1-3. (a) Limbe jam li njôp ikété biniigana gwés bi bisu? (b) Inyuki bitugne bi nlôôha ba nseñ? (Béñge titii i bibôdle.)

IBALE ba mbat we le: ‘Bimbe biniigana bi yé hikuu hi hémle yoñ?’ W’a timbhe lelaa? I yé ntiik le w’a yigye le Yéhôva a yé Nhek ni Nti niñ. U yé le u kônde le u nhémle Yésu Kristô, nu a bi ti niñ yé kiki binoñ inyu yés. U nla ki ba maséé i kal le paradis i ga ba hana isi, mu nyen bagwélél ba Djob b’a niñ i boga ni boga. Ndi baa u ga sima bitugne ikété biniigana u nlôôha gwés?

² To ibale di gwé botñem i pei i njiiha keñi, ni i niñ hana isi i boga ni boga, di gwé manjom malam i yoñ bitugne kiki hikuu hi biniigana gwés. Ñôma Paul a bi éba inyuki bitugne bi nlôôha ba nseñ inyu hémle yés ngéda a kal le: “Ibale bitugne bi bawoga bi ta bé, wee to Kristô ki a tuglana bé.” Ibale Kristô a tuge bé, ki a ta bé Kiñe nyoo ngii i len ini, ki yak likalô jés inyu Ane yé, li yé yañga. (Añ 1 Korintô 15:12-19.) Ndi, di nyi le Yésu a bi tuge. Kiki di gwé botñem i bitugne, di yé maselna ni Sadukai i i bé tjél hémle bitugne. To ibale ba nol bés, di ntéñbe ni hémle yés inyu bitugne​—Markô 12:18; Minson mi baôma 4:2, 3; 17:32; 23:6-8.

³ Ngéda Paul a tila “maéba ma bisu inyu Kristô,” a bi  sima yak “maéba . . . ma bitugne bi bawoga.” (Lôk Héber 6:1, 2) Paul a bi pôdôl bitugne kiki jam a bé hémle. (Minson mi baôma 24:10, 15, 24, 25) Ndi to ibale bitugne bi yé “biniigana bi bisu ikété maéba ma Kristô,” tole bibuk gwada mu “bibuk bi mbôk ikété maéba ma Nyambe,” hala a nkobla bé le bi yé biniigana bi nlôôha tomb. (Lôk Héber 5:12) Inyuki?

4. Mambe mambadga di nla badba inyu bitugne?

⁴ Ngéda bôt ba mbôdôl nigil Bibel, libim li mbéna añ miñañ mi bitugne mi bi tagbe, kiki bo bitugne bi Lasarô. Ba nigil ki le Abraham, Hiôb, ni Daniel ba bé nkwoog nkaa le bawoga ba bé lama lo i bitugne i dilo di nlo. Lelaa u yé le u timbhe ibale ba mbat we le u unda ni njel Bibel inyuki di nlama bana botñem i ngui inyu bitugne, ki le nano a yé nwii ndi nwii le ba bi bôn i jam li? Ni ki le baa Bibel i nkal toi bés imbe ngéda bitugne bi ga ba? Ndimbhe i mambadga ma i gwé maada ni hémle yés, jon di léba yo ikété Bitilna.

5. Kii d’a pôdôl ndugi inyu bitugne?

⁵ Hala a yé jam li ntomb i neebe le ba ntugul mut ndék ngéda i mbus nyemb yé. (Yôhanes 11:11; Minson mi baôma 20:9, 10) Ndi, baa u ga hémle le mut a bi wo behee, a nla lo bitugne ngandak nwii mbus nyemb yé, i dilo di nlo? Baa u nla hémle i nya mbônga i, mbus ngandak nwii i ma tagbe, inyu mut a ntip wo tole nu a bi wo behee? I yé mbale le, u ma hémle bitugne bi bi bi leglana ngandak nwii bisu bi ngéda, bi yon ki. Lelaa hala? Ni le, mambe maada ma yé ipôla bitugne bi, ni bi bi ga lo i dilo di nlo?

6. Lelaa Yésu a bi yônôs mbañ i Hiémbi 118?

⁶ Di wan Hiémbi 118, i bôt bahogi ba nhoñol le ntila a bé David, i i mpôdôl bitugne bi bi leglana ngandak nwii bisu bi ngéda. Mu nyen di nléba bibuk bini le: “Tohol hanano, di nsoohe we, a Yéhôva! . . . Nu a nlôl i jôl li Yéhôva a ba nsaibak.” Bebek, u ngi bigdaga le ndék ngéda ilole a nwo, bôt ba bi sima i mbañ Mésia ini ngéda Yésu a ba jôbôk i Yérusalem i hilo 9 hi sôñ Nisan. (Tjémbi 118:25, 26; Matéô 21:7-9) Ndi lelaa Hiémbi 118 i mpôdôl ngim bitugne i i bé lama bôña ngandak nwii mbus ngéda? Yimbe jam lipe mbañ i, i bé kal homa numpe: “Ngok baoñ ba bi tjél; yon i nyila ngok likas.”​—Tjémbi 118:22.

