1. Inyuki ngim mangéda di nkon woñi?

 BÉSBOBASÔNA di nkon woñi ngim mangéda. Ndi, Bibel i bi niiga bés le di nlama bé kon nyemb woñi, to mimbuu mimbe, to dilo di nlo. Di niñil i ngéda “mam ma nkônha woñi [ngandak],” kiki bo gwét, manola ni makon. (Lukas 21:11) Di nla ki kon bôt ba binam woñi, bangomin ba ba ntééñga bés tole bôt bés ba lihaa ba ba nkolba maliga. Bape ba nkon woñi le ba ga la bé hônba manoodana ba mboma tole ma ba ga boma i dilo di nlo.

2. Toñol i mam David a bi boma i Gat.

² Ngim mangéda David a bé kon woñi. Kiki hihéga, i ngéda Kiñe Saulô a bé yéñ nol nye, David a bi ke ngwéé i tison i bôt ba Filistia le Gat. Kiñe Akis a bi nok le, David a bé mpémba njo gwét nu ba bi tubul hiémbi le a bi nol “môm ma dikôô” ma bon ba Filistia. David “a bi kon woñi ngandak.” (1 Samuel 21:10-12) Inyule a bé yi bé kii Akis a bé le a boñ nye. Lelaa David a bi yémbél woñi wé?

3. Inoñnaga ni Tjémbi 56:1-3, 11, lelaa David a bi yémbél i mam ma bé kônha nye woñi?

³ I kaat Tjémbi 56, David a nkal i yom a bé nôgda i ngéda a bé i Gat. I pes i kaat i, i ñunda woñi wonsôna David a bé nôgda, ndi i ñunda ki lelaa a bi yémbél wo. (Añ Tjémbi 56:1-3, 11.) David a bééna ngandak manjom i i bé  tinde nye i bôdôl Yéhôva ñem. Ni mahôla ma Yéhôva, David a bi gwélél likeñge li tôbôtôbô: A bi boñ wengoñle a nkônd njék! Jon, iloole Akis a yéñ njel i nol David, a bi bat le ba héya nye i nkonanjék nu i mbom, hala a bi boñ le David a bi pam i ke ngwéé.—1 Samuel 21:13–22:1.

4. Lelaa di nla kônde bôdôl Yéhôva i ñem? Ti hihéga.

⁴ Ibale yak bés di mbôdôl Yéhôva ñem, di nla yémbél woñi wés. Ndi lelaa di nla ni kônde bôdôl Yéhôva ñem, téntén i ngéda di nkon woñi? Di yoñ hihéga, ibale ba nkal we le u nkon, hala a nla ndugi kônha we woñi. Ndi, i ngéda u mbôdôl dokta ñem, woñi woñ u nla sôs. I nla ba le a ma tibil ngandak bakokon i i bééna nlélém u kon. A ga yoñ ngéda i emble we, u bak nkwoog nkaa le, a ntibil nok i yom u nôgda. Bebek le a ga ti we bee bi bi bi hôla yak bôt bape. Nlélém ni bés, di nkônde bôdôl Yéhôva ñem i ngéda di hoñol i mam a ma bôñôl bés, ma a mbôñôl bés i len ini, ni ma a ga bôñôl bés i dilo di nlo. Hala nyen David a bi boñ. Kiki di mba di nwan i mam di nléba i kaat Tjémbi 56, bigda lelaa yak we u nla kônde bôdôl Yéhôva ñem, ni lelaa u nla yémbél woñi woñ.

KII YÉHÔVA A MA BOÑ?

5. Inyu yémbél i mam ma bé kônha nye woñi, kii David a bé boñ? (Tjémbi 56:12, 13)

⁵ I ngéda David a bé boma mandutu, a bé bok mahoñol mé i mam Yéhôva a bé a ma bôñôl nye. (Añ Tjémbi 56:12, 13.) David a bééna lem i boñ hala niñ yé yosôna. Kiki hihéga, ngim mangéda a bé a soñda i mam Yéhôva a bi hek, hala a bé bigdaha nye le Yéhôva a yé Nu ngui yosôna ni le a nlôôha gwés bôt ba binam. (Tjémbi 65:6-9) David a bé ôt ki pék mu mam Yéhôva a bé bôñôl bôt bape. (Tjémbi 31:19; 37:25, 26) Téntén a bé ôt pék mu mam Yéhôva a bé bôñôl nye. Yéhôva a bi tat David, a sôñ ki nye ibôdôl nye mañge. (Tjémbi 22:9, 10) Di hégda lelaa i boñ hala i bi kônde lédés botñem David a bééna ipañ Yéhôva!

