1. Lelaa bôt bahogi ba ntehe niñ boga?

 NGANDAK bôt i nyoñ yihe ni i yom ba nje, ba boñok sport hiki ngéda inyu ba mbôô. Ndi ba nyi le ba nla bé niñ i boga ni boga. Ba nhoñol le niñ boga i nla bé ba, tole i nla bé ba ilam inyule ba nyi nduña ni mandutu bi nlôl biuni. Ndi Yésu a bi gwélél bibuk bilam inyu unda le bôt ba binam ba nla bana “niñ boga,” kiki di ñañ i kaat Yôhanes 3:16 ni 5:24.

2. Kii kaat i Yôhanes pes 6, i nkal inyu niñ boga? (Yôhanes 6:39, 40)

² Kel yada, Yésu a bi boñ manyaga inyu jés dikôô di bôt bret ni tjobi. a I jam a bi boñ li bé hélha, ndi i jam a kal i hilo hi bé noñ ha, li mbuma ñañ. Limut li bôt li bi noñ nye i Kapernaum, nyoo ipañ tuye Galiléa, i het a bi kal bo le bôt ba nla tuglana, ba niñ ki i boga ni boga ikété maséé. (Añ Yôhanes 6:39, 40.) Hoñol ki i yom hala a nkobla inyu mawanda moñ ni bôt boñ ba lihaa ba ba bi wo. Bibuk bi Yésu bi ñunda le ngandak bôt i i bi wo i ga lo bitugne, ni le we ni bôt ba u ngwés ni nla kon maséé  i niñ i boga ni boga. Ndi i yom Yésu a kal i mbus ngéda i kaat i Yôhanes pes 6 i bi lédél ngandak bôt i nok, yak i len ini. Di tibil le wan bibuk bi.

3. Kii Yésu a bi kal i kaat i Yôhanes 6:51?

³ Limut li bôt i Kapernaum li bi tehe maada ma bé ipôla bret Yésu a bi ti bo ni i mana Yéhôva a bi ti basôgôlsôgôl bap. Jon Bibel i nsébél i mana ma le “bret bi nlôl i ngii.” (Tjémbi 105:40; Yôhanes 6:31) Yésu a bi ti hihéga hi mana inyu niiga bo jam li li bé nseñ ngandak. To hala kiki Yéhôva a bi boñ manyaga inyu ti bo i mana ma, i bôt ba bi je mana ba bi sôk ba wo. (Yôhanes 6:49) Maselna ni hala, Yésu nyemede a kal le a yé “bañga koga i i nlôl i ngii,” “koga i Nyambe,” ni “koga niñ.” (Yôhanes 6:32, 33, 35) Yésu a bi pôdôl mahéñha makeñi ma yé ipôla mana a mpôdôl ni nyemede. A bi kal le: “Men me yé koga niñ i i nlôl i ngii. Ibale mut a nje i koga ini, a’ niñ i boga ni boga.” (Añ Yôhanes 6:51.) Biniigana bi, bi bi yumus i Lôk Yuda i. Lelaa Yésu a bé le a kal le a yé koga i i nlôl i ngii, “koga” i i nloo mana Nyambe a bi ti basôgôlsôgôl bap? I mbus, Yésu a kal bo le: “I koga m’a ti i yé minsôn nwem.” Kii a bé sômbôl kal? I nlôôha ba nseñ i nok bibuk bi Yésu bini, inyule ndimbhe yé i ñunda le niñ boga i yé ntiik inyu yés, yak inyu bôt di ngwés. Di béñge kii Yésu a bé sômbôl kal.

KOGA I NIÑ NI MINSÔN NWÉ

4. Inyuki i yom Yésu a bi kal i bi tééñga ngim bôt?

⁴ I ngéda Yésu a bi kal le a’ ti “minsôn nwé inyu niñ i bôt ba binam,” hala a bi tééñga ngim bôt i i bé emble nye. I nene le ba bé hoñol le Yésu a bé kal yaga le a ga ti bo minsôn nwé le ba je. (Yôhanes 6:52) Bébomede ni yimbe i yom Yésu a bi kônde yokela, a kal le: “Ibale ni nje bé minsôn mi Man mut, ni nyo bé to matjél mé, n’a bana bé niñ.”—Yôhanes 6:53.

