1. Kii u nôgda i ngéda u nok le Nyambe a yé gwéha?

ÑÔMA Yôhanes a tila le: “Nyambe a yé gwéha.” (1 Yôhanes 4:8) Bibuk bi bi nhôñlaha bés mana maliga le: Nyambe a yé Lingen li niñ, a bak ki Lingen li gwéha. Yéhôva a ngwés bés! Gwéha yé i nhôla bés i ba nwee ni i ba maséé.

2. Inoñnaga ni kaat Matéô 22:37-40, mambe mambén ma nloo mambén momasôna, ni inyuki i ta bé bun i noñ i mbén i yônôs iba ini?

² Kristen i gwé bé le i pohol too i ga gwés mut, too i ga gwés bé nye. A yé nyégsaga i unda bôt gwéha. (Añ Matéô 22:37-40.) I yé bés jam li ntomb i nôgôl mbén i bisu i ngéda di ntibil yi Yéhôva. Hala a ntomb inyule Yéhôva a yé peles, a ntôñ bés, a ñunda ki bés loñgeñem. Ndi i nla bane bés ndutu i noñ mbén i yônôs iba. Inyuki? Inyule bilôk bikéé gwés bi bôlôm ni bi bôda bi ta bé peles. I nla pam ngim mangéda le ba kal tole ba boñ ngim mam i i ntinde bés i hoñol le ba ntôñ bé bés, ba ngwés bé to bés. Yéhôva a bé yi le di ga boma i ndutu i, inyu hala nyen a bi tinde batila Bibel bahogi i ti ngim maéba ma tôbôtôbô i i bé lama unda bés inyuki di nlama gwéhna bés ni bés ni lelaa di nla boñ hala. Wada ikété batila Bibel ba a bé Yôhanes.​—1 Yôhanes 3:11, 12.

3. Yôhanes a bé nkwoog nkaa ni kii?

³ Mu bipes bi Bibel a bi tila, Yôhanes a bi yigye nseñ inyu bikristen i unda gwéha. Mu mam Yôhanes a bi tila inyu niñ i Yésu, a bi gwélél bibuk bini le “gwéha” ni “gwés” iloo bana batila ñañ u Yésu bape, hala  wee Matéô, Markô ni Lukas. Yôhanes a bééna bebee le mbôgôl nwii i ngéda a tila kaat i Yôhanes ni biléta gwé biaa. Bikaat bi Bibel bini, bi niiga bés le gwéha yon i nlama tinde bés i boñ mam momasôna. (1 Yôhanes 4:10, 11) I bi béda Yôhanes ngandak ngéda inyu nok hala.

4. Baa Yôhanes a bi unda bôt gwéha niñ yé yosôna?

⁴ I ngéda Yôhanes a bé mañge wanda, a unda bé bôt gwéha ngéda yosôna. Kiki hihéga, lisañ jada a kee ni Yésu i hônd likalô, ibôdôl i Yérusalem letee ni i Samaria. Kiki ba mbol nyoo i Samaria, bôt ba tison yada ba tjél leege Yésu ni banigil bé. Kii Yôhanes a bi boñ? A bi bat Yésu le: “A Nwet, baa u ngwés le di bat le hié hi lôl i ngii inyu tjé bo?” (Lukas 9:52-56) Lisañ lipe, i nene le Yôhanes bo manyañ Yakôbô ba bi tinde nyañ wap i ke bat Yésu le a neebe le wada a yén nye i walôm nunu numpe i waé i ngéda a’ ba i Ane yé. Yak ha ki Yôhanes a unda bé bana baôma bape gwéha. I ngéda bana baôma bape ba bi nok i yom Yakôbô bo Yôhanes ba bi boñ, ba bi bep unup! (Matéô 20:20, 21, 24) Ndi tolakii Yôhanes a bi boñ ngandak mahôha, Yésu a bé gwés nye.​—Yôhanes 21:7.

5. Kii di ga tehe munu yigil ini?

⁵ Munu yigil ini, di ga tehe ndémbél i Yôhanes ni biniigana a bi ti inyu gwéha. Di ga nigil lelaa di nla unda bilôk bikéé bi bôda ni bi bôlôm gwéha. Di ga tehe ki i yom isañ mbai a nla boñ inyu unda le a ngwés lihaa jé.

