1. Kii di nlama boñ inyu yila minhôôlak mi bikristen?

 DI YÉ di ba nhelek i tehe lelaa mañge a mpala nañ inyu yila nhôôlak mut. Hala a mbôña ibabé le a boñ biliya bi tôbôtôbô. Ndi, inyu nañ i pes mbuu hala a ta bé nlélém. b (1 Korintô 13:11; Lôk Héber 6:1) Inyu hol i pes mbuu, di nlama bana maada ma bas bas ni Yéhôva. Di nlama ki bana mbuu mpubi wé inyu hôla bés i sal bilem bilam, i hôlôs makeñge ma ma mbane bés mahee, ni i kôôba inyu minson di ga gwel i dilo di nlo.—Bingéngén 1:5.

2. Kii kaat Bibôdle 1:27 i niiga bés, kii di ga tehe munu i yigil ini?

² Yéhôva a hek bôt ba binam bôlôm ni bôda. (Añ Bibôdle 1:27.) Maliga ma yé le, munlôm ni muda ba gwé bé minlélém mi maôñg, ndi ba yé ki mahéñha i manjel mape. Kiki hihéga, i ngéda Yéhôva a bi hek munlôm ni muda, a bé gwés le hiki wada wap a yônôs mam ma tôbôtôbô, inyu hala nyen ba nlama hôlôs ngim bilem ni makeñge. (Bibôdle 2:18) Munu yigil ini, di ga tehe i yom mañge muda a nla boñ inyu yila nhôôlak u kristen. I yigil i noñ, di ga tehe i yom boñge bôlôm ba nla boñ inyu yila minhôôlak mi bikristen.

3-4. Hee njohok i sita i nla léba ndémbél ilam i nla kôna? (Béñge yak titii.)

³ Bibel i nsima ngandak bôda ba hémle ba ba bé gwés Yéhôva, ba gwéélak nye. (Inyu léba dihéga di, kee i jw.org ni hop Pulasi, i homa le “Les femmes dans la Bible:  que pouvons nous apprendre d’elles ?”) Kiki nlôñ Bibel u u ñéga i yigil ini u nkal, ba bééna “hôtnyuu ikété maboñok,” ba bak “maliga inyu mam momasôna.” U héya miñañ mi, bisita bi nla léba ikété makoda map, ndémbél i minhôôlak mi bôda i pes mbuu i ba nla kôna.

⁴ A njohok bisita, inyuki ni nla bé yimbe ndémbél i minhôôlak mi bisita mi makoda manan i ni nla kôna? Ni yimbe bilem bilam ba gwé, i mbus ni noode tehe lelaa ni nla kôna gwo. Mu maben ma noñ ha, di ga wan bilem bilam biaa minhôôlak mi bikristen mi nlama bana.

5. Inyuki nhôôlak sita u nlama ba suhulnyuu?

⁵ Inyu pam i hol i pes mbuu di nlama ba suhulnyuu. Ibale muda a yé suhulnyuu, a ga bana maada malam ni Yéhôva yak ni bôt bape. (Yakôbô 4:6) Kiki hihéga, nhôôlak muda i pes mbuu, u nit bitelbene Yéhôva a bi yoñ, bi di nléba i kaat 1 Korintô 11:3 i het Nyambe a nkal njee a bi ti kunde i kena likoda, ni njee a bi ti kunde i éga ndap lihaa. c

6. Kii njohok i bisita i nigil mu ndémbél i Rébéka?

⁶ Di wan hihéga hi Rébéka. A bé muda nu a bé yi jam ngandak, a bak bebee i yoñ makidik, a boñ hala ikété ngandak manjel mu niñ yé. (Bibôdle 24:58; 27:5-17) Ndi to hala, a bé muda nu a nti bôt bape lipém, a suhlak nyemede isi yap. (Bibôdle 24:17, 18, 65) Ibale kiki Rébéka, ni suhulnyuu u nit bitelbene Yéhôva a nyoñ, u ga ba ndémbél ilam inyu lihaa joñ ni likoda.

7. Lelaa njohok i bisita i nla kôna ndémbél i Éster nu a bé yi minwaa nwé?

⁷ Lem ipe minhôôlak mi bikristen nwominsôna mi nlama bana i yé le, ba nlama yi minwaa nwap. Bibel i nkal le, “i bôt ba nyi minwaa nwap ba gwé pék.” (Bingéngén 11:2) Éster a bé muda nu a ngwés  Nyambe, a yik minwaa nwé. I lem i, i bi hôla nye le a boñ bañ ngim jam a kôli bé boñ. A bi emble maéba ma nyandôm wé Mordékai a noñ ki mo. (Éster 2:10, 20, 22) Yak we u nla unda le u nyi nwaa woñ, i ngéda u yéñ maéba malam u noñok ki mo.—Titô 2:3-5.