7. I pam limbe likala Lôk Yuda i bi tjél Yésu?

⁷ “Baoñ,” hala we baéga ba Lôk Yuda, ba bi tjél Mésia. Ngéda mbañ i, i nkal le ba bi tjél nye, hala a ngwés ndik bé kal le ba bi kôm nye mbus, tole ba bi tjél neebe nye kiki Kristô. Ngandak Lôk Yuda i bi tjél nye, kayéle ba bat le a nôla. (Lukas 23:18-23) Ñ, ba bi yoñ ngaba i nyemb Yésu.

8. Lelaa Yésu a bi yila “ngok likas”?

⁸ Ibale ba bi tjél Yésu, ba nol ki nye, lelaa a bé le a yila “ngok likas”? Hala a bé ndik le a bôña ni njel bitugne gwé. Yésu nyemede a bi tibil toñol jam li, ni njel ngén yada a bi kééne, i het basalwom ba bi tééñga i bôt nwet wom a bi om, kiki yak Lôk Yuda i bi tééñga bapôdôl Djob a ômle bo. Sôk bi sôk, mu hihéga hi, nwet wom a bi ômle bo man wé nu gwéha, nkatbum. Baa ba bi leege nye loñge?  Baa wee. Mu ngén i, basalwom ba bi ke letee ni i nol nye. Mbus Yésu a mal sima ngén i, a bigda bibañga bi Tjémbi 118:22. (Lukas 20:9-17) Ñôma Pétrô a bi gwélél nlélém mbañ ngéda a bé pôdôs “baane, mañ mi bôt, ni bayimbén ba [ba bi] kodba i Yérusalem.” A bi kal le: “Yésu Kristô nu Nasaret, nu ni bi tômôl i [kék njiiha], nu Nyambe a bi tugul ikété bawoga.” Ha nyen Pétrô a kal yaga bo le: “Nyen a yé ‘ngok i bé baoñ ni bi yan, ndi yon i bi yila ngok likas.’”​—Minson mi baôma 3:15; 4:5-11; 1 Pétrô 2:5-7.

9. Limbe jam li tôbôtôbô Hiémbi 118:22 i bi pôdôl bisu bi ngéda?

⁹ Ñ, ngandak nwii bisu bi ngéda, mbañ i kaat Tjémbi 118:22 i bé unda le bitugne bi bé lama bôña. Ba bé lama tjél Mésia, ba nol ki nye, ndi a bé lama ki témb i niñ inyu yila ngok likas. Ntugge Man u, u bi yila nwet ‘jôl li bi tina bôt, inyu tohi yap.’​—Minson mi baôma 4:12; Efésô 1:20.

10. (a) Kii Tjémbi 16:10 a bôk legel? (b) Inyuki di yé nkwoog nkaa le Tjémbi 16:10 i bi yônôl bé David?

¹⁰ Di wan nlôñ Bibel umpe u u bé pôdôl bitugne. Ba bi tila wo iloo hikôô hi nwii bisu bi ngéda, jam li li nla lédés botñem yés le bitugne bi bi bi leglana ntandaa ngéda bisu, bi nla yon. Kaat Tjémbi 16:10, i David a tila, i nkal le: ‘W’a yék bé me i Séôl. To kémhe le numpubi woñ a bol i soñ.’ (Tjémbi 16:10) David a bé sômbôl bé kal le, a ga wo bé kekikel, tole a ga ba bé i soñ. Bañga i Djob i ntibil toñol le David a bi un. Mbus nyemb yé, a “nañal lôñni basañ bé, a jubna i nkoñ David.” (1 Bikiñe 2:1, 10) Kii kaat Tjémbi 16:10 i nsômbôl ni kal?

11. Imbe ngéda Pétrô a ti ndoñi i Tjémbi 16:10?

¹¹ Di nyi kii hala a nkobla. Dikôô di nwii mbus ba bi tila bibañga bi kaat Tjémbi bi, ni ngandak sonde mbus nyemb Yésu ni bitugne gwé, Pétrô a bi pôdôs dikôô di dikôô di Lôk Yuda lôñni mbôn yap inyu Tjémbi 16:10. (Añ Minson mi baôma 2:29-32.) A bi kal le David a bi wo, a juba ki. Bôt ba bé emble Pétrô, ba bé yi hala. Bibel i nkal bé le to wada wap a bi pééna bipôdôl bi Pétrô, nu a kal le David “a bôk ndugi tehe hala, a pot inyu bitugne” bi Mésia nu a bé lama lo.

