla nye i hol i pes mbuu. A bi sôblana, i len ini, a nsal kiki mañ likoda. Mini mimañ mimpe mi nsal ni nye mi ntehe Dannykarl ni nwaa wé Jennifer, kiki bisai inyu likoda jap. Mimañ mi nkal inyu yap le:  “Kiki ba yé basañal, ba mpégdaha bé niñ yap ni ngandak mam, ba nti ki ndémbél ilam i bôt ba nyéñ ndugi Ane.”​—Lukas 12:31.

9, 10. Ti dihéga di bisai di nkôs ngéda di ñunda libak li konangoo ikété nson u añal ñañ nlam.

⁹ Ngéda di nkwélés bôt bape nwin u Ane, di gwé pôla i ‘bôñôl bôt bobasôna loñge.’ (Galatia 6:10), Ngandak Mbôgi Yéhôva i mboñ biliya i nigil hilémb hipe inyu unda konangoo ba gwé inyu bôt ba nlôl biloñ bipe. (1 Korintô 9:23) Ngéda ba mboñ hala, ba nkôs bisai bikeñi. Kii hihéga, sita yada i i yé nsañal i loñ Ôstrélia nu jôl jé le Tiffany, a bi nigil hop u Swahili inyu hôla likoda li hop u Swahili li li yé i tison i Brisbane. Tolakii nigil hop u u bé bé jam li ntomb, hala a bi lémés niñ i Tiffany. A nkal le: “Ibale u gwé ngôñ i kônde bana maséé i nson u añal ñañ nlam, ke likoda li hilémb hipe. A yé wengoñle u nke liké, ibabé nyodi i tison yoñ. U ga pam i nôgda le u yé ikété lihaa li lôk kéé yés i nkoñ isi wonsôna, ni tehe adna i hélha ba gwé.”

¹⁰ Di yoñ ki hihéga hi ngim lihaa i Yapan. Ngond yap Sakikô a nkal le:  “I nwii mi bé noñ 1990, mu kii di bé likalô, di bé béna boma bôt ba nlôl i Brésil. Ngéda di bé di unda bo bipes bi bikaat kiki bo Masoola 21:3, 4 tole Tjémbi 37:10, 11, 29 ni  hop Potoki ikété Bibel yap, ba bé ba tibil emble bés, mangéda mape, di tehge gwiiha bi nkuli bo.” Ndi i ngoo lihaa lini li bé kônôl bo, li bi sugul bé ha. Sakikô a nkal le: “Ngéda di bi tehe njal ba bééna i pes mbuu, ndap yés lihaa i bi bôdôl nigil hilémb hi Potoki.” Mbus ngéda, lihaa li, li bi hôla i téé likoda li hop Potoki. Sakikô a nkônde le:  “Hala a bi bat biliya bi ngui inyu nigil Potoki, ndi bisai di bi kôs bi bé loo biliya gwés huum. Di nti Yéhôva mayéga ngandak.”​—Añ Minson mi baôma 10:34, 35.

11, 12. (a) Inyuki i nlôôha ba nseñ i bana mahoñol malam ngeñ u ñeñgep mut yondo? (b) Kii y’a hôla bés i tééda libak li suhulnyu?

¹¹ Jam li nlama tinde bés i eñgep mut yondo, i yé ngôñ i ti Yéhôva lipém, he bé inyu kôs bibégés. Di bigda le yak añgel peles yada i bi kwo i béba inyule i bi nwas le ñem wé u yon ni pamal. (Hégha ni Ezékiel 28:17.) Bôô ni ngélé yañen hala a nla ba ndutu inyu bikwéha bi bôt, i keñgle ngôk ni lipamal! To hala, di nla eñgep suhulnyu. Kii i ga hôla bés i boñ hala?

¹² Inyu tééda libak jés li suhulnyu, di nlama yoñ ngéda i soñda Bañga i Djob hiki kel. (Ndiimba Mbén 17:18-20) Di mboñ loñge i ôt pék téntén i ngii biniigana ni ndémbél i lam i Yésu nu a bé gwélél bôt ni suhulnyu. (Matéô 20:28) Yésu a bi jôa yak makôô ma baôma bé. (Yôhanes 13:12-17) Di nlama ki soohe hiki ngéda inyu kôs mbuu mpubi u u nhôla bés i jôs mahoñol mo ki mo ma ntinde bés i hoñol le di nlel bôt bape.​—Galatia 6:3, 4; Filipi 2:3.

13. Bimbe bisai suhulnyu i ga lona bés?

¹³ Añ Bingéngén 22:4. Bagwélél ba Djob bobasôna ba nlama bana suhulnyu, i lem lam i, i nlona bisai bikeñi. I bana suhulnyu i ga hôla bés i hôñôs nsañ ni adna ikété likoda. I hôlôs ni lédés libak li suhulnyu bi ga boñ ki le di ba gwom bi konangoo bi mbuma ñañ bi Djob. Ñôma Pétrô a kal le: “Ndi bé bobasôna, eñgbana ndigi suhulnyu i hôlna bé ni bé, inyule Nyambe a nkolba bôt ba nhumbul nyuu, ndi a nti ba ba nsuhus nyuu karis [konangoo i mbuma ñañ].”​—1 Pétrô 5:5.

