I NGÉDA kôba, bon ba Israel ba bééna lem i ti moni inyu bibégés bipubi. Ndi i ngéda Yésu a bé hana ’isi, Lôk Yuda i bé saa ngandak tas i i bé yidil bo.

Inyu nit bibégés ba bé ti i lap tole i témpel, bon ba Lôk Yuda ba bé lama saa pes i sékel tole drakma iba. I ngéda Yésu, ba bé gwélél tas inyu somb binuga ba nti kiki sesema i témpel. Lôk Yuda ihogi i bi bat Pétrô ibale Yésu a bé saa tas, yak Kristô a bi kal le i bé bé béba i saa tas. Jon a bi kal Pétrô hee a nyéñ moni inyu saa tas.​—Matéô 17:24-27.

Bagwélél ba Djob ba kôba ba bé saa tas ipe, ba bé ti jôga jada ikété jôm li matam ma libumbul jap tole i moni ba bé kôs. (Lôk Lévi 27:30-32; Ñañga bôt 18:26-28) Baéga bibase ba Lôk Yuda ba bé kal bôt le ba nlama yoñ yihe i saa tas i hiki kai, yak tas i “kijiñkembee, hisiñ ni kumin.” Yésu a bi kal bé le i bé béba i ti jôga jada ikété jôm, ndi a bi yelel bihéñba bi Farisai ni bayimbén.​—Matéô 23:23.

Ha ngéda i, Lôk Yuda i bé lama ba isi Lôk Rôma i i bé énél bo i saa ngandak tas. Kiki hihéga, bet disi ba bé lama saa tas ni moni tole ni matam ma ma nlôl i nwom nwap. Inoñnaga ni libumbul ba bé yoñ jôga jada ikété gwom bitan tole jôga jada ikété bi-na. Hiki man Lôk Yuda a bé lama saa kaisa tas. Inyu tas i nyen ba bi bat Yésu mbadga. A bi unda lelaa banigil bé ba nlama tehe i saa tas i ngéda a bi kal le: “Jon timbhana ni Kaisa mam ma Kaisa, Nyambe ki mam ma Nyambe.”​—Matéô 22:15-22.

Ba bé lama saa i tas i inyu mambegee ma ma bé jôp tole ma ma bé pam i ngim libôga. Ba bé saa i tas i, inyu tagbe libôñ, inyu yap minyañga, i makanda tole i majubul ma tison, tole i bibôm.

I tas yosôna bôt ba bé saa isi énél i Lôk Rôma i bé yét ngandak. Inyu tas ba bé saa isi énél i Kaisa yada le Tiber, i ngéda Yésu a bé hana ’isi, nyimam wada le Tacite a nkal: “Bôt ba Siria ni ba Yuda ba bi soohe le ba suhus bo tas, inyule i bé yét ngandak.”

Manjel ba bé gwélél inyu kot tas ma bé boñ le i tas i, i kônde yidil bôt. I nwet a bé saa ngandak moni nyen ba bé ti kunde i kot tas i ngim libôga. I mut ba bé ti i bôlô i, a bé a yéñ bôt bape ba ba bé lama kot tas, i mbus bo iba ba kôhna nseñ. Sakiô a bé mut wada mu i bôt ba yéñ bôt bape inyu kot tas. (Lukas 19:1, 2) Di nok inyuki bôt ba bé oo bakottas.