6. I ngéda di nkon woñi, kii i ga hôla bés i bôdôl Yéhôva ñem?

 ⁶ I ngéda u nkon woñi badba le: ‘Kii Yéhôva a ma boñ?’ Ôt pék mu mam a bi hek. Kiki hihéga, i ngéda di ntibil béñge lelaa Yéhôva a ntééda dinuni ni mbônji i bikai—i i bi héga bé i pôna yé ni i i nla bé to bégés nye—di ga kônde lédés botñem yés le yak nye a ga tééda bés. (Matéô 6:25-32) Di nla yak béñge i mam Yéhôva a ma bôñôl bagwélél bé. U nla wan niñ i ngwélél Yéhôva wada Bibel i mpôdôl nu a bi unda hémle i ngui, tole i nu a niñ i dilo tjés. a U nla ki ôt pék, inyu tehe lelaa Yéhôva a ma yoñ ndun ni we. Lelaa a bi ôt we i maliga? (Yôhanes 6:44) Lelaa a ntimbhe masoohe moñ? (1 Yôhanes 5:14) Lelaa hiki kel u ñôt nseñ ni sesema i Man wé nu gwéha?—Éfésô 1:7; Lôk Héber 4:14-16.

7. Lelaa i yom mpôdôl Daniel a bi boma i bi hôla Vanessa i yémbél woñi wé?

⁷ Sita yada le Vanessa, b nu a yé i loñ Haiti, a bi boma ngim jam i i bi lôôha kônha nye woñi. Mut wada mu libôga jé a bé sébél nye, a tilnaga nye hiki kel, a tindge nye le ba lal. Vanessa a bi tjél. Ndi i mut nu a bi bôdôl nyai ngandak, a kônhak nye woñi. Vanessa a nkal le, “hala a bi lôôha kônha me woñi.” Kii Vanessa a bi boñ inyu yémbél i woñi u? A bi yoñ bitelbene inyu sôñ niñ yé. Mañ wada u bi hôla nye i yis ngomin i jam li. A bi hoñol ki lelaa Yéhôva a bi tééda bagwélél bé ba ngéda kôba. A nkal le, “mut bisu me bi hoñol a bé mpôdôl Daniel. Tolakii a bi boñ bé jam libe jo ki jo, ba bi leñ nye i bee i mbondo njéé i i bé njal. Ndi Yéhôva a bi sôñ nye. Me bi bat Yéhôva le a boñ le i mut nu a waa tééñga me. I mbus ha, me bé kon ha bé woñi.”—Daniel 6:12-22.

KII YÉHÔVA A MBOÑ I LEN INI?

8. David a bé nkwoog nkaa ni kii? (Tjémbi 56:8)

⁸ Tolakii David a bé le a kon woñi le ba nla nol nye i Gat, a bi sehla bé. Ndi a bi bok mahoñol mé i mam Yéhôva a bé bôñôl nye ha ngéda i. David a bi pam i nok le Yéhôva a ñéga nye, le a ntééda nye, ni le a nôgda i yom a nôgda. (Añ Tjémbi 56:8.) David a bééna yak mawanda ma ñem nyuu kiki bo Yônatan, ni Prisi keñi le Ahimélek, ma ma bé nit nye, ma hôlga nye. (1 Samuel 20:41, 42; 21:6, 8, 9) Kiki Kiñe Saulô a bé yéñ nol nye, David a bi ke ngwéé. A bé nkwoog nkaa le Yéhôva a bé yi loñge loñge kii yosôna i ntagbe, ni kii a nôgda.

9. Kii Yéhôva a ntehe yak hiki wada wés?

⁹ I ngéda ni mboma mandutu ma ma nkônha bé woñi, ni bigda le Yéhôva a nyimbe mandutu ma, a nyi ki i yom ni nôgda. Kiki hihéga, Yéhôva a bé tehe ndik bé kiki ba bé tééñga bon ba Israel i Égiptô, ndi a bé yi yak “njôghe yap [ba bé nok].” (Manyodi 3:7) David a bi tôp le Yéhôva a bé tehe “njiiha” yé ni “njôghe” yé ikeñi. (Tjémbi 31:7) Yak i ngéda bagwélél ba Nyambe ba bé nok ndutu, to ibale inyule ba bi yoñ makidik mabe, “yak nye a bé nok ndutu.” (Yésaya 63:9) I ngéda u nkon woñi, Yéhôva a nyi i yom u nôgda, a nyamnda ki ni ngôñ i hôla we i yémbél i woñi u.