5. Inyuki di yé nkwoog nkaa le Yésu a bé kal bé le di nyo toi matjél mé?

⁵ Ibôdôl yaga i ngéda Nôa, Nyambe a bi sôñga bôt ba binam le ba je matjél. (Bibôdle 9:3, 4) Yéhôva a bi tiimba yigye i jam li mu Mbén a bi ti bon ba Israel. A kal bo le: “Nu ni nu a nje to mambe matjél, a nlama nôla.” (Lôk Lévi 7:27, béñge yak matila isi lipep.) Yésu a bé nit i Mbén i. (Matéô 5:17-19) Jon di ta bé le di hégda le Yésu a bé sômbôl kal bon ba Lôk Yuda le ba je minsôn nwé, tole ba nyo matjél ma ma bé kuli i minkañ nwé. Ibabé pééna, a bi gwélél bibuk bi ngui bini inyu niiga bôt kii ba bé le ba boñ inyu bana “niñ boga.”—Yôhanes 6:54.

6. Kii Yésu a bé sômbôl kal i ngéda a bi kal le ba je minsôn nwé, ba nyo ki matjél mé?

⁶ Kii Yésu a bé sômbôl kal? I pot maliga, Yésu a bé gwélél ngim titii ndik kiki a bi bôk a boñ ni muda Samaria nu a bi boma i bee malép. A kal le: “Ndi nu ni nu a nyo malép m’a ti nye, nyus malép i yé ki mbén i gwel nye; ndi malép m’a ti nye m’a yila ikété yé kiki lingen li li mpémés malép inyu ti niñ boga.” (Yôhanes 4:7, 14) b Yésu a bé sômbôl bé kal le i muda Samaria nunu a bé le a bana niñ boga ibale nye a neebe ndik nyo malép. Nlélém jam inyu mamut  ma bé emble nye i Kapernaum, Yésu a bé sômbôl bé kal le b’a bana niñ boga ibale ba nje minsôn nwé, ba nyo ki matjél mé.

MASELNA IPÔLA I YOM YÉSU A KAL MAMUT NI I YOM A KAL I BILÔP BI NWET

7. Kii bôt bahogi ba nkal inyu bibañga bi Yésu di nléba i kaat i Yôhanes 6:53?

⁷ Bôt bahogi ba bibase ba nkal le, i ngéda Yésu a kal le bôt ba je minsôn nwé, ba nyo ki matjél mé i kaat Yôhanes 6:53, a bi tek hikuu hi mam ma nlama bôña i Bilôp bi Nwet, inyule i ngéda a bi téé gwo, bebee le minlélém mi bibuk nwon a bi gwélél. (Matéô 26:26-28) Ba nkal le nu ni nu a nlo i Bilôp bi Nwet, a nlama je bret, a nyo ki wai ba ntégbaha yokela. Baa mahoñol ma ma téé? I nlôôha ba nseñ i tibil wan i jam ba nkal, inyule hiki nwii didun di bôt ikété nkoñ ’isi di nlo i kodba ni bés inyu tégbaha Bilôp bi Nwet. Nano, di béñge maselna ma yé ipôla i yom Yésu a bi kal i kaat i Yôhanes 6:53 ni i jam a kal i Bilôp bi Nwet.

8. Mambe maselna mahogi ma yé ipôla i jam Yésu a kal mamut ma bôt i Kapernaum ni i jam a kal i ngéda a bé téé Bilôp bi Nwet? (Béñge yak bititii.)