12. Lelaa Tjémbi 16:10 i bi yon, ni le kii hala a niiga bés inyu mbônga u bitugne?

¹² Pétrô a bi nit nkwel wé ni bibuk bi David, bi bi mpémél i Tjémbi 110:1. (Añ Minson mi baôma 2:33-36.) Ndoñi i Bitilna Pétrô a bi ti, i bi kwés mamut nkaa le Yésu a bé “Nwet ni Kristô.” Mamut ma bé emble nye, ma bi neebe le kaat Tjémbi 16:10 i bi yônôl Yésu ngéda a loo bitugne. Mbus, Ñôma Paul a bi gwélél nlélém ndoñi ngéda a bé kwel ni bôt ba Lôk Yuda i tison Antiôkia i Pisidia. Nkwel wé u bi tihba bo ngandak, kayéle ba bééna ngôñ i kônde emble. (Añ Minson mi baôma 13:32-37, 42.) Hala a nlama kwés ki bés nkaa le yak bés di hémle mbañ i Bibel yosôna i i mpôdôl bitugne, to ibale mbôgôl ni mbôgôl nwii i ma tagbe ibôdôl nu ba bi legel yo.

13. Imbe mbadga inyu bitugne i nla béda?

¹³ Hala a ntina makénd i yi le bitugne bi nla yon ngandak nwii mbus ba bôn gwo. Ndi mut a nla badba le: ‘Baa hala a nsômbôl kal le me nlama bem  ntandaa ngéda ilole me ntiimba tehe nu gwéha yem? Ngéda imbe bitugne me mbem bi ga ba?’ Yésu a bi kal baôma bé le, ngim mam i bé le ba bé yi bé, ni i, ba bé bé le ba yi. Kiki bo ma ma bé béñge “ngéda to bikék Tata a téé ni ngui yé nyemede.” (Minson mi baôma 1:6, 7; Yôhanes 16:12) Ndi hala a nkobla bé le di gwé bé biniigana gwo ki gwo bi bi nti mapubi inyu yi ngéda imbe bitugne bi ga bôña.

14. Lelaa bitugne bi Yésu bi yé mahéñha ni bi bisu?

¹⁴ Inyu nok jam li loñge, di bigda bitugne Bibel i bôk legel. Ipôla bitugne bi gwobisôna, bi bi nlôôha nseñ bi yé bi Yésu. Ibale a tuge bé, ki to wada wés a gwé bé botñem i tiimba tehe bôt bé a gwéhék, ba ba bi wo. Bet ba bi tuge ilole Yésu a nlo, kiki i bôt Elia ni Elisa ba bi tugul, ba bi niñ bé i boga ni boga. Ba bi témb ba wo, ba bol ki ikété soñ. Maselna ni hala, Yésu nye “a tuglana ikété bawoga a ta ha bé le a wo ; nyemb i kéhi ha bé nye ngii kiki nwet.” Nano nu a yé ngii, a niñ “i boga ni boga,” ibabé nye i bol ikété soñ kekikel.​—Rôma 6:9; Masoola 1:5, 18; Kôlôsé 1:18; 1 Pétrô 3:18.

15. Inyuki Yésu a nséblana le “litam li bisu”?

¹⁵ Bitugne Yésu a kôs, bi yé bi bisu ni bi bi nlôôha nseñ. (Minson mi baôma 26:23) Ndi, nyetama bé nyen, Bibel i bôn le a bé lama tuge ni nyuu mbuu i ngii. Yésu a bi ti baôma ba ba bi téñbe ni nye mbônga i ngui le, ba ga ane ni nye i ngii. (Lukas 22:28-30) Inyu boñ le ba kôs bom yap, ba bé lama ndugi wo. Mbus kiki Kristô, ba tuge ni nyuu mbuu. Paul a tila le: “Kristô a tuglana ntiik ikété bawoga, a yé litam li bisu ikété bôt ba yé ’ilo.” Paul a ke ni bisu i toñol le bôt bape ba bé lama tuge inyu niñ i ngii, a kônde le: “Ndi hi mut wé ntôñ: Kristô, litam li bisu; mbus hala, bet ba yé ba Kristô, ngéda a’ ba ha kiki Kiñe.”​—1 Korintô 15:20, 23, MN.

16. Imbe yimbne di gwé i i nyis bés ngéda bitugne inyu niñ i ngii bi ga bôña?

¹⁶ Bibuk bi, bi nti bés ngim yimbne i i nhôla bés i yi ngéda bitugne inyu niñ i ngii bi ga bôña. Hala a ga bôña ngéda Yésu “a’ ba ha kiki Kiñe.” Mbôgi Yéhôva i bi bôdôl unda ni Bitilna le, ibôdôl i nwii 1914, di niñil i ngéda Yésu “a yé ha kiki Kiñe.” Ngéda i i ngi kenek ni bisu, ni le lisuk li hiai hibe hini li yé bebee.