8. Lelaa maéba ma yé kaat 1 Timôtéô 2:9, 10, ma nla hôla sita i tibil pohol mambot mé ni bieñg gwé?

⁸ Éster a bi unda le a nyi minwaa nwé ni njel ipe ki. A bééna “maôñg malam, i bitéé bi mis a bé kona ngôñ”; ndi a bi yéñ bé nene. (Éster 2:7, 15) Lelaa sita i nla ôt biniigana ni ndémbél i Éster? Njel yada i nene i 1 Timôtéô 2:9, 10. (Añ.) Ñôma Paul a bi ti bikristen bi bôda maéba le, ba yi hek pék, ba bana ki hôtnyuu mu kiki ba nhaba. Bibuk bi Grikia a bi gwélél hana bi ñunda le, i ngéda mankéé nu muda a nhaba, a nlama yoñ yihe le haba wé u tééñga bañ bôt bape, ndi u unda le a ntôñ inyu i yom ba nôgda. Kinje maséé di nok i tehe minhôôlak mi bisita mi nhaba loñge!

9. Kii ndémbél i Abigail i niiga bés?

⁹ Lem ilam ipe minhôôlak mi bikristen mi bôda mi nlama bana, i yé liyi bagal mam. Liyi bagal mam wee kii? Hala a nkobla le, i bana ngap i wan mam inyu yi kii i yé loñge ni kii i yé béba, ni i pohol i boñ loñge. Inyu nok i jam li, di yoñ hihéga hi Abigail. Nlô wé a bi yoñ makidik mabe kiyaga, ma ma bé le ma nôlha bobasôna. Abigail a bi lep bé linut to jada. A yoñ makidik malam ma ma bi péyés niñ yap. (1 Samuel 25:14-23, 32-35) I lem ini le liyi bagal mam i nhôla yak bés i yi imbe ngéda di nlama pot, ni imbe ngéda di mom nwee. I lem i, i nhôla bés i yoñ yihe le di ha bañ manyo més i mam ma bôt mu kiki di ñunda bo le di ntôñ bo.—1 Tésalônika 4:11.

10-11. Umbe nseñ u ñôt i ngéda u nigil i añ ni i tila loñge, lelaa hala a nla yak hôla bôt bape? (Béñge yak titii.)

¹⁰ Sita i nlama hôlôs ngim makeñge. Ngim makeñge a nigil nye mañge, i ga hôla nye niñ yé yosôna. Di sima ndék dihéga.

¹¹ Nigil i añ ni i tila loñge. I ngim bahoma, ba ntehe bé nseñ le bôda ba nigil i añ to tila. Ndi makeñge ma ma nlôôha ba nseñ inyu hiki kristen. d (1 Timôtéô 4:13) Jon, u nwas bañ le yom yo ki yo i kéñ we i nigil añ ni i tila loñge. Bimbe bisai u ga bana? Makeñge ma ma nla hôla we i léba  bôlô ni i tééda yo. U ga ba loñge nnigil Bibel, ni nniiga nu likeñge. Mu kiki u mba u ñañ Bañga i Djob u soñdaga yo, w’a kônde bana maada ma bas ni Yéhôva.—Yôsua 1:8; 1 Timôtéô 4:15.

12. Lelaa kaat Bingéngén 31:26 i nhôla we i yi nkwel?

¹² Nigil i yi kwel ni bôt. Bikristen bi nlama yi kwel ni bôt bape. Inyu hala nyen nnigil Yakôbô a bi ti mana maéba malam le: “Hiki mut a nlama ba mut a mpala emble, a tiñhaga pot.” (Yakôbô 1:19) I ngeñ di nyoñ ngéda i emble bôt bape ba mpot, di ñunda le di ‘ntôñ bo.’ (1 Pétrô 3:8) Ibale u ta bé nkwoog nkaa le u nok i yom mut we ni nye ni nkwel a nkal, tole i yom a nôgda, bat nye mambadga mape inyu tibil nok. I mbus, yoñ ndék manut i ôt pék ilole u mpot. (Bingéngén 15:28, buk isi lipep.) Badba le: ‘Baa i yom me nsômbôl kal hanano i yé maliga, baa i nhôlôs? Baa i yom me nkal i ga babaa nye, i yé ilam?’ Ndémbél i minhôôlak mi bisita mi mi nyi kwel ni bôt i nla hôla we. (Añ Bingéngén 31:26.) Emble bo kiki ba nkwel. Kiki w’a boñ biliya i hol mu likeñge li, w’a kônde lémés maada moñ ni bôt bape.