10. Kii i nkwés we nkaa le Yéhôva a ntehe mandutu u mboma, ni le a ga hôla we i yémbél mo?

 ¹⁰ U nla badba lelaa Yéhôva a nit we i ngéda u mboma mandutu makeñi. Jon, bat nye le a hôla we i tehe lelaa a nit we. (2 Bikiñe 6:15-17) I mbus noode béñge lelaa a ntimbhe masoohe moñ: Baa nkwel tole ndimbhe i mankéé i likoda i nlédés we? Baa kaat, vidéô, tole ngembe nsik bi ma lédés we? Baa mankéé a ngwélél Bitilna inyu lédés we? I nla pam le di diihe ha bé i gwéha lôk kéé i ñunda bés, to bijek bi mbuu di nkôs. Ki le bi yé makébla malam ma Yéhôva. (Yésaya 65:13; Markô 10:29, 30) Makébla ma ma ñunda le a ntôñ bés. (Yésaya 49:14-16) Ma ñunda ki le Nyambe a kôli le di bôdôl nye ñem.

11. Kii i bi hôla Aida i yémbél mam ma bé kônha nye woñi?

¹¹ Aida, nu a niñ i Sénégal, a bi tehe woo u Yéhôva i ngéda a bé boma ngim ndutu. Kiki a yé man nu mañ, bagwal bé ba bééna ngôñ le a bana bôlô i i nti nye ngandak moni, inyu boñ le a yoñ ndun ni nyemede yak ni bo. Ndi a bi suhus likala jé li niñ inyu ba nsañal, hala a bi boñ le a bé yep. Lihaa jé li bi oo hala ngandak li kahal yahal nye. Aida a nkal le: “Me bé kon woñi le me ga pam bé i hôla bagwal bem, ni le bôt bobasôna ba ga tjôô me. Me bi unbene yak Yéhôva le inyuki a nwas le mam ma lédél me hala.” I mbus, a bi emble nkwel wada i likoda. A nkônde ki le: “Nti nkwel a bi hôñlaha bés le to imbe mbabaa di gwé i ñem, Yéhôva a nyi yo loñge. Maéba ma mimañ mi likoda ni ma bilôk bikéé bipe, ma bi hôla me ndék ni ndék i ba nkwoog nkaa le Yéhôva a ngwés me. Ndék ni ndék, i bôdôl me bééna ipañ Yéhôva i bi témb i kahal let. I ngéda me bé tehe lelaa a ntimbhe masoohe mem, hala a bé ti me ñem nwee.” Ndék ngéda i mbus, Aida a bi léba bôlô, i i bi hôla nye i kôhna koga kel, i nit bagwal bé ni bôt bape. A nkônde ki le: “Me bi nigil i bôdôl Yéhôva ñem ni ñem wem wonsôna. I len ini, i ngéda me nsoohe, woñi wem u yé u mal.”

 KII YÉHÔVA A GA BOÑ?

12. Inoñnaga ni Tjémbi 56:9, David a bé nkwoog nkaa ni kii?

¹² Añ Tjémbi 56:9. Nlôñ u Bibel unu u nhôla bés i yi jam lipe li li bi hôla David i yémbél mam ma bé kônha nye woñi. To hala kiki a bé le a nimis niñ yé, a bé ôt pék mu mam Yéhôva a bi bôñôl nye. David a bé yik le Yéhôva a ga péyés nye i loñge ngéda. Maliga ma yé le, Yéhôva a bi kal le David nyen a ga yila kiñe Israel i mbus ha. (1 Samuel 16:1, 13) Inyu David, i bé ndigi wengoñle i mbônga u Yéhôva u, u mal yon.

13. Di yé nkwoog nkaa ni kii inyu Yéhôva?

¹³ Kii Yéhôva a mbôn le a ga bôñôl we? Di mbem bé le Yéhôva a kéñ le ndutu to yada i kwél bañ bés. c Ndi, di nyi le to imbe ndutu di yé le di boma munu i hiai hini, Yéhôva a ga mélés yo i mbok yondo i i nlo. (Yésaya 25:7-9) Ntiik, Nhek wés a gwé ngui i lona bôt ba bi wo i bitugne, i mbuubaha bés ni i tjé bakolba bés bobasôna.—1 Yôhanes 4:4.