6. Kii Yéhôva a bi boñ inyu unda le a ngwés bés?

⁶ Di yé di nhoñol le i unda mut le di ngwés nye i nkobla le di kalak nye hiki ngéda le di ngwés nye. Ndi inyu boñ le mut a hémle toi le di ngwés nye, di nlama unda hala ni maboñok més. (Hégha ni Yakôbô 2:17, 26.) Kiki hihéga, Yéhôva a ngwés bés. (1 Yôhanes 4:19) Gwéha yé i nene mu bibuk bilam a ngwélél ikété Bibel inyu pôdôs bés. (Tjémbi 25:10; Rôma 8:38, 39) I yom i nkwés bés nkaa le Nyambe a ngwés bés i ta ndik bé bipôdôl gwé, ndi yak i mam a mboñ. Yôhanes a tila le: “Ni njel ini nyen gwéha i Nyambe i bi yeelana inyu yés le: Nyambe a bi ep mpom wé Man ikété nkoñ ’isi le ndi di kôhna niñ ni njel yé.” (1 Yôhanes 4:9) Yéhôva a bi neebe le Man wé a son njonok, a wo ki inyu yés. (Yôhanes 3:16) Baa hala a ñunda bé le Yéhôva a ngwés toi bés?

7. Kii Yésu a bi boñ inyu unda le a ngwés bés?

 ⁷ Yésu a bi yis banigil bé ni bipôdôl gwé le a bé gwés bo. (Yôhanes 13:1; 15:15) A unda ndik bé banigil bé ni bés ni bipôdôl gwé le a nlôôha gwés bés, ndi a bi unda yak hala ni maboñok mé. Yésu a kal le: “Mut to wada a gwé bé gwéha i nloo ini, le mut a ti niñ yé inyu mawanda mé.” (Yôhanes 15:13) I ngéda di nhoñol i mam Yéhôva bo Yésu ba bi boñ inyu yés, kii hala a ntinde bés i boñ?

8. Kii di nlama boñ inoñnaga ni kaat 1 Yôhanes 3:18?

⁸ Di ñunda le di ngwés Yéhôva bo Yésu i ngéda di nôgôl bo. (Yôhanes 14:15; 1 Yôhanes 5:3) Yésu a bi ti bés oda le di gwéhna bés ni bés. (Yôhanes 13:34, 35) Di nlama ndik bé kal lôk kéé yés i bôda ni i bôlôm le di ngwés bo, ndi yak maboñok més ma nlama unda hala. (Añ 1 Yôhanes 3:18.) Kii i tôbôtôbô di nla boñ inyu unda bo le di ngwés bo?

9. Gwéha i bi tinde Yôhanes i boñ kii?

⁹ Yôhanes a bé le a yén i lop tjobi bo isañ inyu yéñ moni. Ndi iloole a boñ hala, ngéda a yila nigil Yésu, a bi gwélél niñ yé yosô inyu hôla bôt bape i yi maliga inyu Yéhôva ni Yésu. Makidik Yôhanes a bi yoñ ma bé bé jam li ntomb. Ba bi tééñga nye, ba kena nye minkôm inyule a bé añal ñañ nlam. Hala bi pémél nye ngélé i nsôk i mamélél ma hiai hi bisu, ki a yé mañ mut. (Minson mi baôma 3:1; 4:1-3; 5:18; Masoola 1:9) Tolakii ba bi ha nye i mok inyule a bé añal ñañ nlam inyu Yésu, Yôhanes a kee ni bisu i unda le a bé gwés bôt bape. Kiki hihéga, i ngéda a bé i ôn i Patmôs, a bi tila masoola a bi kôs, a ep mo makoda inyu boñ le ma yi i mam ma bé ‘lama bôña ndék ngéda.’ (Masoola 1:1) I nene le i ngéda Yôhanes a bi pam i mok mi Patmôs, ha nyen a bi tila kaat i Yôhanes i i mpôdôl niñ i Yésu ni nson wé. A bi tila ki biléta biaa inyu lédés lôk kéé yé i bôda ni i bôlôm. Lelaa di nla kôna Yôhanes mu niñ yés?

10. Lelaa u nla unda le u ngwés bôt?

¹⁰ U nla unda le u ngwés bôt ni makidik u nyoñ mu niñ yoñ. Nkoñ ’isi u Satan u ngwés le u tégbaha ngéda yoñ yosô ni ngui yoñ yosô i yéñ moni ni jôl likeñi. Maselna ni hala, ngandak batéé likalô ikété nkoñ ’isi wonsôna i ntégbaha ngandak ngéda i añal ñañ nlam ni i hôla bôt i kôôge Yéhôva bebee. Bahogi ikété yap ba nsal ki kiki basañal ba ngéda yosôna.

