1, 2. Lelaa Bibel i bi bôk i legel mahol ma litén li Djob?

BAGWÉLÉL ba Yéhôva ba ba tiñi ni nye hana isi ba yé toi ntôñ u tôbôtôbô. I yé mbale le, ba yé bikwéha bi bôt, ni le ba nhôs. To hala, Djob a ngwélél mbuu wé mpubi inyu boñ le ntôñ wé wonsôna u hol, ni le u too. Di béñge ndék mam malam le Yéhôva a mboñ ni njel bagwélél bé to hala kii ba yé bikwéha bi bôt.

² Ngéda dilo di nsôk bi hiai hini di bi bôdôl i ñwii 1914, bagwélél ba Djob ba bé ndik ndék sisii. Ndi, Yéhôva a bi sayap nson wap u likalô. I môm ma ñwii mi bi noñ ha, didun di bôt dipe di bi nigil maliga ma Bibel, mbus ba yila Mbôgi Yéhôva. Yéhôva a bé pôdôl mahol ma ma mbuma ñañ ngéda a kal le: “Himagamagaa hi mut hi’a yila hikôô hi bôt, nu ki a nsôk yaga hies a’ yila mpémba loñ. Me Yéhôva yaga m’a boñ jam lini le li hoo i ngéda yé.” (Yésaya 60:22) Mbañ i, i yé toi i yon i dilo di nsôk dini. Nsoñgi u bôt i litén li Djob hana isi i nlel nsoñgi u bôt u ngandak biloñ i len ini.

3. Lelaa bagwélél ba Djob ba ñunda gwéha?

 ³ Munu dilo di nsôk dini, Yéhôva a nhôla litén jé i numus mbôm yé lem i i nlôôha i likala likeñi​—gwéha. (1 Yôhanes 4:8) Yésu, nu a bi kôna gwéha i Djob, a kal banigil bé le: “Me nti bé litiñ li yondo, le gwéhnaga; . . . Hala nyen bôt bobasôna b’a yi le ni yé banigil bem, ibale ni ngwéhna.” (Yôhanes 13:34, 35) Hala a yé jam li tôbôtôbô ngéda di ntehe le mana masañ, matén ma nkoñ isi ma nkôp ngandak matjél i gwét. Kiki hihéga, gwét bi ntôla bi nyônôs biba bi bi nol yom kiki bo 55 didun di bôt. Mbôgi Yéhôva i nyoñ bé ngaba mu i kundul i manola ikété nkoñ isi. (Añ Mika 4:1, 3.) Hala a bi hôla bo i yén haa ni pil “matjél ma bôt bobasôna.”​—Minson mi baôma 20:26.

4. Inyuki mahol ma litén li Yéhôva ma yé tôbôtôbô?

⁴ Bagwélél ba Djob ba nke ni bisu i hol ikété nkoñ isi u u ñoo bo ngandak, nkoñ isi u Bibel i nkal le Satan, “nyambe nu hiai hini,” a ñéga. (2 Korintô 4:4) A ngwélél bôt ba mim’bô ba nkoñ isi, kiki a ngwélél manjel nkoñ isi u ngwélél inyu legel mañwin. Ndi, a nla bé téé nson u ñañ nlam. Kiki a nyi le a gwé ndigi ndék isii ngéda, Satan a noode buñga bôt haa ni bañga base, a ngwélél ki ngandak manjel i boñ hala.​—Masoola 12:12.

5. Inyuki bôt bape ba nla babaa bés ngim mangéda? (Béñge titii i bibôdle.)

⁵ Ntôñ u nyigye nseñ i gwés Djob ni mut wés libôk. Yésu a kal le hala a yé le a bôña. Mu kii a bé timbhe mbadga inyu yi kii yé litiñ li nloo, a kal le: “‘U gwéhék Nwet le Nyambe woñ ni ñem woñ wonsôna, ni nom yoñ yosôna, ni mahoñol moñ momasôna.’ Litiñ lini jon li yé likeñi ni li bisu. Li iba li yé kikii lini li yé le, ‘W’a gwés mut woñ libôk kikii wemede.’” (Matéô 22:35-39) Bibel i nkal loñge loñge le bés bobasôna di yé bikwéha bi bôt ni njel béba i Adam. (Añ Rôma 5:12, 19.) Jon ngim mangéda, bilôk bikéé bihogi bi nla babaa bés ni njel bipôdôl gwap tole maboñog map. Hala a nla boñ le gwéha yés inyu Yéhôva ni inyu ntôñ wé i wéna. Kii di ga boñ ha mangéda ma? Yak bagwélél ba Djob ba kôba ba bi babaa bôt bape ni bipôdôl gwap tole ni maboñog map. Di nla ôt biniigana inyu jam Bibel i nkal mu.