14. Mambe mam di nla yoñ ngéda i soñda?

¹⁴ I ngéda di nkon woñi, di nlama ôt pék i mam Yéhôva a ga boñ i dilo di nlo. Noode hoñol i yom u ga nôgda i ngéda Satan a ga ba ha bé, bôt ba téé sép bon ba ga ba ndigi hana ’isi, i ngéda ndék ni ndék di ga yila peles. Ndémbél yada ba bi unda i likoda li ndôn li nwii 2014, i bé unda lelaa di nla yoñ ngéda i soñda mu botñem yés. Isañ mbai wada ni lihaa jé ba bé kwel, ba hégdaga lelaa ba nla tiimba tila 2 Timôtéô 3:1-5, inyu toñol lelaa mam ma ga ba nyoo i Paradis: “I mbok yondo, mangéda ma ga ba malam kiyaga. Inyule bôt ba ba ngwéhna, ba gwéhék mam ma mbuu, ba yik minwaa nwap, ba bak suhulnyuu, ba tinak Nyambe lipém, ba nôglak bagwal bap, ba yik ti mayéga, ba bak maliga, ba ban-ga gwéha lisañ li bôt, ba nôglaga ni bôt bape, ba podok loñge hiki ngéda inyu bôt bape, ba ban-ga hôtnyuu, ba bak bôt ba loñgeñem, ba gwéhék mam malam, ba bak bôt ba ba nla bôdôl ñem, bôt ba ta bé ndéñ ndéñ, bôt ba ta bé ngôk, bôt ba ngwés Nyambe iloole ba gwés mintuk, bôt ba ntéñbe i gwélél Nyambe; adbe i nya i bôt i.” Baa i yé i pam le we ni lihaa joñ tole ni lôk kéé ipe, ni noode hégda lelaa niñ i ga ba i mbok yondo?

15. To hala kiki Tanja a bé kon woñi, kii i bi hôla nye i yémbél woñi wé?

¹⁵ Sita yada le Tanja nu a yé ñombok u Makédônia, a bi pam i yémbél woñi wé i ngéda a bi ôt pék mu bisai bi mbem bés i mbok yondo. Bagwal bé ba bé gwés bé le a nigil Bibel to ndék. A nkal le: “Ngim mam me bé kon woñi yon i bi pémél me. Hiki ngéda me bé huu i likoda m’ma yem a bé a bép me. Bagwal bem ba bi kal me le ba ga nol me ibale me nyila Mbôgi Yéhôva.” Sôk i nsôk, ba bi pémés Tanja i ndap. Kii a bi boñ? A nkal le: “Me bi bok mahoñol mem i bisai me ga bana i mbok yondo i boga ni boga, ibale me ntéñbe ni Yéhôva. Me ôt ki pék i bisai me ga kôs inyu bisesema me mboñ munu hiai hini, ni lelaa mam mabe momasôna ma yé nano ma ga mal.” Tanja a bi téñbe. Ni mahôla ma Yéhôva, a bi léba homa liyééne. I len ini, Tanja a yé mbiibaga ni mut hémle, nu bo nye ba nsal kiki basañal ba ngéda yosôna.

 NI LÉDÉS I BÔDÔL NI GWÉ IPAÑ YÉHÔVA IBÔDÔL LEN

16. Kii i ga hôla bés i tééda ñem ngui i ngéda di ga tehe biyônôl bi mbañ i yé i kaat Lukas 21:26-28?

¹⁶ I njiiha ikeñi, “bôt b’a kwo lihiô inyu woñi.” Ndi bagwélél ba Yéhôva ba ga telep siñ ibabé le ba kon woñi. (Añ Lukas 21:26-28.) Inyuki di ga kon bé woñi? Inyule di mba di ma nigil i bôdôl Yéhôva ñem. Tanja, nu di mbôk di pôdôl, a nkal le, i mandutu a bi kôs ma nhôla nye i yémbél mandutu a mboma i len ini. A nkal le: “Me bi nigil le jam jo ki jo li nla bé kéñ Yéhôva i bôñôl bés loñge. Ngim mangéda di nla nôgda wee bôt bape bon ba nkena mam, ndi ba nla ndik boñ i yom Yéhôva a neebe le ba boñ. To imbe ndutu di mboma, i ga mal kel yada.”

17. Lelaa pes kaat i nwii 2024 i nhôla bés? (Béñge titii i lipep li bisu.)

¹⁷ I len ini, ngandak mam i nkônha bés woñi. Ndi kiki David, di nwas bé le woñi u yémbél bés. Pes kaat i nwii 2024, i yé masoohe ma David mana le: “I ngéda me nkon woñi, me mbôdôl we ñem.” (Tjémbi 56:3) Inyu toñol nlôñ u, kaat yada i i ntoñol Bibel i nkal le, David “a nwas bé le i mandutu a bé boma, tole i woñi a bééna bi yuu nye, ndi a bi bok mis mé yak Nkobol wé nu a bé le a hôla nye.” Mu sôñ yosôna i nlo, di yoñ ngéda i ôt pék mu pes kaat i nwii, téntén i ngéda di mboma mam ma nkônha bés woñi. Yoñ ngéda i ôt pék mu mam Yéhôva a bi boñ i ngéda kôba, ma a mboñ i len ini, ni ma a ga boñ i dilo di nlo. I mbus hala, kiki David, yak we w’a pam i kal le: “Me mbôdôl Nyambe ñem, me nkon bé woñi.”—Tjémbi 56:4.