1, 2. Lelaa Yéhôva a nlédés bés ikété njiiha yés, ni bimbe bikwo bi nkaa Bañga yé i nti bés?

MAÑGE wanda nu a bé ngi biiba, a bak mankéé likoda, nu di ga sébél le Eduard, a bi pôdôs mbiibaga mañ wada u likoda le Stéfanô, inyu ngim jam i bé tééñga nye. Eduard a bé béna soñda i ngii bibuk bi 1 Korintô 7:28, MN: “I bet ba mbiiba b’a kôhna njiiha ikété minsôn.” Jon a bat le: “Kii i yé ‘njiiha’ ini, ni lelaa me yé le me pam i hônba yo ibale me mbiiba?” Ilole a ntimbhe mbadga i, Stéfanô a bi kal Eduard le a wan jam lipe ñôma Paul a bi tila, a sébél Yéhôva le “Nyambe nu lédésñem yosôna, nu a nlédés yaga bés miñem ikété njiiha yés yosôna.”​—2 Korintô 1:3, 4.

² Yéhôva a yé toi Isañ nu gwéha nu a nlédés bés ngéda di mboma mandutu. Yak bé ni nla bigda ngim mangéda het Djob a bi nit bé, a éga ki bé, ni njel Bañga yé. Di nla ba nkwoog nkaa le a nyéñ ndik loñge yés, nlélém kiki a boñ inyu bagwélél bé ba ngéda kwañ.​—Añ Yérémia 29:11, 12.

3. Mambe mambadga di ga timbhe munu yigil ini?

 ³ Hala a yé maliga le, i nla bane bés ntombok jam i yémbél mandutu tole njiiha, ibale di nyi het bi nlôl. Hala a yé maliga inyu njiiha tole mandutu ma libii ni ma ndap lihaa. Jon, mambe mam ma nla lona “njiiha ikété minsôn” Paul a bi pôdôl? Bambe bôt ba kôba, Bibel i mpôdôl, ni ba len ini, ba nla hôla bés i léba hogbe di gwé ngôñ? I yi mam ma i ga hôla bés i hônba mo.

4, 5. Mambe mam ma nla ba njom i ‘njiiha ikété minsôn’?

⁴ Di ñañ yom Djob a kal i bibôdle bi niñ bi mut binam: “Jon mut a’ yék isañ bo nyañ, a adbe nwaa wé, boba b’a ba nsôn wada.” (Bibôdle 2:24) Yéhôva a pahal bibuk bi, ngéda a bi at libii li bisu. Ndi, kiki di yé bikwéha, yoñ makidik i biiba ni i bot ndap lihaa li mondo, bi nla lona ngimanôgla ipôla bôt ba lihaa. (Rôma 3:23) Inyu muda, kunde i munlôm i yé i mbéna yiha kunde i bagwal bé. Djob a nti munlôm kunde i énél nwaa nwé. (1 Korintô 11:3) Ngandak balôm ba ba ntip biiba ni baa bap, ba ntehe le hala a ntomb bé. Inoñnaga ni lipôdôl li Djob, mbiibak muda u nlama neebe le nlôm nyen a énél nye, he bagwal bé bé. Maada ni bakil ma nla lona yubda ni njiiha inyu bet ba ntip biiba.

⁵ Ndutu ipe i yé i mbéna kwo ngéda muda a nyis nlôm le, “me yé jém.” Maséé ba gwé i bem man, ma yé ma ba mpôdnaga ni woñi u mandutu ma matibla ma muda jém ma nla lona ilole a ngwal, tole mbus. I ga pam ki le moni mi béda, ngéda jém ni i mbus. Ngandak mahéñha i yé nseñ ngéda man a ngwéé. Nyañ mbai a nla tégbaha ngandak ngéda inyu bôngôl nkéñéé wé man. Ngandak balôm i bi nôgda wengoñle baa bap ba ntjôô bo, inyule nkéñéé man u bé yoñ ngéda yap yosôna. U héya hala, mbegee i munlôm a ntip bana man i nkôndba, inyule a gwé jô lihaa i mondo a nlama tôñ.