13. Lelaa u nla nigil i kena mam ma ndap? (Béñge yak titii.)

¹³ Nigil i kena mam ma ndap yoñ. I ngandak bahoma, bôda bon ba nsal libim li bibôlô bi ndap. Mama yoñ tole nhôôlak u sita umpe, a nla hôla we i nigil makeñge ma. Sita yada le Cindy a nkal le: “Ikété makébla mama yem a bi ti me, li li nlôôha lilam li yé maséé i sal ni ngui. A bi niiga me i lamb, i sas ndap, i kôñôl ni i boñ bôm, hala a bi tômbôs me mam ngandak, kayéle i bééne me jam li ntomb i ti ngandak ngéda i nson u Yéhôva. M’ma a bi niiga me i yi leege bakén kayéle hala a bi boñ le me boma ngandak bilôk bikéé bi bôlôm ni bi bôda bi me bé le me nigle.” (Bingéngén 31:15, 21, 22) Muda bôlô nu a nyi leege bakén, nu a nyi kena ndap yé, a nlôôha ba nséñ inyu lihaa jé ni inyu likoda.—Bingéngén 31:13, 17, 27; Minson mi baôma 16:15.

14. Kii di nigil mu ndémbél i Crystal, kii i nlama ba njômbi yoñ?

¹⁴ Nigil i kon maséé ni i yom u gwé. Minhôôlak mi bikristen nwominsôna mi nlama bana i ngap i. (Filipi 4:11) Sita yada le Crystal a nkal le: “I ngéda me bi jôp i collège, bagwal bem ba bi hôla me i pohol ngim suklu i i bé lama hôla me i nigil ngim makeñge. Pua yem a bi ti me makénd i nigil comptabilité, makeñge ma ma bi lôôha bane me nseñ.” U héya le u nlama nigil makeñge ma ma nhôla we i léba bôlô, noode nigil lelaa u nla tjek mam ni i ndék moni u nkôhna hiki sôñ, u boñ ki biliya i noñ makidik u nyoñ. (Bingéngén 31:16, 18) U nlama  keñgle mapil, u kon ki maséé ni i ndék mam u gwé, inyu boñ le u bana ngandak ngéda inyu mam u ntéé le u boñ i pes i mbuu.—1 Timôtéô 6:8.

15-16. Umbe nseñ bisita bi bi yé ngi biiba bi nla bane bilôk bikéé bipe? (Markô 10:29, 30)

¹⁵ A lôk kéé i bôda, i ngéda ni nhôlôs bilem bilam, ni niglak makeñge ma ma yé le ma hôla bé yani, wee ni nkôôba inyu minson ni ga bana i dilo di nlo. Di ntehe ndék mam ni nla boñ.

¹⁶ Ni nla kit le ni mpala bé biiba. Inoñnaga ni i yom Yésu a bi kal, ngim bôda i nla kit le i mbiiba bé inyu gwéñe bi Ane, to ibale i homa ba nyééne bôt ba ntehe bé libak li loñge. (Matéô 19:10-12) Bape ba nla kit le ba mbiiba bé inyu manjom mape. A bilôk bikéé ni ba nkwoog nkaa le, Yéhôva bo man wé Yésu, ba ndiihe makidik manan. Di yé maséé i yimbe le ikété makoda ma nkoñ ’isi wonsôna, lôk kéé i bôda i i yé ngi biiba i nti ndémbél ilam ngandak. Kiki ba ngwés lôk kéé yap, ba tôñôk ki bo, a yé ndik wee ba yé bilôk bikéé bi bôda ni ba mama inyu bôt bape ikété makoda.—Añ Markô 10:29, 30; 1 Timôtéô 5:2.