11. Lelaa ngandak batéé likalô i i tiñi ni Djob i ñunda le i ngwés Yéhôva ni lôk kéé yap i bôda ni i bôlôm?

¹¹ Ngandak lôk kéé i i tiñi ni Djob, i nlama tégbaha ngandak ngeñ i bôlô hiki kel inyu tééda mahaa map. Ndi to hala, batéé likalô ba hémle bana, ba mboñ kii yosôna ba nla inyu nit nson u Ane. Kiki hihéga, bahogi ikété yap ba nke i ti mahôla i het bikuu bi nkwo. Bape ba nit nson maoñ, bape ki ba nti moni inyu nit nson ikété nkoñ ’isi wonsôna. Ba mboñ i mam ma momasôna inyule ba ngwés Djob ni bôt bape. Hiki sonde, di ñunda le di ngwés lôk kéé yés i bôda ni i bôlôm i ngéda di nke makoda momasô di yoñok ki ngaba mu. To ibale di yé nwaak, di yé di ba ha. To i ngéda di nkon woñi, di mboñ biliya i timbhe. I yé maliga le hiki wada wés a gwé mé mandutu, ndi di nlédhana bés ni bés ilole likoda li mbôdôl ni mamélél ma likoda. (Lôk Héber 10:24, 25) Kinje maséé di nôgda inyu  lôk kéé yés i bôda ni i bôlôm inyu nson ba ngwel!

12. Imbe njel ipe Yôhanes a bi gwélél inyu unda le a bé gwés lôk kéé yé i bôda ni i bôlôm?

¹² Yôhanes a bi unda ndik bé lôk kéé yé i bôda ni i bôlôm gwéha mu kii a bé bégés bo inyu nson ba bé gwel, ndi a bi unda ki bo gwéha ni maéba a bé ti bo. Kiki hihéga, mu biléta a bi tila, Yôhanes a bi bégés lôk kéé yé i bôda ni i bôlôm inyu hémle yap ni minson minlam ba bé gwel, a bi ti ki bo maéba ma ngui ibale mut a mboñ béba. (1 Yôhanes 1:8-2:1, 13, 14) Nlélém kiki nye, di nlama bégés lôk kéé yés i bôda ni i bôlôm inyu mam malam ba mboñ. Ndi, ibale wada ikété yap a nkahal bana maboñok mabe, di ñunda nye gwéha ngéda di nkal nye ibabé i babaa nye, le i jam a mboñ li téé bé. I mbéda ñem ngui inyu kal liwanda jé maliga, ndi Bibel i nkal le bañga liwanda i nsendel su u liwanda jé, hala wee i nkodol nye.​—Bingéngén 27:17.

13. Kii di nlama bé boñ?

¹³ I yé i pam ki le di unda lôk kéé yés i bôda ni i bôlôm gwéha, i ngéda di ntjél boñ ngim mam. Kiki hihéga, ibale ba mbabaa bés ni bibuk, di mpala bé unup. Di béñge i yom i bi bôña mamélél ma niñ i Yésu hana ’isi. A bi kal banigil bé kel yada le inyu boñ le ba kôhna niñ boga i mbéda le ba je minson nwé, ba nyo ki matjél mé. (Yôhanes 6:53-57) Bipôdôl bi Yésu bi, bi bi babaa ngandak banigil kayéle bape ba tjôô nye, ndi bañga yé mawanda i bi tjôô bé nye. Yôhanes a bé wada ikété yap. Ba bi téñbe ni nye ipam lisuk. Ba bi nok bé i yom Yésu a bé sômbôl kal, yak bo hala a bi hélés bo, ndi mawanda ma Yésu ma ma bé ma tiñi ni nye, ma bi ha bé mu i boña wap le a mbep pot, ba bi unbene bé to ki nye. Ndi ba bi bôdôl nye ñem ba yik le a bé pot maliga. (Yôhanes 6:60, 66-69) Kinje loñge jam i ngéda di nhoo bé unup i ngeñ mawanda més ma mpot ngim jam i mbabaa bés! Ndi di nti bo pôla i tibil toñle bés i yom ba nsômbôl kal.​—Bingéngén 18:13; Ñañal 7:9.

14. Inyuki di nlama bé oo lôk kéé yés i bôda tole i bôlôm?

¹⁴ Yôhanes a bi ti ki bés maéba le di oo bañ lôk kéé yés i bôda tole i bôlôm. Ibale  di noñ bé maéba ma, Satan a yé le a yoña bés. (1 Yôhanes 2:11; 3:15) Hala a bi pémél ngim lôk kéé mamélél ma hiai hi bisu. Satan a bé boñ kii yosôna a bé la ha ngéda i, inyu lona mbagla ipôla bilôk bikéé bi likoda. I ngéda Yôhanes a bé tila biléta gwé, ngim lôk kéé i bôlôm i i bééna mahoñol ma Satan i bi sooma ikété likoda. Kiki hihéga, mankéé wada le Diôtréfé a bé lona mbagla ikété likoda. (3 Yôhanes 9, 10) A bé yan bilôk bikéé juu li bakena ntôñ li ngéda i li bé om. Yak bilôk bikéé bi bé leege bo, a bé noode pémés bo likoda. Kinje lipamal! Yak i len ini, Satan a mboñ kii yosôna a nla inyu lona mbagla ipôla bagwélél ba Djob. Kekikel, di neebege bañ le ôa i bagal bés ni lôk kéé yés.