6. Ni imbe njel di nla kal le Eli a bi kodol bé bon bé?

⁶ Kiki hihéga, bon iba ba Prisi Keñi le Eli ba bi nit bé mambén ma Yéhôva. Di ñañ i Bibel le: “Bon ba Eli ba ba yaga gwoma bisaasaa bi bôt; ba ba yi bé Yéhôva.” (1 Samuel 2:12) Tolakii isañ wap a bi sal ngandak inyu bugus bañga base, bon bé boba ba bi boñ bibéba bikeñi ngandak. Eli a bé yi jam li, a bé lama ki kodol bo. Ndi, a bi yoñ bé makidik ma ngui mu jam li. Djob a bi kokse Eli ni bon bé. (1 Samuel 3:10-14) Mbus ngéda, ba bé ha bé le ba neebe le mbôda yé i sal kiki biprisi bikeñi. Ibale u niñ ha ngéda Eli, lelaa u bé le u boñ mu kii u bé lama tehe Eli a nyip mis i maboñog ma bon bé? Baa u bé le u nwas le i jam li, li boñ we le u gwélél ha bé Djob?

7. (a) Imbe béba keñi David a bi boñ? (b) Kii Djob a bi boñ?

⁷ Yéhôva a bé gwés David, kayéle a tehe nye kiki “mut kingéda ñem wé.”  (1 Samuel 13:13, 14; Minson mi baôma 13:22) Ndi i mbus ngéda, David a ke ndéñg bo Batséba. Batséba a yoñ jém. Hala a bi bôña ngéda nlô wé Uria a bé i gwét. Jon David a bi énél Uria le a loo i tehe nye inyu boñ le a kwés nye nkaa i ke lalna ñwaa. David a bééna botñem le ibale Uria a bana maada ni ñwaa wé, ki i bi nene le i jém li li bé jé. Ndi, Uria a bi yônôs bé ngôñ i kiñe. Jon, David a ôô jimb ni ñane mintôñ mi gwét mi Israél inyu nol nye. David ni lihaa jé ba bi kôs ngandak bikuu mu jam li. (2 Samuel 12:9-12) Ni Djob a kônôl David ngoo, a nwéhél ki nye. A bé yi le David a bé sômblak “hiôm ikété ñem maliga ni telepsép.” (1 Kiñe 9:4) Ibale u niñ ha ngéda i ikété litén li Djob, lelaa u bé le u boñ? Baa liboñog libe li David li bé le li tinde we i waa gwélél Yéhôva?

8. (a) Lelaa ñôma Pétrô a bi pam i yônôs mbônga wé? (b) Mbus hihôha hi Pétrô, inyuki Yéhôva a bi ke ni bisu i gwélél nye?

⁸ Hihéga hipe Bibel i nti hi yé hi ñôma Pétrô. Yésu a bi pohol nye i ba ñôma wé wada; to hala kii ngim mangéda Pétrô a bi boñ tole kal ngim jam le a bi yik tam i mbus ngéda. Kiki hihéga, ngéda béba i bi kwo, baôma ba bi tjôô Yésu. Pétrô a bi bôk a kal le to bobasôna ba mbaage, me m’a baage bé me. (Markô 14:27-31, 50) Ndi, ngéda Yésu a bi gwéla, baôma bobasô​—yak Pétrô​—ba bi tjôô nye. Pétrô a bi tiimba tañ le a nyi bé Yésu. (Markô 14:53, 54, 66-72) Ndi, Pétrô a bi wo nyuu, a tam béba yé, ni Yéhôva a ke ni bisu i gwélél nye. Ibale u ba nnigil ha ngéda i, baa maboñog ma Pétrô ma bé le ma tihba ndéñbe yoñ i gwés Yéhôva?

9. Inyuki u nla ba nkwoog nkaa le Djob a téé sép hiki ngéda?

⁹ Di nyoñ ndigi ndék dihéga di bôt ba ba bi boñ mam ma bi babaa bôt bape. Di yé ki le di sima ngandak dihéga dipe di bagwélél ba Yéhôva ba ngéda kôba ni ba len ba, maboñog ma bi tééñga bôt bape. Ngéda hala a yé a mbôña i  len ini, kii u yé u boñ? Baa w’a nwas le mahôha map ma kwés we, kayéle u tjôô Yéhôva, litén jé, yak ni i bet we ni bo ni yé likoda jada? Tole baa u ga neebe le Yéhôva a nla ti mboñbéba ngéda inyu tam béba yé, ni le a ga sôk kodol maboñog mé i loñge ngéda? I yé pam ki le, ngim mangéda i bet ba mboñ bibéba bikeñi ba tjél konangoo i Yéhôva, ba tjél ki bat nye nwéhél. Ha mangéda ma, baa u ga ba nkwoog nkaa le Yéhôva a ga kéés bo, bebeg a pémés ki bo i ntôñ?