17. Lelaa njohok sita i nla kôôba ibôdôl nano inyu yila ngwelnson nu ngéda yosôna?

¹⁷ U nla yila ngwelnson nu ngéda yosôna. Bikristen bi bôda bi nyoñ ngaba ikeñi i nson ñañ nlam ikété nkoñ ’isi wonsôna. (Tjémbi 68:11) Baa u yé le u yoñ bitelbene ibôdôl nano i yila ngwelnson nu ngéda yosôna? U nla yila nsañal nu ngéda yosôna, mut maoñ, tole nsal i Bétel. Soohe inyu jam u nsômbôl boñ. Kwel lôñni i bôt ba bi yônôs i njômbi i, hala a ga hôla we i yi kii u nlama boñ inyu yônôs yo. I mbus hala tibil tjek mam. Ibale u nyônôs i njômbi i, hala a ga yiblene we manjel mape i nson u Yéhôva.

18. Inyuki sita i nlama yoñ ngéda inyu pohol nlô wé? (Béñge yak titii.)

¹⁸ U nla pohol i biiba. Ha i ngéda i, bilem bilam u bi hôlôs ni makeñge u bi bana bi nla hôla we i ba bañga muda. Maliga ma yé le, ibale u nsômbôl biiba, u nlama yoñ ngéda i pohol nlô woñ. Ikété makidik u nlama yoñ i niñ yoñ, jada li li nlôôha ba nseñ. U hôya bañ le, i ngéda u mbiiba, u njôp isi mbén i nlô woñ. (Rôma 7:2; Éfésô 5:23, 33) Jon badba le: ‘Baa  i mankéé me nsômbôl bii a yé nhôôlak kristen? Baa mam ma mbuu mon ma yé jam li bisu i niñ yé? Baa a mbéna yoñ makidik malam? Baa a yé a neebe le a mboñ hihôha? Baa a nti bôda lipém? Baa a gwé makeñge ma ma ga hôla nye i yoñ ndun ni me i pes i mbuu, i pes minson, i bop me, ni i tééda me loñge? Baa a mbéna yônôs minson ba nti nye loñge? Kiki hihéga, mimbe minson a gwé likoda, lelaa a ngwel nwo?’ (Lukas 16:10; 1 Timôtéô 5:8) Maliga ma yé le, ibale ngôñ yoñ i yé le u bana loñge nlôm, wemede u nlama ba loñge nwaa.

19. Inyuki tel i “nhôla,” muda a gwé ipañ nlôm i nlôôha ti nye lipém?

¹⁹ Bibel i nkal le, loñge nwaa i yé “nhôla” inyu nlô wé, nu a “nkola nye.” (Bibôdle 2:18) Baa hala a nkobla le ba nyan muda? To jam! I tel i nhôla Nyambe a nti muda hana i nlôôha ti nye lipém. Bibel i yé i nsébél yak Yéhôva nyemede le “nhôla.” (Tjémbi 54:4; Lôk Héber 13:6) Muda a yé toi bañga nhôla inyu nlô wé i ngéda a nit nye, a hôlga nye i yônôs makidik a nyoñ inyu lihaa. Ni le kiki a ngwés Yéhôva, a nsal ni ngui inyu boñ le nlôm a bana jôl lilam. (Bingéngén 31:11, 12; 1 Timôtéô 3:11) Inyu kôôba i ba loñge nwaa yani, u nlama sal ni ngui inyu kônde gwés Yéhôva, u ba ki nhôla inyu bôt boñ ba lihaa ni bilôk bikéé.

20. Umbe nseñ lihaa joñ l’a ôt i ngéda w’a ba nyañ mbai?

²⁰ U yé le u yila nyañ mbai yani. I nla pam le i mbus libii joñ, we ni nlô woñ ni bana bon. (Tjémbi 127:3) Jon, i yé nseñ i kôôba ibôdôl nano. Bilem bilam ni makéñge di ntehe munu yigil ini, bi ga bane we nseñ i ngéda w’a yila nwaa mut tole nyañ mbai. Bilem kiki gwéha, loñgeñem, ni hônba bi ga boñ le mbai nan i ba loñge homa bon banan ba nla nañ loñge, ibabé i kon yom yo ki yo woñi.—Bingéngén 24:3.

21. Kii di nôgda inyu bisita, inyuki? (Béñge titii i lipep li bisu.)

²¹ A lôk kéé i bôda, di ngwés bé inyu mam momasôna ni mbôñôl Yéhôva ni ntôñ wé. (Lôk Héber 6:10) Ni nsal ni ngui inyu bana bilem bilam ni makeñge ma ma mboñ le bé ni i bôt ba yé bé ipañ ni ba maséé, hala a nkôôba ki bé minson ni ga bana yani. A boñge bôda, ni nlôôha ba mahee inyu ntôñ u Yéhôva!