⁸ Di wan le mam ima ma ma yé maselna mu mam a bi pot. Pog, imbe ngéda ni hee homa Yésu a bi pot bibuk di nléba i kaat Yôhanes 6:53-56? A bé pôdôl limut  li bôt li bon ba Lôk Yuda li li bé i Galiléa i nwii 32 N.Y. Hala a bé yom kiki bo nwii wada i bisu bi ngéda ilole a ntéé Bilôp bi Nwet i Yérusalem. Iba, bonjee i yom a bi kal i bé béñge? Libim li bôt li li bi noñ nye i Galiléa li bé noñ ndik bijek, he mam ma mbuu bé. (Yôhanes 6:26) Jon i ngéda Yésu a bi kal bo jam li bi lédél bo i nok, ba bi pala tomb, ba waa noñ nye. Yak banigil bé bahogi ba bi waa noñ nye. (Yôhanes 6:14, 36, 42, 60, 64, 66) I jam li li bé maselna ni i yom i bi bôña nwii wada i mbus, i nwii 33 N.Y. i ngéda Yésu a bi téé Bilôp bi Nwet. I kel i, baôma bé 11 ba bé ni nye, tolakii ba bé tibil bé nok i mam momasôna a bé niiga bo. Maselna ni i bôt ba bé i Galiléa, baôma bé ba ba bi téñbe ni nye ba bé nkwoog nkaa le Yésu a yé Man Nyambe nu a nlôl i ngii. (Matéô 16:16) A bi bégés bo, a kal bo le: “Bé bon ni ntéñbe ni me ikété manoodana mem.” (Lukas 22:28) I mam di ntip kal, ma kôli inyu unda le, i jam Yésu a bi kal i kaat i Yôhanes 6:53, li gwé bé maada mo ki mo ni i jam li bé lama tagbe i Bilôp bi Nwet. Di tehe ki mam mape ma ma ñunda le bibañga bi Yésu mu mangéda ma mo ima bi yé maselna.

BINIIGANA DI ÑÔT MU BIBAÑGA BI

9. Bibañga Yésu a bi pot i ngéda a bi téé Bilôp bi Nwet bi mbéñge bonjee?

⁹ I ngéda a bé tégbaha Bilôp bi Nwet, Yésu a bi ti baôma bé bret bi ngi séñha, a kal bo le yimbne i nyuu yé i. I mbus a lôôs bo wai, a kal le “yimbne i matjél mem ma malômbla ini.” (Markô 14:22-25; Lukas 22:20; 1 Korintô 11:24) I jam a bi kal li nlôôha ba nseñ. Malômbla ma yondo ma mbôña ni “ndap Israel [i mbuu],” hala wee i bet ba ga ba i “Ane Nyambe,” he bôt ba binam bobasôna bé. (Lôk Héber 8:6, 10; 9:15) Baôma ba bi nok bé i yom Yésu a bé kal ha i ngéda i, ndi ba bi pam i nok yo i ngéda ba bi yila minhook, ba jôp mu malômbla ma yondo inyu ke i yén bahoma Yésu a bi kôôbana bo i ngii.—Yôhanes 14:2, 3.

10. Mambe maselna mape ma yé ipôla i jam Yésu a bi kal mamut ma bôt i Galiléa ni i jam a kal i ngéda a bé téé Bilôp bi Nwet? (Béñge yak bititii.)

¹⁰ Yimbe le i ngéda Yésu a bé téé Bilôp bi Nwet, a bé ndik ni “bémba ititigi.” I nsoñgi u, u bi bôdôl ni baôma bé ba ba bé lôñni nye mu tuñ ndap. (Lukas 12:32) Inyu ba mu nsoñgi u bôt u, baôma ni i bet ba nlama noñ, ba nlama je bret ba nyo ki wai. Bon Yésu a bé kal le a ga kôôbana liyééne i ngii. I yom Yésu a bi kal yokela, i bé maselna ni i yom a bi kal limut i Galiléa, i het a bi pot i nya i yé le ba bé le ba nok wap ntén. I yom a bi kal i ntihba ngandak bôt.

11. Mu jam Yésu a bi kal i ngéda a bé i Galiléa, kii i ñunda le a bé pôdôl ndik bé ndék bôt?

¹¹ I ngéda Yésu a bé i Galiléa i nwii 32 N.Y., a bé pôdôl i Lôk Yuda i bé noñ nye inyu boñ le a ti bo yom i je. Ndi a bi unda bo le yom ipe i bé lôôha ba nseñ iloo bijek ba bé noñ. I yom i bé le i ti bo niñ boga. Yésu a bi kal le i bet ba bi wo ba yé le ba tuge i dilo di nsôk inyu niñ i boga ni boga. A bé pôdôl ndik bé mimpohlak mi bôt kiki a bi boñ ndék ngéda i mbus Bilôp bi Nwet. Ndi i Galiléa, a bé pôdôl bisai bi bi ga tihba bôt bobasôna. Jon a bi kal le: “Ibale mut a nje i koga ini, a’ niñ i boga ni boga . . .  I koga m’a ti i yé minsôn nwem, mi m’a sem inyu niñ i bôt ba binam.”—Yôhanes 6:51. c