10. Kii Yésu a bi nok inyu mahôha ma Yuda Iskariôt bo Pétrô?

¹⁰ Bibel i nti bés ngandak miñañ mi bagwélél ba Djob ba ba bi téñbe i gwés Yéhôva ni litén jé, tolakii bôt bape ba ba bé kéña bo, ba bé boñok mam mabe kiyaga. Kiki hihéga, ngéda a bi mal soohe Isañ ngim u, Yésu a bi pohol jôm li baôma ni iba. Yuda Iskariôt a bé mu nsoñgi wap. Ngéda Yuda Iskariôt a bi liibana nye, Kristô a bi nwas bé le i jam li li ôbôs maada mé ni Isañ wé le Yéhôva; Yésu a bi neebe bé ki to le liboñog libe li ñôma Pétrô, nu a bi tañba nye, li boñ hala. (Lukas 6:12-16; 22:2-6, 31, 32) Yésu a bé yi le maboñog mabe ma, ma bé bé ma Yéhôva, to ma ntôñ wé wonsô. Yésu a kena nson wé nlam ni bisu tolakii ngim bôt ipôla banigil bé ba bi wéha nye nyuu. Yéhôva a bi sayap nye ni njel bitugne ikété bawoga. A néhne ki nye njel i yila Kiñe i Ane i ngii.​—Matéô 28:7, 18-20.

11. Kii Bibel i bi legel inyu bagwélél ba Yéhôva ba ngéda yés?

¹¹ I bôdôl Yésu a bééna inyu Yéhôva ni litén jé, i bé i niñne i ngii hikuu hilam, hi ngi yii ki hala. Ntiik, ngéda di nwan i mam Yéhôva a mboñ ni njel bagwélél bé i dilo di nsôk dini, hala a nhélés bés. Ntôñ umpe u ta bé u u ñañal maliga ni nkoñ isi wonsôna, inyule bibase bipe bi gwé bé Yéhôva inyu éga bo kiki a mboñ ni likoda jé li li yé ñadak i len ini. Kaat Yésaya 65:14 i ntoñol lelaa litén li Djob li yé nano libak li mbuu: “Nuna-ki, minkol nwem nw’a sénk inyu mahak ma ñem.”

12. Lelaa di nlama tehe mahôha ma bôt bape?

¹² Bagwélél ba Yéhôva ba nkon maséé inyu mam malam ba nla boñ mu kii Yéhôva a ñéga bo. Maselna ni hala, nkoñ isi u yé i si béba énél i Satan. I bôt ba, ba ta bé maséé inyule mam ma ñôbi ndik ôbi ni ôbi. I ta bé le i ba njel pék, i kôli bé to le di bam Yéhôva tole ntôñ wé inyu mahôha ma bagwélél bé bahogi. Di nlama tééda ndéñbe yés i gwés Yéhôva ni bitelbene gwé. Di gwé ki ngôñ i nigil lelaa di ga boñ tole lelaa di ga tehe mahôha ma bôt bape.

13, 14. (a) Inyuki di nlama hônba bés ni bés? (b) Umbe mbônga di nlama bigda?

¹³ Jon, lelaa di nla ni boñ ibale ngwélél Djob wada a nkal tole a mboñ jam li li mbabaa bés? Bibel i nti mana maéba le: “U pala bañ nok liyot i mbuu woñ, inyule liyot li nyén i tôl bijôñ bi bôt.” (Ñañal 7:9) Di nlama yi le bés bobasôna di yé dikôô di ñwii disamal haa ni libak li peles Adam bo Eva ba bééna. Jon di yé bebee i hôs. Di nla ni bé bem le bilôk bikéé gwés ba boñ tole ba kal mam ma téé sép hiki ngéda, tole di nwas mahôha map ma boñ le di nimis maséé di gwé i ba i ntôñ Djob i dilo di nsôk. Yak hihôha hikeñi hi hi yé le bape  ba yé le ba boñ hi nlama bé kwés bés, to tinde bés i tjôô ntôñ u Yéhôva. Ibale di mboñ hala, di ga nimis bisai bikeñi i boñ sômbôl Djob, yak botñem i niñ i mbok yondo.