14. Njee a yé ndémbél i mbôk ni i nsôk i ñemlima ni wongut?

¹⁴ Ikété nkoñ isi u len, ba mbéna tehe bôt ba yé nwee ni ba ba nwo ngut kiki mimboye mi bôt. Ndi kinje tembee! Bilem bilam bini bi nlôl yak mut a nlôôha ba mpémba ikété ngiinda yosôna. Yéhôva a yé ndémbél i nlôôha ba lam i ñemlima ni i wongut. (2 Pétrô 3:9) Di béñge lelaa a bi timbhe ngéda Abraham bo Lôt, ba bé bat nye mambadga. (Bibôdle 18:22-33; 19:18-21) Ni le, Yéhôva a bi hônba litén li Israel ni ndok yap iloo 1 500 i nwii.​—Ezékiel 33:11.

15. Imbe ndémbél Yésu a bi yék inyu jam li unda libak li ñwee ni li wongut?

¹⁵ Yésu a bé “nwee” mut. (Matéô 11:29) A bi unda wongut ikeñi bisu bi bibomb bi banigil bé. Ntandaa ngéda a bi tégbaha hana isi i nson likalô, Yésu a bi hônba bôt ba bibase ba ba bé yahal nye ngi njom. Ndi, a bi mom nwee ni wongut ikepam nyemb ngi njom. Mu kii a bé son njonok i kék njiiha, Yésu a kal Isañ le a nwéhél banol nye inyule, i kal yé, “ba  nyi bé jam ba mboñ.” (Lukas 23:34) Kinje ndémbél i nlôôha lam i ñemlima ni wongut a unda bisu bi mandutu ni njôô!​—Añ 1 Pétrô 2:21-23.

16. Lelaa di nla toi unda le di gwé libak li nwee ni wongut?

¹⁶ Lelaa di nla unda libak li nwee ni li wongut? Ngéda a bi tilna lôk kéé yé i mbuu, Paul a kal le: “Ni nwéhlaga ki bé ni bé, to ibale mut a ntogha inyu maasañ; kiki Nwet [Yéhôva] a bi nwéhél bé, yak bé boña hala.” (Kôlôsé 3:13) Ntiik, inyu nôgôl mbén i, di nlama ba ñwee bôt, ni ba ba gwé wongut. Ndi ngéda di nwéhél, di nhôñôs adna, di téédaga ki yo ikété likoda.

17. Inyuki ñemlima ni wongut bi yé mahee?

¹⁷ Kristen i yé nyégsaga i eñgep ñemlima ni wongut. Hala a yé jam li mahee li mbéda inyu tohi yés. (Matéô 5:5; Yakôbô 1:21) Jam li nlôôha nseñ, ni njel bilem bini, di nti Yéhôva lipém, di hôlga bape i noñ maéba ma Bibel.​—Galatia 6:1; 2 Timôtéô 2:24, 25.

18. Mambe maada ma yé ipôla gwéha ni tjél todol bôt?

¹⁸ Bilem gwobisôna di mbôk tehe, bi gwé maada ni gwéha. Kiki hihéga, nnigil Yakôbô a bi ti lôk kéé yé maéba inyule ba bé yôi hiyeyeba, ba tinak yak ngwañ mut lipém. A unda le liboñok li, li bé bôk litiñ likeñi:  “W’a gwés mut woñ libôk kikii wemede.” Mbus a kônde le: “Ndi ibale ni ntodol bôt, ni mboñ béba.” (Yakôbô 2:8, 9) Maselna ni hala, gwéha i ga sôñga bés i pidip bôt inyule ba bi boñ bé suklu ngandak kiki bés, inyule di gwé bé kôgôl yada ni bo, tole inyule di yé ngwañ iloo bo. Gwéha i nlama ba lem i libak jés.

19. Inyuki i yé bés nseñ le di eñgep ni gwéha?

¹⁹ Gwéha “i nwéha gut, i gwé ki loñgeñem, . . . to kadba i nkadba bé.” (1 Korintô 13:4) I mbéda toi le di bana wongut, loñgeñem, ni suhulnyu, inyu ke ni bisu i tééne bôt bés ba libôk likalô. (Matéô 28:19) Bilem bi, bi mboñ le di laa niñ ni lôk kéé i bôlôm ni i bôda yosôna ikété likoda. Bimbe bibom bi mbem bés ngeñ di ñunda i nya gwéha i? Ngéda bés bobasôna di ñunda nya gwéha i, makoda ma ga niñ ikété adna, ma tinak Yéhôva lipém. Hala a ga ôt yak bôt bape ba ba ntehe adna i. Jon Bibel i kôli sugus ngéda i mpôdôl mut yondo le: “Ndi ngii mam mana momasôna, eñgbana ki gwéha, inyule yon i ñat mo loñge i nya i yôni.”​—Kôlôsé 3:14.

20. (a) Mambe mambadga di nlama badba, ni inyuki? (b) Imbe ngéda di mbem?

²⁰ Hiki wada wés a nlama badba le, ‘Kii me nla kônde boñ inyu eñgla nlômbi mut ni tjôô wo?’ Di nlama yemhe Djob ikété masoohe le a hôla bés, ni boñ biliya bi ngui inyu yémbél libak jo ki jo tole liboñok jo ki jo, li li nla kéñ bés i kôdôl Ane Djob. (Galatia 5:19-21) Di nlama ki badba le, ‘Baa me ngi kenek ni bisu i yila mut yondo ikété libak jem?’ (Efésô 4:23, 24) Eñgep ni tééda libak li mut yondo, bi yé mam bikristen gwobisôna bi nlama téñbe i boñ, ikepam i kel d’a la boñ hala i nya i yôni. Di hégda lelaa niñ i ga ba lam kiyaga ngéda hiki mut a’ eñgep mut yondo i nya i yôni!