6-8. Imbe njiiha ngôñ i bana man i nla nlona?

⁶ Ngim babiina ihogi i mboma ntén njiiha umpe. Ba nyéñ man ibôdôl behee, ndi ba nkôhnaga bé. Ngéda mbiibaga muda a nla bé nembee, hala a nla tééñga nye ngandak mahoñol. I yé maliga le, to u mbiiba, u bana yak bon, hala a nkobla bé le u ga bana bé nduña. Ndi nduña mut a yé a bana ngéda a nyéñ bana bon, ndi a kôs bé bo, i yé i ba wé ntén ‘njiiha ikété minsôn.’ (Bingéngén 13:12) Ngéda Bibel i bé tilba, libak li kom li muda (hala we muda a nla bé gwal) li bé li ba jam li wonyu ngandak. Rahel, nwaa Yakôb a bi pahal njôghe a bé nôgda, ngéda a bé tehe manyañ nu muda a ngwal bon. (Bibôdle 30:1, 2) Bôt ba mbéna bat basañal ba tôbôtôbô ba ba nsal biloñ bipe het bôt ba mbéna bana mahaa makeñi le, inyuki ba gwé bé bon? To ngéda ba noode timbhe i nya i mbaabana bé, ba yé ba kal bo le, “ni loo me nla hôla bé ni matibla!”

⁷ Di yoñ le hihéga hi mankéé nu muda wada i loñ Ngisi, nu a bééna ngôñ ikeñi i bana man, ndi to jam. Sôk bi sôk, a bi pamna ngim nwii le a bé la ha bé gwal. A bi kal le nseñ a  wo, inyule a bé tehe le a bé ha bé le a bana man munu hiai hini. Nye ni nlôm, ba bi yoñ makidik i néñés man mut numpe. To hala, a kal le: “Me bi ke ni bisu i nok njôghe. Me bé yi le néñés man mut, i ta bé le i ba nlélém ni bana woñ man wemede.”

⁸ Bibel i nsima kristen muda yada i i ‘tohlana inyu gwal i gwal bon.’ (1 Timôtéô 2:15) Ndi hala a nkobla bé le gwal, tole bana bon i ga lona bés niñ boga. Hala a nsômbôl ndigi unda le, muda a gwé bon, nu a nlama yoñ ngéda i bôñgôl bôt bé ba lihaa, a gwé bé ngéda inyu boñ hilégé, ni pot mam ma bôt. (1 Timôtéô 5:13) Ndi to hala, yak nye a mboma manoodana ma nlôl i niñ i ndap lihaa.

9. Inyuki nyemb sobiina wada i yé njiiha nkeñi?

⁹ Ngéda di mpôdôl manoodana ma nlôl bés libii, jam jada li ta li hoo bé lo bés mahoñol. Nyemb i mut di ngwés. Ñ, ngandak i bi kôhna njôghe i nimis sobiina wap. Hala a yé ngim ndutu le nwet a yii i niñ, a bé hégda bé le a’ boma munu hiai hini. Bikristen bi nhémle toi mbônga u Yésu inyu bitugne. (Yôhanes 5:28, 29) Mambe mahee mbônga unu u nla bana inyu sobiina nu a yii niñ? I nla lédés nye ngandak kiyaga. Djob jés li gwéha li ngwélél njel ipe, inyu nit ni lédés i bet ba mboma njiiha, yon i yé Bañga yé. Di béñge ndék dihéga di jam bagwélél ba Djob ba bi nôgda​—ni nseñ ba bi ôt​—mu hogbe Yéhôva a nti.

10. Lelaa Hana a léba hogbe mu njiiha yé? (Béñge titii i bibôdle.)

¹⁰ Hana, nwaa Elkana, a bi bana ngim ndutu i bi tééñga nye ngandak. A bé kom muda, ndi ki le Pénina, nunu nwaa Elkana numpe nye a bé gwal. (Añ 1 Samuel 1:4-7.) Hana a bé hônba mandegle ma Pénina “hiki nwii.” Hala a bé nôgha nye mayot ngandak. A bi yéñ hogbe yak Yéhôva ni njel masoohe. Ñ, a bi ‘téñbe i soohe bisu bi Yéhôva.’ Baa a bé bem le Yéhôva a timbhe masoohe mé? A bé lama bana botñem i. To kii léña, “su wé u ba ha bé nkañak.” (1 Samuel 1:12, 17, 18) A bi bôdôl Yéhôva ñem le a bé le a mélés libak jé li kom muda, tole a bé le yônôs ngôñ yé ni njel ipe.