15. Kii isañ mbai a nlama bigda?

¹⁵ Njel yada isañ mbai a nla gwélél inyu unda le a ngwés ndap yé lihaa, i yé le a tééda jo i pes minsôn. (1 Timôtéô 5:8) Ndi a nlama bigda le i jam li nlôôha nseñ, li yé le a tééda lihaa jé i pes mbuu. (Matéô 5:3) Di béñge i ndémbél Yésu a bi yigle basañ mbai. Kaat Yôhanes i niiga bés le i ngéda Yésu a bé a péni i kék i njiiha a bé a ngi hoñlak lihaa jé. Nyañ Maria bo Yôhanes ba bé ha bebee, ba béñgege kii ba nol nye. To hala kii a bé bebee ni nyemb, a nogok njôghe ngandak, Yésu a bi yoñ bitelbene inyu boñ le Yôhanes a yoñ ndun ni Maria i mbus nyemb yé. (Yôhanes 19:26, 27) Yésu a bé a gwé lôknyañ i bôda ni i bôlôm i i bé le i tééda Maria i pes minsôn. Ndi i nene le to wada ikété yap a bé ngi yila nigil wé. Jon Yésu a bé gwés le, nyañ Maria a bana matééda malam i pes minsôn ni i pes mbuu.

16. Imbe mbegee Yôhanes a bé a bééga?

¹⁶ Yôhanes a bé a pégi ngandak. Kiki a bé ñôma, Yôhanes a bé mbôgna i nson likalô. I nene le a bé mbiibaga, jon a bé lama tééda lihaa jé i pes minsôn, a téédaga ki jo i pes mbuu. (1 Korintô 9:5) Kii hala a niiga basañ mbai i len ini?

17. Inyuki isañ mbai a nlama tééda lihaa jé i pes mbuu?

¹⁷ Kristen i i yé isañ mbai i yé i bana mbegee ikeñi. Kiki hihéga, a nlama sal ni  ngui i homa wé bôlô inyu boñ le hala a ti Yéhôva lipém. (Éfésô 6:5, 6; Titô 2:9, 10) I nla ki ba le a nlama gwel ngim minson ikété likoda, kiki bo i yuuga lôk kéé i bôda ni i bôlôm inyu ti bo makénd ni ti bo ndémbél i nson likalô. I nlélém ngéda, a nlama nigil Bibel ni lihaa jé hiki ngéda. Ba ga lôôha ba maséé i tehe biliya a mboñ inyu tééda bo i pes minsôn ni inyu hôla bo i tééda maada map malam ni Yéhôva.​—Éfésô 5:28, 29; 6:4.

18. Yôhanes a bé nkwoog nkaa ni kii, inyuki?

¹⁸ Yôhanes a bi nom ntandaa ngéda, a boma ki ngandak mam. A bi boma ki ngandak mandutu ma ma bé le ma tômbôs hémle yé. Ndi a bé boñ kii yosôna a bé la inyu noñ mambén ma Yésu kiki ini le, a gwés lôk kéé yé i bôda ni i bôlôm. Yôhanes a bé nkwoog nkaa le Yéhôva bo Yésu ba bé gwés nye, ni le ba bé le ba ti nye ngui i yémbél mandutu a bé boma. (Yôhanes 14:15-17; 15:10; 1 Yôhanes 4:16) Satan ni nkoñ ’isi wé ba bé bé le ba boñ yom yo ki yo inyu sôña Yôhanes i gwés lôk kéé yé i bôda ni i bôlôm. A bi unda hala ni bipôdôl gwé yak ni maboñok mé.

19. Kii kaat i 1 Yôhanes 4:7 i nti bés makénd i boñ, inyuki?

¹⁹ Kiki Yôhanes, di niñil i nkoñ ’isi u u yé isi énél i Satan, nu a yé nyonok ni ôa. (1 Yôhanes 3:1, 10) Tolakii a ngwés bé le di gwés lôk kéé yés i bôda ni i bôlôm, a nla bé nyégsa bés ha ndugi le di ti nye pôla. Di yoñ makidik i gwés lôk kéé yés i bôda ni i bôlôm ni i unda i gwéha i ni bipôdôl gwés ni maboñok més. Ibale di mboñ hala, di ga ba maséé i ba mu ikété lihaa li Yéhôva.​—Añ 1 Yôhanes 4:7.