12. Kii di nlama boñ inyu kôhna bisai Yésu a bé pôdôl?

¹² Yésu a bé kal bé Lôk Yuda i i bé i Galiléa le bôt bobasôna bon ba ga kôdôl bisai bini. Ndik i bet ba nje i bret bi, hala wee i bet ba ñunda le ba nhémle nye, bon ba ga kôdôl bisai bi. “I mbus, ba kal nye le: “Imbe hélha jam w’a boñ le di tehe kayéle di hémle we? Umbe nson u yé i boñ?” Ngandak bôt i i nkal i len ini le i yé bikristen, i nhoñol le i ga tohlana ibale i “nhémle” Yésu, i yoñok nye kiki ntohol wap. (Yôhanes 6:29) Ndi bôt bahogi mu limut li bôt i Galiléa ba bi bôk ndugi ba hémle Yésu, i mbus ba tjôô nye. Inyuki?

13. Kii i mbéda inyu yila bañga nnigil Yésu?

¹³ Ngandak bôt mu limut li bôt Yésu a bi ti bijek i Galiléa, i bé maséé i noñ nye ntel ngéda wonsôna Yésu a bé ti bo i mam ma bé kon bo ngôñ. Ba bé gwés le a bôñôl bo bihélha bi mam kiki bo i mbuubaha bo, i ti bo bijek tole i niiga bo i yom ba bé gwés nok. Ndi Yésu a bi unda bo le inyu ba bañga nnigil wé, i bé béda bo le ba boñ iloo ha. A bi lo bé hana ’isi ndik inyu yônôs ngôñ minsôn i bôt ba binam. Inyu neebe nsébla wé unu le ba ‘loo i’ nyeni, ba bé lama nôgôl i mam momasôna a bi niiga.—Yôhanes 5:40; 6:44.

14. Kii di nlama boñ inyu ôt nseñ ni minsôn ni matjél ma Yésu?

 ¹⁴ Yésu a bi unda mamut le inyu bana niñ boga, ma nlama hémle le a nlama ti minsôn nwé ni matjél mé kiki sesema. Inyuki? Inyule i nya hémle i, i bé nseñ inyu Lôk Yuda i i bé emble Yésu ha i ngéda i, i bak ki nseñ inyu yés i len ini. (Yôhanes 6:40) Ñ, inyu boñ le di ôt nseñ lôñni minsôn, ni matjél ma Yésu kiki a ñunda i kaat i Yôhanes 6:53, di nlama unda le di nhémle binoñ. Ngandak bôt i nla toi kôhna bisai bi.—Éfésô 1:7.

15-16. Mambe mam malam kaat Yôhanes pes 6 i nhôla bés i tééda?

¹⁵ Ñañ u kaat Yôhanes pes 6 di nwan, u yé nseñ ngandak inyu yés ni inyu bôt di ngwés. U ntibil unda mahoñol malam Yésu a gwééne bôt ba binam. I ngéda a bé i Galiléa, a bi mbuubaha bôt, a niiga bo mam inyu Ane, a yoñ ki bitelbene i ti bo yom i je. (Lukas 9:11; Yôhanes 6:2, 11, 12) Jam li mbôk ni li nsôk a bi niiga bo li yé le a yé “koga niñ.”—Yôhanes 6:35, 48.

¹⁶ I bet a bi sébél le “mintômba mimpe,” ba nlama bé je koga, to nyo wai i Bilôp bi Nwet bi bi ntagbe hiki nwii. (Yôhanes 10:16) Ndi to hala, yak bo ba ñôt nseñ ni minsôn, ni matjél ma Yésu Kristô. Ba mboñ hala i ngéda ba ñunda le ba nhémle sesema i Yésu Kristô. (Yôhanes 6:53) Ndi i bet ba nje koga, ba nyok wai, ba ñunda le yak bo ba njôp i malômbla ma yondo ni le ba gwé botñem i ke i Ane i ngii. Jon, too di yé i nsoñgi u minhook tole u mintômba mimpe, ñañ u kaat i Yôhanes pes 6 u yé nyonok ni biniigana inyu yés. U nyigye le, i nlôôha ba nseñ le di unda le di nhémle sesema i Yésu Kristô inyu bana niñ boga.