11. Lelaa masoohe ma nla lédés bés?

¹¹ Ndééñga ni njiiha bi ga ke ni bisu i ba, ntandaa ngéda di ngi yii bikwéha bôt, ni nu di ngi niñik munu nkoñ isi u Satan unu. (1 Yôhanes 5:19) Kinje loñge jam i yi le, Yéhôva a yé “Nyambe nu lédésñem yosôna”! Njel yada di nla kônha mahôla inyu hônba manoodana tole njiiha yés i yé masoohe. Hana a bi yible Yéhôva ñem wé. Nlélém inyu yés, ngéda di mboma njiiha, di nlama ndik bé kal Yéhôva yom di nôgda. Ndi di nlama le di yemhe nye, ñ, di yis toi nye yom di nôgda i njôôñ ñem ikété minyemhe.​—Filipi 4:6, 7.

12. Kii i bi hôla Ana, i ba maséé?

¹² To ibale di nôgda wengoñle ngim yom i nyéñba bés​—bebeg inyule di gwé bé man, tole inyule di nimis mut di gwéhék​—di nla ki kôhna hogbe. Dilo di Yésu, mpôdôl nu muda wada le Ana a bi nimis nlô wé mbus nwii minsaambok mi libii. Bibel i nkal bé homa nye ki nye le a bi bana bon. Kii Ana a bé ke ni bisu i boñ letee ni  ngéda a bééna 84 nwii? Lukas 2:37 i nkal le: “A nyodi bé témpel, a gwéélak Nyambe juu ni njamuha, a sôgga je, a soohege.” Ñ, Ana a bi kôhna hogbe ni maséé mu kiki a bé bégés Yéhôva.

13. Ti ndémbél i éba lelaa bañga mawanda i nla léhdana wada ni nuu, to ibale bôt bés ba lihaa ba ntjôô bés.

¹³ Ngéda di yé ni lôk kéé yés i bôlôm ni i bôda, di nléba bañga mawanda, ni so lôñ i i édi ni bés. (Bingéngén 18:24) Paula a mbigda le a bi nok njôô ngéda a bééna nwii mintan, inyule nyañ a bi tjôô maliga. Yémbél ndutu i i bé bé ntombok jam. Ndi Paula a bi bana makénd ngandak ngéda Anna, nsañal wada mu likoda jé, a bi yoñ ndun ni nye i pes mbuu. A nkal le: “Tolakii di bé bé lihaa jada, me bi nôgda le nduña a bi unda me ni gwéha i bi hôla me i kônde ke ni bisu i gwélél Yéhôva.” Paula a ngi téñbege i gwélél Djob. A nlôôha ki ba maséé i tiimba sal lôñ yada ni nyañ ikété likoda. Yak Anna a yé maséé, inyule a bi ba nyañ nu Paula i pes mbuu.

14. Bimbe bisai i bet ba nlédés bape ba bana?

¹⁴ Jam li mahee ki li yé le, ngéda di ntôñ bôt bape, di nla yak hôya més mandutu. Bilôk bikéé bi bôda, bi bi yé mbiibaga, tole bi bi ta bé mbiibaga, bi nyi le bi nla bana ngandak maséé ngéda ba ntjam  miñañ minlam kiki baso bagwelnson lôñ yada ni Djob. Njômbi yap i yé le ba boñ sômbôl Djob, inyu ti nye lipém. Bape ba ntehe yak ngaba ba nyoñ mu nson u kiki matibla. I yé ntiik le, bés bobasôna di nlédés maada més ikété likoda ngéda di ntôñ ni bôt bape, hala wee lôk kéé yés i likoda ni bôt bés ba libôga. (Filipi 2:4) Ñôma Paul a bé ndémbél ilam. A bi yila kiki “nyañ a ntôngôl bon bé” inyu lôk kéé i likoda li Tésalônika; a bé ki kiki isañ wap i pes mbuu.​—Añ 1 Tésalônika 2:7, 11, 12.

