Nhôôk kaat u ba bi “hudul”
Bikét bi bikaat bi Ein Gédi bi bi bi lék bi bé éña bé ibôdôl nu ba bi léba gwo i nwii 1970. Fôtô i “balayage 3D” i bi unda le nhôôk kaat u, u gwé ngim bipes bi kaat Lôk Lévi, u ban-ga ki bañga jôl li Djob.
I nwii 1970, bahun disi ba bi léba nhôôk kaat u u bi lék i libôga li Ein Gédi, i Israel bebee ni ngwañ u u yé i pes i hiôñk i Tuye Nwoga. Ba bi léba nhôôk kaat u ngéda ba bé hun bikukuu bi nlômbi ndap mitin i Lôk Yuda, i i bi lék ngeñ ba bi tjé libôga li, bebek i hiai hi nyônôs 6 N.Y. Inyule nhôôk kaat u u bi lôôha ôbi, kayéle ba bé la ha bé añ i yom i bé ntilga mu; ba bé la bé to hudul wo ibabé le u wéhi. Ndi kiki ba bi gwélél ngim likeñge ba nsébél ni Pulasi le “balayage 3D,” i bak wengoñle ba “nhudul” i kaat i. Ni mahôla ma makeñge ma mondo inyu ôt bifôtô ba bi la añ matila ma.
Kii i fôtô i i bi unda? I bi unda le nhôôk kaat u u bé Bitilna bi Bibel. Bipes bi nhôôk kaat, bi bi bi pei, bi gwé ndék minlôñ mi bisu mi kaat i Lôk Lévi. Jôl li Djob ni hop u Lôk Héber li nlébna mu minloñ mi Bibel mi, ntilga ni Bibañga bi-na (Tétragramme). I mpôôna le nhôôk kaat u, u bi tilba ipôla ñemkété u hiai bisu, i N.Y. ni hiai hi nyônôs 4 N.Y., kayéle, won u bi yila nhôôk kaat ni hop u Lôk Héber, u u nlôôha ba nlômbi, i mbus minhôôk mi bikaat mi Qumran, mi ba bi léba i Tuye Nwoga. Mu i The Jerusalem Post, sañgô Gil Zohar a ntila le: ‘Ilole di nléba ini kaat mondo i Ein Gédi, hikôô hi nwii hi bé ipôla minlômbi mi bikaat mi Tuye Nwoga, mi mi bi tilba bebee le i nwii 100 B.N.Y ni kaat ini le Codex Alep, i i bi tilba bebee le i nwii 930 N.Y.’ Inoñnaga ni bayimam, ini kaat i Ein Gédi, i ba bi boñ wengoñle ba nhudul, i ñunda le, Bitilna bi Tôrah (bikaat bi Bibel bitan bi bisu) “bi bi téédana loñge mu kiki dikôô di nwii di ntagbe, ni le bôt ba matila, ba ba bé bulus bikaat bi Bibel ha ngéda i, ba bi jubus bé mahôha mu bikaat bi.”