17, 18. Kii i ga pémél minhook minhogi ngéda Kristô a’ ba ha kiki Kiñe?

¹⁷ Inyu bitugne i ngii, Bibel  i nkônde le: “Di nsômbôl bé le yi i héñél bé inyu bôt ba nke ’ilo . . . Ibale di nhémle le Yésu a wo, a tuge ki, wee hala nyen Nyambe a’ lona ki bôt ba bi ke ’ilo . . . Bés bayômi, ba di yii letee Nwet a ba ha kiki Kiñe, di ta yaga bé le di bôk ba ba bi ke ’ilo bisu; inyule Nwet nyemede nyen a’ nyodi ngii, a sôhôk, njom i léñ-ga, . . . ndi bawoga i Kristô bon b’a bôk, ba tuge, ndi to le bés bayômi, ba di yii, d’a yôña yaga ikété ond lôñ yada ni bo ha bitétéé i boma Nwet nyoo mbebi. Hala nyen d’a yén lôñ yada ni Nwet ngéda yosôna.”​—1 Tésalônika 4:13-17.

¹⁸ Bitugne bi bisu, hala wee bi bôt ba nke ngii, bi bé lama bôdôl ndék ngéda i mbus le Kristô “a ma ba ha kiki Kiñe.” Minhook mi mi ga ba i niñ ngéda njiiha ikeñi, mi ga “yôña yaga ikété ond.” (Matéô 24:31) I bet b’a “yôña yaga ikété ond” b’a “ke bé ‘ilo” ni ini njel le b’a nom bé ikété nyemb. B’a “héñha, kunda yada yaga, likéébana li jis, i sép i nsôk.”​—1 Korintô 15:51, 52.

19. Bimbe “bitugne bi nlôôha loñge” bi ngi lok?

¹⁹ I len ini, libim li bikristen li li tiñi ni Djob, li ta bé minhook. Mahéñha ni hala, bikristen bi, bi mbem lisuk li hiai hibe hini ngéda ‘ngwa Yéhôva.’ Mut nye ki nye a nla bé yi ngéda lisuk li ga loo, ndi mam momasôna ma ñunda le li gwé ni moo. (1 Tésalônika 5:1-3) Mbus hilo hi Yéhôva, ntén bitugne umpe u ga bôdôl, bitugne inyu niñ i paradis hana isi. Bet ba ga loo bitugne, ba ga bana pôla i ba peles kayéle ba ga wo ha bé kekikel. Bi ga ba toi “bitugne bi nlôôha loñge,” iloo bi “bôda ba [ba bi] témb ba kôs bawoga bap ntuglaga nyemb” ndik inyu yap, mbus ba tiimba wo.​—Lôk Héber 11:35.

20. Inyuki di nla bana botñem i ngui le bitugne bi ga bôña ni oda?

²⁰ Inyu bitugne bi ngii, Bibel i nkal le i bet b’a kôs bitugne bi, b’a tuge “hi mut wé ntôñ.” (1 Korintô 15:23) Jon, di nla hoñol le, yak bitugne bi ga bôña hana isi bi ga tagbe ikété oda. Hala a nla tinde bés i badba ngim mambadga. Baa bet ba ntip wo, b’a tuge ndék ngéda mbus le Ane i hikôô hi nwii i ma bôdôl? Baa bôlôm ba hémle ba kôba ba ba bé bakena bôt, b’a bôk ndugi ba loo bitugne inyu éga bagwélél ba Djob ba ba mba i mbok yondo? Mam m’a ba lelaa inyu bet ba mah gwélél bé Djob? Hee ni ngéda imbe i bôt ba b’a tuge? Di nla badba ngandak mambadga. Ndi i pot maliga, baa i yé toi nseñ le di badba nya mambadga i hanano? Baa i ta bé nseñ i bem inyu tehe? I nla ba loñge le hiki wada wés a ba ha inyu tehe lelaa Yéhôva a ntimbhe mambadga ma.

21. Imbe botñem i bitugne u gwé?

²¹ Mu kii di mbem, di nlama lédés hémle yés ipañ Yéhôva, nu a nti bés botñem i ngui ni njel Yésu le, bawoga ba ba yé ikété mbigda yé b’a lo bitugne. (Yôhanes 5:28, 29; 11:23) Inyu unda le Yéhôva a nla lona bawoga bitugne, Yésu a kal kel yada le Abraham, Isak, ni Yakôb ba “niñil bobasôna inyu yé [Nyambe].” (Lukas 20:37, 38) Jon di gwé bañga njom i kal kiki Paul le: “Me gwé botñem ni Nyambe . . . le bitugne gw’a ba.”​—Minson mi baôma 24:15.