15. Bonjee ba nlama ba bôt ba bisu i niiga boñge maliga?

¹⁵ Njel yada di nlama yoñ ngéda i wan, i yé mahôla ni hogbe di nti mahaa. Ngim mangéda, i yé i pam le bôt ba ntip yi maliga ba bat minhôôlak mi bikristen mahôla inyu niiga bon bap maliga, bebeg le yak inyu lôôs yigil yap i Bibel. Inoñnaga ni Bitilna, bagwal bon ba nlama ba bôt ba bisu i niiga, ni néñés bon bap. (Bingéngén 23:22; Efésô 6:1-4) I yé i pam ngim mangéda le, ba bana ngôñ ni mahôla ma bôt bape, ni le ba ba ki maséé ni mo. Ndi, hala a nhéya bé le mbegee yap i. Bana minkwel hiki ngéda ikété ndap yap lihaa, i yéne bo nseñ.

16. Kii di nlama bigda ngéda di nhôla boñge?

¹⁶ Ibale ngwal wada a nsômbôl le mut numpe a tégbaha yigil i bon bé, mankéé nu a nkôs bôlô i a nlama bé yéñ i yoñ tel i bagwal. I ma pam le, ba bat Mbôgi Yéhôva yada le a lôôs yigil i boñge ba bagwal ba ta bé ntôñ. Mbôgi Yéhôva i i nhôla i niiga man mut, i nlama bigda le a ta bé ngwal wé. Ni ki le, ibale nya yigil i i mbôña, i yé le i ba njel pék i tégbaha yigil i mbai mañge ni bagwal bé, tole bisu bi nhôôlak mankéé umpe, tole i mbamba. Ni hala, mut nye ki nye a ga bana bé pôla i bana mahoñol mabe inyu jam ni yé boñ. Di ban-ga ki botñem le, bagwal ba ga la yoñ mbegee Djob a nti bo i tôñ ni bon bap i pes mbuu dilo di nlo.

17. Lelaa boñge ba nla lédés bôt bape lihaa jap?

¹⁷ Boñge ba nigil i gwés bañga Djob, ba noñok ki maéba mé, ba nla yila lingen li hogbe inyu lihaa jap. Ba nla pam i boñ hala ngéda ba nti bagwal lipém, ba hôlga ki bo i mam mape. Ba nla ti mahôla ma mahee i pes mbuu. Ilole ntida malép u mbôdôl, Lamek nu a bé lôlak i ndaye Set a bé gwélél Yéhôva. Isañ mbai nunu a kal inyu lok yé Nôa le: “Nyen a’ hôgbaha bés ikété nson wés, ni ngéba i moo més, gwon bi nlôl inyu hisi Yéhôva a mal tiihe.” Mbañ i i bi yon ngéda ndiihe hisi hi bi kôs i bi séha. (Bibôdle 5:29; 8:21) Boñge ba ba tiñi i bégés Djob ba nla ba hogbe inyu mahaa map, ba hôlga hiki mut mu lihaa i hônba mandutu ba mboma i len ini, ni i pei i jam li nlôôha keñi iloo ntida malép.

18. Kii nla hôla bés hônba njiiha ni makénd tole manoodana ma di mboma?

¹⁸ Masoohe, i soñda ngii dihéga di nléba ikété Bibel, ni maada ma bas bas ni litén li Yéhôva bi nhôla didun di bôt ibôdôl nano i kôs hogbe mu mandutu map. (Añ Tjémbi 145:18, 19.) Kiki di nyi le Yéhôva a yé lingen li hogbe i i nom, di yé nkwoog nkaa le a ga hôla bés i hônba ni makénd to umbe ntén njiiha di mboma i len ini, ni i dilo di nlo.