¹⁴ Inyu tééda maséé més ma kété ni botñem yés siñ, di nlama tééda loñge loñge i mahoñol mbônga nlam u Yéhôva unu le: “Nuna-ki, me nhek ngii yondo yak ni hisi hi yondo. B’a hoñol ha bé bi bi bôk, to bigda gwo miñem.” (Yésaya 65:17; 2 Pétrô 3:13) U nwas bañ le mahôha ma bôt bape ma sôña we i kôs nya bisai bi.

15. Kii Yésu a bi kal le di nlama boñ ngéda bôt bape ba nhôs?

¹⁵ Ndi, kiki di yé ngi jôp i mbok yondo, di nlama wan mahoñol ma Djob inyu sañgal mindañ ngéda bôt bape ba mboñ mam tole ba nkal mam ma nla babaa bés. Kiki hihéga, di nlama hoñol litiñ li Yésu jada le: “Ibale ni nwéhél bôt mahôha map, ki Isoñ nan nu a yé i ngii a’ nwéhél yak bé. Ndi ibale ni nwéhél bé bôt, ki to Isoñ nan a’ nwéhél bé bé mahôha manan.” Di hoñol yak le, ngéda Pétrô a bat nye too di nlama nwéhél “letee maboña masaambok,” Yésu a timbhe le: “Me nkal bé me we le: Letee ni maboña masaambok; ndi letee ni môm masaambok ngélé isaambok.” Yésu a bé sômbôl kal loñge loñge le di nlama ba bebee i nwéhél hiki ngéda; hala a nlama ba bés lem.​—Matéô 6:14, 15; 18:21, 22.

16. Imbe loñge ndémbél Yôsef a bi yék?

¹⁶ Yôsef a bi yék loñge ndémbél inyu jam li nwéhél mahôha. Nye ni manyañ nu nsôk le Benyamin botama bon Rahel ñwaa Yakôb a bi gwal. A bééna ki bilôk bikéé jôm, ba isañ a bi bana ni bôda bape. I bilôk bikéé gwé bi, bi bé kil nye njôñ inyule isañ wap a bé gwés nye ngandak. Jon, ba bi nuñul Yôsef kiki nkol. Mbus ngandak ñwii, loñge nson Yôsef a boñ i loñ Egiptô i bi boñ le a yila mut nu nyônôs iba mbus Faraô. Ngéda njal i bi nai i nkoñ wonsôna, bilôk bikéé bi Yôsef bi lo i loñ Egiptô inyu somb bijek, ndi ba bi la ha bé yimbe nye. Yôsef a bé le a gwélél ngui yé ane inyu pun i béba keñi ba bi boñ nye. A bi noode bo inyu yi too ba bi héñha. Ngéda a bi tehe le lôkisañ i bi héñha toi, Yôsef a yelel bo le nyen a yé Yôsef. Mbus, a kal le: “Hanano ni, ni kon bañ woñi; memede m’a nit bé, yak ni bon banan batitigi. Ni nye a hôgbaha bo, a pôdôs ki bo ni loñge ñem.”​—Bibôdle 50:21.

17. Kii w’a bana ngôñ i boñ ngéda bôt bape ba nhôs?

¹⁷ I yé yak nseñ le di tééda i mahoñol le kiki bés bobasô di nhôs, di nla ki babaa bôt bape. Ibale di nhoñol le di bi babaa mut, Bibel i nti bés maéba le di ke i tehe mut di bi babaa, di boñ ki biliya i sañgal ngimanôgla. (Añ Matéô 5:23, 24.) Di yé maséé ngéda bôt bape ba nwéhél bés, jon di nlama boñ nlélém inyu yap. Bibel i nti bés makénd le: “Ni ke ni bisu i nihbe ni i nwéhlana bé ni bé, to ibale mut a ntogha inyu maasañ; kikii Yéhôva a bi nwéhél bé, yak bé boña hala.” (Kôlôsé 3:13, MN) Kaat 1 Korintô 13:5 i nkal le, gwéha i bikristen i ‘ñéñél bé mut numpe béba.’ Ibale di gwé lem i nwéhél bôt bape, Yéhôva a ga nwéhél yak bés. Ñ, i ngéda i mpam le di nlama nwéhél mahôha ma bôt bape, libak jés li bikristen li mbat le di kôna konangoo i Tata wés nu yak nye a nwéhél bés ngéda di mboñ mahôha.​—Añ Tjémbi 103:12-14.